Tên lửa rơi xuống Ba Lan : Zelensky "không biết chuyện gì đã xảy ra".

Thanh Phương, RFI, 18/11/2022

Về vụ tên lửa rơi vào lãnh thổ Ba Lan khiến hai người thiệt mạng hôm 15/11, sau mấy ngày nhất quyết khẳng định đó là tên lửa do quân Nga bắn sang, bất chấp những tuyên bố ngược lại của Hoa Kỳ và NATO, hôm 17/11/2022, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận ông "không biết chuyện gì đã xảy ra". 

Cảnh sát Ba Lan tìm kiếm mảnh vỡ tên lửa rơi xuống làng Przewodow gần biên giới với Ukraine hôm 15/11/2022. © Evgeniy Maloletka / AP

Theo một thông cáo của phủ tổng thống Ukraine, ông Zelensky nói thêm : "Chỉ sau khi điều tra xong thì mới có thể đưa ra các kết luận về nguồn gốc của vụ bắn tên lửa".

Theo thông báo của ngoại trưởng Kouleba trên mạng Twitter, hôm 17/11, các chuyên gia của Ukraine đã đến Ba Lan để tham gia vào cuộc điều tra nhằm xác định xem tên lửa đã được bắn từ đâu.

Cho tới nay, Nga đã nhiều lần khẳng định không hề bắn tên lửa nói trên. Trong khi đó, Ba Lan cho rằng "có rất nhiều khả năng" đây là một tên lửa của hệ thống phòng không Ukraine. Hoa Kỳ và khối NATO cũng nêu giả thuyết tương tự.

Cho dù kết quả điều tra như thế nào, tuyên bố tại Bangkok hôm qua, trước cuộc họp thượng đỉnh diễn đàn APEC, ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đánh giá rằng, trong vụ tên lửa rơi vào lãnh thổ Ba Lan, "trách nhiệm sau cùng" vẫn thuộc về Nga.

Thanh Phương

**********************

Vụ tên lửa rơi xuống Ba Lan : Tổng thống Ukraine vẫn khẳng định là do Nga bắn

Thanh Hà, RFI, 17/11/2022

Phản bác tuyên bố của NATO và Mỹ, hôm 16/11/2022, tổng thống Ukraine khẳng định tên lửa rơi xuống lãnh thổ Ba Lan cách nay hai ngày là "vũ khí của Nga". Kiev đòi được quyền tham gia vào cuộc điều tra và tiếp cận các thông tin mà phương Tây thu thập được sau vụ tên lửa rơi xuống làng Przedodow sát biên giới Ba Lan và Ukraine, khiến hai thường dân Ba Lan thiệt mạng.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Kiev, Ukraine, ngày 08/09/2022. AP - Genya Savilov

Đặc phái viên Taline Oudnjian của đài truyền hình France 24 tại Ukraine tường thuật :

"Hôm Thứ Tư, Ukraine đòi lập tức được quyền tiếp cận khu vực mà tên lửa đã rơi xuống, sát đường biên giới với Ba Lan. Các giới chức Ukraine khẳng định có bằng chứng đây là tên lửa của Nga, nhưng không đi sâu vào chi tiết. Tổng thống Zelensky tuyên bố ông tin chắc, đây là vũ khí của Nga. Tuy nhiên, để tham gia vào cuộc điều tra, Kiev phải được Ba Lan và Mỹ chấp thuận. Kịch bản này khó có thể xảy ra, bởi vì NATO thẩm định tên lửa rơi xuống lãnh thổ Ba Lan là thuộc ‘hệ thống phòng không của Ukraine’.

