Chủ tịch Hạ Viện Mỹ công du Châu Á, nhưng không xác nhận đến Đài Loan hay không
Trọng Thành, RFI, 31/07/2022
Hôm nay, Chủ nhật 31/07/2022, chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ, Nancy Pelosi, cho biết bắt đầu lên đường đi Châu Á. Singapore, Malaysia, Hàn Quốc và Nhật Bản là các đích đến, được chính thức thông báo. Chủ tịch Hạ Viện Mỹ không cho biết có đi Đài Loan hay không. Dự kiến thăm Đài Loan của lãnh đạo Hạ Viện Mỹ bị Trung Quốc lên án dữ dội. Bắc Kinh coi chuyến đi của nhân vật số 3 nước Mỹ như hành động xâm phạm chủ quyền, và đe dọa trả đũa cứng rắn.
Chủ tịch Hạ Viện Mỹ Nancy Pelosi phát biểu trước Quốc hội, Washington, ngày 27/07/2022. Reuters – Elizabeth Frantz
Chủ tịch Hạ Viện Mỹ ra thông báo cho biết bà "dẫn đầu một đoàn nghị sĩ đến khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, để tái khẳng định cam kết không lay chuyển của nước Mỹ đối với các đồng minh và đối tác trong khu vực". Bà Pelosi cho biết cụ thể là : "Tại Singapore, Malaysia, Hàn Quốc và Nhật Bản, chúng tôi sẽ tổ chức các cuộc họp cấp cao để thảo luận về cách thức mà chúng tôi có thể thúc đẩy các giá trị và lợi ích chung, bao gồm hòa bình và an ninh, tăng trưởng kinh tế và thương mại, đại dịch Covid-19, cũng như cuộc khủng hoảng khí hậu, nhân quyền và quản trị dân chủ". Theo Bộ Ngoại giao Singapore, lãnh đạo Hạ Viện Pelosi sẽ thăm Singapore từ ngày 01 đến 02/08.
Theo đài Pháp France 24, riêng về Đài Loan, chủ tịch Hạ Viện Mỹ không nói rõ về khả năng đến Đài Bắc hay không, vì lý do an ninh, và tránh làm căng thẳng thêm quan hệ Hoa Kỳ - Trung Quốc. Từ 2 tuần nay, căng thẳng Trung - Mỹ gia tăng khi có thông tin, vào tháng 8, bà Pelosi có thể đi Đài Loan, vùng lãnh thổ mà Trung Quốc coi là "một tỉnh nổi loạn".
Chính quyền Mỹ thừa nhận một nước Trung Hoa duy nhất, và không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, nhưng có quan hệ hợp tác về nhiều mặt mật thiết với "nền dân chủ Đài Loan", đặc biệt về mặt quân sự. Hoa Kỳ cổ vũ cho việc duy trì"nguyên trạng" eo biển Đài Loan, có nghĩa là chống lại việc Bắc Kinh dùng vũ lực thôn tính Đài Loan, nhưng cũng không ủng hộ Đài Loan tuyên bố độc lập.
Chính quyền Trung Quốc coi chuyến đi của bà Pelosi như một hành động khiêu khích. Hôm nay, phát ngôn viên của Không quân Trung Quốc, Thân Tiến Khoa (Shen Jinke), một lần nữa nhắc lại lập trường của Bắc Kinh, cực lực lên án chuyến đi Đài Loan dự kiến của chủ tịch Hạ Viện Mỹ, đồng thời khẳng định Quân đội Trung Quốc sẽ thực hiện "sứ mạng thiêng liêng" bảo vệ chủ quyền.
Trên Twitter, hôm qua Hồ Tích Tiến (Hu Xijin), cựu tổng biên tập tờ Hoàn Cầu Thời Báo, nổi tiếng về dân tộc chủ nghĩa, cho biết đã bị buộc phải xóa bỏ một thông điệp trên Twitter, cảnh báo việc Quân đội Trung Quốc có quyền tấn công các máy bay trong đoàn đưa bà Pelosi đến Đài Loan, nếu chuyến đi diễn ra.
