Hoa Kỳ cùng thế giới đã bước ra khỏi đại dịch Covid 19, nhưng ‘đại dịch súng đạn’ ở Mỹ vẫn chưa kết thúc.
Tuần hành kêu gọi kiểm soát súng tại Mỹ, Washington DC, tháng Giêng, 2013.
Thêm một vụ xả súng vào chiều muộn ngày 6/6 ở bờ Đông, tại Richmond, Virginia sau buổi lễ tốt nghiệp trung học, làm chết tại chỗ hai người và khiến 5 người khác bị thương.
Vụ xả súng mới nhất này đưa số vụ xả súng ở Mỹ từ đầu năm đến nay lên 279 vụ.
Theo trang web trực tuyến phi lợi nhuận về bạo lực súng đạn có trụ sở tại thủ đô Washington, tính đến thời điểm này, nước Mỹ có 18.550 người bị chết vì súng đạn và làm 15.571 người bị thương.
Trong số những người chết có 780 em tuổi từ 17 trở xuống và ở độ tuổi này có hơn 2.000 bị thương. Trong khi đó, từ đầu cuộc chiến Nga xâm lược Ukraine tính đến nay mới chỉ có 535 trẻ em Ukraine thiệt mạng vì các loại vũ khí của người Nga bắn ra. So sánh này để thấy nỗi đau của các gia đình và xã hội Mỹ vì súng đạn là vô cùng lớn.
Nước Mỹ đang có đại dịch súng đạn
Hoa Kỳ cùng thế giới đã bước ra khỏi đại dịch Covid 19, nhưng ‘đại dịch súng đạn’ ở Mỹ vẫn chưa kết thúc.
Số vụxả súng ở Mỹ gia tăng đáng lo ngại trong những năm trở lại đây : Năm 2018 có 336 vụ, sang năm 2019 có 415 vụ, qua năm 2020 có 610 vụ, đến năm 2021 có 690 vụ, và năm 2022 có 646 vụ.
Trường học, bệnh viện, văn phòng, khu mua sắm, đường phố, công viên, gõ cửa nhầm nhà… chẳng còn nơi đâu an toàn trước việc súng đạn được bán tràn lan và dễ dàng có được chúng.
Tổng thống đương nhiệm Joe Biden không ngừng nhắc lại, "Bạo lực súng đạn ở Mỹ là một dịch bệnh". Nhìn vào số vụ xả súng trong suốt thời gian qua và nạn nhân của súng đạn thì nhận định này không quá.
Dù không có chiến tranh, nhưng mỗi năm súng đạn vẫn giết nhiều chục ngàn người Mỹ. Theo thống kê, năm 2021, nước Mỹ có gần49 ngàn người ở Mỹ bị chết vì súng đạn. Trong khi đó, số ngườichết vì tai nạn giao thông ở Mỹ năm 2021 thấp hơn 6 ngàn.
Con số này trong năm 2022 có đảo ngược, nhưng số người chết vì súng đạn ở Mỹ vẫn ở mức là 43.7 ngàn người.
So sánh với số lính Mỹ chết trong hai cuộc chiến gần đây mà nước Mỹ trực tiếp tham gia. Có 2401 lính Mỹ chết trong 20 năm tham chiến tại Afghanistan và 4550 lính Mỹ chết khi tham chiến ở Iraq.
Thời điểm hiện tại, nước Mỹ có khoảng 337 triệu người, nhưng có hơn460 triệu khẩu súng. Tỷ lệ súng trên dân ở Mỹ cao hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới.
Càng đáng lo ngại, doanh thu các loại súng tấn công tăng theocấp số nhân trong những năm gần đây.
Nước Mỹ chia rẽ vì súng
Và hậu quả là hàng chục ngàn cái chết oan ức, vô nghĩa vì súng đạn vẫn cứ tiếp diễn và nước Mỹ thêm chia rẽ vì súng đạn.
Các dân biểu, đại diện các đảng phái dùng việc sở hữu, hoặc kiểm soát súng nghiêm ngặt hơn để kiếm phiếu, tranh thủ cử tri.
Trong khi đảng Dân Chủ muốn siết chặt hơn về việc sở hữu súng đạn thì đảng Cộng Hòa vẫn muốn hiểu và bảo toàn Tu chính án số 2. Một quyền được xác lập từ hơn 234 năm trước theo một cách cực đoan của thời khai phá và lập quốc khi dân Mỹ còn đối mặt với mọi loại kẻ thù xung quanh.
