Lời tác giả : Rất bực khi hai hôm nay, tràn ngập mạng xã hội là bức hình một biệt thự bà bán rau to đùng bị xóa nhòe nét và những bàn tán râm ran. Nhiều bạn đọc đã hỏi sao chuyện nóng như thế mà tôi chẳng viết nửa chữ. Liên quan gì đến tôi mà phải viết ? Xin thưa, tôi không viết về cái tôi không biết. Hơn nữa không ai tắm được hai lần trên một dòng sông, tôi không hứng thú viết hai lần về một câu chuyện. Về vấn đề này, tôi đã từng đề cập từ 5 năm trước, ngày 24/4/2018.
Nguyễn Hồng Lam
*****
Mùa hè năm 2000, kỹ sư Trần Quốc Việt, một người bạn vai anh, đồng hương Phan Rang với tôi từ Mỹ về Việt Nam lập công ty viết phần mềm Ulysses tại Thành phố Hồ Chí Minh. Thỉnh thoảng tôi cũng hay lên trụ sở của Ulysses, đóng tại cao ốc Diamond Plaza chơi.
Một hôm, khoảng sau 12g đêm, Việt điện thoại cầu cứu tôi. Hôm đó, Việt đi nhảy đầm ở Vũ trường Phi Thuyền, góc Hàm Nghi – Tôn Đức Thắng (nơi khởi phát mâu thuẫn dẫn đến vụ bắn Dung Hà), bị móc mất ví. Tiền mặt mất không nhiều, nhưng quan trọng là toàn bộ giấy tờ tùy thân, trong đó có cả Master Card, Visa Card, tài khoản tổng cộng chừng trên dưới 50.000 USD tiền trả lương cho công ty đã theo ví biến mất.
Tôi đến ngay, kêu Việt một mặt đến Công an phường Nguyễn Thái Bình, Q.I trình báo ngay, mặt khác tức tốc gọi điện về Mỹ làm các thủ tục phong tỏa ngay hai tài khoản vừa bị mất card, đề phòng bị dùng thẻ rút mất tiền.
Phần mình, tôi phóng xe lên đường Nguyễn Công Trứ, gần chợ Cầu Ông Lãnh. Ở đó có một đám nhóc đánh giày, bán báo, tuổi từ 14-20, vô gia cư, tối vẫn về đó thuê ghế bố giá 2000 đồng qua đêm. Bọn nhóc vừa uống cà phê, vừa coi phim chưởng chờ trời sáng sẽ túa đi mưu sinh khắp các nẻo đường Sài Gòn. Không thích coi phim thì cứ quấn chăn ngủ vạ vật. Trên ghế bố có che dù nên dù có mưa chúng cũng không ướt hết, ngủ tốt !
Tôi búng tay cái "tróc", lập tức hơn chục đứa đệ tử ruột túa ra. Móc cho mỗi đứa 20.000 đồng, tôi giao : "Chia nhau đi lục hết các nhà vệ sinh công cộng trong bán kính 1km tính từ Phi Thuyền, thấy bất kỳ cái ví nào cứ mang về đây cho chú. Cả mấy con hẻm tối ở gần đó cũng phải chú ý. Đứa nào có đèn pin thì mang theo. Chú đợi tụi mày ở Công an Phường Nguyễn Thái Bình".
Khoảng 2h sáng, bọn nhóc y hẹn quay trở lại, mang theo chừng 3 chục cái ví. Có cái rỗng, có cái vẫn đầy ắp giấy tờ. Đáng tiếc là không có cái nào của Việt. Tôi giao hết mớ ví cho công an phường rồi cho bọn nhóc về ngủ. Nhiều đứa đòi ngồi lại "chơi với sư phụ", tôi đuổi thẳng cẳng. Giang hồ không nên ngồi cả đêm tại trụ sở Công an.
