Phương Tây công bố "kế hoạch bảo đảm an ninh lâu dài cho" Ukraine
Thanh Hà, RFI, 12/07/2023
Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO không cam kết cụ thể về lịch trình kết nạp Ukraine nhưng để đưa ra "một tín hiệu mạnh" gửi tới Moskva, phương Tây hôm nay 12/07/2023 công bố một "kế hoạch bảo đảm an ninh lâu dài" cho Ukraine. Trong khi đó, khối G7 và một số quốc gia khác cam kết hỗ trợ Ukraine "xây dựng lại một lực lượng quân đội đủ sức tự vệ và tránh mọi cuộc tấn công trong tương lai".
Tổng thư ký khối NATO Jens Stoltenberg (phải) đón tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới dự thượng đỉnh tại Vilnius, Litva, ngày 12/07/2023. AFP - Odd Andersen
Thông cáo chung của G7 nhấn mạnh, đây sẽ là một chương trình "đầu tư lâu dài". Lãnh đạo 7 cường quốc công nghiệp thế giới (Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Ý, Nhật Canada) có một cuộc họp với tổng thống Ukraine và các bên chính thức công bố "kế hoạch hỗ trợ an ninh lâu dài" đó.
Trở lại với ngày họp đầu tiên tại Vilnius, Litva hôm qua, tổng thư ký Liên Minh Bắc Đại Tây Dương Jens Stoltenberg khẳng định "tương lai của Ukraine là ở trong NATO" nhưng khối này không đưa ra lịch trình kết nạp. Tổng thống Ukraine đến dự thượng đỉnh đã thất vọng trước lập trường cứng rắn của NATO.
Đặc phái viên Anastasia Becchio từ Vilnius tường trình :
"Những tuyên bố cứng rắn của Volodymyr Zelensky vào lúc mà các nước đồng minh đang đúc kết bản tuyên bố chung đã không thay đổi được gì. Tổng thống Ukraine không thuyết phục được các lãnh đạo NATO đồng ý về một bản tuyên bố chung cùng với một lịch trình cụ thể kết nạp Kiev vào liên minh.
Chung cuộc, lập trường thận trọng nhất đã chiếm thế áp đảo. Đó là quan điểm của Mỹ và Đức, muốn tránh leo thang xung đột với Nga. Như vậy là Ukraine sẽ được mời gia nhập NATO khi các nước đồng minh chấp thuận và hội đủ các điều kiện. Nhượng bộ duy nhất là Ukraine sẽ đốt ngắn được một giai đoạn, tức là sẽ không phải trải qua giai đoạn thực hiện các nghĩa vụ chính trị, kinh tế và quân sự được ấn định trong kế hoạch hành động để gia nhập tổ chức quân sự Bắc Đại Tây Dương. Trong khi chờ đợi Kiev và NATO sẽ đẩy mạnh thêm quan hệ nhằm chuẩn bị cho các cuộc thương lượng trong tương lai trong khuôn khổ Hội đồng NATO - Ukraine. Và Hội đồng có cuộc họp đầu tiên vào hôm nay. Đây cũng sẽ là cơ hội để các bên bàn thảo trở lại về những biện pháp bảo đảm an ninh, hỗ trợ quân sự, tài chính, về vật chất cho một quốc gia đang phải đối mặt với chiến tranh.
Khối G7 cam kết tiếp tục yểm trợ Ukraine đặc biệt là giúp quốc gia này nâng cao khả năng phòng không, pháo binh, tình báo, huấn luyện. Một số quốc gia khác sẽ tham gia vào sáng kiến này, trong đó có Ba Lan và Rumanie cũng như một số quốc gia trong vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương như Úc, Hàn Quốc hay Nhật Bản."
Thanh Hà
***********************
NATO do dự kết nạp Ukraine, người dân Kiev lo lắng
Chi Phương, RFI, 12/07/2023
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gặp lãnh đạo các thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương - NATO hôm nay 12/07/2023, tại Vilnius, Litva, nhân thượng đỉnh của Liên Minh. Trước đó, ông Zelensky đã chỉ trích gay gắt NATO vì thiếu thiện chí đối với hồ sơ gia nhập của Ukraine.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu tại thượng đỉnh NATO, Vilnius, Litva, ngày 11/07/2023. AFP – Petras Malukas
Tại Kiev, thái độ mập mờ của NATO khiến người Ukraine cảm thấy lo lắng bởi "sự do dự đó khiến hàng ngàn người Ukraine phải trả giá bằng sinh mạng trên chiến trường" chống lại sự xâm lược của Nga.
