Thủ tướng thăm Châu Âu về xử Đoan Trang thế nào ?
Trần Bình, RFA, 03/11/2021
Việt Nam thừa biết, Châu Âu có hai nhược điểm : cả tin và đã làm ăn thì "máu tham hễ thấy hơi đồng" là OK. Thủ tướng Phạm Minh Chính đang kêu gọi Châu Âu đầu tư. Vì thế, chính quyền "hoãn binh", chưa xử Phạm Đoan Trang, người được giải thưởng "Tác động" của RFS. Nhưng đi Châu Âu về, Đảng có cho xử nặng hơn ?
AFP/RFA edit
Phạm Đoan Trang là ai ?
Ngày 29/10/2021, các chuyên gia độc lập về nhân quyền của Liên Hiệp Quốc (Liên Hiệp Quốc) đã kêu gọi Chính phủ Việt Nam trả tự do "ngay lập tức và vô điều kiện" cho bà Phạm Đoan Trang, nhà tranh đấu nhân quyền, đang phải đối mặt với tội danh "tuyên truyền chống nhà nước" với án tù cao nhất có thể lên đến 12 năm. Theo thông báo của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc, có trụ sở tại Genève, nhóm các báo cáo viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc cho biết, bà Phạm Đoan Trang là "nạn nhân mới nhất của việc chính quyền sử dụng các cáo buộc mơ hồ về tội tuyên truyền chống Nhà nước, để bắt bớ các nhà văn, nhà báo, nhà bảo vệ nhân quyền, hình sự hóa việc thực hiện quyền tự do phát biểu ý kiến và chia sẻ thông tin". Bà Phạm Đoan Trang bị bắt vào tháng 10/2020, đang bị giam tại Trại tạm giam số 1, Hà Nội. Bà Trang bị tạm giam hơn một năm mới được phép gặp luật sư, nhưng nay vẫn chưa được tiếp xúc với gia đình. Phiên tòa xử Phạm Đoan Trang ban đầu dự kiến vào ngày 4/11 đã bị hoãn và sẽ diễn ra trong những tuần tới. Vấn đề là Đảng có xử nặng hơn không ? [1].
Ngay thời điểm bà bị bắt, phụ trách khu vực của Tổ chức Ân xá Quốc tế, bà Ming Yu Hah tuyên bố : "Phạm Đoan Trang đã truyền cảm hứng cho rất nhiều nhà hoạt động trẻ lên tiếng vì một nước Việt Nam công bằng, hội nhập và tự do hơn. Hàng ngày bà luôn đối mặt với nguy cơ bị tra tấn và đối xử tàn tệ". Trên Twitter, ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Tổ chức Theo dõi nhân quyền Quốc tế tố cáo : "Chính quyền Việt Nam đang chà đạp lên công lý". Đại diện của Tổ chức Phóng viên không biên giới (RSF) tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, ông Daniel Bastard, khẳng định "Phạm Đoan Trang đã dấn thân, đã tìm cách giải thích cho các công dân Việt Nam biết về những quyền của họ, đúng theo Hiến pháp Việt Nam". Phạm Đoan Trang là tác giả của nhiều cuốn sách phổ cập về chính trị và tranh đấu cho nhân quyền, như "Chính trị bình dân", "Phản kháng phi bạo lực", đồng tác giả của "Báo cáo Đồng Tâm" thông tin về vụ Đồng Tâm khét tiếng, chính quyền huy động 3.000 công an đàn áp dân thường, ngay tại một làng ngoại ô Hà Nội trong đêm 9/1/2020.