Trong khi Việt đang tiu nghỉu thì xe Jeep công an phường thắng cái rét, tống xuống một gã móc túi vửa bị bắt tại trận ở Phi Thuyền. Gã mặc quần short, áo pull, mang dép xẹp kẹp ngón, khá trắng trẻo, đẹp trai và to con, trông như khách du lịch vừa bước ra khỏi khách sạn, hoặc cán bộ đi nghỉ dưỡng chứ không giống bộ dạng một thằng móc túi. Vô phường, thằng này vẫn cười, mặt nhơn nhơn, luôn mồm bảo mấy anh bắt lầm, bắt lầm, rằng thì là mà… Tôi nhác thấy có vài kẻ lạ khác đi xe máy bám theo, nhưng khi gã kia được đưa vào trụ sở công an phường thì họ quay xe.
Chỉ ít phút sau, trong khi công an phường đang ghi lời khai kẻ bị bắt thì đám này quay lại, có thêm một gã tóc bom bê, mập, mặt bự thịt, hao hao giống diễn viên Hồng Kông Hồng Kim Bảo, trông rất quen. Gã này bước thẳng đến chỗ cán bộ công an phường đang trực ban, xuất trình một mớ giấy tờ, giải thích nho nhỏ mấy câu. Anh cán bộ cầm mấy cái thẻ săm soi một lát rồi đưa vào trình lãnh đạo. Vài phút sau, được trả lại mớ thẻ, gã ung dung ra vỗ vai kẻ mới bị bắt bảo : "Về thôi. Xong rồi". Thằng cà chớn này còn nhoẻn cười, vỗ vai mấy anh công an, dân phòng mới bắt dẫn mình bảo : "Hiểu lầm, hiểu lầm. Anh em không. Cảm ơn nhé…", rồi ra xe, theo đường Phó Đức Chính đi mất.
Đang ngồi bên ngoài quan sát nên khi họ ra, tôi bí mật giữ khoảng cách và bám theo ngay. Hai chiếc xe chở 4 người đi trước hầu như không quan tâm chuyện có thể bị theo, cứ chạy tà tà, rẽtrái đường Bến Chương Dương (nay đã không còn), lên cầu Nguyễn Tất Thành, qua đường Hoàng Diệu, P.9, Quận 4 rồi chui tọt vào hẻm 20 thước. Đã gần 3g sáng, tôi không mạo hiểm quẹo xe theo vì dư biết đó là địa danh khét tiếng giang hồ, một lãnh địa cờ bạc của băng nhóm Năm Cam.
Quay xe lại công an phường Nguyễn Thái Bình, tôi kêu Việt về ngủ lấy sức, mai… ngủ tiếp. Trình thẻ nhà báo, tôi hỏi anh công an phường mấy câu. Anh này bảo : "Họ mang thẻ quân báo tới, bảo đang làm nhiệm vụ. Thẻ thật. Làm sao tạm giữ được mà không thả ?". Tôi hỏi : "Người đến bảo lãnh là sĩ quan quân báo à ?". Anh công an phường lắc đầu : "Không, thằng đó bốc vác, bảo kê ở chợ Cầu Muối, tụi tôi nhẵn mặt. Không hiểu sao nó lại có thẻ quân báo. Tụi tôi có photo lại đây nè".
Anh chìa bản photo, tôi ghé xem và hoa mắt. Một trong hai cái thẻ, tên của tay "cán bộ quân báo" là… Châu Phát Lai Em. Thằng giang hồ bự này tôi khá rành, chỉ tại tức thời không nhớ ra, nhưng vẫn máng máng thấy quen. Quen và rất nghi.
Phải hai năm sau, khi vụ án Năm Cam bước vào cao trào bắt bớ hàng loạt, mối hoài nghi của tôi mới được giải đáp. Ngày 22/6/2002, trung tá quân báo Võ Văn Ngọc, thường gọi là Ngọc "sọ não" bị quân pháp lột lon, còng tay. Duy nhất thời điểm đó chỉ có Vnexpress đăng tin và báo An Ninh Thế Giới đăng bài "Vì sao Ngọc "sọ não" bị khởi tố, bắt khẩn cấp ?", do tôi viết. Các báo khác không đưa tin, bởi ngay khi Ngọc bị xử lý, một lệnh không văn bản nào đó đã yêu cầu báo chí không được đề cập đến nhân vật và vụ việc này. Báo ANTG đăng bài được in xong trước khi có lệnh. Vì thế, trong giao ban báo chí sau đó, báo An Ninh Thế Giới đã bị Ban tuyên giáo Thành ủy điểm tên, nhắc nhở. Tôi vì cầm đèn chạy trước ô tô, dù viết bài có nội dung không hề sai cũng bị kỷ luật, bị xếp 2 tháng loại C (nộp phạt bằng 2/3 lương tháng).