Trọng Thành
************************
Hoa Kỳ : Bà Nancy Pelosi bắt đầu thăm Châu Á nhưng chưa rõ có tới Đài Loan
BBC, 29/07/2022
Thứ Sáu tuần này, Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi bắt đầu bay sang Châu Á, thăm Nhật Bản, Indonesia và Singapore.
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi khai trương tượng 'Người chọi lại xe tăng' (Tank Man) lấy cảm hứng từ cuộc đấu tranh của sinh viên, công nhân TQ tháng 6/1989 ở Quảng trường Thiên An Môn, Bắc Kinh
Tuy thế, việc bà có đến thăm Đài Loan như dự định được nêu ra trước đó mới là chủ đề dư luận quốc tế quan tâm.
Theo Bloomberg ngày 29/07, chuyến thăm của bà Pelosi và một phái đoàn các nhà lập pháp Hoa Kỳ tới thăm hòn đảo bị Trung Quốc coi là "ly khai", "vẫn còn đặt dưới câu hỏi".
Cùng thời gian, hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ USS Ronald Reagan đang tiến vào vùng biển Đông Nam Á, và một drone vũ trang của Trung Quốc bay qua vùng biển phía Đông Đài Loan.
Đài Loan trước đó đã hoan nghênh mọi chuyến thăm cao cấp từ Mỹ nhưng tuần này tập trung sự chú ý hơn vào bầu cử địa phương, và cuộc tậ̣p trận Hán Quang.
Tuy đây chỉ là cuộc diễn tập quân sự thường niên, phía Đài Loan tung ra các vụ bắn đạn thật trên biển, với sự tham gia của trực thăng chống ngầm, và tàu ngầm.
Đây là các diễn biến khiến bối cảnhh quan hệ Mỹ-Trung trở nên căng thẳng.
Ngoài ra, Tổng thống Joe Biden vừa có cuộc hội đàm tay đôi với Chủ tịch Tập Cận Bình để bàn về những điểm Mỹ-Trung có thể hợp tác.
Trong hai giờ trao đổi qua đường video hôm 28/07, hai nhà lãnh đạo đã bàn về Đài Loan, nhưng là cảnh báo lẫn nhau không làm vấn đề leo thang.
Tổng thống Mỹ nói với nhà lãnh đạo TQ rằng chính sách của Hoa Kỳ về Đài Loan "không thay đổi".
Về nội bộ Hoa Kỳ, trước đó, ông Biden đã nói thẳng ông không đồng ý với kế hoạch thăm Đài Loan của bà Pelosi, nhân vật thứ ba trong hệ thống quyền lực Mỹ.
Với ông Tập Cận Bình, việc duy trì "hòa bình trên Eo biển Đài Loan" và cải thiện quan hệ với Mỹ là rất quan trọng trước kỳ Đại hội XX Đảng Cộng sản Trung Quốc dự kiến vào tháng 10 tới.
Khủng hoảng trở lại ?
Theo CNN hôm 29/07, nếu chuyến thăm xảy ra, quan hệ Trung-Mỹ có thể rơi vào điểm khủng hoảng không khác lần Trung Quốc bắn hỏa tiễn cấp tập ra Eo biển Đài Loan năm 1995, khi Tổng thống Đài Loan Lý Đăng Huy thăm Hoa Kỳ.
CNN trích lời bà Susan L. Shirk, chủ tịch Trung tâm mang tên The 21st Century China Center ở Đại học UC San Diego nói "Người Trung Quốc coi chuyện bà Pelosi [đi Đài Loan] là rất nghiêm trọng, vì bà là lãnh đạo thứ ba có thể lên làm tổng thống, chỉ sau đương kim phó tổng thống".
Việc bà Pelosi "thăm Đài Loan" có tầm vóc khác hẳn chuyến thăm của các dân biểu liên bang Mỹ, vì bà "là nhân vật rất quan trọng trong chính trường Hoa Kỳ", bà Shirk nói.
