Vụ sát hại linh mục Trần Ngọc Thanh ở Kontum, cho đến hôm nay đã có thêm những diễn biến mới trong việc điều tra, và có vẻ mọi thứ sẽ còn phải mở rộng điều tra dài ngày nữa.
Nhắc lại sự việc, vụ án mạng kinh hoàng xảy ra ngày 29/01/2022, tại thôn Giang Lố 2, xã Sa Loong, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Khi linh mục Trần Ngọc Thanh đang cử hành thánh lễ thì bất ngờ bị thủ phạm Nguyễn Văn Kiên, ở cùng địa phương, cầm dao xông vào, liên tục chém vào đầu, sát hại. Người dân có mặt tại hiện trường đã khống chế, bắt giữ và cướp lấy con dao từ tay Nguyễn Văn Kiên, đồng thời nhanh chóng đưa linh mục Trần Ngọc Thanh đi cấp cứu, nhưng do vết thương quá nặng nên ông đã tử vong.
Sự việc này đã trở thành bản tin Công giáo tầm quốc tế, và phía giáo dân cũng đặt ra nhiều câu hỏi. Về phía gia đình của linh mục Trần Ngọc Thanh cũng đang cùng nhóm luật sư ra sức đi tìm sự thật sau vụ tử nạn bất ngờ này. Mới đây, phía công an Kontum đã cho biết họ đã có giám định tâm thần của Trung tâm pháp y tâm thần khu vực Tây Nguyên, ở Đắk Lắk. Nội dung chính của giám định nói "bị can Nguyễn Văn Kiên : Mất khả năng nhận thức và mất khả năng điều khiển hành vi".
Thông báo kết luận giám định số 160/TB-CSHS đề ngày 24/05/2022 của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Kon Tum, do Phó Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Thượng tá Lương Văn Hùng, gửi đến gia đình của linh mục Trần Ngọc Thanh vào ngày 30/05.
Hiện theo facebook của luật sư Trịnh Vĩnh Phúc, gia đình đã có đơn cùng sự hỗ trợ của nhóm luật sư đang theo đuổi vụ kiện, bất đồng về kết luận này, và yêu cầu công an Kontum đưa Nguyễn Văn Kiên ra Hà Nội, để theo dõi và giám định tình trạng ở một cơ quan khác là Bệnh viện Tâm thần Trung ương. Theo mô tả trên facebook, sau khi nhận được bản giám định đó, thì gia đình cũng như luật sư Trịnh Vĩnh Phúc cũng đều cảm thấy mọi thứ có vẻ không hợp lý.
Theo bản giám định, phía công an dựa trên giám định, nói rằng anh Nguyễn Văn Kiên có vấn đề về tâm thần, chẳng hạn như hay gây gổ vì yêu đương bất thành, người hay bị kích động rồi có đêm đội khăn la hét một mình.
Một trong những yếu tố của văn bản giám định tâm thần gây thắc mắc cho nhiều người, là dù được xác định là bị can không đủ khả năng nhận thức, nhưng hầu hết các phương pháp giám định đều dựa vào trên việc thẩm vấn, ghi lại lời của Kiên trình bày, chứ không phải liệt kê từ các biện pháp khoa học cần thiết. Người ta nhìn thấy trong văn bản giám định ghi lại hầu hết theo lời bị cáo trình bày, như "tức giận vì đánh số đề thất bại, tự cho là bị vong theo"… Nếu dựa trên giám định "Mất khả năng nhận thức và mất khả năng điều khiển hành vi", thì vì sao mọi lời nói của Kiên đều được xác định như lời khai của một người bình thường ?
Bên cạnh đó, nối ghép các dữ kiện, cho thấy Kiên hành động có chuẩn bị trước nhiều ngày. Mẹ của bị can kể rằng nhiều ngày trước, Kiên vào rẫy mài dao chuẩn bị cho chuyện thủ ác, và thậm chí dặn mẹ rằng vào ngày, giờ đó đừng đến vì có thể bị nguy hiểm lây.
Vào ngày xảy ra vụ sát hại 29/01/2022, Kiên đi đến nhà một người bạn để gửi xe, rồi mới đi bộ đến nhà thờ. Kiên ngồi chờ rất lâu để hành động, nhưng không hiểu sao ngày đó giáo dân vào xưng tội lại nhiều nên thời gian kéo dài, khiến Kiên sốt ruột đi ra, tìm cách khóa xăng của xe cha Trần Ngọc Thanh, rồi quay trở lại chờ tiếp. Cuối cùng, có lẽ vì sốt ruột do chờ lâu, nên khi còn vài giáo dân nữa đang chờ xưng tội thì Kiên xông thẳng lên điện thờ và chém liên tục vào đầu cha Thanh.
Đó chính là chuỗi hành động có chuẩn bị, mà theo giám định tâm thần của Kiên nói rằng "mất khả năng nhận thức và mất khả năng điều khiển hành vi", khiến nhiều giáo dân xin giấu tên cho biết, nói họ cũng cảm thấy "phân vân" về kết luận này.
Phía luật sư từng nói chuyện với gia đình, là để xác định mục địch của vụ kiện. Vì theo phát ngôn của phía giáo xứ, và cũng là tinh thần của người Công giáo, thì chuyện đòi đền đáp hay đòi thủ phạm phải trả giá là không có. Việc theo đuổi vụ kiện là mục đích tìm ra sự thật của thảm nạn này, đặc biệt là nếu dựa trên giám định và khép lại vụ án, thì mọi thứ cũng có vẻ còn rất mơ hồ.
Được biết phía gia đình của linh mục Trần Ngọc Thanh cũng hết sức tế nhị, vì mẹ của Kiên cũng là một người Công giáo, và mọi chuyện diễn ra cũng là một nỗi đau của bà, nên hoàn toàn không có ý là mạng đền mạng hay phải bồi thường gì như một ít dư luận bên ngoài bàn tán. Điều duy nhất đó là tìm kiếm lý do của vụ sát hại. Một mạng người mất đi đau đớn như vậy, không thể đối lấy một kết luận nhanh và đơn giản như vậy. Ngày 29 Tháng Tư, khi luật sư cùng gia đình gặp điều tra viên thì cũng nói y như vậy.
Hiện phía các luật sư tham gia bào chữa cũng đang hy vọng có thêm những kết quả mới, từ việc giám định ở Bệnh viện Tâm thần Trung ương. Diễn biến mới này cho thấy vụ án của linh mục Trần Ngọc Thanh còn nhiều ngày nữa, mới hy vọng có thế sáng tỏ.
Tuấn Khanh
Nguồn : RFA, 29/06/2022 (tuankhanh's blog)