Sự thật là tay quân báo giang hồ Ngọc "sọ não", lợi dụng chức vụ, đã cấp hàng trăm thẻ quân báo cho đủ loại người, cho luôn cả một số lưu manh, giang hồ Sài Gòn làm bùa hộ mệnh khi có dính líu với luật pháp. Một nửa đàn em loại gộc trong băng đảng Năm Cam – những tên chuyên bảo kê, cho vay nặng lãi, gá bạc… có thẻ quân báo, bị ban chuyên án thu lại hết. Trong số này có anh em Châu Phát Lai Anh, Châu Phát Lai Em, Châu Phát Lai Út và hung thần giang hồ Nguyễn Văn Thọ, kẻ cầm đầu vụ giết Thượng sĩ Phan Lê Sơn và người bạn Hồ Phước Hưng tại quán Cấm Chỉ, đường Hải Triều, Quận I đêm 26/1/2000.
Nguyễn Văn Thọ là cháu gọi Năm Cam bằng cậu ruột. Mẹ của Thọ là bà Trương Thị Sẩm, chị ruột Năm Cam. Còn cha của Thọ, tất nhiên rồi, là giang hồ già Bảy Sy, tên cúng cơm là Nguyễn Văn Sy, một thành viên trong băng Đại Cathay giữa thập niên 1960. Biệt danh Thọ "đại úy" chỉ xuất hiện trên giang hồ từ khi Thọ cầm được tấm thẻ quân báo này. Giang hồ gọi những tên có thẻ lụi này là đám "sĩ quan đồng hoa". Già tuổi thì gọi thiếu tá, đại úy, còn loại mặt rô búng ra… mụn trứng cá thì gọi trung úy, thiếu úy, dù trên thẻ không hề ghi bậc hàm nào cả. Thực tế, đây là loại thu thập và báo tin, dạng cộng tác – thông tín viên, không lương, không có cấp bậc.
Như vậy, chuyện "sao vạch đồng hoa" nôm na trong giang hồ, trước hết là để chỉ những người được xem là làm việc cho lực lượng vũ trang, nhưng xuất thân không phải sĩ quan chính quy trong quân ngũ. Cách gọi sặc mùi giang hồ, song về bản chất, "sao vạch đồng hoa" lại là cả một chính sách nghiêm túc, hợp pháp, cần thiết, chỉ là trong một số trường hợp bị lợi dụng làm bậy và vi phạm luật pháp.
Có nhiều loại "sĩ quan đồng hoa". Thứ nhất, đó là những người có chuyên môn cao, là chuyên gia khoa học, kỹ thuật thuộc lĩnh vực nào đó, được quân đội hoặc công an tuyển dụng, đồng hóa – phiên ngang quân hàm để phục vụ lâu dài. Trong thời chiến, điều này rất bình thường, quốc gia nào cũng áp dụng. Nếu đọc cuốn "Hai số phận" của bậc thầy tiểu thuyết người Anh Jeffrey Archer, bạn sẽ thấy hai nhân vật chính Kane và Abel, một nhà tài chính và một ông chủ khách sạn đều tham gia chiến tranh thế giới II với bộ quân phục đóng lon trung tá và lon đại úy, dù trước chiến tranh họ chưa từng một ngày trong quân ngũ. Mô típ nhân vật "sao vạch đồng hoa" này tiếp tục được tác giả lặp lại trong cuốn "Quyền lực thứ tư", với hai sĩ quan cùng mang lon đại úy trong quân đội Hoàng gia Anh là Richard Arstrong và Keith Townsend. Tôi viết bạn có thể hoài nghi, vì tôi chỉ là một gã cầm bút vô danh. Nhưng Jeffrey Archer nói thì đáng tin đấy. Không những là nhà văn nổi tiếng, ông thần này còn từng là nghị sĩ Nghị viện Anh Quốc. Lẽ tất nhiên, người như ông ấy thì không thể nói, viết bừa bãi, xạo hay thiếu hiểu biết.