Về phía công luận Ukraine, mọi người tiếp tục quy trách nhiệm cho quân đội Nga. Theo họ, lính Nga bắn tên lửa để người dân Ukraine phải sống trong sợ hãi. Dù rất phẫn nộ nhưng người dân tại đây cam chịu. Mọi người đã biết trước là Moskva sẽ phản công theo kiểu này bởi đây là chiến lược quân đội Nga luôn áp dụng mỗi khi thua trận. Kịch bản này từng xảy ra sau khi quân Nga thất thủ ở Kiev, rồi Kharkiv và giờ đây là ở Kherson. Dù sao đi chăng nữa, các giới chức Ukraine cũng đã báo động rằng các đợt tấn công tương tự ở quy mô lớn sẽ còn tiếp diễn".

Ngay từ hôm qua, vài giờ sau vụ tên lửa rơi xuống lãnh thổ Ba Lan, tổng thư ký Liên Minh Bắc Đại Tây Dương – NATO Jens Stoltenberg đã khẳng định "Có nhiều khả năng sự cố do hệ thống phòng không của Ukraine gây nên".

Chính tổng thống  Andrzei Duda cũng đã nhìn nhận không có bằng chứng đây là "một vụ cố ý tấn công nhắm vào Ba Lan". Trong ngày họp cuối cùng thượng đỉnh G20 tại Bali, tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đánh giá "ít có khả năng" tên lửa rơi xuống lãnh thổ Ba Lan là do Nga phóng đi.

Dù không phải là một vụ "tấn công nhắm vào Ba Lan", nhưng bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ cũng như thủ tướng Đức và Ý đều cho rằng, trong sự cố vừa qua, "trách nhiệm sau cùng cũng thuộc về Nga". Lý do là Nga đã ồ ạt bắn tên lửa phá hoại các cơ sở hạ tầng của Ukraine, nên Kiev phải tự vệ. Lầu Năm Góc cũng lên án Nga "gieo rắc kinh hoàng" trên lãnh thổ Ukraine.

Thanh Hà

************************

Vụ tên lửa rơi xuống Ba Lan : Sự thận trọng cần thiết của phương Tây

Anh Vũ, RFI, 16/11/2022

Hôm 15/11/2022, giữa lúc Nga tiến hành các cuộc tập kích ồ ạt vào Ukraine, một đầu đạn tên lửa đã rơi xuống một làng ở phía đông nam Ba Lan, gần với biên giới Ukraine. Vụ việc ngay lập tức đã làm dấy lên những lo ngại trong các nước phương Tây, bởi Ba Lan là thành viên của NATO cũng như của Liên Hiệp Châu Âu. Nhưng các phản ứng đều tỏ ra thận trọng, để không đẩy sự việc đi quá xa.

Vụ đầu đạn tên lửa hôm 15/11/2022 rơi xuống làng Przewodów của Ba Lan, gần biên giới với Ukraine, đã làm dấy lên nhiều mối lo ở phương Tây. © RFI

Đối với Ba Lan, tất nhiên đây là một diễn biến nghiêm trọng, lần đầu tiên đầu đạn tên lửa rơi xuống lãnh thổ của mình làm hai người dân thiệt mạng trong lúc xung đột Nga - Ukraine diễn ra dữ dội. Ngay tối hôm qua, chính phủ Ba Lan đã triệu tập họp khẩn cấp với nỗi lo bị lôi vào cuộc xung đột. Sau cuộc họp, Warszawa không đưa ra kết luận nào, ngoài thông cáo cho biết : "Đầu đạn do Nga chế tạo đã rơi xuống làng Prezewodow, làm 2 công dân Ba Lan thiệt mạng".  Quyết định duy nhất của chính phủ Ba Lan là mở điều tra, cùng việc nâng mức báo động một số đơn vị quân đội.

