Giới bất đồng chính kiến Cuba tiếp tục hành động dù bị chính phủ đàn áp

José de Córdoba và Santiago Pérez

Giới bất đồng chính kiến Cuba tiếp tục hành động dù bị chính phủ đàn áp

Các nhà hoạt động, nghệ sĩ và chuyên gia thách thức chế độ Cộng sản ngay cả khi hàng trăm người biểu tình đối mặt với các cáo buộc coi thường chính phủ, ly khai và phá hoại

Chú thích ảnh : Yunior García, người sáng lập một nhóm nhân quyền kêu gọi thay đổi dân chủ ở Cuba, cho biết : "Tôi nghĩ nhiều người trẻ có phẩm giá hơn là sợ hãi. Các quan chức chính phủ đã tuyên bố sẽ truy tố những người biểu tình. Ramon Epinosa / AP

Bốn tháng sau làn sóng biểu tình tự phát chống lại chế độ Cộng sản 62 năm tuổi ở Cuba, các nhóm công dân và bất đồng chính kiến đang thách thức chính quyền bằng các cuộc biểu tình bên trong các nhà tù được canh gác nghiêm ngặt và lên kế hoạch cho các cuộc biểu tình ôn hòa trên toàn quốc để đòi dân chủ.

Mặc dù phải đối mặt với việc bị cưỡng bức lưu đày, xét xử lấy lệ và án tù lên đến 25 năm, những người phê bình chính phủ từ nghệ sĩ đến bác sĩ đã công khai bày tỏ sự bất bình trên mạng xã hội. Họ tẩy chay các sự kiện quốc tế do chính phủ tài trợ và tố cáo vi phạm lao động và nhân quyền, thách thức chế độ toàn trị.

Vào cuối tháng 10, các thành viên của Phong trào San Isidro đang bị cầm tù đã tổ chức tuyệt thực để đòi tự do và được xét xử công bằng. Đây là một nhóm nghệ sĩ đối đầu với nhà cầm quyền trong một khu phố đổ nát ở Havana. Nhiều người trong số họ bị giam giữ mà không qua xét xử sau khi bị tạm giam vào tháng 5 vì tội gây rối trật tự công cộng và coi thường chính quyền.

Trong một nhà tù canh gắc nghiêm ngặt ở phía tây tỉnh Pinar del Río, tù nhân bắt đầu hô vang "Patria y Vida !" hoặc "Tổ quốc và cuộc sống" vào tháng 9 khi họ nghe được rằng tù nhân chính trị Maykel Castillo đã được đề cử giải Grammy Latin cho đồng tác giả của bài hát "Patria y Vida", Eliexer "El Funky" Márquez cho biết. Márquez cũng là đồng tác giả của bài hát và đây đã rời hòn đảo này Cuba đến Mỹ tham dự lễ trao giải.

"Patria y Vida" là một bài nhạc rap có nội dung đối đầu với chính quyền và đã trở thành bài ca cho những người bất bình trên hòn đảo này. Trong các cuộc biểu tình hồi tháng 7, hàng nghìn người đã hô vang "Patria y Vida", một lời thách thức đối với khẩu hiệu được sử dụng trong nhiều thập niên "Patria o Muerte" hay "Tổ quốc hay là chết".

Kể từ khi các cuộc biểu tình lớn nhất trong hàng chục năm nổ ra vào giữa tháng 7, gần 1.200 người đã bị bắt giữ. Khoảng một nửa đang ở trong tù chờ xét xử, trong khi những người khác bị phạt tiền, quản thúc tại gia hoặc bị kết án tới một năm tù về các tội danh như gây rối trật tự công cộng.

Theo nhóm nhân quyền Cubalex gần 200 người bị giam giữ sẽ phải đối mặt với các bản án dài hơn từ 5 đến 25 năm về các tội hình sự như tội phá hoại và ly khai.

