Cần có "sếu đầu đàn", vì theo lời của cựu Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, nền kinh tế có rất nhiều doanh nghiệp, tương tự những con sếu, do vậy cần có những "sếu đầu đàn".
Cần xác định được các doanh nghiệp có đủ bản lĩnh trở thành "sếu đầu đàn" trên cơ sở đánh giá nội lực của doanh nghiệp và nguyên tắc thị trường
"Sếu đầu đàn" cũng là câu chuyện đầu xuân dịp tết Nguyên đán Quý Mão 2023 mà Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã chia sẻ với báo chí như mong muốn, giải pháp đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đặc biệt, chính sách hỗ trợ xây dựng những doanh nghiệp lớn – "sếu đầu đàn", dẫn dắt sự phát triển của các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Đảng chính là "sếu đầu đàn"
Đại hội XIII của Đảng (1/2021) khẳng định, trong công cuộc đổi mới, Đảng coi nhiệm vụ xây dựng, phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt.
Trong xây dựng Đảng đã lấy công tác cán bộ là then chốt. Xây dựng đội ngũ cán bộ có trình độ, phẩm chất, năng lực ngang tầm nhiệm vụ. Động viên, khuyến khích những cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám vượt qua khó khăn, thách thức, dám đổi mới, sáng tạo. Với đội ngũ cán bộ như thế là sự bảo đảm nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng, đương đầu vượt qua khó khăn, thách thức, phát triển đất nước nhanh, bền vững.
Như vậy xem ra "sếu đầu đàn" ở đây khó ai khác ngoài Đảng.
Tuy nhiên câu chuyện ở trên chỉ mang ý nghĩa của cổ động chính trị, bởi thực tế thì như nhận xét của Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, công nghiệp Việt Nam đang tiếp tục phụ thuộc lớn vào các yếu tố bên ngoài – tức không nằm trong khả năng quản lý của Đảng.
"Trong cơ cấu giá trị gia tăng các sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam, giá trị gia tăng từ các yếu tố bên ngoài vẫn chiếm tỷ lệ lớn, trong khi tỷ lệ giá trị gia tăng nội địa còn thấp, chưa có nhiều chuyển dịch đáng kể", ông Dũng nhận định.
Theo Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam cần xác định rõ tầm quan trọng của phát triển công nghiệp trong quá trình hiện đại hóa đất nước, từ đó tập trung các nguồn lực của quốc gia để phát triển công nghiệp, lấy công nghiệp làm đòn bẩy kéo theo sự phát triển của các ngành kinh tế khác.
Ông Nguyễn Chí Dũng cho biết Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ trình, tham mưu Đảng và Nhà nước xem xét ban hành các chính sách ; tập trung các nguồn lực để thúc đẩy hình thành các tập đoàn công nghiệp lớn, đóng vai trò dẫn dắt hệ thống doanh nghiệp công nghiệp nội địa và vươn ra thị trường khu vực.
Ông Dũng cũng chia sẻ trong bối cảnh hiện nay, chúng ta cần xác định được các doanh nghiệp có đủ bản lĩnh trở thành "sếu đầu đàn" trên cơ sở đánh giá nội lực của doanh nghiệp và nguyên tắc thị trường, tránh việc sử dụng mệnh lệnh hành chính hay lắp ráp một cách cơ học. Những doanh nghiệp này cần được xem xét, đánh giá trên các yếu tố : quy mô ; thị phần và thị trường ; quản trị ; ngành, lĩnh vực hoạt động và tính bền vững của doanh nghiệp.
Theo đó, các doanh nghiệp quy mô lớn cần có tiềm lực về tài chính, hoạt động hiệu quả dựa trên năng lực cạnh tranh và đổi mới sáng tạo, hình thành năng lực sản xuất mới có tính tự chủ và tăng khả năng thích ứng, chống chịu của nền kinh tế. Đồng thời, phải có khả năng chiếm lĩnh thị trường trong nước và có định hướng mở rộng sang thị trường nước ngoài (thông qua hoạt động xuất khẩu hoặc đầu tư ra nước ngoài) và có hệ thống quản trị chuyên nghiệp, hiện đại.
