Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

03/07/2023

Ý nghĩa chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Việt Nam

Đinh Hoàng Thắng Lê Hoàng Mai

Tương đng và d bit qua chuyến thăm Trung Quc ca Thủ tướng Phm Minh Chính

Đinh Hoàng Thắng, VOA, 03/07/2023

Xem vậy để thấy, dù Bắc Kinh có tiếp tục đòi hỏi nhiều "vật cược" khác nữa thì cách hóa giải của Việt Nam dường như vẫn là lấy lợi ích quốc gia – dân tộc làm hệ quy chiếu trong bối cảnh quốc tế phức tạp hiện nay.

thutuong1

Chuyến thăm Trung Quc ca Th tướng Chính kết thúc hôm 28/6/2023. Hà Ni chc chn thu cm được ý đ chia r quan h Vit M, còn Bc Kinh thì i guc trong bng" Vit Nam. Xưa là triu cng. Ngày nay, vt cược Trung Quc đòi hi là gì ?

Chuyến thăm ca ông Chính va qua có yếu t đc bit. Trong c hai thông cáo báo chí, mt ca Thông tn xã Vit Nam (TTXVN) và mt ca Tân Hoa Xã (THX), cách đưa tin và bình lun v chuyến thăm y có nhng phn thng nht và khu bit khá rõ. Cui năm ngoái đến nay, t khi Tng bí thư Nguyn Phú Trng thăm Bc Kinh v (ba ngày sau rút xung còn hai) vi 13 ni dung trong Thông cáo chung gia hai Đng mi chuyến thăm khác sau đó đu có th xem như nhng toa tàu trên con đường ray đã thành nếp, c thế mà qua li. Các đoàn cao cp t Hà Ni sang Bc Kinh hay đo ngược vn thế. Tuy nhiên, ln này, Thông cáo phía THX đưa ra dài ch bng phân na phiên bn TTXVN, chính vì vy mà ni dung ca THX li có phn cô đng hơn, khó pha loãng các d bit ln bt đng gia hai bên (so vi bn ca Vit Nam) qua các cuc hi đàm và tiếp kiến.

"Kháng M vin Trung" trong bi cnh mi

Theo Thông cáo do phía Bc Kinh đưa ra ngày 27/6/2023, Ch tch Tp Cn Bình tuyên b, Trung Quc coi Vit Nam là mt ưu tiên trong ngoi giao láng ging và đang n lc xây dng mt "cng đng có chung tương lai" vi Vit Nam, mt la chn chiến lược mà Trung Quc đã thiết kế da trên s phát trin lâu dài ca quan h song phương. Ch tch Trung Quc Tp Cn Bình cho biết hai bên nên cùng nhau xây dng "Vành đai và Con đường" cht lượng cao, nhm tăng cường sc mnh tng hp ca các chiến lược phát trin, tn dng li thế b sung và đy nhanh hp tác thiết thc trong các lĩnh vc như cơ s h tng, hi quan thông minh và năng lượng xanh. Ch tch Tp Cn Bình hoan nghênh Vit Nam tham gia "Din đàn hp tác quc tế Vành đai và Con đường ln th ba" và Hi ch trin lãm nhp khu quc tế Trung Quc vào na cui năm nay. Cui thông báo, Tập Chủ tịch kêu gọi hai bên cùng phn đi vic tách ri và ct đt chui cung ng và công nghip, đng thi phn đi chính tr hóa các vn đ kinh tế, khoa hc và công ngh. Ông Tp c võ, hai nước (Trung Quc và Vit Nam) nên bo v s c ông bng và công bng quc tế, cũng như các quyn và li ích phát trin ca mi nước.

Li kêu gi "kháng M vin Trung" nói trên cn được coi là mt hiu triu nghiêm cn, vì hai l. Th nht, t đu tháng 3/2023, Ch tch Tp Cn Bình đã công khai tuyên b: "Các nước phương Tây do M dn đu đang thc hin các bin pháp ngăn chn, bao vây và đàn áp toàn din Trung Quc. Điu này đã mang li nhng thách thức nghiêm trọng chưa từng có đi vi s phát trin ca đt nước Trung Hoa". Điu này mang ý nghĩa hàm n, ai đi vi M là chng Trung Quc. Th hai, t 1/7 này, Lut Quan h đi ngoi do Quc hi Trung Quc va thông qua có hiu lc, như mt ct mc mi trong cách Bc Kinh s x lý các vn đ quc tế. Vi bi cnh được cho là M dùng các lnh trng pht và tìm cách thúc đy hp tác vi các đng minh, trong đó có Vit Nam, kim chế Bc Kinh, thì đng thái mi đây ca Trung Quc ha hn sự đáp trả đối với thế lực nào "có ý đồ xấu" đi theo Mỹ.