Năm 2019, nhà báo Phạm Đoan Trang được RFS trao tặng giải "Tác động". Trong quá khứ, RSF đã từng trao giải cho một số nhân vật như Lưu Hiểu Ba (Liu Xiaobo), sau này trở thành khôi nguyên Nobel. Giải này lần đầu tiên được trao tại Nhà hát Deutches Theater (Berlin), với sự hiện diện của nhiều khách mời như Thị trưởng Berlin Michael Müller, Tổng biên tập The Guardian Alan Rusbridger và một số ký giả từng đoạt giải. Bà Trang đã thành lập "Luật Khoa tạp chí" trên mạng và tham gia biên tập trang The Vietnamese, giúp độc giả hiểu thêm về luật pháp để bảo vệ quyền lợi của mình, chống lại sự độc đoán. Tháng 6/2020, Hiệp hội các Nhà xuất bản Quốc tế (IPA/UIE) đã trao tặng giải thưởng "Voltaire" cho Nhà xuất bản Tự do mà bà là người đại diện. Nhà xuất bản này hẳn nhiên bị chính quyền coi là "bất hợp pháp". Nhà báo Phạm Đoan Trang còn là thành viên sáng lập " Tạp chí Luật Khoa" song ngữ Anh –Việt, có trụ sở tại Đài Bắc. Tôn chỉ của Tạp chí là xây dựng một xã hội Việt Nam dân chủ và tự do.
Nghịch lý và sức ép
Nhóm chuyên gia Liên Hiệp Quốc cho biết các cáo buộc chống lại bà Phạm Đoan Trang xuất phát từ ít nhất ba báo cáo nhân quyền, mà bà là đồng tác giả, cũng như các trả lời phỏng vấn với một số hãng truyền thông nước ngoài. Ba báo cáo bao gồm báo cáo về thảm họa môi trường biển Formosa năm 2016 (liên quan đến công ty Đài Loan Formosa), Luật về tôn giáo năm 2016 và về các vấn đề nhân quyền ở Việt Nam nói chung. Các chuyên gia nhận định : "Điều 88 của Bộ Luật Hình sự Việt Nam 1999, mà bà Phạm Đoan Trang bị buộc tội, được định nghĩa một cách mơ hồ và vi phạm các chuẩn mực nhân quyền quốc tế". Các chuyên gia một lần nữa kêu gọi Chính phủ Việt Nam bãi bỏ tất cả các điều khoản xâm phạm quyền tự do ngôn luận. Các chuyên gia cho biết, việc bắt và giam giữ một cá nhân thực hi ện quyền tự do ngôn luận của mình để báo cáo về các vấn đề nhân quyền là tước đoạt tùy tiện quyền tự do của người dân theo luật pháp quốc tế về nhân quyền. Nhóm Công tác về Bắt giữ Tùy tiện của Liên Hiệp Quốc đã khẳng định việc chính quyền Việt Nam giam giữ bà Phạm Đoan Trang là tùy tiện trong thông báo "Opinion 40/2021", ban hành tháng 9/2021 [2].
Có thể gọi là "nghịch lý Việt Nam" khi các báo cáo tổng kết lại những quan ngại về nhân quyền đang được sử dụng chống lại chính những người bảo vệ nhân quyền, được sử dụng làm bằng chứng chống lại Đoan Trang trong phiên tòa hình sự. Điều này, theo các chuyên gia của Liên Hiệp Quốc, có thể gây ra những hậu quả sâu rộng và củng cố bầu không khí khủng bố ở Việt Nam, dẫn đến việc tự kiểm duyệt và ngăn cản những người khác hợp tác với Liên Hiệp Quốc. Hoạt động của các báo cáo viên đặc biệt và các chuyên gia độc lập nằm trong "Các Thủ tục Đặc biệt" của Hội đồng Nhân quyền, tên gọi chung để chỉ cơ chế giám sát độc lập của cơ quan Nhân quyền Liên Hiệp Quốc. Các chuyên gia về "các Thủ tục Đặc biệt" không phải là nhân viên Liên Hiệp Quốc, làm việc t ự nguyện và không nhận lương. Công việc của các chuyên gia nói trên độc lập với bất kỳ chính phủ hoặc tổ chức nào.
Về sức khỏe của bà Phạm Đoan Trang, theo nhóm chuyên gia Liên Hiệp Quốc, bà chỉ mới được điều trị y tế gần đây, bất chấp sức khỏe của bà ngày càng giảm sút.