Thành phần phái đoàn "dự kiến thăm Đài Loan" của Hạ viện Mỹ được cho là gồm các nghị sĩ trong Ủy ban Đối ngoại đầy quyền lực, thuộc cả hai đảng : ông Michael McCaul (Cộng hòa), bà Anna Eshoo (Dân chủ), theo đài NBC hôm thứ Tư.
Bà Pelosi từ lâu nay đã giữ quan điểm ủng hộ phong trào dân chủ Trung Quốc, và gần đây hỗ trợ Ukraine chống lại cuộc xâm lăng của Nga.
Sang thăm Nhật Bản lần này, bà dự kiến sẽ hội đàm cùng Thủ tướng Fumio Kishida và Chủ tịch Hạ viện Hiroyuki Hosoda, theo tờ Japan Times.
"Cuộc xâm lăng của Nga ở Ukraine và thái độ ngày càng cứng rắn của TQ ở Thái Bình Dương sẽ là đề tài thảo luậ̣n của bà Pelosi ở Nhật", trang báo này cho hay.
Nguồn : BBC, 29/07/2022
***********************
Căng thẳng Mỹ-Trung : Viễn cảnh chủ tịch Hạ Viện Pelosi thăm Đài Loan đổ thêm dầu vào lửa
Thanh Hà, RFI, 28/07/2022
Tuần trước, nhật báo tài chính Anh Financial Times tiết lộ chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ dự trù công du Đài Loan vào tháng 8/2022. Thông tin chưa được chính đương sự xác nhận nhưng cũng đủ khiến Bắc Kinh sôi sục, rồi cả tổng thống Joe Biden và Bộ Quốc phòng Mỹ đều phải lên tiếng. Một số nhà bình luận cho rằng, khả năng Quân Đội Mỹ được lệnh hộ tống Nancy Pelosi công du Đài Loan là một "bước ngoặt" trong quan hệ Mỹ- Trung.
Chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi họp báo tại Quốc hội Mỹ, Washington, Hoa Kỳ, ngày 14/07/2022. Reuters – Elizabeth Frantz
Trong chưa đầy một tuần lễ Trung Quốc hai lần cảnh báo sẽ "đáp trả mạnh mẽ" nếu chủ tịch Hạ Viện Mỹ duy trì kế hoạch công du Đài Loan. Tại Washington, tổng thống Biden bình luận, đến Đài Bắc vào thời điểm này không là "một sáng kiến hay" và theo lời ông, kế hoạch của bà Nancy Pelosi khiến quân đội Hoa Kỳ "lo ngại". Một số nhà quan sát còn nêu lên kịch bản Bắc Kinh lợi dụng chuyến đi của chủ tịch Quốc hội Mỹ để khiêu khích, thậm chí xem đây là cái cớ để tấn công Đài Loan.
Một số khác cho rằng, máy bay của phái đoàn Mỹ cũng có thể là mục tiêu của quân đội Trung Quốc. Hãng tin AP trích lời một số quan chức tại Washignton cho biết, trong trường hợp chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ duy trì ý định công du Đài Loan, "rất có thể" Lầu Năm Góc sẽ huy động các phương tiện cần thiết để bảo vệ an ninh cho chuyến bay của phái đoàn và trong suốt thời gian bà Pelosi có mặt tại khu vực nhạy cảm này.
Nghịch lý ở đây là chủ tịch Hạ Viện Mỹ chưa chính thức xác nhận tin được báo Financial Times loan tải, Đài Bắc thì cho biết "chưa được thông báo về kế hoạch bà Pelosi thăm Đài Loan", nhưng thông tin này cũng đủ để gây ra một "cuộc chiến ngoại giao" giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Báo Nhật The Diplomat (ngày 26/07/2022) lưu ý các kế hoạch viếng thăm Đài Loan của các quan chức Mỹ không mấy khi được rầm rộ loan báo trước.