Nhưng các vụ bắt giữ dường như không ngăn cản được một phong trào chống đối ngày càng có tổ chức và kiên quyết. Phong trào được thúc đẩy do làn sóng giận dữ vì thiếu tự do và việc chính phủ xử lý đại dịch corona, cũng như suy giảm kinh tế trầm trọng nhất kể từ đầu những năm 1990.

Tháng trước, những người bất đồng chính kiến đã yêu cầu chính quyền cho phép tổ chức một cuộc biểu tình ôn hòa trên toàn quốc vào ngày 15 tháng 11 để đòi thay đổi dân chủ. Ở một quốc gia mà ngay cả việc xin phép biểu tình cũng có thể gặp phải tù đày hoặc đe dọa, điều đó thể hiện một thách thức trực tiếp đối với chính phủ. Đơn xin đã bị từ chối và quan chức Cuba cho rằng các cuộc biểu tình được lên kế hoạch là một phần của việc Hoa Kỳ cố gây bất ổn cho Cuba. Họ tuyên bố sẽ truy tố những người biểu tình.

"Thế giới theo dõi #Cuba khi họ cố ngăn chặn các cuộc biểu tình ôn hòa ở #15N", Brian A. Nichols, trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ phụ trách các vấn đề Tây Bán cầu, viết trên Twitter. "Thay vào đó, chúng tôi yêu cầu chính phủ Cuba sử dụng cơ hội này để lắng nghe tiếng nói của người dân Cuba".

Giới bất đồng chính kiến nói rằng họ sẽ cố biểu tình bằng mọi cách.

Yunior García, một nhà viết kịch và là người sáng lập Archipiélago, một nhóm nhân quyền và đe dọa đuổi việc và đuổi học chúng tôi, nhưng tôi nghĩ rằng nhiều người trẻ tuổi có phẩm giá cao hơn là sợ hãi. Nhóm này đã yêu cầu được biểu tình.

Để đối phó với các nhóm như Archipiélago, vào mùa hè, chính phủ đã ra sắc lệnh về việc những người sử dụng mạng xã hội để "phá rối trật tự công cộng" và "thúc đẩy hành vi xã hội sai trái" sẽ phải đối mặt với các cáo buộc khủng bố trên không gian mạng và các cáo buộc hình sự khác.

Trong một bài phát biểu vào ngày 24 tháng 10, Chủ tịch Miguel Díaz-Canel đã kêu gọi những người ủng hộ chính phủ đoàn kết. Ông nói với các đại biểu của Đảng Cộng sản : "Chúng ta có thừa những nhà cách mạng… bất kỳ hành động phản đối nào nhằm phá hoại cuộc Cách mạng".

Giới bất đồng chính kiến khác và người chống đối chế độ phải đối mặt với tình trạng lưu vong bắt buộc. Ông Márquez nói rằng chế độ sẽ không cho phép ông trở lại Cuba. Nhà chức trách cũng muốn ông Castillo và nghệ sĩ Luis Manuel Otero rời khỏi Cuba vĩnh viễn. Bạn bè của Castillo và Otero nói rằng chính phủ đề nghị họ chấp nhận lưu đày để được ra tù. Được biết họ đã từ chối.

Tania Bruguera, một nghệ sĩ nổi tiếng, cũng đang dẫn đầu các nỗ lực tẩy chay Đại hội Nghệ Thuật Havana, được tổ chức hai năm một lần, để phản đối sự đàn áp ngày càng tăng đối với nghệ sĩ.

Trong những ngày gần đây, người dân Cuba đã truyền cho nhau xe các đoạn video ghi lại cảnh các ủy ban giám sát khu phố do nhà nước điều hành ở phía tây thành phố Cárdenas tiến hành tập trận trong đó những người ủng hộ chính phủ, trang bị gậy, bảo vệ các tòa nhà khỏi những thường dân khác đại diện cho những người biểu tình. Cuộc tập trận kết thúc khi những người ủng hộ chính phủ đánh bại những kẻ xâm nhập sau một trận chiến đấu kiếm.