Trong ý nghĩa y, bài bình lun trên "Global Times" hôm 26/6 – ch mt hôm sau khi tàu sân bay USS Ronald Reagan cp cng trong chuyến thăm Đà Nng phi chăng cũng hàm ý như mt li nhc nh: "Hoa K n lc nâng cp quan h vi Vit Nam bng cách gieo rc các mi bt hòa Bc Kinh Hà Ni. Trong bi cnh Hoa K tăng cường trin khai Chiến lược n Đ Dương Thái Bình Dương (IPS), nước này đang hướng trng tâm chú ý vào Vit Nam. Tuy nhiên, bt chp nhng n lc ca Washington nhm lôi kéo Hà Ni v phía mình đ đi đu và bao vây quân s Bc Kinh, Việt Nam khó có thể cắn câu".

Trong khi đó, bn thông cáo do Báo Đin t Chính ph (chinhphu.vn) công b thì "hin hòa" hơn và dĩ nhiên, tránh nhc đến M và phương Tây. Bn thông cáo này gm 1200 ch, dài gp đôi bn ca THX. Nếu tính gp c các hot đng ca ông Chính tham d Hi ngh Din đàn Kinh tế Thế gii (WEF) Thiên Tân, thì bản do chinhphu.vn công bố dài hơn gấp sáu lần (hơn 3900 t) so vi bn ca THX (chưa đến 600 ch). Ch nhìn v lượng ch, đ thy Vit Nam coi trng các pha "trình din" biết nhường nào. Ti đây, có th thy rõ ý đ "din" ca Vit Nam là đ làm chùng bt nhng căng thng mà các dư lun viên Trung Quc "bình lon" v chuyến thăm Bc Kinh ca ông Phm Minh Chính trong bi cnh M, Vit chun b nâng cp quan h.

Hãy nghe chuyên gia quân s Trung Quc kiêm nhà bình lun truyn hình Song Zhongping nhn mnh vi Global Times hôm 23/6 rng, Trung Quc là ch đ không th tránh khi trong quá trình nâng cp quan h Vit M. Bình lun viên này lưu ý, Washington s dng các vn đ liên quan đến Trung Quc như mt con bài thương lượng trong các cuc đàm phán vi Vit Nam v tăng cường hp tác. Nói cách khác, bang giao Vit Nam Trung Quc càng tr nên căng thng thì M càng thưởng cho Việt Nam và sẵn sàng hợp tác với Việt Nam.

"Vt cược" Bc Kinh đòi hi Hà Ni…

"Yếu t đc bit" trong chuyến thăm Bc Kinh va qua ca ông Chính là gì ? Tham kho tiếp bình lun trên "Global Times": "Mc dù Hoa K và Vit Nam đã xích li gn nhau hơn trong nhng năm gn đây, không th b qua nhng xung đt cơ cu gia hai quc gia dn đến mt lòng tin chính tr. Mi bt hòa gia hai bên v vn đ lch s ca chiến tranh vn chưa được gii quyết hoàn toàn. Cùng vi nhng mâu thun không th hàn gn ca hai bên v các giá tr tư tưởng và vn đ nhân quyn, đây là nhng nguyên nhân quan trng cn tr s hp tác cht ch hơn gia Hoa K và Vit Nam".

Có mt thc tế căn bn mà bài bình lun đã b qua : Mi quan h Vit M hin nay được chính các quan chc cp cao trong B Ngoi giao Hà Ni tha nhn, nó đã t đng nâng cp trên thc đa và nay đã hi t đy đ các yếu t chiến lược quan trng nht. Đy là chưa nói, 96% người Vit Nam thích làm ăn vi M. Xem vy đ thy, mt trong nhng "vt cược" Trung Quc đòi hi t Vit Nam là không được quên nhân tố "ý thức hệ" và không được xem nhẹ "hội chứng Mỹ" đã b chính quyn và người dân Vit Nam gác sang mt bên.

Như đ h tr cho xu hướng khó đo ngược nói trên, ti thông cáo hôm 30/6/2023, Nhà Trng cho biết C vn An ninh Quc gia Jake Sullivan va tiếp Trưởng ban Đi ngoi Đng cng sn Vit Nam Lê Hoài Trung hôm 29/6. "Hai bên tái khng đnh sc mnh ca quan h song phương gia hai nước nhân dp k nim 10 năm thiết lp quan h Đi tác Toàn din Hoa K Vit Nam và tho lun v nhiu lĩnh vc hp tác trong tương lai, bao gm năng lượng, biến đi khí hu, đu tư, giáo dc, nhân quyn và n lc duy trì hòa bình và n đnh n Đ Dương Thái Bình Dương".