Thêm một điểm nữa cần chú ý là từ khi Washington và Bắc Kinh bình thường hóa quan hệ, đây không phải là lần đầu tiên chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ đến thăm Đài Loan, nhưng chưa bao giờ Trung Quốc lại có phản ứng mạnh mẽ như lần này. Thậm chí một số quan chức trong chính quyền Biden tiết lộ với nhà báo Josh Rogin của tờ Washignton Post về khả năng Trung Quốc chuẩn bị một kế hoạch đáp trả có thể "khuynh đảo" tình hình.
Lo ngại Bắc Kinh có thái độ liều lĩnh nào đó là có cơ sở hay không ? Vụ rò rỉ về kế hoạch công du Đài Loan của bà Pelosi là cố ý hay vô tình ?
Nhà báo Shannon Tiezzi của tờ The Diplomat đưa ra những giải thích khách quan : Trung Quốc chuẩn bị họp Đại Hội Đảng, mở đường cho ông Tập Cận Bình tiếp tục lãnh đạo đất nước ít ra là thêm một nhiệm kỳ 5 năm. Bắc Kinh "không thể tỏ ra mềm yếu trên vấn đề Đài Loan". Với công luận quốc tế, đặc biệt là với Hoa Kỳ, Trung Quốc đã liên tục cảnh cáo "không nên vượt lằn ranh đỏ" và tuyên bố "chiến đấu đến cùng" để ngăn cản Đài Loan tuyên bố độc lập. Trung Quốc cũng đã nhiều lên án Hoa Kỳ "cấu kết" với phe ly khai Đài Loan.
Theo The Diplomat, thái độ càng lúc càng quyết liệt đó của chính quyền Tập Cận Bình cho thấy "áp lực rất lớn đang đè nặng lên Trung Quốc". Ngoài áp lực chính trị trước Đại hội Đảng, Bắc Kinh cũng cần dùng lá bài Đài Loan để đánh lạc hướng công luận trước những khó khăn chồng chất về kinh tế, khi mà "hai trong số ba đầu máy tăng trưởng đã bị hỏng".
Về phía Hoa Kỳ, tổng thống Joe Biden cũng đang chịu áp lực chính trị lớn không kém, đặc biệt là từ phía đảng đối lập. Thượng nghị sĩ Ben Sasse bên đảng Cộng hòa cho rằng, nếu chủ tịch Hạ Viện Mỹ hủy hay dời lại chuyến đi Đài Loan, đây sẽ là dấu hiệu của một sự "mềm yếu" trong quan hệ giữa Washington với Bắc Kinh. Bà Pelosi mà hủy chương trình của đến thăm một "đồng minh thân thiết" của Hoa Kỳ sẽ là một sự "đầu hàng".
Nhiều chính khách bên đảng Cộng hòa mạnh mẽ tuyên bố "ủng hộ sáng kiến" của chủ tịch Hạ Viện Mỹ thuộc đảng Dân chủ. Cựu ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết ông sẵn sàng tháp tùng bà Pelosi đến Đài Bắc.
Nhờ tiết lộ của báo Financial Times về kế hoạch của chủ tịch Hạ Viện Mỹ mà hai đảng Dân chủ và Cộng hòa có cùng một tiếng nói, ít ra là trên vấn đề Đài Loan.
Sự đoàn kết đó có thể giúp tổng thống Biden đạt được một mục tiêu kép cả về đối nội lẫn đối ngoại : Vụ việc diễn ra trong lúc lúc Joe Biden chuẩn bị điện đàm với ông Tập Cận Bình và rất có thể lãnh đạo hai nước sẽ trực tiếp đối thoại với nhau lần đầu tiên từ khi Nhà Trắng đổi chủ, nhân thượng đỉnh G20 ở Bali vào mùa thu này. Hơn nữa, đồng thuận giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa trên vấn đề Đài Loan sẽ là tín hiệu tốt đối với tổng thống Biden trước bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11/2022.
