Bất ngờ một cuộc binh biến
Nước Nga vừa trải qua một cơn biến động lịch sử mà diễn biến của nó nhanh chóng đến không ngờ, chỉ 36 tiếng đồng hồ khi đội quân đánh thuê Wagner do Prigozhin cầm đầu đã tiến hành một cuộc hành quân. Từ chiến trường Ukraine, nơi đội quân này có nhiệm vụ tấn công xâm lược, Prigozhin đã dẫn đoàn quân này cấp tốc trở ngược về Moscow để hỏi tội, để đòi trả thù Bộ quốc phòng Nga. Tiếng la hét của Prigozhin trên đường hành quân, thề sẽ trả thù cho những binh lính của mình mà theo Prigozhin là do Bộ quốc phòng Nga đã giết hại bằng cách bắn vào doanh trại của Wagner đã làm cả thế giới sửng sốt và chú ý.
Ảnh Vladimir Putin chụp ngày 24/06/2023. - Gavriil Grigorov / SPUTNIK / AFP
Truyền thông quốc tế nóng lên bất ngờ, khi đội quân Wagner đã ngay lập tức bị cơ quan An ninh Liên bang Nga mở cuộc điều tra, kêu gọi binh lính Wagner bất tuân lệnh và tìm cách bắt giữ Prigozhin đem nộp cho chính phủ. Đồng thời Putin, Tổng thống Nga đã lên truyền hình với những lời đe dọa khốc liệt rằng đó là sự phản bội, là bởi lợi ích cá nhân, là đâm vào lưng Tổ Quốc và "Đó là một nhát dao sau lưng đất nước và nhân dân chúng ta"… Đủ cả những lời lẽ kết án và tuyên bố sẽ trừng trị những kẻ phản trắc cũng như những người đi theo chúng.
Người ta ngạc nhiên, bởi dù biết rằng giữa Prigozhin và Bộ Quốc phòng Nga do Shoigu đứng đầu bấy lâu nay vốn cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt là mấy. Nhưng chẳng ai ngờ rằng chỉ vậy mà Prigozhin cất quân trả thù cả Bộ quốc phòng Nga - một quân đội được tự mệnh danh là đứng đầu hoặc thứ 2 thế giới, quân đội của một "Cường quốc quân sự" thế giới xưa nay.
Càng chẳng ai ngờ là Prigozhin đã dẫn quân về thủ đô Nga, nơi mà Putin - ông bạn chí cốt, là thầy, là người đã đúc nên một Prigozhin từ một tù nhân, là anh chàng đầu bếp trở thành trùm tài phiệt Nga, thủ lĩnh nhóm lính đánh thuê khét tiếng tàn bạo. Và nay anh chàng này đem đội quân gồm các tù nhân, các tội phạm khét tiếng trở về hỏi tội tay chân thân tín, tùy tùng của Putin.
Điều người ta ngạc nhiên hơn nữa, là trong quá trình hành quân về Thủ đô với quãng đường hơn 800 km trong một ngày, lực lượng Wagner đã đi như vào chốn không người. Không phải là quân đội Nga ưu ái người nhà mà không tấn công, ngược lại trong cuộc hành quân này, lính Wagner đã kịp bắn rụng 6 trực thăng và một máy bay chiến đấu kéo theo hơn vài chục mạng phi công và binh lính Nga. Thế nhưng, cuộc hành quân 800 km đó, quân Prigozhin đã không hề tốn mất một giọt máu – theo lời tuyên bố của Prigozhin – nghĩa là quân đội Nga, đội quân "mạnh nhất thế giới" đã thúc thủ trước đám hỗn quân hỗn quan này. Điều này được chứng minh bằng thực tế, rằng đội quân Wagner này đã dễ dàng chiếm các cơ sở quân sự trọng yếu của Nga tại Rostov – nơi đóng đại bản doanh bộ chỉ huy của lực lượng quốc phòng Nga chỉ đạo cuộc chiến tại Ukraine - và Voronezh mà không hề gặp bất cứ khó khăn hoặc tốn một viên đạn.