Ông Sullivan và Trưởng ban Đi ngoi Lê Hoài Trung chia s quan đim rng, mi quan h Hoa K Vit Nam là mt ví d đin hình v s hòa gii t quá kh vi tim năng tiếp tc thúc đy thnh vượng, n đnh và hòa bình hơn trong tương lai. Trước đó, Ngoi trưởng M Blinken cũng gi cuc gp vi ông Trung là "hu ích". Ông Blinken viết trên Twitter : "Chúng tôi đã tho lun v cách có th nâng cao và cng c hơn na Quan h Đi tác Toàn din M Vit, mt quan h đóng vai trò thiết yếu trong vic thúc đy mt khu vc "Ấn Thái Dương tự do và rộng mở (FOIP) trong hơn mười năm qua".

Xem vy đ thy, dù Bc Kinh có tiếp tc đòi hi nhiu "vt cược" khác na thì cách hóa gii ca Vit Nam dường như vn là ly li ích quc gia dân tc làm h quy chiếu trong bi cnh quc tế phc tp hin nay. Có điu là, xưa kia, theo s sách ghi li, vi Trung Quc, khi cn thì s thn phi mang lư hương và bình hoa vàng cùng nhiu vt phm khác sang cng np. Ngày nay, trong không gian FOIP rng m, tp hp lc lượng Đông Á, Đông Nam Á cũng như trên toàn cu ngày cng rõ làn ranh. Không cng np nhưng phi tránh "v mt" Trung Quc, "Ngoi giao cây tre" buc đi đường vòng. "Trông dong c m" đón tàu Trung Quc vào thăm Đà Nng trước, ri kế đó mi ln lượt đón các tàu ca n Đ, Nht Bn và cui cùng là Hoa K, sau khi đã trì hoãn kế hoch này mt năm. Cũng là đ "chiu lòng" Trung Quc !

Phi chăng tuyên b mi đây nht ca Đi s Trung Quc đưa ra bên l Hi ngh thượng đnh doanh nghip Châu Âu Trung Quc ngày 16/6 ti th đô Brussels là mt ch du ca s thay đi ? Đi s Fu Cong cho biết, Trung Quc có thể tán thành các yêu cầu của Kiev đối với biên giới trước năm 1991 ca Ukraine. Phi chăng đến lúc Trung Quc cũng công khai, trong ngoi giao chng có gì là bt biến, ngoi tr li ích quc gia dân tc.

Đinh Hoàng Thắng

Nguồn : VOA, 03/07/2023

*************************

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Phạm Minh Chính có giúp Ngoại giao Việt – Trung chuyển pha ?

Lê Hoàng Mai, RFA, 03/07/2023

Xung đột quyền lợi giữa hai tập đoàn lãnh đạo Bắc Kinh và Hà Nội liệu sẽ chuyển sang giai đoạn "công khai hóa" mọi chuyện hay hai bên sẽ tiếp tục diễn "tấn trò đời" một thời gian nữa rồi mới cho bung ra một khi các mâu thuẫn tới hạn?

thutuong2

Thủ tướng Phạm Minh Chính (phải) và Thủ tướng Lý Cường (trái) duyệt đội quân danh dự tại Bắc Kinh hôm 26/6/2023. Reuters

------------------------------

Không giấu được tâm trạng cay cú

Chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Phạm Minh Chính (25 – 29/6) diễn ra trong bối cảnh Hàng không mẫu hạm USS Ronald Reagan vào biển Việt Nam, khi Hoa Kỳ và Việt Nam kỷ niệm 10 năm "Quan hệ đối tác toàn diện" và Washington mong muốn nâng cấp quan hệ song phương giữa hai nước.

Bài xã luận duy nhất do trang mạng "Global Times" phát hành ngày 26/6/2023 không có tên tác giả, ký tên bởi Ban biên tập và được posting dưới nhan đề "US’ attempts to upgrade Vietnam ties by sowing Beijing – Hanoi discord a pipe dream" (Mỹ nỗ lực nâng cấp quan hệ với Việt Nam bằng cách gieo rắc mối bất hòa giữa Bắc Kinh và Hà Nội). 

