Thông cáo báo chí trên trang web của thượng nghị sĩ Van Hollen cho biết Việt Nam là một trong hai điểm đến của phái đoàn nghị sĩ lưỡng viện Mỹ trong chuyến thăm Đông Nam Á dài tám ngày lần này. Quốc gia thứ hai mà đoàn dừng chân là Indonesia, nước chủ tịch luân phiên của ASEAN năm 2023. Phái đoàn sẽ có hơn 30 cuộc gặp với các quan chức, lãnh đạo ASEAN và một số tổ chức khác.
Thượng nghị sĩ Jeff Merkley (thứ hai từ bên phải) cùng Hạ nghị sĩ Pramila Jayapal (giữa) trong cuộc gặp gỡ báo chí chiều 8/4 (Ảnh : T.N).
Tham gia cùng thượng nghị sĩ Merkley – thành viên của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện – còn có thượng nghị sĩ Chris Van Hollen và các dân biểu Pramila Jayapal, hạ nghị sĩ đảng Dân chủ bang Washington ; Lloyd Doggett, hạ nghị sĩ đảng Dân chủ bang Texas và Ilhan Omar, hạ nghị sĩ đảng Dân chủ bang Minnesota.
Tại Việt Nam, đoàn sẽ tìm hiểu vấn đề di sản của chiến tranh Việt Nam, các nỗ lực thúc đẩy tiến trình bình thường hóa, bao gồm các dự án về xử lý dioxin từ chất độc màu da cam, rà phá bom mìn, câu chuyện về các cựu chiến binh hai nước cũng như hỗ trợ trẻ em bị ảnh hưởng từ cuộc chiến.
Để hiểu rõ hơn về tác động của biến đổi khí hậu đối với hệ sinh thái và cộng đồng sở tại, đoàn sẽ thăm một thị trấn trên sông Mekong của miền Nam Việt Nam hiện đối mặt với hệ quả từ tình trạng mực nước biển dâng, gặp gỡ chuyên gia về khí hậu, học sinh và ngư dân.
Tương tự, tại Indonesia, phái đoàn sẽ đến rừng nhiệt đới ở Borneo để tìm hiểu các nỗ lực bảo tồn đa dạng sinh học và quản lý rừng.
"Việt Nam và Indonesia là những đối tác quan trọng của Mỹ. Chỉ khi hợp tác cùng nhau, chúng ta mới có thể giải quyết những thách thức nhiều mặt trong thế kỷ này", thông cáo ngày 5-4 dẫn lời thượng nghị sĩ Merkley cho hay. "Chuyến đi của chúng tôi sẽ là cơ hội củng cố mối quan hệ giữa chính phủ và người dân hai nước".
Trước thềm chuyến thăm, thượng nghị sĩ Merkley và thượng nghị sĩ Van Hollen, Chủ tịch tiểu ban Đông Á thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Hoa Kỳ, đã cùng đề xuất một nghị quyết khẳng định sự ủng hộ của Hoa Kỳ với vai trò trung tâm của ASEAN, tài liệu quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và cơ chế do ASEAN dẫn dắt trong các cấu trúc thể chế tại Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Cùng với thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa tại bang Alaska, ông Dan Sullivan, ông Merkley cũng đề xuất một dự thảo nghị quyết để nâng cao nhận thức đối với vấn đề môi trường, nhân đạo và kinh tế mà sông Mekong đang phải đối mặt, cũng như tầm quan trọng then chốt của quan hệ Đối tác Mekong – Hoa Kỳ trong việc thúc đẩy sự thịnh vượng trong khu vực.
Liên quan đến vấn đề sông Mekong, sáng ngày 5/4/2023, phát biểu tại phiên họp toàn thể Hội nghị cấp cao của Ủy hội sông Mekong quốc tế lần thứ tư tổ chức tại Vientiane (Lào), Thủ tướng Phạm Minh Chính của Việt Nam nhấn mạnh mang tính hình tượng, rằng, "sông Mekong quanh co, uốn khúc nhưng thái độ của chúng ta đối với dòng sông sẽ luôn rõ ràng, minh bạch, tất cả vì môi trường sinh thái của dòng sông, vì lợi ích chung của cộng đồng cư dân sống quanh lưu vực, vì trách nhiệm với cả các thế hệ tương lai".
Trong Tuyên bố chung Vientiane ở Hội nghị Cấp cao lần thứ 4 Ủy hội sông Mekong quốc tế, có đoạn cam kết :
"Tiếp tục khẳng định cam kết chính trị cao nhất của chúng tôi đối với việc thực hiện hiệu quả Hiệp định Mekong 1995 và vai trò của Ủy hội như là một cơ quan ngoại giao và hợp tác về tài nguyên nước hàng đầu trong khu vực và là một trung tâm tri thức trong tăng cường thực hiện các chiến lược, thủ tục, hướng dẫn kỹ thuật cũng như chia sẻ dữ liệu và thông tin trên toàn lưu vực, qua đó thúc đẩy hợp tác hòa bình và cùng có lợi để đạt được tầm nhìn chung về một Lưu vực sông Mekong thịnh vượng về kinh tế, công bằng về xã hội, lành mạnh về môi trường và có khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu".
Trong bối cảnh đó cho thấy việc phái đoàn năm nghị sĩ liên bang Mỹ do thượng nghị sĩ Jeff Merkley dẫn đầu sẽ đến thăm một thị trấn trên sông Mekong của miền Nam Việt Nam hiện đối mặt với hệ quả từ tình trạng mực nước biển dâng, gặp gỡ chuyên gia về khí hậu, học sinh và ngư dân, là những hành động thiết thực trong quan hệ Việt – Mỹ.
Nguyễn Nam – Định Tường
Nguồn : VNTB, 08/04/2023