ASEAN : Thượng đỉnh Đông Á diễn ra tại Phnom Penh trong bối cảnh có nhiều căng thẳng
Thanh Phương, RFI, 13/11/2022
Hôm 13/11/2022, các nhà lãnh đạo ASEAN đã mở Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á trong bối cảnh khu vực này phải đối mặt với vô số vấn đề, từ ảnh hưởng của cuộc chiến Ukraine, tình hình eo biển Đài Loan, đến các vụ phóng tên lửa liên lục của Triều Tiên và căng thẳng kéo dài ở Biển Đông.
Thượng đỉnh ASEAN - Đông Á tại Phnom Penh, Cam Bốt, ngày 13/11/2022. AP - Vincent Thian
Từ Phnom Penh, đặc phái viên Thanh Phương tường trình :
"Ban đầu ai cũng tưởng rằng tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden không dự Thượng đỉnh Đông Á, vì đến lúc khai mạc, chiếc ghế của ông vẫn để trống. Nhưng rốt cuộc ông Biden cũng đã có mặt cùng với thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida trong cuộc họp quy tụ các lãnh đạo Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á và 8 đối tác đối thoại, bao gồm cả Hàn Quốc, Úc, New Zealand, Ấn Độ và Nga. Riêng Nga chỉ có ngoại trưởng Lavrov đại diện đến dự thay cho tổng thống Vladimir Putin.
Phát biểu khai mạc thượng đỉnh, thủ tướng Cam Bốt Hun Sen, chủ trì hội nghị thượng đỉnh năm nay, đã kêu gọi các nước đoàn kết để cùng nhau đối đầu với "nhiều thách thức và căng thẳng hiện đang cản trở" nỗ lực thúc đẩy phát triển bền vững trong khu vực. Một trong những căng thẳng đó chính là ở vùng Biển Đông, nơi mà Trung Quốc tranh chấp chủ quyền với một số nước Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Trong bản dự thảo tuyên bố của Thượng đỉnh Đông Á, mà các đồng nghiệp của Nikkei Asia Review có được, tuy không nêu đích danh Trung Quốc, một số nhà lãnh đạo bày tỏ "quan ngại" về các hoạt động bồi đắp đảo và các hoạt động khác ở Biển Đông, đã "làm xói mòn lòng tin, gia tăng căng thẳng và có thể gây phương hại đến hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực".
Tuy nhiên, vốn chủ trương giải quyết các tranh chấp chủ quyền biển đảo trên cơ sở song phương, Bắc Kinh vẫn không chấp nhận sự can thiệp của bên ngoài, nhất là của Washington. Trong cuộc gặp thượng đỉnh Trung Quốc - ASEAN hôm thứ Sáu, thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường đã khẳng định : "Chúng tôi có đầy đủ tự tin, trí tuệ và năng lực để nắm chắc chìa khóa của vấn đề Biển Đông trong tay chúng tôi".
Nói chung, thượng đỉnh Đông Á năm nay diễn ra trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung ngày càng gay gắt, không chỉ trên vấn đề Biển Đông, mà trên những hồ sơ nóng khác, đặc biệt là Đài Loan.
Cho nên thượng đỉnh tại Phnom Penh hôm nay giống như một khúc dạo đầu cho cuộc gặp ngày mai, nhân thượng đỉnh nhóm G20 tại Bali, Indonesia, giữa tổng thống Mỹ Joe Biden và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình".
Thanh Phương
Nguồn : RFI, 13/11/2022
************************
Mỹ thắt chặt quan hệ với ASEAN để đối lại ảnh hưởng của Trung Quốc
Thanh Phương, RFI, 13/11/2022
Ngày 12/11/2022, tại thủ đô Phnom Penh của Cam Bốt, tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và các nhà lãnh đạo của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á - ASEAN đã tuyên bố "bắt đầu một quan hệ đối tác chiến lược mới" nhằm đối lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
Tổng thống Mỹ Joe Biden chụp ảnh lưu niệm cùng với các nhà lãnh đạo ASEAN (từ trái sang : tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr., thủ tướng Singapore Lý Hiển Long, thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha, thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính, thủ tướng Cam Bốt Hun Sen, tổng thống Indonesia Joko Widodo, và quốc vương Brunei Haji Hassanal Bolkiah, thủ tướng Lào Phankham Viphavan và đại điện đặc biệt của thủ tướng Malaysia Azhar Azizan Harun, tại thượng đỉnh ASEAN - Mỹ, Phnom Penh, Cam Bốt, ngày 12/11/2022. AP - Alex Brandon
Từ Phnom Penh, đặc phái viên Thanh Phương tường trình :
"Theo bản tuyên bố chung được công bố sau thượng đỉnh Mỹ - ASEAN lần thứ 10, Quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện nhằm "mở ra các lĩnh vực hợp tác mới quan trọng đối với sự thịnh vượng và an ninh trong tương lai" của Hoa Kỳ và các nước Đông Nam Á.