Dù nước Mỹ hôm nay với thiết chế, tổ chức nhà nước, xã hội có nhiều thay đổi, không còn là một nhà nước lỏng lẻo, mà đó là một nhà nước mạnh về mọi mặt.
Xét về công nghệ vũ khí hiện nay là một trời một vực so với thời điểm Tu chính án số 2 hình thành. Lúc đó, ở thế kỷ 18, chỉ có súng kiểu hỏa mai có tốc độ bắn chậm, độ sát thương không cao. Ngày nay, công nghệ vũ khí phát triển cho ra lò những khẩu súng hạ gục đối phương nhanh nhất trên chiến trường với tốc độ bắn hàng chục đến hàng trăm lần nhả đạn mỗi phút.
Những khẩu súng hiện đại tưởng chừng như chỉ dùng trong quân đội, trên chiến trường này lại được bày bán một cách công khai, dễ dàng mua được trong các siêu thị, cửa hiệu bán súng đạn hiện diện trên khắp nước Mỹ. Các số liệu thống kê cho thấy, AR-15 là khẩu súng giết nhiều nạn nhân nhất trong các vụ xả súng ở Mỹ.
Nhiều tiểu bang của nước Mỹ muốn có luật để kiểm soát tốt hơn để các loại súng tấn công không được phép bán, cũng như kiểm tra lý lịch được phép mua súng một cách nghiêm ngặt hơn.
Mới đây ngày 25/4 vừa rồi, ông Jay Inslee, Thống đốc bang Washington, nơi tôi đang sống đã ký một bộ ba dự luật nhằm ngăn chặn bạo lực súng đạn, gồm : dự luật cấm bán một số loại súng trường có độ sát thương cao như R15, M16…, dự luật áp đặt thời gian chờ 10 ngày đối với việc mua súng và dự luật dọn đường cho các vụ kiện chống lại các nhà sản xuất súng cũng như nơi bán trong một số trường hợp.
Tiểu bang Washington là một trong 9 tiểu bang ở Mỹ gần đây đã ra thêm luật để kiểm soát súng đạn tốt hơn. Những điều luật này không phải tước súng khỏi người dân mà chỉ là không cho phép bán các loại súng tấn công, kiểm tra lý lịch kỹ hơn… Các tiểu bang có luật kiểm soát súng đoạt nghiêm ngặt hơn thường do đảng Dân chủ kiểm soát.
Vì Dân chủ nên cần phải có súng ?
Tại Mỹ, không khó để bắt gặp một người nào đó đeo súng khi vào siêu thị, dạo trong công viên…
Trên các trang Facebook, group của người Việt ở Mỹ tôi thường xuyên thấy những cảnh báo, khu mua sắm này, chỗ kia đang có bắn nhau, hoặc mới xảy ra bắn nhau, cẩn thận khi đến đó để không nguy hiểm.
Với lý do bảo vệ, nhưng thực tế việc người dân được phép sở hữu súng đạn ở Mỹ gây ra nhiều nguy hiểm cho xã hội hơn.
Không ít người Việt tôi quen biết đã khoe về việc sở hữu súng. Thứ mà ở Việt Nam và đa số các quốc gia khác trên thế giới không dễ gì được phép có. Ngoại trừ các quốc gia đang có chiến tranh.
Thích súng, sở hữu súng, nhưng liệu những người Việt có thật sự hiểu được lịch sử việc sở hữu vũ khí cá nhân ở Mỹ ? Hay chỉ xem đó là món đồ trang trí, thể hiện sự mạnh mẽ, nam tính… và biện minh cho xứ dân chủ cần có súng.
Anh Cường, sống tại Mỹ hơn 30 nay nói với tôi về việc sở hữu súng, vì ở Mỹ là nước dân chủ nên cần phải có súng để bảo vệ bản thân và gia đình.
Một người Việt mà tôi quen biết tên Nhật lại cho rằng, ở Mỹ người ta lịch sự với nhau nhờ quyền sở hữu súng. Bởi không ai biết người kia có súng hay không, nếu không lịch sự sẽ bị xử bằng súng.
Cả hai nhận thức về việc sở hữu súng đều không ổn. Nó làm cho người nghe có cảm giác như Hoa Kỳ là quốc gia không có chính quyền, không có luật pháp… một xã hội còn hoang dã, lý lẽ do súng chi phối.
Hơn 400 triệu khẩu súng đang tạo ra những cái chết lởn vởn, lượn lờ trên đầu mỗi người dân Mỹ.
Võ Ngọc Ánh
Nguồn : VOA, 10/06/2023