Ông Phạm Chính Trực, anh trai nhà hoạt động Phạm Đoan Trang nói với truyền thông quốc tế hôm 23/10 rằng, từ khi Phạm Đoan Trang bị bắt giam tới nay đã một năm nhưng gia đình vẫn chưa một lần được gặp. Các chuyên gia kêu gọi các cơ quan chức năng trước mắt cho phép bà Phạm Đoan Trang nhận được tất cả các chăm sóc y tế cần thiết. Một trong những lý do khiến Phạm Đoan Trang có thể được xử nhẹ lần này, theo ông Trịnh Hữu Long, đồng sáng lập, Tổng biên tập Luật Khoa Tạp Chí cho biết, có thể do chính quyền Việt Nam đang phải đàm phán với các quốc gia phương Tây, đặc biệt là Mỹ và EU, Canada, Úc, để có thêm nhiều vắc-xin và nhanh chóng ổn định tình hình kinh tế hiện nay. Bên cạnh đó, có thể Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực giữ chân các doanh nghiệp phương Tây, vốn đang tính chuyển kinh doanh sang các nước khác do tình hình khó khăn vì d ịch Covid [3].
"Do đó, đây có thể là những bất lợi đối với chính quyền Việt Nam liên quan đến nhân quyền, nhưng có lợi cho các vụ án chính trị hiện nay", ông Long nói.
Cũng theo ông Trịnh Hữu Long, các can thiệp, ý kiến từ Liên Hiệp Quốc vẫn rất quan trọng. "Lâu nay nhiều người vẫn chỉ trích Liên Hiệp Quốc là một tổ chức kém hiệu quả. Tuy nhiên tôi cho rằng ý kiến của họ vẫn rất có giá trị và là những ý kiến mà chính quyền Việt Nam phải để ý tới và phải phản hồi". Bên cạnh đó, ông Long nhấn mạnh vai trò của sức ép trong nước. Ông nói : "Những hoạt động vận động của chúng ta ở trong nước từ xưa tới nay có hiệu quả tới đâu quả thật rất khó nói. Nhưng tôi cho rằng đây chính là sức ép mà chính quyền Việt Nam e ngại nhất. Chỉ bằng cách gây sức ép chúng ta mới có thể bảo vệ được những người đã dấn thân đấu tranh cho dân chủ… Do đó mong công chúng Việt Nam quan tâm tới các vụ án chính trị nhiều hơn, trong đó có vụ án của nhà báo Phạm Đoan Trang và lên tiếng về vụ án này bằng bất kỳ phương tiện nào bạn có" [4].
Trần Bình
Nguồn : RFA, 03/11/2021
******************
Thủ tướng Việt Nam thăm Pháp
Thanh Phương, RFI, 03/11/2021
Sau khi dự hội nghị khí hậu COP26 ở Glasgow, Scotland, và thăm Anh Quốc, hôm 03/11/2021 thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính bắt đầu chuyến viếng thăm chính thức nước Pháp cho đến ngày 05/11.
Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính tham dự trực tuyến hội nghị thượng đỉnh lần thứ 39 ASEAN, Hà Nội, ngày 26/10/2021. AP - Duong Van Giang
Kể từ khi xẩy ra đại dịch Covid-19 vào đầu năm 2020, đây là chuyến công du Châu Âu đầu tiên của thủ tướng Việt Nam.
Vào lúc 17 giờ hôm nay, lễ đón tiếp chính thức thủ tướng Việt Nam diễn ra tại điện Invalides, Paris. Sau đó, ông Phạm Minh Chính hội kiến chủ tịch Thượng Viện Pháp Gérard Larcher và hội đàm với thủ tướng Pháp Jean Castex vào đầu buổi tối.
Ngày mai, 04/11, thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và chủ tịch Nghiệp đoàn giới chủ Pháp MEDEF Geoffroy Roux de Bezieux khai mạc Diễn đàn doanh nghiệp Pháp-Việt.
Theo lịch trình, thủ tướng Việt Nam sẽ gặp chủ tịch Hạ Viện Richard Ferrand. Điện Elysée cũng vừa thông báo là trưa mai, tổng thống Pháp Emmanuel Macron sẽ mở tiệc chiêu đãi thủ tướng Phạm Minh Chính.
Theo nhật báo La Tribune hôm qua, ngoài việc hợp tác về y tế, nhiều hợp đồng sẽ được ký kết giữa Pháp và Việt Nam nhân chuyến thăm của thủ tướng Phạm Minh Chính trong các lĩnh vực vac-xin, hàng không không gian, cơ sở hạ tầng, năng lượng sạch và công nghệ cao.