Trong bản tuyên bố, tổng thống Joe Biden thông báo khoản tài trợ 150 triệu đô la trong các chương trình dành cho ASEAN sẽ được kết hợp với hơn 800 triệu đô la đã được yêu cầu trong năm tài chính 2023 cho các chương trình song phương ở các quốc gia thành viên ASEAN.
Bản tuyên bố nhắc lại là kể từ năm 2002, hơn 12 tỷ đô la hỗ trợ phát triển, kinh tế, y tế và an ninh đã được Hoa Kỳ cấp cho các nước thành viên ASEAN.
Tuyên bố chung Mỹ - ASEAN cho biết quan hệ đối tác chiến lược mới phản ánh "cam kết sâu sắc của chính quyền Biden-Harris đối với vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương", đồng thời quan hệ đối tác này đưa Washington và các thành viên ASEAN xích lại gần nhau hơn để cùng nhau giải quyết các thách thức liên quan đến khí hậu, an ninh lương thực và các mối đe dọa an ninh, cũng như "để xây dựng một vùng Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và rộng mở".
Trong khuôn khổ đối tác chiến lược toàn diện, Hoa Kỳ và ASEAN cam kết sẽ thúc đẩy hợp tác hàng hải bằng cách duy trì tự do hàng hải và hàng không, cũng như giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với các nguyên tắc được thừa nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.
Trong bài phát biểu khai mạc thượng đỉnh Mỹ - ASEAN, tổng thống Biden nói với các lãnh đạo Đông Nam Á rằng Hoa Kỳ cam kết tăng cường "hòa bình và thịnh vượng trong toàn khu vực" bằng cách bảo vệ chống lại các mối đe dọa, như biến đổi khí hậu và suy thoái kinh tế do Nga phát động chiến tranh xâm lược Ukraine.
Đây là lần đầu tiên tổng thống Biden thăm vùng Đông Nam Á và đây cũng là lần đầu tiên từ năm 2017, một tổng thống Hoa Kỳ dự thượng đỉnh ASEAN. Nhưng có lẽ do tuổi già, do mệt mỏi sau chuyến đi Ai Cập dự Hội nghị Khí hậu COP27, trong bài phát biểu tại thượng đỉnh Mỹ - ASEAN, tổng thống Biden thay vì cảm ơn thủ tướng Cam Bốt, đã đọc nhầm là cảm ơn thủ tướng… Colombia".
Thanh Phương
Nguồn : RFI, 13/11/2022
***************************
Mỹ - ASEAN thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện
Thanh Phương, RFI, 12/11/2022
Sáng ngày 12/11/2022, tổng thống Joe Biden đã đến Phnom Penh, thủ đô Cam Bốt, để cùng với các lãnh đạo Đông Nam Á mở cuộc họp thượng đỉnh Mỹ-ASEAN. Tại cuộc họp này, ông Biden ký kết Thỏa thuận Đối tác Chiến lược Toàn diện Mỹ-ASEAN.
Tổng thống Mỹ Joe Biden và thủ tướng Cam Bốt Hun Sen, tại cuộc họp thượng đỉnh Mỹ-ASEAN, ngày 12/11/2022. AP - Alex Brandon
Từ Phnom Penh, đặc phái viên Thanh Phương tường trình :
Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2017, một tổng thống Mỹ đến dự thượng đỉnh với các lãnh đạo ASEAN. Trước cuộc họp thượng đỉnh này, ông Biden đã gặp thủ tướng Hun Sen để bàn về việc tăng cường quan hệ Hoa Kỳ-Cam Bốt.
Chiến tranh xâm lược của Nga ở Ukraine, việc Trung Quốc quân sự hóa vùng Biển Đông và căng thẳng vùng eo biển Đài Loan, cũng như mối đe dọa tên lửa và vũ khí nguyên tử của Bắc Triều Tiên, và khủng hoảng Miến Điện sẽ là những chủ đề trọng tâm mà tổng thống Hoa Kỳ sẽ đề cập đến trong các cuộc họp thượng đỉnh ở Phnom Penh.