Theo đánh giá của Trung Quốc, nỗ lực gây bất hòa của Mỹ chỉ là một giấc mơ viễn vông (a pipe dream). Bài xã luận nhìn nhận : "Bằng chuyến cập bến hiếm hoi đến Cảng Đà Nẵng, Hàng không mẫu hạm Hoa Kỳ đang gửi một tín hiệu mạnh mẽ tới Trung Quốc : Washington đang đi vào khu vực láng giềng của Trung Quốc để phô trương sự hiện diện quân sự mạnh mẽ và ảnh hưởng của Mỹ trên Biển Đông cũng như trong khu vực".

Về bang giao Trung – Việt, bài xã luận viết tiếp : "Không hoàn toàn chính xác khi khẳng định rằng chính quyền Biden ngày càng quan tâm đến việc vun đắp quan hệ hữu hảo với Hà Nội. Thay vào đó, Mỹ dường như ngày càng nhận ra tầm quan trọng của Việt Nam như ‘một con tốt thí’ để đối trọng lại với Trung Quốc". Quan điểm này cho thấy sự cay cú của Trung Quốc đối với chính sách "đa dạng hóa, đa phương hóa" của Việt Nam với thế giới. Chuyên gia quân sự kiêm nhà bình luận Song Zhongping nói với Global Times rằng, Trung Quốc là chủ đề không thể tránh khỏi trong quá trình nâng cấp quan hệ Việt – Mỹ. Bình luận viên này lưu ý, Washington sử dụng các vấn đề liên quan đến Trung Quốc như "một con bài thương lượng" trong các cuộc đàm phán với Hà Nội. Nói cách khác, bang giao Việt Nam – Trung Quốc càng trở nên căng thẳng thì Mỹ càng "tưởng thưởng nhiều" cho Việt Nam và sẵn sàng hợp tác với Việt Nam.

"Global Times" cảnh báo : "Việt Nam cần suy nghĩ kỹ, nếu hợp tác với Mỹ tức là đồng nghĩa với việc hướng mũi nhọn vào Trung Quốc. Xét cho cùng, Trung Quốc và Việt Nam rất gần gũi nhau về mặt địa-chính trị, thương mại và kinh tế, bang giao hai nước gắn bó chặt chẽ… Tất cả điều này cho thấy sẽ không dễ gì Washington có thể thực hiện được ý đồ ‘trói buộc Hà Nội’ vào chiến lược chống Trung Quốc của mình". 

Trong khi đó, thông cáo báo chí do TTXVN công bố về chuyến thăm Trung Quốc của ông Chính thì đánh giá, "phía Trung Quốc dành cho Thủ tướng Phạm Minh Chính sự đón tiếp rất trọng thị, chu đáo, thân tình, thắm tình ‘đồng chí, anh em’; thu xếp để Thủ tướng hội đàm, hội kiến với tất cả bốn đồng chí lãnh đạo cao nhất của Trung Quốc là Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình, Thủ tướng Quốc vụ viện Lý Cường, Ủy viên trưởng Nhân đại Triệu Lạc Tế, Chủ tịch Chính hiệp Vương Hộ Ninh". 

Kiểu uốn mới của "Cây tre Việt Nam"

Các nhà quan sát quốc nội và quốc tế đều thống nhất trong đánh giá, qua chuyến thăm Trung Quốc vừa rồi, kết hợp với cả việc tham dự Hội nghị thường niên Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) ở Thiên Tân, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã "đi dây khéo léo hết nấc". 

Theo một xã luận do Nhân dân nhật báo đứng tên, ngoài những câu "có cánh" ca ngợi tình hữu nghị Việt – Trung, ông Chính đã bảo đảm với phía Trung Quốc: "Việt Nam kiên định chính sách một Trung Quốc, ủng hộ Sáng kiến Phát triển Toàn cầu (GDI), Sáng kiến An ninh Toàn cầu (GSI) và Sáng kiến Văn minh Toàn cầu, (GCI) ủng hộ Trung Quốc gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), tiếp tục tích cực tham gia xây dựng "Vành đai và Con đường" (BRI). Cũng theo bài báo ấy, Thủ tướng Phạm Minh Chính còn đi xa hơn : "Việt Nam phản đối chính trị hóa các vấn đề kinh tế và sẵn sàng hợp chặt chẽ với Trung Quốc để đề phòng và chống lại mọi rủi ro và thách thức, và sẽ không bao giờ cho phép bất kỳ thế lực nào chia rẽ hai nước" (Vietnam opposes the politicization of economic issues and is willing to work closely with China to guard against and combat all kinds of risks and challenges, and will never allow any force to drive a wedge between the two countries). Không khó để đoán nhận, "bất cứ thế lực nào" ở đây chỉ là để ám chỉ Hoa Kỳ (?!)