Nhưng mà thôi, kệ mẹ nước Anh với nước Mỹ thời chiến, hãy quay lại với Sài Gòn, Việt Nam, thời bình. Năm 1996, Trung tâm điện toán quân đội được thành lập, trụ sở gần sân bay Tân Sơn Nhất. Giám đốc Trung tâm lúc đó là Thượng tá, Tiến sĩ Lê Trường Tùng. Trung tâm đã tuyển một người làm phó giám đốc là Tiến sĩ toán học Dương Kiều Hoa. Quân hàm đầu tiên của chị Hoa là Thiếu tá. Phải thôi, trình của nữ Phó Giám đốc này chắc là rất cao, trước đó đã có 14 năm du học ở Đức. Chị từng có nhã ý giúp dạy tại gia một người anh họ của tôi món Auto Cad. Bài học đầu tiên, chị bắt dùng con chuột nối chính xác 2 điểm 180 lần/phút khiến học trò phồng tay, hoa mắt… và chạy mất dép. Cô giáo đuổi thẳng cổ, bỉu môi bảo : "Quá xoàng, biến ! Bà giáo bên Đức còn bắt tao nối được những 300 lần/phút mới cho theo học đấy !". Mở ngoặc nói thêm, chị Dương Kiều Hoa là em gái của nhà văn nổi tiếng Dương Thu Hương.
Loại sao vạch đồng hoa thứ hai thường được tuyển ngay từ trường đại học, theo tỷ lệ đăng ký xuất phát từ nhu cầu đáp ứng chuyên môn của công an hoặc quân đội. Thời chúng tôi học đại học (đầu thập niên 1990), trước khi tốt nghiệp, sinh viên đều phải ký cam kết tham gia sĩ quan dự bị. Nếu được động viên là nhập ngũ ngay với quân hàm thiếu úy hoặc trung úy (nếu kết quả tốt nghiệp giỏi hoặc xuất sắc). Những người này chỉ là sĩ quan kỹ thuật, mang quân hàm "gãy", không phải là sĩ quan chỉ huy. Thời gian phục vụ tại ngũ có thể từ 3-5 năm. Sau đó nếu cá nhân có nhu cầu hoặc quân đội có yêu cầu, họ có thể phục vụ quân đội vĩnh viễn, thành sĩ quan thực thụ, tất nhiên là sau khi đã kinh qua các khóa đào tạo nghiệp vụ quân đội, công an lên đến bậc học viện để trở nên chính quy, bài bản.
Loại thứ ba, chủ trương tham gia làm kinh tế trong thời bình đã khiến trong quân đội hình thành nên một số công ty, tổng công ty được phiên ngang tương đương cấp trung đoàn hoặc binh đoàn, hoạt động trong các lĩnh vực sản xuất, xây dựng, thương mại. Ở Công an ít hơn, nhưng cũng có một số đơn vị hoạt động kinh tế, gọi là công ty bình phong, chủ yếu phục vụ cho hoạt động tình báo. Nâng lên cấp Tổng công ty hoặc Tập đoàn lớn, quy mô của các đơn vị này sẽ tương đương Sư đoàn. Lẽ tất nhiên, lãnh đạo Tổng công ty, tập đoàn phải là sĩ quan trung – cao cấp, với chức vụ tương đương đi kèm với quân hàm có số sao và vạch tương ứng.
Út Trọc Đinh Ngọc Hệ, trước khi được điều động về Tổng công ty Thái Sơn năm 2009 và giữ chức Chủ tịch HĐQT của Công ty cổ phần phát triển đầu tư Thái Sơn (gọi tắt là Công ty Thái Sơn) đã từng công tác ở Tổng công ty xây dựng công trình hàng không ACC (Quân chủng Phòng không – Không quân). Về Thái Sơn, ông ta là Phó Tổng giám đốc phụ trách đối ngoại của Công ty này. Việc Đinh Ngọc Hệ mang quân hàm Thượng tá là bình thường, phù hợp với chức vụ, có quá trình phục vụ và thăng tiến trong các đơn vị kinh tế của quân đội một cách…đúng quy trình. Như vậy, đây là trường hợp sĩ quan quân đội phạm tội và bị xử lý, hoàn toàn không phải là tội phạm xuất thân chui sâu leo cao vào quân đội như dư luận hoài nghi.
