Khi đối diện với một trong những ứng cử viên Cộng hòa đang chạy đua trong đảng, Tổng thống Joe Biden sẽ bất lợi khi bị so sánh về tuổi tác. Ông Trump chỉ trẻ hơn ông Biden ba tuổi không có lợi thế đó.
Nhưng Donald Trump đã tuyên bố tái tranh cử, đảng Cộng hòa khó ngăn cản. Điều duy nhất họ có thể làm được là đầu năm tới sẽ tổ chức các cuộc bỏ phiếu "thí nghiệm" ở một số tiểu bang nơi ông Trump không
Có thể đoán trước, trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, bất cứ ứng cử viên nào của đảng Cộng hòa cũng hy vọng thắng ông Joe Biden, trừ ông Donald Trump ! Ông Trump đã tuyên bố sẽ ra tranh cử, nhưng ông cũng đọc báo và biết các cuộc nghiên cứu dư luận, thấy rõ ràng mình rất khó đắc cử lần nữa. Vào phút chót, ông sẽ tìm ra lý do để "không thèm tranh cử" nữa.
Cử tri Cộng hòa hâm mộ ông Trump vẫn lên tới 80% nhưng số người muốn ông tranh cử năm 2024 thì chỉ hơn 60%. Các chính khách công khai tỏ thái độ nghi ngờ. Các thống đốc Cộng hòa họp ở Orlando, Florida, mà không một người nào ghé chào ông ở Palm Beach. Không một nghị sĩ Cộng hòa nào có mặt khi ông công bố ý định tái tranh cử. Ngược lại, cùng lúc đó, họ bỏ phiếu tiếp tục tín nhiệm Nghị sĩ Mitch McConnell, mặc dù ông Trump đã đả kích, chế nhạo cả hai vợ chồng ông trưởng khối đối lập ở Thượng viện. Những tỷ phú thường góp cho quỹ tranh cử của ông Trump cũng đang tìm người khác.
Trong cuộc họp của Liên minh Cộng hòa gốc Do Thái (Republican Jewish Coalition) ở Las Vegas tuần này, nhiều chính khách tỏ ý muốn thay thế ông Trump. Chris Christie, thống đốc New Jersey không ngần ngại nói thẳng rằng ông Trump làm giảm uy tín của đảng, "đã tới lúc ngưng không nói thì thầm nữa, đến lúc không e sợ một cá nhân nào nữa !"
Ông Chris Christie nhắc đến ba cuộc bỏ phiếu, năm 2018, 2020 và 2022, "Chúng ta thua, thua,và thua liên tiếp. Và sự thật là chúng ta thua vì Donald Trump". Chris Sununu, thống đốc New Hampshire, nhận định, "Ông ta đang đi xuống mức thấp nhất, và sẽ không kéo lên được nữa".
Cựu chủ tịch Hạ viện Paul D. Ryan, đã rút khỏi chính trị sau khi đụng độ với ông Trump năm 2017, tuyên bố, "Bây giờ chúng ta đều biết rằng vì ông Trump mà đảng Cộng hòa thất cử. Còn dính đến ông ta là còn thất cử".
Mike Pompeo, nguyên bộ trưởng ngoại giao chính phủ Trump, trong một thông điệp tuýt đã nhại lời ông Trump nói ông luôn luôn chỉ có thắng, "thắng mãi đến nỗi phát chán", để mỉa mai, "Bây giờ thì tôi phát chán vì thua mãi !"
Larry Hogan, thống đốc Maryland cũng nói tương tự. Nikki Haley, cựu đại sứ Mỹ ở Liên Hiệp Quốc và từng đắc cử thống đốc South Carolina hai lần, tuyên bố bà sẽ tranh cử vì "cần một thế hệ những người lãnh đạo mới".
Cùng với Ron DeSantis, thống đốc Florida và Phó Tổng thống Mike Pence, trên đây là danh sách những người đang chuẩn bị giành vai ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng hòa năm 2024. Nhiều cố vấn đã khuyên ông Trump không nên tuyên bố tranh cử năm 2024 trước cuộc bầu cử quốc hội vừa qua. mà trước đó ai cũng nghĩ đảng Cộng hòa sẽ đại thắng. Ông không nghe, làm theo ý mình. Ai cũng cho là đảng Cộng hòa không chiếm được đa số ở Thượng viện và thắng rất nhỏ ở Hạ viện vì các cử tri độc lập tỏ thái độ chống ông Trump. Vì thế, ai cũng nóng lòng bày tỏ ý định thay thế ông Trump trong trận đấu 2024.
Ông Chris Christie đã có kinh nghiệm. Năm 2012 ông là một ngôi sao đang lên trong đảng, có triển vọng ra tranh cử với Tổng thống Barack Obama, nhưng ông dè dặt và chậm chạp quá. Khi ông tuyên bố muốn tranh cử thì đã trễ : ông Mit Romney, nguyên thống đốc Massachusetts nhập cuộc trước rồi ; được các tỷ phú ủng hộ đảng Cộng hòa nhiệt liệt đóng góp vào quỹ tranh cử.