Điều đó, làm cho cả thế giới ngỡ ngàng về khả năng của quân đội Nga. Bởi ai cũng biết rằng Rostov, Voronezh là những thành phố nằm gần biên giới Ukraine, nơi mà trận chiến khốc liệt đã kéo dài đến gần năm rưỡi qua với những trận tấn công không khoan nhượng, nhất là giai đoạn hiện nay, khi mà Ukraine đang hứa hẹn những trận phản công quyết liệt giành lại lãnh thổ.
Vậy thì có ngạc nhiên không, khi mà đội quân Wagner phản chủ đã vào đây như chỗ không người, chiếm cac cơ sở quân sự trọng yếu dễ như trở bàn tay.
Cũng những giờ phút đó, mạng truyền thông thế giới đỏ rực và nóng bỏng với những thông tin về chuyến hành quân của đội quân này thì ít, mà người ta chú ý đến sự hoảng loạn của nước Nga từ cơ quan đầu não trung ương cho đến người dân Nga.
Thông tin, hình ảnh liên tục được đưa ra, rằng Moscow và một số thành phố của Nga đã ra lệnh chống khủng bố, trên những con đường từ phía Nam đến Moscow những biện pháp vội vàng được triển khai nhưng các đoàn xe tải làm chướng ngại vật, đào đường, cắt phà, quân cảnh với trang bị áo giáp và súng ống được triển khai, xe còi hụ chạy liên tục… Thống đốc yêu cầu hủy bỏ mọi cuộc tụ tập đông người nơi công cộng, thi cử dừng lại, công dân được yêu cầu ở nhà không ra đường…
Có thể thấy sự hối hả, sự lúng túng và hoảng loạn của nước Nga lúc đó là tình cảnh của một trận chiến đang trước ngõ.
Và những chuyến bay từ Moscow đến các địa phương xa xôi khác đã "cháy vé". Dòng người hối hả chạy khỏi thủ đô ngày càng đông tỷ lệ với quãng đường mà đội quân Wagner đã đi được khi tiến về thủ đô.
Trước tình hình đó, Putin sau khi lên truyền hình đe dọa Prigozhin, thì động tác tiếp theo được tin tức loan đi, là Putin đã lên máy bay chuồn khỏi Moscow lúc 1g26’ chiều hôm đó đến một nơi bí mật và chiếc máy bay đã tắt tín hiệu để xóa dấu vết.
Có lẽ đó là đỉnh điểm của sự hốt hoảng của chính quyền Nga, đó cũng là lúc mà bản lĩnh của Putin được thể hiện ở mức rõ nhất.
Có thể nói cuộc binh biến của Prigozhin chỉ có vỏn vẹn 36 giờ trước khi kết thúc, do có thỏa thuận của Prigozhin với Tổng thống Lukashenko của Belarus. Hai bên đã thỏa thuận một số điều khoản và Prigozhin đã chấp nhận "quay xe" mặc cho những lời hô hào thề trả thù cho binh lính bị Bộ quốc phòng Nga sát hại vẫn còn vang vọng đâu đó trên không trung, mặc cho những lời thề bồi vì tình yêu Tổ Quốc, vì nhân dân vẫn tiếp tục văng ra trên môi miệng của tên sát nhân máu lạnh Prigozhin, khi mà lợi ích cá nhân của hắn được hứa hẹn. Nhưng dư âm cuộc binh biến đó, hẳn sẽ còn rất lâu, người Nga và cả thế giới khó có thể quên được.
Không chỉ ở khả năng quân sự của đội quân mạnh nhất thế giới, của một cường quốc quân sự thường được hệ thống tuyên truyền ca tụng về khả năng vô địch với những vũ khí, con người mà sức mạnh không ai ngăn cản nổi họ chiến thắng.
Không chỉ ở sự rạn nứt, lục đục trong nước Nga mà qua vụ việc này càng phơi bày ra trước thế giới. Như Putin đã thú nhận rằng tất cả đều do lợi ích cá nhân mà ra.
Mà ở đó, người ta chứng kiến một Putin không như Putin đã được nghe, được đọc, được người dân Nga tin tưởng như thần thánh, biến thành thần tượng. Thậm chí ngay cả khi đã hơn một năm Putin xua quân xâm lược Ukraine, gây muôn vàn khổ đau không chỉ cho người dân Ukraine với ý đồ ngông cuồng của mình, mà Putin còn đẩy nước Nga đi ngược trở lại lịch sử khi Nga đối mặt với hàng chục lệnh trừng phạt quốc tế, hàng trăm ngàn lính nga thương vong, bỏ mạng vô nghĩa trên đất nước Ukraine… thì đám cuồng dân của Putin vẫn còn đông đúc không ít.