Loại thứ tư, do nhu cầu hợp tác phát triển, một số đơn vị thuộc lực lượng vũ trang đã liên doanh liên kết với các đơn vị kinh tế tư nhân bên ngoài theo tỷ lệ góp vốn nhất định. Sau khi sát nhập, lẽ đương nhiên tùy theo tỷ lệ góp vốn, doanh nhân ngoài quân đội sẽ trở thành giám đốc hoặc phó giám đốc đơn vị liên doanh. Đã là chỉ huy của một đơn vị thuộc quân đội, công an thì anh ta phải trở thành người của lực lượng vũ trang, được phiên quân hàm tương đương theo chức vụ, trở thành sĩ quan cấp tá, nếu đơn vị mới tương đương trung đoàn, binh đoàn. Kể từ đây, viên sĩ quan mới sẽ buộc phải trải qua các khóa đào tạo, bắt đầu là từ các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ gọi nôm na là "tráng men", sau đó nâng dần lên theo tiêu chuẩn đào tạo bắt buộc đối với sĩ quan chỉ huy. Và cũng tất nhiên, kể từ đây thì theo sự thăng tiến, mức lương, sao và vạch sẽ được nâng dần, theo luật là 4 năm một lần cho cấp hàm từ đại tá trở xuống.
Một người quen của tôi sinh năm 1974, đi nghĩa vụ quân sự và phục viên năm 1995. Trở về, anh này dần dần trở thành một doanh nhân thành công, có vài đoạn không hẳn đã hoàn toàn minh bạch. Năm 2008, một cú liên doanh đã giúp anh ta trở thành thượng tá, chánh văn phòng của một binh đoàn có trụ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh. Bây giờ, anh ta đã tiến xa hơn nhiều, đã tốt nghiệp học viện quân sự, đang – nghe nói – tìm mọi cách và có cơ hội lên cao hơn nữa để đeo lon tướng.
Trường hợp Phan Văn Anh Vũ phải được xếp vào loại thứ 5, không hề giống bất kỳ trường hợp nào trong 4 loại trên. Vũ chưa tốt nghiệp phổ thông trung học, dĩ nhiên không đủ điều kiện, tiêu chuẩn đào tạo để thành sĩ quan chỉ huy với quân hàm thượng tá. Có quân hàm này là do sự lập lờ, tự công nhận công ty của Vũ là công ty bình phong. Đem ông chủ công ty với bí danh AV75 ra phiên ngang quân hàm hoàn toàn sai luật. Âm mưu, lòng tham của một vài cán bộ cao cấp đã giúp Vũ, một kẻ luôn âm mưu phạm tội trong làm ăn kinh tế có cơ hội chui sâu, có được tấm thẻ Thượng tá Công an. Tất cả là nhờ cái mác công ty bình phong, trong ngành tình báo đặc thù gần như ít ai có điều kiện phanh phui, phát giác. Nếu là ở một đơn vị khác ngoài ngành tình báo quá bí hiểm đối với xã hội, Phan Văn Anh Vũ sẽ tuyệt đối không có cơ hội này, dù có rải bao nhiêu tiền. Đây sẽ là một tình tiết ly kỳ và quan trọng mà các cơ quan luật pháp đang tích cực điều tra làm rõ.
Đại khái, câu chuyện sao vạch đồng hoa của Vũ Nhôm cũng không khác mấy về độ tào lao và trắng trợn như vụ thẻ quân báo 20 năm trước trong đường dây Ngọc "sọ não". Khác chăng là về quy mô, nó lớn hơn bội phần, được thực hiện trắng trợn và nguy hiểm cho xã hội hơn bội phần. (24/04/2018)
Nguyễn Hồng Lam
Nguồn : VNTB,07/06/2023