Các nước phương Tây, đồng minh của Ba Lan cũng như của Ukraine, nhận thông tin về vụ việc trên với những lo ngại thực sự. Hàng loạt cuộc điện thoại của các lãnh đạo như Pháp, Mỹ, Anh gọi đến chính phủ Ba Lan, trước tiên là để tỏ tình đoàn kết với đồng minh, sau là để nắm tình hình thực tế. Lãnh đạo các nước G7 đang có mặt tại Indonesia dự thượng đỉnh G20 đã có cuộc họp khẩn về diễn biến bất ngờ ở Ba Lan. Ngay tối qua, tổng thống Ba Lan Andrzej Duda đã trao đổi điện thoại với đồng nhiệm Mỹ Joe Biden và ông Jens Stoltenberg, tổng thư ký Liên Minh Bắc Đại Tây Dương. Cuộc họp thường lệ của Hội đồng NATO hôm nay, được chuyển thành cuộc họp khẩn.  Giả thuyết Nga tấn công Ba Lan đều có trong suy nghĩ của các lãnh đạo phương Tây.

Những lo ngại của các nước phương Tây, ít nhiều cũng là tác nhân can dự trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, là hoàn toàn có thể lý giải được. Ngay từ đầu cuộc chiến tranh tại Ukraine, các phương Tây cũng như Liên Hiệp Châu Âu, dù ủng hộ gần như vô điều kiện Kiev, nhưng đã cố gắng để không trở thành một bên tham chiến, không để bị lôi vào cuộc xung đột quân sự trực tiếp với Nga.  Trong khi đó, Ba Lan, thành viên của Liên Hiệp Châu Âu và NATO, từ đầu cuộc xung đột, luôn kề vai sát cánh ủng hộ toàn diện Ukraine. Ai cũng biết Ba Lan là cơ sở hậu cần không thể thiếu cho quốc gia láng giềng chống lại cuộc xâm lược của Nga. Nhưng Warszawa không hề có ý định đối đầu quân sự với Moskva.

Ba Lan không chỉ được che chắn bởi hiệp ước phòng vệ tập thể của Liên Âu mà còn được bảo vệ bằng điều 5 của Hiệp ước Liên Minh Bắc Đại Tây Dương, theo đó khi một trong những nước thành viên bị tấn công thì Liên Minh (gồm 30 nước) sẽ phải có trách nhiệm hành động bảo vệ.  Tuy nhiên, sự việc xảy ra hôm qua trên lãnh thổ của Ba Lan có vẻ như không đi quá xa đến như vậy.

Trong phiên họp khẩn hôm nay của NATO, Ba Lan có thể đề nghị Liên Minh kích hoạt điều 4 của Hiệp ước. Theo điều khoản này, các cuộc trao đổi tham vấn của các nước thành viên có thể được tổ chức khi Liên Minh nhận thấy "toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, độc lập chính trị và an ninh" của nước thành viên đó bị đe dọa. Các cuộc tham vấn này nhằm tìm ra những phản ứng chung phù hợp với tình hình. Rõ ràng nếu giả thuyết đó là cuộc tấn công Ba Lan do Nga tiến hành được khẳng định thì cuộc xung đột tại Ukraine sẽ trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết.

Sau những bất ngờ và có phần lo ngại ban đầu, chính phủ Ba Lan và các đồng minh phương Tây dường như đã trấn tĩnh lại. Tổng thống Mỹ Joe Biden hôm qua đã đánh giá ít có khả năng tên lửa bắn đi từ đất Nga. Trong khi đó, Pháp kêu gọi "phải rất thận trọng" về nguồn gốc tên lửa rơi xuống Ba Lan. Thông cáo của phủ tổng thống Pháp còn nhấn mạnh "xác định được chủng loại tên lửa chưa hẳn là xác định được tác nhân đã bắn tên lửa đó". 

Theo Le Figaro, hôm nay tổng thống Ba Lan Andrzej Duda trong một cuộc báo đã nhận định "có nhiều khả năng" đầu đạn tên lửa rơi xuống làng gần biên giới Ba Lan hôm qua là của lực lượng phòng không Ukraine sử dụng để đánh chặn tên lửa Nga. Giả thuyết này cũng đã được bộ trưởng Quốc Phòng Nga, cũng như Bỉ, xác nhận trong ngày. Tổng thống Ba Lan khẳng định : "Không có gì cho thấy đó là một cuộc tấn công có chủ định nhằm vào Ba Lan". Ông đánh giá "có lẽ đây là một tai nạn không may, đáng tiếc !".