Nhưng trên hết, chuyến đi Phnom Penh sẽ là dịp để ông Biden tái khẳng định cam kết của Mỹ với vùng Đông Nam Á nói riêng và với khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương nói chung, trong nỗ lực tranh giành ảnh hưởng với Trung Quốc tại khu vực này. Để cụ thể hóa cam kết đó, tổng thống Biden theo dự kiến sẽ ký kết Thỏa thuận Đối tác Chiến lược Toàn diện, tương tự như thỏa thuận mà khối các nước Đông Nam Á đã ký với Trung Quốc.
Theo lời phát ngôn viên Thượng đỉnh ASEAN Kung Phoak trong cuộc họp báo sáng nay, tiềm năng trong qua hệ Mỹ-ASEAN còn rất lớn cả về mặt kinh tế, chính trị lẫn xã hội. Ông cho rằng việc nâng quan hệ lên thành đối tác chiến lược toàn diện sẽ tạo ra những cơ hội đối tác mới. Các bộ trưởng của ASEAN và Mỹ trước hết sẽ thảo luận về các vấn đề biến đổi khí hậu và môi trường.
Ngoài thỏa thuận nói trên, ít ai chờ đợi sẽ có những bước tiến đáng kể trong quan hệ Mỹ-ASEAN tại thượng đỉnh Phnom Penh, nhưng sự có mặt của tổng thống Biden tại thủ đô Cam Bốt cho thấy là chính sách ngoại giao của Mỹ đối với Châu Á đã trở lại bình thường, khác hẳn với thời Donald Trump.
Sau thượng đỉnh Mỹ-ASEAN, ngày mai ông Biden sẽ dự Thượng đỉnh Đông Á, quy tụ lãnh đạo các nước ASEAN và các đối tác như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga và Hoa Kỳ. Nhưng tổng thống Mỹ sẽ không có dịp gặp tổng thống Nga Vladimir Putin cũng như chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, cả hai đều không có mặt ở Phnom Penh ngày mai.
Thanh Phương
Nguồn : RFI, 12/11/2022
************************
ASEAN và Hoa Kỳ nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện
RFA, 12/11/2022
Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Hoa Kỳ vào ngày 12/11 đồng ý nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược toàn diện.
Tổng thống Hoa Kỳ và các lãnh đạo ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ ngày 12/11/2022 ở Phnom Penh - AFP
Tuyên bố Lãnh đạo ASEAN - Hoa Kỳ tại Hội nghị Cấp cao ASEAN và Hoa Kỳ lần thứ 10 diễn ra ở thủ đô Phnom Penh, Campuchia cho biết như vừa nêu.
Hai phía trong Tuyên bố nêu rõ việc nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện phản ánh tham vọng của Hội nghị Cấp cao ASEAN- Hoa Kỳ lần thứ 9 và Hội nghị Cấp cao Đặc biệt ASEAN - Hoa Kỳ 2022. Thỏa thuận nâng cấp quan hệ sẽ mỡ ra những lịnh vực hợp tác mới có ý nghĩa quan trọng đối với an ninh và thịnh vượng của 1 tỷ dân của hai phía.
Reuters loan tin dẫn phát biểu của tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden về thỏa thuận rằng đó là một bước quan trọng tiến đến cùng giải quyết "những vấn đề lớn nhất của thời đại chúng ta". Những vấn đề gồm từ khí hậu đến bảo đảm an ninh sức khỏe, đến phòng vệ trước mối nguy lớn đối với trật tự dựa trên căn bản luật pháp. Ông cho rằng khu vực Đông Nam Á là trọng tâm cùa chiến lược Ấn Độ- Thái Bình Dương tự do và rộng mở của chính phủ Mỹ và Washington cam kết nguồn lực cho đối tác chiến lược toàn diện ASEAN- Hoa Kỳ. Đó không chỉ là lời nói suông.
Đây là chuyến thăm Đông Nam Á đầu tiên của ông Biden trong cương vị tổng thống Hoa Kỳ. Sự hiện diện của ông kỳ này được nhận định như tái khẳng định của Hoa Kỳ tại khu vực sau thời gian bị cho không rõ ràng dưới thời người tiền nhiệm Donald Trump ; khi mà Trung Quốc nỗ lực gia tăng ảnh hưởng và thế chân nước Mỹ tại khu vực này.
Năm ngoái Trung Quốc và ASEAN nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược toàn diện.
Vào tối ngày 12/11, trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40,41 và các hội nghị liên quan tại Phnon Penh, tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden và thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính được cho biết có cuộc trao đổi bất ngờ vì nằm ngoài chương trình nghị sự.