Từ thủ đô Ukraine, thông tín viên RFI Emmanuelle Chaze tường trình :
"Người dân Ukraine khó có thể chấp nhận thái độ không rõ ràng của NATO. Họ bị tấn công hàng ngày từ một năm rưỡi trong cuộc chiến chống lại Nga. Từ năm 2014 và từ đầu cuộc chiến đến nay, đã có một sự thay đổi mạnh mẽ trong quan điểm của người dân Ukraine, với mong muốn thực sự gia nhập NATO.
Bởi vì người Ukraine cho rằng, trên chiến trường, Kiev đã là một phần của Liên Minh. Bởi vì họ thấy rằng, theo một cách nào đó, Ukraine là bức tường thành cuối cùng giữa Liên Hiệp Châu Âu và Nga. Và hôm nay, họ có cảm giác đó là thỏa thuận Budapest thứ hai, nghĩa là Ukraine nhận được những lời hứa hẹn mơ hồ về an ninh, bất chấp những thiệt hại mà họ phải hứng chịu.
(Trong cuộc chiến với Nga), Ukraine đã trải qua những sự kiện tàn khốc như cuộc thảm sát ở Bucha, Izium, Mykolaiv… cùng với mối đe dọa thường trực về thảm họa hạt nhân.
Các khu vực phía đông, vốn là những khu vực được công nghiệp hóa thì nay thành đống đổ nát, bom mìn rải khắp nơi và không có thể sinh sống được nữa do các trận đánh diễn ra tại đây. Và sau đó, khi nhìn vào quy mô mức độ phá hủy, người dân Ukraine đã phải trả xương máu, với ít nhất 9000 thường dân thiệt mạng kể từ năm ngoái.
Mỗi gia đình đều bị ảnh hưởng vì hàng chục ngàn lính Ukraine đang ở trên chiến tuyến và phải trả giá bằng mạng sống của họ. Cuộc chiến này không cân xứng khi xét đến quy mô giữa quân đội Nga và Ukraine, mặc dù Ukraine có được sự trợ giúp mạnh mẽ từ phương Tây và NATO.
Đối với người dân Ukraine, khi nào chưa có được bảo đảm gia nhập với một lịch trình rõ ràng thì cho dù Liên Minh Bắc Đại Tây Dương có ủng hộ, nhưng lại vẫn do dự, thì cái giá của sự do dự, không quyết định này, đó là chính là sinh mạng của nhiều người dân Ukraine."
Chi Phương
*************************
NATO ủng hộ Ukraine nhưng chưa đề ra lịch trình kết nạp
Thanh Phương, RFI, 11/07/2023
Hôm 11/07/2023, lãnh đạo của các nước thành viên Liên minh Bắc Đại Tây Dương họp thượng đỉnh tại thủ đô Vilnius của Litva trong hai ngày, chủ yếu nhằm bày tỏ sự ủng hộ Ukraine trong cuộc chiến chống lại Nga, nhưng sẽ không đề ra lộ trình kết nạp Kiev.
Tấm biển ghi NATO và Ukraine gắn trên nóc một tòa nhà ở Vilnius, Litva, vào ngày 10/07/2023. © Reuters / INTS KALNINS
Được mời dự thượng đỉnh, tổng thống Volodymyr Zelensky đã kêu gọi các nước phương Tây ngay từ bây giờ đưa ra những cam kết về việc kết nạp Ukraine vào NATO, tuy ông nhìn nhận là Ukraine khó có thể được thâu nhận ngay do đang có chiến tranh với Nga.
Theo hãng tin AFP, tuyên bố với các phóng viên bên lề thượng đỉnh ở Vilnius, cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng Jake Sullivan cho biết khối NATO sẽ vạch ra một "con đường các cải tổ" mà Ukraine phải thực hiện để có thể gia nhập Liên minh, nhưng sẽ không đề ra một "lịch trình" cho việc thâu nhận Kiev.
Ông Sullivan nhắc lại lập trường của Washington là trong lúc đang có chiến tranh với Nga, Ukraine không thể được kết nạp vào NATO, vì làm như vậy sẽ kéo NATO vào một cuộc chiến với Nga. Cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng nhân dịp này thông báo, ngày mai tổng thống Joe Biden sẽ gặp tổng thống Zelensky tại Vilnius.