Nội dung trên của ông Nguyễn Chí Dũng dường như muốn gián tiếp nhìn nhận việc đã sai lầm trong lựa chọn "sếu đầu đàn" ở mấy năm trước đây.
7 con sếu mạnh ai nấy bay ?
Tháng 3/2021, theo ý kiến từ ‘bề trên’ thì có 7 doanh nghiệp được đề xuất làm "chim đầu đàn" dẫn dắt nền kinh tế, gồm Viettel, VNPT, MobiFone, Tập đoàn Điện lực EVN, Tập đoàn Dầu khí PVN, Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn và Vietcombank.
Ngoài tổng tài sản sản trên 20 ngàn tỷ đồng, các tiêu chí chung khác của các doanh nghiệp này là chiếm thị phần từ 30% trở lên, bảo đảm các quy định về cạnh tranh ; ROE (lợi nhuận trên vốn) lớn hơn 6 ; được quản trị tốt trên cơ sở nguyên tắc OECD…
Khi ấy, Bộ trưởng Bộ kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đề nghị cần xem xét lại xem các doanh nghiệp được đề xuất lựa chọn đã phù hợp chưa ? Lĩnh vực hàng không hay Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc (VEC) có nên được nghiên cứu, xem xét đưa vào đề án ? Cơ chế chính sách như dự kiến đề xuất đã đủ mạnh chưa ?
Liên quan đến "sếu đầu đàn" là câu chuyện tương tự với ông Nguyễn Xuân Phúc, khi ấy còn là Chủ tịch nước.
Tại lễ kỷ niệm 25 thành lập Công ty cổ phần Tập đoàn Trường Hải (Thaco) tối 11/12/2022, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc cho rằng hành trình từ một doanh nghiệp mua bán ô-tô đã qua sử dụng tại Đồng Nai đến một tập đoàn công nghiệp đa ngành, đa lĩnh vực của Thaco là minh chứng môi trường kinh doanh ở Việt Nam hoàn toàn có thể sản sinh ra những doanh nghiệp tầm cỡ.
Theo ông Phúc, nền kinh tế có rất nhiều doanh nghiệp, tương tự những con sếu. Tuy nhiên, muốn trở thành sếu đầu đàn có khả năng truyền cảm hứng cho cộng đồng thì doanh nghiệp đó phải nhìn xa, khát vọng lớn cùng tâm huyết đồng hành cùng dân tộc.
Chủ tịch nước đánh giá Thaco không chỉ ráp nên những chiếc xe mà hơn hết là xây dựng diện mạo về ngành công nghiệp ô-tô do người Việt làm chủ, tạo ra hàng chục ngàn việc làm và đóng góp hàng chục tỷ đồng tiền thuế mỗi năm. "Thành công đó bắt nguồn trước hết từ khát vọng vươn lên mạnh mẽ, tầm nhìn, nghị lực và trí lực của người đứng đầu doanh nghiệp", Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc nói.
Đất không lành nên sếu bay đi luôn…
Cũng liên quan chuyện sếu, trong một lăng kính khác, ý kiến từ nhà nhiếp ảnh Sơn Huỳnh, "sếu đầu đỏ sống vì môi trường, mà tôi thấy môi trường bên đó (Campuchia) tốt lắm. Họ làm bảo tồn rất tốt, cánh đồng cỏ năn rất rộng, có nguồn thức ăn dồi dào và nguồn nước phù hợp với sếu. Tôi nghĩ kiểu đó thì con sếu rất… khó đi".
Năm 2020, lần đầu tiên Việt Nam không thấy sếu đầu đỏ bay về, trú lại tìm thức ăn. Giới khoa học quan sát và cho biết chỉ có 7 con bay qua khu vực Phú Mỹ (Kiên Giang) mà không hề đậu lại. Lý do là vì không còn chút đất lành nào cho đàn sếu trở về.
Hàn Lam
Nguồn : VNTB, 26/01/2023