Các chuyên gia điều tra chưa có kết luận chính thức, nhưng có thể nói, chưa đầy một ngày sau sự việc xảy ra, phương Tây và có thể cả Nga đã có thể xả bớt nỗi lo về một cuộc chiến tranh mở rộng.  Phát ngôn viên điện Kremlin, Dmitri Peskov, hôm nay tuyên bố với báo giới "cần phải ghi nhận phản ứng rất kiềm chế và chuyên nghiệp của phía Mỹ" trong vụ này.

Vụ tên lửa rơi xuống Ba Lan chắc sẽ hạ nhiệt trong những ngày tới, nhưng cũng có thể coi đây là bài trắc nghiệm mới cho phương Tây trong xử lý khủng hoảng với Nga.

Anh Vũ

***********************

NATO họp khẩn sau vụ tên lửa rơi xuống Ba Lan

Anh Vũ, RFI, 16/11/2022

Ngay sau khi có tin tên lửa rớt xuống lãnh thổ Ba Lan, gần biên giới Ukraine, làm 2 người thiệt mạng, một loạt các nước phương Tây, hầu hết đang có mặt tại hội nghị G20 tại Indonesia, đã tỏ tình đoàn kết với Ba Lan và có những phản ứng lo ngại, dù không đưa ra kết luận nào về sự việc.

Cờ của các nước thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương tại trụ sở NATO, Bruxelles, ngày 11/06/2021. Reuters – François Lenoir

Ba Lan là nước thành viên của NATO, nên tổng thư ký Liên Minh Bắc Đại Tây Dương đã thông báo triệu tập cuộc họp khẩn cấp đại sứ trong ngày hôm nay, 16/11, để xem xét tình hình. 

Thông tín viên Pierre Benazet tại Bruxelles tường trình :

"Chủ tịch Hội Đồng Châu Âu, Charles Michel, cho biết ông bị sốc về vụ nổ xảy ra tại làng Przewodów, đồng thời đề nghị một cuộc họp phối hợp với các lãnh đạo Liên Hiệp Châu Âu, bên lề hội nghị G20. Đề xuất này được Pháp đặc biệt ủng hộ. Các nước vùng Baltic yêu cầu hành động nhanh và Hungary cũng triệu tập họp Hội đồng Quốc phòng.

Nhưng mọi cái nhìn đều hướng về NATO. Tổng thư ký Liên Minh, ông Jens Stoltenberg, đã cảnh báo phải có đầy đủ sự thật trước khi đưa ra mọi quyết định. Cuộc họp của Hội đồng Bắc Đại Tây Dương trong ngày hôm nay được chuyển thành cuộc họp khẩn. Hội đồng quy tụ 30 đại sứ của khối NATO là cấp có thẩm quyền chính trị thường trực cao nhất của Liên Minh. Trong cuộc họp hôm nay, Ba Lan sẽ phải đề nghị kích hoạt điều 4 của Hiệp ước Liên minh Bắc Đại Tây Dương. Điều này nằm ngay trước điều 5, một điều khoản cho phép phát động phòng vệ chung trong trường hợp bị tấn công. Còn điều 4 có thể được viện đến trong trường hợp an ninh, toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ hoặc độc lập chính trị của một nước thành viên bị đe dọa. Trong quá khứ, việc kích hoạt điều 4 đã dẫn đến việc triển khai các phương tên lửa phòng không cho Thổ Nhĩ Kỳ".

Sau cuộc họp với các lãnh đạo khối G7 bên lền hội nghị G20 tại Bali, Indonesia, tổng thống Mỹ Joe Biden nhận định, "không chắc tên lửa được bắn đi từ Nga" và ông khẳng định cần xác định chính xác những gì đã xảy ra trước khi quyết định phản ứng. Pháp cũng kêu gọi thận trọng về nguồn gốc của tên lửa rơi xuống Ba Lan. Hôm nay, qua lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao, Bắc Kinh lên tiếng kêu gọi các nước liên quan "bình tĩnh, kiềm chế, nhằm tránh leo thang căng thẳng".