Thanh Phương
Nguồn : RFI, 03/11/2021
********************
Liên Hiệp Quốc lên tiếng, Việt Nam hoãn xử, Phạm Đoan Trang vẫn bị cầm tù
Việt Hương, VOA, 01/11/2021
Không có đám mây đen nào, dù lớn đến đâu, chặn mãi được ánh sáng mặt trời, đó là quy luật của tự nhiên. Những năm tháng mà chính quyền toàn trị (mang tên cộng sản) đã cướp đi biết bao nhiêu sinh mệnh, cộng lại sẽ thành một thứ bia miệng ghi danh "ngàn năm văn… thiến".
Nhà báo Phạm Đoan Trang. Photo thevietnamese.org
Nhờ truyền thông quốc tế, những người đang mòn mỏi trong"Nhà Tù Không Lồ" mang tên "CHXHCN Việt Nam" biết, "Nhóm Công tác về giam giữ tùy tiện của Liên Hợp Quốc" / The Working Group on Arbitrary Detention-UNWGAD (*) vừa công bố phán quyết về trường hợp nhà báo Phạm Đoan Trang. Luật sư nhân quyền quốc tế Kurtuluş Baştima, người nộp hồ sơ Phạm Đoan Trang lên Liên Hợp Quốc (UN), cho VOA Tiếng Việt và BBC Tiếng Việt hay, ông đã nhận được phán quyết của UN hôm 25/10. Theo đó, phán quyết đã kết luận, Phạm Đoan Trang bị bắt và bị giam giữ mà không có lệnh bắt, cô cũng không được thông báo về lý do bị bắt. Suốt từ khi bị bắt cho tới nay, Phạm Đoan Trang không được gặp người thân và việc cô gặp luật sư cũng bị đình hoãn rất lâu. Do đó, các quyền của cô Trang theo Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR), mà chính phủ Việt Nam cũng là một bên ký kết, đã bị vi phạm.
Nhóm Công tác kết luận rằng, chính phủ Việt Nam đã "giam giữ tùy tiện nhà báo Phạm Đoan Trang 11 tháng qua", nay UNWGAD nhận thấy cần phải trả tự do cho bà ngay lập tức. Báo cáo của UNWGAD viết :"Vụ việc hiện tại là một trong nhiều vụ việc được gửi tới UNWGAD trong những năm gần đây liên quan đến việc bắt giữ tùy tiện ở Việt Nam. Những trường hợp này diễn ra theo một mô hình bắt giữ tương tự, không tuân thủ các quy tắc quốc tế ; giam giữ kéo dài trong khi chờ xét xử mà không được tiếp cận với hồ sơ cáo trạng, không được gặp luật sư, bị truy tố theo các tội hình sự mơ hồvà không hề được tiếp cận với thế giới bên ngoài… Mô hình này chỉ ra một vấn đề mang tính hệ thống đối với việc giam giữ tùy tiện ở Việt Nam, nếu tiếp tục, có thể vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế". Trong phán quyết dài 17 trang, UNWGAD cũng đưa ra các biện pháp tiếp theo để giám sát sự tuân thủ của Việt Nam, yêu cầu chính phủ Việt Nam, trong vòng 6 tháng, phả i cung cấp đủ các thông tin bao gồm :
- Đã trả tự do cho Phạm Đoan Trang hay chưa ? Nếu rồi thì thời gian nào ?
- Đã thực hiện các điều khoản bồi thường chưa ?
- Đã tiến hành điều tra việc vi phạm các quyền của Phạm Đoan Trang chưa ? Kết quả thế nào ?
- Đã có bất kỳ sửa đổi nào về mặt luật pháp, cụ thể là Điều 117 Bộ Luật Hình sự cũ và Điều 88 Bộ Luật Hình sự mới để phù hợp với các nghĩa vụ quốc tế chưa ?
- Đã có bất kỳ hành động nào khác được thực hiện theo phán quyết này hay không ?