Về phần tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg, ông khẳng định là các lãnh đạo của Liên minh sẽ gởi một tín hiệu "rõ ràng" và "tích cực" đến Ukraine trong viễn cảnh gia nhập NATO. Vấn đề là trong bản dự thảo thông cáo kết thúc thượng đỉnh, lãnh đạo các nước thành viên NATO hiện chưa tìm ra được một công thức nào thể hiện cam kết với Kiev mà có thể làm hài lòng tất cả các bên.
Trên mạng Twitter hôm nay, tổng thống Zelensky đã có phản ứng, xem thái độ "do dự" của NATO là một sự "yếu kém", chỉ khuyến khích Nga "tiếp tục cuộc khủng bố Ukraine". Ông cũng cho rằng việc NATO không đề ra lịch trình cho việc kết nạp Ukraine là một điều "phi lý".
Người dân Ukraine dĩ nhiên là theo dõi sát diễn tiến thượng đỉnh NATO lần này, như tường trình của thông tín viên RFI Emmanuelle Chaze từ thủ đô Kiev :
"Bộ máy tuyên truyền của Nga đã dùng việc Ukraine xin gia nhập NATO để biện minh cho cuộc chiến xâm lược của Moskva. Nhưng người dân Ukraine dứt khoát không từ bỏ tham vọng trở thành thành viên của Liên minh Bắc Đại Tây Dương.
Vào lúc thượng đỉnh Vilnius khai mạc, tại Kiev, mọi con mắt đang hướng về phương Tây. Một người dân nói : "Chúng tôi có nhiều hy vọng, hy vọng là cuối cùng sẽ có một chút gì đó của Ukraine trong NATO". Một người khác thì tỏ vẻ bi quan : "Tôi nghĩ là chúng tôi sẽ không đạt được gì thêm ngoài những gì đã có, bởi vì thế giới đâu có muốn đánh nhau với Nga, đâu quan tâm đến vấn đề của những người khác". Người thứ ba thì mong ước : "Tôi hy vọng là sự yểm trợ cho nền độc lập của chúng tôi sẽ lên đến đỉnh điểm và thế giới sẽ thấy chúng tôi biết ơn về sự yểm trợ đó như thế nào, và chúng tôi sẽ tỏ ra xứng đáng với sự yểm trợ đó.
Trong khi chờ kết quả thượng đỉnh NATO, chiến tranh càng kéo dài, người dân Ukraine càng mất kiên nhẫn trước sự lưỡng lự của phương Tây về việc có kết nạp Ukraine vào Liên Minh hay không. Ukraine nay đã trở thành một quân đội mạnh ở lục địa Châu Âu, đủ sức bảo vệ lãnh thổ của mình trong cuộc chiến này. Thay vì nhận được những bảo đảm về an ninh, gần 90% người dân Ukraine muốn nước họ được thâu nhận vào NATO.
Thanh Phương
************************
Nga đe dọa đáp trả nếu NATO kết nạp Ukraine
Trước khi thượng đỉnh NATO khai mạc, phát ngôn viên điện Kremli, Dmitri Peskov hôm qua 10/07/2023, đã khẳng định lại lập trường của Moskva kiên quyết chống lại việc Ukraine gia nhập Liên minh quân sự Bắc Đại tây Dương và dọa sẽ có phản ứng đáp trả cứng rắn.
Phát ngôn của tổng thống Nga Dmitri Peskov tại Moskva, Nga, ngày 22/12/2022. via Reuters - Sputnik
Thông tín viên Jean-Didier Revoin từ Moskva cho biết thêm chi tiết :
"Kremlin cho rằng việc Ukraine gia nhập NATO có thể sẽ gây hậu quả rất tiêu cực cho cấu trúc an ninh Châu Âu tồn tại từ khi kết thúc Đệ nhị Thế chiến.
Phát ngôn viên phủ tổng thống Nga, Dmitri Peskov nhấn mạnh thêm rằng Ukraine gia nhập NATO hiển nhiên là mối đe dọa cho Nga, Moskva sẽ cần có phản ứng rõ ràng và kiên quyết. Lập trường để biện minh cho cuộc can thiệp quân sự tại Ukraine như vậy đã được Mátxcơva nhiều lần công khai.
Theo một số phương tiện truyền thông có xu hướng dân tộc chủ nghĩa thì thượng đỉnh NATO lần này đã báo hiệu như là một sự sỉ nhục đối với Kiev. Một số người còn cho đó như là một cú dao đâm sau lưng Ukraine khi nhắc đến thái độ bực tức của ông Volodymyr Zelensky.
