Rất nhiều trung tâm phân tích tài chính và các chuyên gia cho rằng, ngành ngân hàng trong năm 2023 sẽ chịu nhiều rủi ro lớn. Có 3 nguy cơ lớn nhất, đó là :
1. Rủi ro vỡ nợ chéo từ trái phiếu bất động sản. Áp lực trái phiếu đáo hạn trong vòng 3 năm tới của các doanh nghiệp bất động sản là quá lớn có thể gây ra rủi ro thanh khoản. Trong khi đó, một nửa giá trị trái phiếu mà các ngân hàng nắm giữ là trái phiếu bất động sản. Khi trái phiếu bất động sản gặp rủi ro thì ngân hàng sẽ chịu rủi ro theo.
2. Nợ xấu gia tăng đem đến tiềm ẩn rủi ro cho toàn hệ thống. Số liệu thống kê cho thấy, nợ xấu đang có xu hướng gia tăng mạnh.
3. Bộ đệm an toàn vốn mỏng.
Tổng giá trị trái phiếu đang lưu hành là khoảng 945 nghìn tỷ đồng, 27% trong số đó sẽ đáo hạn vào năm 2023 và 2024, 12% đáo hạn vào 2025. Đây là con số đã loại trừ trái phiếu của ngành ngân hàng. Một phần ba trong số trái phiếu đó được sử dụng làm tài sản thế chấp ngân hàng. Ngân hàng sẽ chịu rủi ro tín dụng liên quan, một khi doanh nghiệp phát hành trái phiếu thua lỗ hoặc phá sản.
Hình 1 : Những ngân hàng có giá trị thế chấp khủng
Đa số các doanh nghiệp bất động sản đều đang gặp khó khăn, doanh số bán giảm và phải chịu áp lực lớn khi một số trái phiếu sắp đến kỳ đáo hạn, đặc biệt trong giai đoạn từ tháng 12/2022 đến tháng 3/2023. Mặt khác, phần lớn các giao dịch mua nhà nhằm mục đích đầu cơ. Do đó, khi gặp khó khăn, nhiều khả năng chủ sở hữu sẽ bán bất động sản để trả nợ, dẫn đến một làn sóng giảm giá bất động sản. Nghĩa là giảm giá tài sản thế chấp mà ngân hàng đang nắm giữ. Theo ước tính, tổng dư nợ cho vay mua nhà tại các ngân hàng vào khoảng 1,3 triệu tỷ đồng.
Báo cáo của Công ty chứng khoán SSI cho rằng : "Các ngân hàng sẽ phải đối mặt với vấn đề chất lượng tài sản trong thời gian tới". Họ cũng cảnh báo, rủi ro liên quan đến bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp và xu hướng lãi suất tăng, cùng với sự tăng trưởng chậm lại của nền kinh tế chưa được phản ánh hoàn toàn vào cổ phiếu ngân hàng. Điều náy có nghĩa là, có tiềm ẩn những nguy cơ lớn đằng sau lớp áo khoác ngoài đẹp đẽ của các ngân hàng thương mại.
SSI dự báo rằng, lợi nhuận ngân hàng sẽ giảm, ngân hàng tăng trưởng mạnh sẽ chỉ có 3 ngân hàng có vốn nhà nước. Do áp lực lạm phát, NHNN có thể sẽ tiếp tục thắt chặt tiền tệ và không loại trừ sẽ có đợt tăng lãi suất nữa nhằm ổn định tỷ giá. Tín dụng cấp cho bất động sản vẫn chịu giám sát chặt chẽ. Hoạt động cho vay mua nhà sẽ giảm tốc. Xuất khẩu cũng được dự đoán sẽ giảm tốc từ quý IV/2022. Lãi suất cho vay có thể cũng tăng và kèm theo khả năng nợ xấu cũng tăng theo.
Hình 2 : tăng trưởng tín dụng trong năm 2022
Thời gian gần đây, có nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc huy động vốn và tái cơ cấu nợ, làm gia tăng khả năng trả nợ. Nhiều doanh nghiệp yêu cầu hoãn thanh toán nợ gốc và lãi. Những thông tin về các ngân hàng ôm nợ khủng liên tục xuất hiện. Ví dụ như Vietcombank "ôm" đến hơn 1,38 triệu tỷ bất động sản thế chấp và đang tăng tốc rao bán để thu hồi nợ. Tương tự, các ngân hàng khác cũng đang rao bán các bất động sản được thế chấp để thu hồi nợ. Báo cáo tài chính của 20 ngân hàng lớn cho thấy, tính đến cuối quý II/2022, tổng giá trị bất động sản được thế chấp lên tới 7,3 triệu tỷ đồng. Con số 7,3 triệu tỷ đồng giá trị bất động sản thế chấp là con số được thống kê trên sổ sách của các tài sản và nó không phản ánh giá trị thực tế của bất động sản.
Trong top 10 ngân hàng ôm nợ xấu nhiều nhất bị điểm mặt, đầu tiên là VPBank, Viettinbank và BIDV, tiếp đó là Vietcombank, Sacombank, SHB, VIB, HDBank, MB và ACB.
Ngân hàng Teachcombank vừa cấp một khoản tín dụng tai tiếng lên đến 1.500 tỷ đồng
Đó là chưa kể đến những ngân hàng là sân sau của doanh nghiệp, được lập ra nhằm mục đích huy động vốn cho các công ty trong guồng máy của mình. Câu chuyện Ngân hàng Teachcombank mạnh tay cho Công ty Cổ phần One Mount Distribution vay đến 1.500 tỷ và những mối quan hệ chằng chéo đằng sau của các ông chủ cho thấy mức độ rủi ro của ngành ngân hàng trong thời gian tới lớn như thế nào.
Quốc Nam (Tổng hợp)
Nguồn : Thoibao.de, 05/12/2022