***
Phạm Đoan Trang tất nhiên không phải là người đầu tiên bị chính quyền cộng sản Việt Nam đàn áp, đánh đập và bắt giữ chỉ vì bất đồng chính kiến. Cô cũng không phải là người nổi tiếng nhất. Nhiều người nhận định vị trí đó thuộc về Trần Huỳnh Duy Thức, người đã có gần 12 năm phải sống trong lao tù vì những đòi hỏi thay đổi dân chủ. Những cái tên Phạm Đoan Trang, Trần Huỳnh Duy Thức cần được nhắc đến nhiều, vì các thế hệ sinh sau đẻ muộn không có nhiều điều kiện để tìm hiểu xa hơn về quá khứ. Những người nổi tiếng đầu tiên bị nhà nước độc tài đàn áp khốc liệt – vì không chịu "ngoan ngoãn" vâng lời chính quyền, không chịu "khoá" miệng – đã xuất hiện ít nhất hơn 60 năm trước, trong vụ án Nhân Văn – Giai Phẩm chấn động một thời.
Kể từ đó đến nay, có biết bao nhiêu người sinh ra và qua đời trên mảnh đất hình chữ S này, nhưng não trạng của chính quyền – chính xác hơn là não trạng của những kẻ đã giành được quyền lực và những người đời đời "ăn nhờ ở đậu" từ bổng lộc của nó – vẫn mãi mãi không thay đổi. Bất kỳ ai trái ý chúng đều là "phản động", đều là thành phần phải bị tiêu diệt. Theo thống kê của "Dự án 88" (The 88 Project), cho đến thời điểm hiện tại, có hơn 250 người vẫn còn đang bị giam giữ vì các tội danh "chống chính quyền" – chỉ vì họ dám mở miệng. "Tội" của họ hoặc là đấu tranh chống tham nhũng, hoặc là chống các trạm "BOT bẩn" ngang nhiên đặt giữa đường cướp tiền người dân, hoặc viết sách viết báo, hay chỉ đơn giản là đăng các bài viết trên mạng xã hội. Chưa kể còn hàng trăm người khác, cũng vì không chịu "khoá" miệng, thường xuyên bị các lực lượng chính quyền đe dọa, quấy rối, dù ng thứ lý lẽ nhầy nhụa của động vật (bạo lực) hòng trấn áp, phá hoại cuộc sống của họ. Nếu cộng hết số năm tù của tất cả những ai đã từng bị chính quyền cộng sản chụp mũ "phản động" từ xưa đến nay, con số hẳn phải lên đến hàng ngàn.
Ngày 27/10, Tòa Hà Nội hoãn xử các nhà tranh đấu Phạm Đoan Trang, Trịnh Bá Phương, Nguyễn Thị Tâm. Đúng là không có mây đen nào, dù lớn đến đâu, chặn mãi được ánh sáng mặt trời. Đó là quy luật của tự nhiên. Chế độ này rồi sẽ biến mất, đấy là sự thật giản dị của luật đời. Những con người hô hào ủng ê cho nó, bâu chặt cắn xé giành giật từng mảng thịt tươi nhơn nhởn của nó, rồi cũng sẽ chết đi, đó là chân lý của tự nhiên. Thứ mà những kẻ đó để lại thì sẽ thối mãi ngàn năm. Những năm tháng mà chúng đã cướp đi của biết bao nhiêu người khác, cộng lại sẽ thành một thứ bia miệng ghi danh "ngàn năm văn thiến". Đó là "công trạng" của một chế độ đã "thiến sạch" những gì cao đẹp nhất của một dân tộc tự hào có lịch sử cả ngàn năm.
***
Theo góc nhìn từ luật sư nhân quyền quốc tế, ông Kurtuluş Baştima nói với truyền thông : "Đây là một phán quyết rất quan trọng". Ông phân tích tiếp : "Phạm Đoan Trang không thể phản đối việc giam giữ cô ấy, nên quyền của cô ấy trong việc được áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo Điều 2(3) ICCPR bị vi phạm". Bên cạnh đó, UNWGAD phán quyết rằng "Điều 117 Bộ Luật Hình sự cũ hoặc Điều 88 (Bộ Luật Hình sự sửa đổi) là quá mơ hồ và rộng nên không thể được sử dụng làm cơ sở pháp lý để viện dẫn bắt và giam giữ Phạm Đoan Trang… Ngoài ra, quyền tự do ngôn luận, quyền lập hội và quyền phát biểu ý kiến cũng bị nhà nước Việt Nam xâm phạm, vì mọi hoạt động của bà Trang với tư cách là tác giả, blogger và nhà báo đều bị ngăn cản".
