Trong thời gian gần đây, liên tục có những thông tin liên quan đến các tù nhân lương tâm bị đánh, bị sách nhiễu và khủng bố trong các trại tù. Gần đây nhất, tù nhân lương tâm Nguyễn Ngọc Ánh tuyệt thực vì bị "khủng bố" trong trại tù Xuân Lộc. Anh đã bị trại giam cho ở phòng giam chật chội, ẩm thấp và ở cùng một bạn tù có thần kinh không ổn định ban đêm mộng du đá anh Ánh, làm ồn suốt đêm khiến anh không ngủ được, ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng.
Ông Nguyễn Ngọc Ánh tại phiên tòa ở Bến Tre hôm 6/6/2019 - AFP
Tù nhân lương tâm Huỳnh Thục Vy, ngày 9/10 khi gặp gia đình đã nói với con gái nhỏ (vì bị quản giáo giám sát khi tiếp xúc gia đình), cô đã bị quản giáo đánh, bóp cổ. tù nhân lương tâm Trịnh Bá Tư, ngày 20/9 khi gặp gia đình cũng nói anh bị đánh và đưa đi kỷ luật, không được gặp gia đình vì đã viết đơn tố cáo trong tù (không rõ nội dung đơn). Ngoài ra còn rất nhiều trường hợp khác như tù nhân lương tâm Lê Đình Lượng không được gặp gia đình vì không mặc quần áo tù…
Những vụ việc tương tự nêu trên đã diễn ra liên tục từ trước tới nay, cộng thêm việc rất nhiều tù nhân lương tâm đã bị đưa đi thụ lý án tù cách xa nhà hàng ngàn cây số đã chứng tỏ việc sách nhiễu, đàn áp các tù nhân lương tâm đã trở thành hệ thống. Đi sâu vào tìm hiểu nguyên nhân việc các tù nhân lương tâm bị sách nhiễu, đàn áp, chúng ta có thể nhận thấy có những vụ việc, các cá nhân tù nhân lương tâm bị đối xử phân biệt, bị sách nhiều bởi các quyết định từ phía an ninh ; có những vụ việc xuất phát trong quá trình thụ án, tức là quá trình sinh hoạt trong tù của các cá nhân. Nhưng dù việc sách nhiễu, đàn áp đến từ đâu, chúng ta đều thấy được những người đấu tranh vẫn còn gặp khó khăn, bị sách nhiễu ngay cả khi đã bị bắt vào tù. Cuộc đấu tranh của họ quá khắc nghiệt.
Những trường hợp bị sách nhiễu, đàn áp từ phía an ninh, có thể đó là chủ trương chung cho một số trường hợp, có thể xuất phát từ sự trả thù quá trình hoạt động trước đó của Tù nhân lương tâm. Những trường hợp này phía trại giam chỉ đơn thuần thực hiện lệnh cấp trên bên an ninh đưa ra. Đặc trưng của những vụ việc này, có thể thực hiện ngay từ khi tù nhân lương tâm đến trại tù, hoặc đó là khi người tù nhân lương tâm hoàn toàn không có bất kỳ một sai phạm, mắc mớ hay rắc rối nào trong quá trình sinh hoạt. Tức là những việc sách nhiễu ngay cả khi không có nguyên cớ nào. Đó là những việc như bố trí, chỉ đạo những người ở cùng, xung quanh tù nhân lương tâm làm những việc sách nhiễu tù nhân lương tâm, cô lập, phân biệt đối xử với tù nhân lương tâm. Thậm chí có những trường hợp gây sự, đánh đập và khủng bố tù nhân lương tâm. Đôi khi, việc sách nhiễu ở cả trong thực hiện quyền lợi của tù nhân, như thăm gặp gia đình, gửi và nhận thư, gọi điện cho gia đình, nhận quà…
Đôi khi, việc sách nhiễu ở cả trong thực hiện quyền lợi của tù nhân, như thăm gặp gia đình, gửi và nhận thư, gọi điện cho gia đình, nhận quà… Ảnh minh họa những tù nhân lương tâm đang còn bị giam giữ
Những trường hợp bị sách nhiễu, đàn áp nảy sinh trong quá trình sinh hoạt ở trại tù. Trong trại tù có rất nhiều những khác biệt so với cuộc sống bên ngoài. Khoảng cách giữa quản giáo và tù nhân thường phạm rất lớn, phạm nhân rất sợ quản giáo. Nhưng khi những tù nhân lương tâm đến các trại tù, sinh hoạt cùng với các tù nhân thường phạm, thì có rất nhiều vấn đề nảy sinh. Có những trường hợp, tù nhân lương tâm chưa có kinh nghiệm, chưa biết được khoảng cách giữa tù nhân và quản giáo hoặc các quy định bất thành văn trong trại tù, họ vẫn thực hiện các quyền con người của mình, khi đó sẽ nảy sinh mâu thuẫn. Từ những mâu thuẫn vì lý do này, các tù nhân lương tâm đã bị sách nhiễu và đàn áp. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp, đó là vì tinh thần đấu tranh của những tù nhân lương tâm, luôn đấu tranh cho những cái đúng, phản đối những cái xấu, cái sai và cái bất công trong trại tù. Những tù nhân lương tâm đã đấu tranh ở ngoài xã hội, họ vẫn mang trong mình tinh thần đấu tranh đó vào trong tù bất chấp những sự đàn áp, sách nhiễu có thể đến với bản thân. Trong môi trường tù đày, có rất nhiều những điều sai trái, bất công thậm chí xấu xa, ác độc. Chúng ta thấy có nhiều tù nhân lương tâm đã lên tiếng về điều kiện sống, sinh hoạt như nước không sạch, phòng giam ở gần nơi ô nhiễm môi trường, tiếng ồn. Nhiều tù nhân lương tâm lên tiếng về việc tù nhân bị bớt xén tiêu chuẩn, chế độ, làm việc quá sức… có những tù nhân lương tâm bênh vực bạn tù bị đàn áp, đánh đập hoặc phân biệt đối xử. Có nhiều tù nhân lương tâm đã giúp đỡ chia sẻ đồ ăn, thức uống, vật chất cho bạn tù nhưng phía trại giam hoàn toàn không muốn họ làm vậy. Tóm lại, có nhiều lý do trong sinh hoạt dẫn tới việc mâu thuẫn và phía trại giam đã đàn áp, sách nhiễu tù nhân lương tâm.
Có một trường hợp đặc biệt trong vấn đề sách nhiễu, đàn áp tù nhân lương tâm, đó là những người không nhận tội. Những người không nhận tội là những người công khai phản đối kết quả phiên tòa, họ nói rằng họ không vi phạm pháp luật, hoặc họ không có tội. Ở trong tù, những người này luôn viết ở bản kiểm điểm hàng tháng, hàng quý, nửa năm, một năm là họ không có tội. Việc đối xử với những người này cũng hoàn toàn không đồng nhất, nhưng phần lớn đều bị sách nhiễu và đàn áp trong trại tù. Có người thì an ninh và trại tù không gây khó dễ nhiều, có nhiều người thì bị sách nhiễu suốt quá trình ở tù. Có những người thì mỗi năm bị kỷ luật mấy tháng vì không nhận tội… những con người đấu tranh kiên cường thường bị đàn áp và sách nhiễu nhiều nhất, kể cả khi ở ngoài xã hội hoặc khi đã vào trong tù.
Nguyễn Vũ Bình (Hà Nội)
Nguồn : RFA, 24/10/2022