Anh Vũ

***********************

Ba Lan nâng mức báo động sau vụ tên lửa rơi vào lãnh thổ

Anh Vũ, RFI, 16/11/2022

Chiều 15/11/2022, hai vụ nổ xảy ra tại một trang trại của Ba Lan sát gần biên giới với Ukraine. Sau cuộc họp khẩn cấp của chính phủ đêm qua, Bộ Ngoại giao Ba Lan khẳng định vụ nổ do một "đầu đạn do Nga sản xuất" đã làm hai người chết. Phía Nga bảo đảm không tiến hành cuộc tấn công nào nhằm vào mục tiêu gần lãnh thổ Ba Lan. Ngày 16/11, quân đội Ba Lan được đặt trong tình trạng báo động tăng cường.

Một chốt kiểm tra gần nơi xảy ra vụ nổ ở Przewodow, Ba Lan, ngày 16/11/2022. AP - Evgeniy Maloletka

Thông tín viên RFI Martin Chabal từ Warszawa tường trình :

"Theo phía Mỹ, có thể đó là một tên lửa do Ukraine đánh chặn một trong những tên lửa của Nga trong các vụ tấn công ồ ạt vào Ukraine ngày hôm qua, nhưng trượt mục tiêu. Sau đó, có thể tên lửa đã rớt xuống bên kia biên giới, tại Ba Lan, làm hai người thiệt mạng.

Tối qua, chính phủ Ba Lan đã họp khẩn, tỏ ra thận trọng trong các kết luận, nhưng vẫn đưa ra các biện pháp đề phòng : Nâng mức báo động quân đội và tăng cường giám sát không phận.

Song song đó, Warszawa thảo luận với các đồng minh NATO. Liên minh sẽ nhóm họp trong ngày hôm nay để bàn về vụ tên lửa rơi. Nếu Nga tấn công vào các đồng minh NATO, cuộc xung đột Ukraine sẽ bị đẩy lên một quy mô, tầm vóc khác. Vẫn còn sớm để kết luận chắc chắn về xuất xứ của đầu đạn. Cuộc điều tra đang được tiến hành và các nhóm chuyên gia vẫn tiếp tục tới hiện trường vụ nổ.

Dù lo lắng cuộc xung đột sẽ mở rộng, nhiều người Ba Lan muốn tưởng nhớ đến hai nạn nhân thiệt mạng trong vụ nổ. Họ kêu gọi chính phủ không quên các nạn nhân cho dù tầm mức của sự việc ra sao đi chăng nữa".

Moskva phủ nhận tên lửa Nga rớt xuống lãnh thổ Ba Lan

AFP cho biết, ngay chiều tối hôm qua, trước các thông tin cho rằng tên lửa của Nga đã bắn vào Ba Lan - thành viên liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO và Liên Hiệp Châu Âu, Bộ Ngoại giao Nga đã đánh giá những thông tin trên là "khiêu khích". 

Trên Telegram, bộ Quốc Phòng Nga cho rằng "các phát biểu của truyền thông Ba Lan và nhiều quan chức Nhà nước về vụ được cho là tên lửa Nga rớt xuống gần địa phương Przewodow thể hiện một hành động khiêu khích có chủ ý nhằm mục đích tạo ra leo thang xung đột". 

Moskva khẳng định "không một vụ tấn công nào được tiến hành nhắm vào các mục tiêu gần vùng biên giới Ba Lan - Ukraine". Những hình ảnh "mảnh vỡ được đăng trên các phương tiện truyền thông Ba Lan từ địa điểm xảy ra vụ việc tại Przewodow chẳng liên quan gì" đến các tên lửa của Nga. 

Anh Vũ