Cựu Phó Tổng thống Mike Pence ở một địa vị rất tế nhị vì phải chứng tỏ mình xứng đáng hơn ông Trump, sau bốn năm đóng vai phụ. Ngày Chủ nhật vừa qua, ông nói khéo léo trên đài NBC về cuộc bầu cử quốc hội : "Các ứng cử viên chú tâm đến các vấn đề trước mắt của dân chúng và các giải pháp trong tương lai sẽ được mọi người ủng hộ. Ứng cử viên nào chỉ chú ý đến quá khứ, ứng cử viên còn lo tranh tụng về cuộc bỏ phiếu năm 2020 thì thất bại".
Nhận xét trên có thể dùng để phán đoán các ứng cử viên đang muốn đại diện đảng Cộng hòa năm 2024. Phần lớn họ đang chú ý làm cách nào qua mặt được ông Trump trong cuộc chạy đua sơ bộ trong đảng. Phần lớn chỉ tấn công vào tánh tình, hành động của cá nhân ông Trump, đặc biệt lúc ông ngồi coi ti vi trong khi trụ sở quốc hội bị tấn công ngày 6 tháng 1 năm 2021. Họ chưa chứng tỏ được mối quan tâm của mình trước các vấn đề của nước Mỹ, cũng chưa đưa ra một chương trình cụ thể để phục hồi kinh tế, chống lạm phát, tạo thêm công việc làm, cải tổ chính sách di dân như thế nào, vân vân.
Nghị sĩ Rick Scott (Cộng hòa – Fla.), chủ tịch Ủy ban vận động bầu Thượng viện đảng Cộng hòa là người duy nhất đưa ra một chương trình đầy đủ, nhưng bị phần lớn các "chuẩn ứng cử viên" trên coi là đi quá xa, khó thu hút được đa số các cử tri độc lập.
Các chính khách trên cũng chưa tìm cách chinh phục những cử tri nhiệt liệt ủng hộ ông Trump dù ông nói hoặc làm bất cứ điều gì. Đó là thành phần cơ bản vẫn bỏ phiếu cho đảng Cộng hòa, những người da trắng, lớn tuổi, không học đại học và phần lớn ở nông thôn.
Những người hăng hái xông ra muốn thay thế ông Trump đều dựa trên dư luận, biết rằng các cử tri Cộng hòa và những người độc lập không muốn ông làm tổng thống lần nữa. Công ty nghiên cứu dư luận Morning Consult cho biết 80% cử tri Cộng hòa ủng hộ ông Trump nhưng chỉ có 61% muốn ông tái tranh cử. Trong số các cử tri độc lập, 73% không muốn ông ra lần nữa.
Công ty YouGov thấy số người trong đảng Cộng hòa ủng hộ ông Trump tụt từ 81% xuống 77% trong một tuần, sau khi ông tuyên bố tranh cử lại. Số người muốn ông tái tránh cử từ 60% xuống chỉ còn 47%. YouGov hỏi các cử tri chọn lựa giữa ông Trump và Thống đốc Ron DeSantis, thấy tỷ số 46% - 39% nghiêng về phía ông DeSantis. Những cử tri tự nhận là bảo thủ cũng vậy, chọn ông DeSantis với tỷ số 51% - 33%. Công ty Edison Research phỏng vấn các cử tri đi bầu quốc hội vừa qua, thấy trong 10 người thì 6 người không có cảm tình với ông Trump. Ông là người duy nhất có thể thua khi tranh cử với ông Joe Biden. Một ứng cử viên Cộng hòa khác có thể thắng vì họ chiếm lại được lòng tin của các cử tri độc lập và các người Cộng hòa bất mãn với ông Trump.
The YouGov cũng tìm ra là 54% dân Mỹ nghĩ rằng ông Biden già quá, chỉ có 18% nghĩ rằng ông vẫn làm việc được. Trong số các cử tri độc lập, chỉ có 8% nghĩ như vậy, còn 51% lo rằng ở tuổi 82 vào năm 2024 ông khó đảm trách công việc của một tổng thống.
Khi đối diện với một trong những ứng cử viên Cộng hòa đang chạy đua trong đảng, Tổng thống Joe Biden sẽ bất lợi khi bị so sánh về tuổi tác. Ông Trump chỉ trẻ hơn ông Biden ba tuổi không có lợi thế đó.
Nhưng Donald Trump đã tuyên bố tái tranh cử, đảng Cộng hòa khó ngăn cản. Điều duy nhất họ có thể làm được là đầu năm tới sẽ tổ chức các cuộc bỏ phiếu "thí nghiệm" ở một số tiểu bang nơi ông Trump không mạnh. Nếu bỏ phiếu thử mà ông Trump liên tiếp thua Sununu ở New Hampshire, thua DeSantis ở Florida, thua Mike Pence ở Indiana, vân vân, thì ông sẽ tìm cách tránh. Ông luôn luôn có thể tuyên bố cả hệ thống tổ chức bầu cử bị lũng đoạn, rồi ông hãnh diện rút lui không tham dự cuộc chơi gian lận nữa.
Ngô Nhân Dụng
Nguồn : VOA, 25/11/2022