Từng nghe về một Putin
Có lẽ, sau Lenin, Stalin thì hình ảnh từ nước Nga về lãnh tụ tối cao được đưa lên, được thêu dệt thành huyền thoại phải kể đến Putin.
Người ta thấy một Putin cường tráng cởi trần khoe cơ bắp cưỡi ngựa, cưỡi mô tô, thậm chí là hình ghép cưỡi gấu, tắm băng… được đưa lên mạng như những người hùng với cơ bắp cuồn cuộn, hừng hực sức đàn ông đã làm mê mẩn biết bao phụ nữ không chỉ ở Nga.
Người ta thấy một Putin cưỡi ngựa với các nữ cảnh sát xinh đẹp và hàng loạt những hình ảnh, bài viết ca ngợi cá nhân Putin như một lãnh tụ thiên tài, được sùng kính và tôn trọng như một thần thánh của nước Nga. Những cuộc thăm dò từ trước và sau cuộc chiến xâm lược Ukraine số người ủng hộ Putin vẫn không suy giảm nhiều. Điều đó đã cho thấy rằng não trạng người dân Nga chẳng mở mang ra được là mấy. Hầu như họ đã không mấy nhận thức được hậu quả của thói tôn sùng cá nhân, là biểu hiện của sự thiếu trưởng thành, thiếu tự tin và kém tiến bộ của một dân tộc.
Họ đã không hiểu được một điều, với những người cộng sản kể cả quá khứ và hiện tại, miệng leo lẻo chống chủ nghĩa cá nhân, nhưng bản thân họ là những kẻ tôn sùng cá nhân bậc nhất, họ tôn sùng ngay cả chính bản thân họ. Điều này không khó chứng minh, cứ nhìn các tấm gương cộng sản từ Stalin, Hồ Chí Minh, Mao Trạch Đông cho đến Nguyễn Phú Trọng, Kim Jong-un ngày nay thì sẽ rõ.
Và Putin cũng không là ngoại lệ ở nước Nga, nơi có mô hình của một nền dân chủ què quặt và tội nghiệp. Việc ca ngợi cá nhân Putin, đôn lên thành anh hùng, thánh thánh là chuyện không có gì lạ.
Nếu như báo chí Việt Nam ca ngợi Hồ Chí Minh biết đến 29 ngoại ngữ, là "danh nhân văn hóa thế giới", thì ở Nga, Putin được coi là mẫu mực của nhiều thời đại của người Nga khi am hiểu không chỉ là việc trị quốc mà mọi môn thể thao đều thông thạo, chẳng khác mấy ở Bắc Hàn có Kim Jong-un mới 3 tuổi đã biết lái xe và 9 tuổi biết đua du thuyền giành chiến thắng… Nếu như ngày xưa, ở Việt Nam có "Hồ Chí Minh người Việt Nam đẹp nhất" thì ngày nay, ở Nga có Putin được đánh giá là "người đàn ông quyến rũ nhất nước Nga" và 18% nam giới và 17% nữ giới tham gia khảo sát cho rằng Tổng thống Vladimir Putin là người đẹp trai nhất" (sic).
Người ta thấy báo chí Nga và sau đó là báo chí các nước cộng sản hoặc độc tài khác là đàn em của Nga, đua nhau đưa những hình ảnh, những video, bài viết về cá nhân Putin như những hiện tượng độc đáo và hiếm hoi. Những bài báo về cái gọi là thiên tài Putin, về những tính chất cao đẹp với đủ loại mỹ từ dành cho Putin trên báo chí Việt Nam đã cho người ta thấy Putin đã công phu gây dựng hình ảnh cá nhân như thế nào.
Thậm chí, không chỉ có những người dân Nga vốn mang tư duy bị trị và chỉ biết tôn sùng thành máu thịt, thành phản xạ có điều kiện, mà ngay cả cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, chỉ hai ngày trước khi Putin xua quân xâm lược Ukraine, ngày 22/2/2022, sau khi Putin giở trò "Công nhận độc lập hai nước Cộng hòa Donesk và Luhansk", ông Trump nói : "Hôm qua tôi đã xem thông tin trên truyền hình và tôi nói rằng : ‘Đây là một thiên tài’. Tổng thống Putin tuyên bố một phần lớn lãnh thổ Ukraine, của Ukraine là độc lập. Điều đó thật tuyệt vời".