Tuy nhiên, nếu so sánh với bản tiếng Việt, đoạn Việt Nam "phản đối chính trị hóa…" không hề tìm thấy trong phiên bản do TTXVN công bố. Còn liên quan đến các "Sáng kiến toàn cầu" của Trung Quốc, ông Chính chỉ hứa là Việt Nam "quan tâm các sáng kiến toàn cầu và sẵn sàng trao đổi, thảo luận về các sáng kiến ấy". Việc ông Chính chỉ hứa quan tâm đến và sẽ trao đổi về các sáng kiến mà không hề khẳng định là "ủng hộ" và cũng "không liệt kê" ra cả ba trụ cột như trong bản của Tân Hoa Xã là cả một kiểu uốn lượn mới của "Ngoại giao cây tre". Ông Chính có ý thức cảnh giác cao, bởi vì, cả ba sáng kiến, gồm GDI, GSI lẫn GCI cùng với BRI là những trụ cột do các nhà tư tưởng hàng đầu của Trung Quốc thiết kế nhằm dựng lên thành "Trật tự Trung Hoa" (Pax Sinica). "Giấc mộng Trung Hoa" ngày nào của Tập Chủ tịch giờ đây gói gọn vào tham vọng sẽ huy động các nước Á, Phi, Mỹ La tinh tham gia vào Trật tự do Trung Quốc dẫn dắt để thay thế Trật tự dựa trên luật lệ và pháp quyền của thế giới Âu Mỹ. Quốc gia "tuyến đầu" ủng hộ "Pax Sinica" hiện nay trước hết chỉ có nước Nga – Putin (đang bê bối trong chiến tranh Ukraine và ngập chìm trong hỗn loạn do vụ Yevgeny Prigozhin kéo quân về Moscow).

Những câu hỏi chờ câu trả lời

"Trật tự mới theo kiểu Trung hoa" là mối nguy hiểm cho cả thế giới. Đó là nhận xét của hầu hết các hệ thống truyền thông quốc tế. Với Trật tự này, Bắc Kinh luôn ủng hộ các chế độ độc tài đang gieo rắc tai họa cho nhân loại và không từ nỗ lực nào để khống chế vị trí thống lĩnh toàn cầu. Vươn lên vị trí cường quốc số một thế giới là mục tiêu công khai của Bắc Kinh. Dù tuyên bố không liên minh, không chống nước thứ ba thì mối quan hệ Nga – Trung là để làm giảm vị thế của Hoa Kỳ, là để đối trọng lại với Hoa Kỳ… Vì những lẽ đó, "Tấn trò Ngoại giao" Việt – Trung vẫn còn phải tiếp tục "đi dây" thời gian bao lâu nữa trước khi chuyển qua giai đoạn "công khai hóa" các mâu thuẫn? Chuyến thăm Trung Quốc của ông Chính có thể xem như bước khởi đầu cho một "điểm ngoặt"? 

"Điểm ngoặt" ở đây là, Việt Nam công khai hóa các quyền lợi sát sườn về an ninh và phát triển của mình, để có thể hội nhập từ bán phần lên đến toàn phần đối với mọi định chế trong khu vực. Đó có thể là các nước trong AUKUS. Đó cũng có thể là các thành viên trong QUAD. Một "sự tiệm cận đa phương" là để Việt Nam tham gia mảng này mảng kia trong tập hợp lực lượng mới ở khu vực và trên toàn cầu, để khắc phục dần các hệ lụy tiêu cực "side effects" của "chính sách bốn không" bị động trong quốc phòng. Đây cũng là lời giải thích khả dĩ cho việc tại sao, lần đầu tiên, các cường quốc Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nhật Bản, Úc tập trung các động thái quân sự vào Việt Nam như vừa rồi. Những bước tiến ngày càng mạnh mẽ trong mối quan hệ giữa Việt Nam với "những người bạn của Mỹ" trong hợp tác an ninh, quốc phòng nhằm đối phó với Trung Quốc trong các vùng biển tranh chấp, có nguy cơ làm lu mờ vai trò của ASEAN trong việc giúp giải quyết tranh chấp chủ quyền trên biển giữa các thành viên với Trung Quốc, đồng thời đặt ra câu hỏi phải chăng Việt Nam đang xích lại gần Mỹ hơn thông qua những đồng minh của họ ? 

Lê Hoàng Mai

Nguồn : RFA, 03/07/2023

Quay lại trang chủ
Read 33819 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)