"Cuối cùng, sự chậm trễ trong việc cho bà Trang gặp luật sư khiến quyền được xét xử công bằng của bà bị vi phạm theo Điều 14 ICCPR. Việc bà Trang bị giam giữ do bà tham gia vào báo cáo chống tham nhũng và dân chủ là vi phạm quyền được tham gia vào các hoạt động công vụ, cụ thể là Điều 25 (a) ICCPR". "Đây là quyết định do UNWGAD đưa ra dựa trên Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị. Công ước này đặt ra nghĩa vụ đối với nhà nước phải tôn trọng các quyết định đó.Luật sư của bà Trang tại Việt Nam nên sử dụng quyết định này của UN trong phiên tòa sắp tới", ông Kurtuluş Baştima nói.
Tuy nhiên, ông Kurtuluş Baştima cho hay phán quyết của UN không có tính ràng buộc về mặt pháp lý, do đó UNWGAD không thể ra hình phạt, nếu chính phủ Việt Nam không thực hiện các đề xuất được UN đưa ra. Dù vậy, điều này không có nghĩa là chính phủ Việt Nam sẽ được phớt lờ quyết định này. Vì nếu không thực hiện, chính phủ Việt Nam sẽ bị quy trách nhiệm vi phạm luật pháp quốc tế và UNWGAD sẽ chuyển tình huống này lên Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc. Ngay sau phán quyết của UN, một tuyên bố chung đầu tuần từ 28 tổ chức xã hội dân sự trong nước và quốc tế đã đưa ra lời kêu gọi chính quyền Việt Nam phải trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho Phạm Đoan Trang."Việc đàn áp Đoan Trang và những người bảo vệ nhân quyền khác, bao gồm các nhà văn và nhà báo độc lập, là một phần của cuộc tấn công ngày càng tồi tệ hơn đối với quyền tự do ngôn luận và thông tin ở Việt Nam", Tuyên bố chung viết.
***
Khi báo chí ở Việt Nam đưa tin, ngày 4/11 sẽ xét xử vụ Nhà báo-Blogger Phạm Đoan Trang, nhưng cáo trạng không nêu cô có nhận tội hay không. Trang mạng Ba Sàm có đôi lời : "Chiều nay, có mấy báo đưa tin về Cáo trạng và ngày xét xử, báo Tuổi trẻ đưa nhiều thông tin nhất,song không nêu chi tiết quan trọng là cô Đoan Trang có nhận là mình có tội hay không. Đây là vấn đề rất quan trọng trong tất cả các vụ án có tính chất "chính trị", thường ít khi các báo đưa tin bị cáo "không nhận tội" hoặc "bác bỏ cáo trạng/ bản án". Khi họ không viết là "nhận tội" thì có nghĩa là "không nhận tội". Riêng cá nhân tôi, từng đánh giá Đoan Trang là "một người đã dấn thân, hy sinh tuyệt đối cho lý tưởng của mình",nên cũng tin là trước tòa cô sẽ không nhận tội.
Ngoài ra, vụ Đồng Tâm cũng không được trích dẫn trong báo khi đưa về bản Cáo trạng, dễ hiểu vì sao.
Việt Hương
Nguồn : VOA, 01/11/2021
(*) UNWGAD : được thành lập trên cơ sở Nghị quyết 1991/42 của Ủy ban Nhân quyền Liên Hiệp Quốc và có nhiệm vụ điều tra các vụ bắt giữ, tạm giam, cầm tù mà các nước thành viên thực hiện, xem có đúng với Hiến chương Nhân quyền Liên Hiệp Quốc hay không. Họ có quyền đòi các chính phủ và nhà nước phải trình báo cáo định kỳ hoặc về các trường hợp cụ thể liên quan đến hành vi, quyết định, án xử tước đoạt tự do của công dân ở quốc gia thành viên.