Trong hai ngày cuối tuần vừa qua, Học Viện Nghiên Cứu Chiến Tranh (ISW) đã liên tiếp đưa ra các bản đánh giá về cuộc chiến Ukraine và Nga hiện nay. ISW là một tổ chức think-tank phi đảng phái và phi lợi nhuận có uy tín, trụ sở đặt tại Washington, DC, quy tụ nhiều cựu tướng lãnh, viên chức cao cấp chính phủ và các học giả để cung cấp các nghiên cứu giá trị về quân sự và đối ngoại quốc tế qua các nghiên cứu, số liệu và phân tích đáng tin cậy. Các nghiên cứu của ISW cũng giúp cho chính phủ Hoa Kỳ có thêm nguồn cố vấn quan trọng trong các chiến dịch quân sự và đối phó với các nguy cơ liên quan đến an ninh quốc gia.

Nga vừa tuyên bố sử dụng phi đạn siêu thanh Kinzhal (màu trắng) để phá hủy một kho đạn của Ukraine.

Hai điểm đáng chú ý trong phân tích của ISW là Ukraine đã đánh bại chiến dịch quân sự ban đầu của Nga và cuộc chiến đang bế tắc, đồng nghĩa với sự khốc liệt và đẫm máu hơn, đặc biệt khi kéo dài (*).

Chiến dịch và ý định thoạt đầu của Nga là chiếm được Kyiv và các thành phố lớn khác của Ukraine để thay đổi chính phủ tại Ukraine chỉ trong một thời gian ngắn. Còn sự bế tắc trên các mặt trận Ukraine không có nghĩa là đình chiến hay ngừng bắn mà hai bên vẫn tiếp tục các cuộc giao tranh nhưng sẽ không thay đổi được tình trạng chiến sự căn bản.

Theo ISW, về mặt lý thuyết quân sự thì khi thất bại chiến dịch quân sự ban đầu thì Nga cần rút lui để chuẩn bị kế hoạch tấn công và hậu cần mới nhưng Nga không làm điều này mà chỉ tăng viện binh và sử dụng bom và phi đạn nhiều hơn, một chiến thuật cũng sẽ thất bại.

Trong trường hợp này thì Nga sẽ tiếp tục oanh tạc và pháo kích vào các thành phố Ukraine, phá hủy cả các mục tiêu dân sự và sát hại dân lành nhằm làm nhụt ý chí chiến đấu hay buộc Ukraine phải đầu hàng, chấp nhận những điều kiện do Nga đưa ra để tránh sự thiệt hại quá lớn, điều mà cho đến nay Ukraine đang chứng tỏ ngược lại một cách ngoan cường. Chỉ trong 24 giờ qua, Ukraine đã tiêu diệt thêm ba Trung đoàn trưởng của quân Nga.

Chính vì vậy sẽ tạo ra một cuộc xung đột khốc liệt kéo dài và một giai đoạn nguy hiểm mới, thử thách sự quyết tâm của Ukraine và phe đồng minh. Sự tiếp tục ủng hộ và viện trợ của phương Tây cho Ukraine sẽ là yếu tố quan trọng để giúp Ukraine vượt qua giai đoạn mới này. Đây là một tính toán sai lầm của Putin vì không ngờ Mỹ và phe đồng minh đã đoàn kết rất mạnh mẽ và Ukraine lại chống cự dũng mãnh như vậy.

Nga vừa tuyên bố sử dụng phi đạn siêu thanh Kinzhal để phá hủy một kho đạn của Ukraine. Đây là loại phi đạn hiếm, đắt tiền và tân tiến của Nga, cho thấy ý định leo thang chiến sự hơn là đạt được mục tiêu quân sự rõ ràng. Loại phi đạn Kinzhal này cũng có thể thay bằng đầu đạn hạt nhân, cho thấy Nga cũng có thể đang xem xét khả năng sử dụng đầu đạn hạt nhân tầm nhỏ để chứng tỏ sức mạnh quân sự của mình, che đậy các vũ khí đã lạc hậu và thiếu hữu hiệu đang sử dụng trên chiến trường.

Bộ Tổng tham mưu Ukraine lần đầu tiên tường trình rằng Điện Kremlin đang chuẩn bị quân số cho một cuộc chiến  kéo dài tại Ukraine và thực hiện các biện pháp quân dịch hà khắc, bao gồm động viên cả thanh niên 17-18 tuổi nhằm thay thế cho số binh lính tử trận. Cũng theo Ukraine, tinh thần và kỷ luật của quân Nga xuống rất thấp, bao gồm cả việc đào ngũ hay không thực hiện theo lệnh chỉ huy.

Nga cũng sẽ sử dụng các nhóm lính đánh thuê Bắc Phi Libya trong mục đích ám sát tổng thống Zelensky cùng các cấp lãnh đạo chính phủ và quân đội, thay cho chiến dịch quân sự bị thất bại.

Chiến sự tại Ukraine vẫn chưa có những dấu hiệu lạc quan và bom đạn của Nga tiếp tục thả hay pháo vào các mục tiêu dân sự và người dân Ukraine trước thái độ đeo đuổi cuộc chiến của Putin. Các nguồn tin tình báo Ukraine và truyền thông cho biết, một nhóm tướng lãnh quân đội và an ninh của Nga đang âm mưu thực hiện một cuộc đảo chánh Putin để nối lại mối quan hệ ngoại giao và kinh tế với Hoa Kỳ và phương Tây.

Nếu điều này trở thành sự thật, liệu có giải pháp nào hữu hiệu hơn để kết thúc chiến tranh ?

Nhã Duy

(21/03/2022)

(*) Russian Offensive Campaign Assessment, Institute for the Study of War, 19/03/2022

https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-offensive-campaign-assessment-march-19