Vấn đề Đài Loan đang thu hút nhiều chú ý cả tại Hoa Kỳ lẫn Trung Quốc. Đôi bên cùng xem đây là một hồ sơ nóng bỏng và nhạy cảm, nhưng chưa chắc thông tin về kế hoạch công du Đài Loan của chủ tịch Hạ Viện Mỹ bất lợi cho Bắc Kinh hay cho Washington, nhất là với công luận trong nước của mỗi bên.
Dù vậy, quyết định có đến Đài Bắc hay không là hoàn toàn thuộc về Nancy Pelosi. Những tính toán chính trị của các ông Tập Cận Bình hay Joe Biden một phần đang trong tay chủ tịch Hạ Viện Hoa Kỳ.
Thanh Hà
Nguồn : RFI, 28/07/2022
**************************
Quân đội Mỹ chuẩn bị kế hoạch an toàn cho chuyến thăm của bà Pelosi sang Đài Loan
RFA, 28/07/2022
Quân đội Mỹ đang chuẩn bị kế hoạch đảm bảo an toàn cho chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi tới Đài Loan. Hãng tin AP loan tin này hôm 27/7.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi phát biểu tại một họp báo ở Washington DC hôm 14/7/2022 - AFP
Hiện chưa rõ bao giờ bà Pelosi sẽ sang Đài Loan nhưng nếu chuyến đi thành hình thì đây sẽ là chuyến thăm đầu tiên của một quan chức cấp cao Mỹ tới Đài Loan kể từ năm 1997 tới nay.
Hãng tin AP cho biết quân đội Mỹ sẽ gia tăng lực lượng và vũ khí trong khu vực nếu bà Pelosi vẫn tới Đài Loan. Nguồn tin giấu tên không cho biết kế hoạch cụ thể nhưng nói rằng máy bay chiến đấu, tàu chiến cùng các thiết bị giám sát và các hệ thống quân sự khác sẽ rất có thể được sử dụng để bảo vệ cho chuyến bay của bà Pelosi tới Đài Loan và trong thời gian bà ở đây.
Giới chức Mỹ không quá lo ngại về việc Bắc Kinh sẽ tấn công máy bay của bà Pelosi nhưng cho biết họ vẫn phải thận trọng để tránh những hiểu lầm hoặc tai nạn xảy ra.
Bắc Kinh đã nhiều lần cảnh báo rằng chuyến thăm Đài Loan của bà Pelosi có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ, do vi phạm chính sách "Một Trung Quốc" của Bắc Kinh.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói "Nếu Mỹ kiên quyết đi theo con đường riêng và thách thức đến lợi ích của Trung Quốc, họ chắc chắn sẽ bị đáp trả mạnh mẽ".
Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden dự kiến sẽ có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào sáng ngày 28/7, giờ Mỹ.
Theo giới chức Mỹ, các vấn đề về căng thẳng Biển Đông và chuyến thăm của bà Pelosi tới Đài Loan sẽ có nhiều khả năng được thảo luận trong cuộc điện đàm này.
Người phát ngôn Hội đồng An ninh Nhà Trắng John Kirby cho biết : "Trong cuộc điện đàm, căng thẳng trên Biển Đông sẽ được đưa ra vì vấn đề này thường xuyên liên quan tới những tuyên bố hàng hải quá mức, không tuân thủ luật pháp quốc tế của Trung Quốc và vì hành vi hung hăng, cưỡng ép của Trung Quốc đối với các quốc gia ven biển hoặc nằm trong khu vực Biển Đông".
Ông Kirby cũng cho biết, tại cuộc điện đàm này, phía Mỹ sẽ khẳng định cam kết của Washington với chính sách "Một Trung Quốc".
Theo cam kết này, Mỹ sẽ không thách thức những tuyên bố của Trung Quốc rằng Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời của Trung Quốc.
Nguồn : RFA, 28/07/2022