Ông García của nhóm Archipiélago cho biết : "Họ cố đe dọa chúng tôi, nhưng trông họ thật nực cười".

Một mùa hè dài và nóng nực với sự xuất hiện của biến thể Delta đã gây căng thẳng cho hệ thống y tế công của nước Cộng sản này, vì theo các nhân viên y tế bệnh nhân không có oxy, thuốc, kháng sinh, ống tiêm, dụng cụ xét nghiệm Covid/19 và thiết bị y tế.

Trong một màn chỉ trích công khai bất thường, các bác sĩ – từ lâu được coi là niềm tự hào của cuộc cách mạng Cuba – đã đăng video lên mạng xã hội phàn nàn về điều kiện làm việc tồi tệ.

Đại dịch cũng đã tàn phá thêm nền kinh tế dựa vào du lịch của Cuba. Theo các quan chức cấp cao của chính phủ, từ tháng 1 năm 2020 đến tháng 8 năm nay, sản lượng kinh tế đã giảm 13% do hòn đảo này phải chật vậy tìm ngoại tệ để thanh toán cho hàng nhập khẩu.

Ông Díaz-Canel cho biết sự kết hợp của các sự kiện vào cuối tháng 10 đã tạo ra "một môi trường cho nhiều người bực bội và bất mãn".

Laritza Diversent, giám đốc của Cubalex, cơ quan giám sát tư pháp Cuba từ Hoa Kỳ, cho biết các bản án tù dài đang được áp dụng cho một số người bị giam giữ từ các cuộc biểu tình hồi tháng Bảy nhằm ngăn cản người dân Cuba tiếp tục phản đối.

Bà nói : "Đây là những biện pháp trừng phạt nghiêm khắc và không cân xứng nhằm đe dọa công dân tham gia vào các cuộc biểu tình như cuộc biểu tình được kêu gọi vào ngày 15 tháng 11.

Chính phủ đã không trả lời yêu cầu bình luận. Nhưng trong các bình luận công khai đề cập đến cuộc biểu tình đã được lên kế hoạch sau khi đơn xin phép bị từ chối, ông Díaz-Canel nói : "Một cuộc biểu tình không còn ôn hòa nữa khi người biểu tình phá vỡ cuộc sống cộng đồng, xã hội, vi phạm hiến pháp và đối đầu với chủ nghĩa xã hội".

Ít nhất 4 người tham gia biểu tình hồi tháng 7 có thể sẽ bị xét xử tại tòa án quân sự với các tội danh ly khai và phá hoại. Một là Lizandra Góngora, một bà mẹ 5 con nghèo khó có video phàn nàn về chất lượng sữa tồi tệ ở những cửa hàng của nhà nước đã lan truyền trên mạng xã hội vào đầu năm nay.

Các công tố viên quân sự buộc bà Góngora tội phá hoại vì đã tham gia biểu tình dẫn đến cướp bóc một cửa hàng của lực lượng vũ trang. bán các Cửa hàng này chuyên sản phẩm bằng ngoại tệ, với mức giá vượt khả năng chi trả của hầu hết người dân Cuba. Bạn bè của bà Góngora nói rằng bà chỉ phản đối ôn hòa và không tham gia cướp bóc.

Một số nghệ sĩ và người bất đồng chính kiến khác đã bị quản thúc tại gia hoặc giám sát vĩnh viễn từ tháng Bảy. Ông García, người sáng lập diễn đàn trực tuyến Archipiélago kêu gọi biểu tình, cho biết có một đội công an chìm túc trực bên ngoài nhà ông ở Havana. Ông cho biết gần đây khi ông thức dậy thì thấy hai con chim bồ câu, bị vặn cổ và nhổ lông với máu và ruột lòng thòng trước cửa nhà. Ông ta đã đăng những bức ảnh về việc này lên mạng.