Với một hệ thống tuyên truyền đến mức đó, thì chẳng ai trách gì nhiều những người như Lê Văn Cương, Thiếu tướng, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Bộ Công an đã từng hùng hổ rằng : "Zelenky là một thằng oắt con. Một thằng hề mới 43 tuổi làm sao so sánh được với Cụ Putin, một sĩ quan KGB đã 70 tuổi".
Đâu rồi Putin ?
Khi cuộc chiến xâm lược Ukraine nổ ra, Putin tự tin rằng sẽ "phi quân sự hóa Ukraine, diệt tân phát xít và buộc Ukraine không được gia nhập NATO"… và người ta thấy một Putin ngạo nghễ và tự tin khi xua 200.000 quân sang Ukraine kèm theo đội hình quân nhạc, lễ tiết để chuẩn bị cho cuộc duyệt binh mừng chiến thắng trên đường phố Kyiv một tuần sau đó.
Thế nhưng, thay cho cuộc chiến 3 ngày, đến nay, cuộc chiến đã 500 ngày trôi qua, Putin ngày càng lún sâu vào vũng bùn mà chính anh ta tự đào chôn chân mình vào đó. Đội quân 200.000 lính Nga ban đầu đã tiêu hết, Putin đã phải động viên thêm hơn 318.000 quân lính mới, không những thế, Putin còn cho thằng bạn Prigozhin tuyển mộ hàng chục ngàn tù nhân, những tội phạm dù cướp của, giết người… đều được tuyển để đưa đến Ukraine mà vẫn không đủ.
Thay vì hình ảnh một anh hùng, lãnh tụ một cường quốc số 2 thế giới, giờ đây, Putin là một tội nhân bị truy nã quốc tế và bất cứ lúc nào cũng có thể bị lôi ra trước Tòa án hình sự quốc tế.
Người ta cũng thấy những hình ảnh hàng ngày, cái "thằng hề" Zelensky lăn lội ra tận chiến trường để khen thưởng và động viên tướng sĩ, thì ngược lại Putin ngồi đầu một chiếc bàn dài mấy chục thước để đằng kia đống quan chức lố nhố ngồi lóp ngóp cuối chân tường.
Và hài hước thay, cái "thằng hề Zelensky 43 tuổi, không biết chi lẽ đời" (Lê Văn Cương, Viện trưởng Viện Chiến lược Bộ Công an Việt Nam) khi nguy ngập tứ bề, tính mạng không chỉ cá nhân mà cả đất nước như ngàn cân treo trên sợi tóc, được các quốc gia khuyên nhủ ra đi, đã khảng khái trả lời : "Tôi cần súng đạn để chiến đấu, chứ không cần một chuyến xe đi nhờ". Và cái "thằng hề" ấy, đã kiên cường bám trụ lãnh đạo nhân dân Ukraine chống quân xâm lược, đẩy Nga vào tình trạng sống dở, chết dở hôm nay.
Ngược lại, người anh hùng của nước Nga, người đẹp trai nhất, quyến rũ nhất, tài ba nhất nước Nga là "Cụ Putin, cựu KGB 70 tuổi" chỉ mới nghe tin thằng bạn thân đem quân về Thủ đô, đã ba chân bốn cẳng chạy trốn mất dép.
Người ta nghe "thằng hề" Zelensky trả lời rằng : "Nếu kẻ thù tới, chúng chỉ thấy mặt chúng tôi mà không thể thấy lưng của chúng tôi" để khẳng định sẽ chiến đấu đến cùng. Thì ngược lại, sau màn lên truyền hình dọa dẫm to mồm đòi trừng trị Prigozhin, thì là một cuộc "lặn không sủi tăm" của người hùng nước Nga Putin, và sau đó là màn "không truy tố Prigozhin" và đám Wagner như đã mạnh mồm đe dọa.
Và đến đó, Putin đã hiện nguyên hình.
Và liệu Putin có vẫn là thần tượng của người Nga ?
J.B Nguyễn Hữu Vinh