Quả thực, họ nhận thấy tổng thống Ukraine đã rất khó chịu với các tuyên bố của Mỹ và Đức, theo đó việc Ukraine gia nhập Liên minh hiện tại không có trong trường trình nghị sự. Còn lại, cần phải chờ thông cáo cuối cùng của thượng đỉnh để biết được phản ứng mới của Nga".
Anh Vũ
************************
Khối NATO bị chia rẽ về vấn đề thâu nhận Ukraine
Thanh Phương, RFI, 10/07/2023
Trong lịch sử của Liên minh Bắc Đại Tây Dương NATO, có lẽ chưa bao giờ tổ chức này lại đứng trước một vấn đề nan giải như vậy : Nên hay không nên khởi động ngay từ bây giờ tiến trình thâu nhận Ukraine, một quốc gia đang có chiến tranh với Nga ?
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg phát biểu trong cuộc họp báo trước thềm hội nghị thượng đỉnh NATO tại Vilnius, Litva ngày 10/07/2023. Reuters - INTS KALNINS
Trước cuộc họp thượng đỉnh của khối NATO khai mạc ngày mai tại Vilnius, thủ đô Litva, đây là một vấn đề đang gây chia rẽ nặng nề các nước đồng minh, nhất là kể từ cuối tháng 6, tổng thống Zelensky đã liên tục hối thúc NATO chính thức có lời mời Ukraine gia nhập khối này.
Thật ra thì vào năm 2008, trong cuộc họp thượng đỉnh tại Bucarest, NATO đã chấp nhận là trong tương lai Ukraine sẽ được gia nhập khối này. Nhưng lúc đó lãnh đạo các nước thành viên đã không phê chuẩn "Kế hoạch Hành động để trở thành Thành viên" (Membership Action Plan - MAP), một kiểu lộ trình để đưa Ukraine tiến gần đến NATO.
Trong khuôn khổ kế hoạch MAP, các nước ứng viên phải chứng minh đáp ứng được những tiêu chuẩn về kinh tế, chính trị và quân sự, đồng thời chứng minh là có đủ khả năng đóng góp về mặt quân sự cho Liên minh. Kể từ năm 1999, nhiều nước xin gia nhập NATO, nhất là các nước thuộc khối Cộng Sản cũ ở Đông Âu, đã thực thi kế hoạch đó, cho dù đây không phải là điều bắt buộc. Riêng Phần Lan và Thụy Điển, hai quốc gia trung lập nhưng đã hợp tác với NATO từ lâu, thì đã được mời gia nhập Liên minh mà không cần phải theo đúng kế hoạch MAP.
Ngày càng có nhiều nước thành viên như Anh Quốc đang vận động để Ukraine được kết nạp vào NATO mà không cần thực thi kế hoạch MAP. Làm như vậy, khối NATO không cần phải khởi động ngay tiến trình kết nạp chính thức, hoặc công bố một lộ trình cụ thể cho Ukraine. Hơn nữa, kể từ khi bị Nga xâm lược, quân đội Ukraine được xem là đã vượt qua những giai đoạn quan trọng để đáp ứng các tiêu chuẩn của Liên minh. Phương Tây thì cũng đang huấn luyện binh lính Ukraine theo các chuẩn mực của NATO, đồng thời viện trợ cho Kiev ngày càng nhiều vũ khí tối tân, số vũ khí thời Liên Xô của Ukraine ngày càng ít đi.
Một số thành viên Đông Âu, đặc biệt là Ba Lan, muốn là một lộ trình cho việc kết nạp Ukraine được công bố ngay từ thượng đỉnh của Liên minh lần này. Ngay cả nước Pháp cũng đã thay đổi ý kiến. Cho đến tháng 12 năm ngoái, tổng thống Emmanuel Macron vẫn còn loại trừ khả năng kết nạp Ukraine. Nhưng hôm 28/06 vừa qua, cũng chính ông Macron đã kêu gọi "xác định một con đường để cụ thể hóa việc Ukraine gia nhập NATO".
Nhưng một số thành viên khác như Hoa Kỳ và Đức sợ rằng quyết định như vậy sẽ đẩy khối NATO tiến gần đến một cuộc chiến tranh với Nga. Tổng thống Joe Biden khi trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình Mỹ CNN hôm qua đã tuyên bố : "Tôi không nghĩ là nước này sẵn sàng để gia nhập NATO. Tôi không nghĩ là có một sự nhất trí trong NATO để thâu nhận Ukraine giữa lúc đang có xung đột. Nếu làm như vậy, chúng ta sẽ có chiến tranh với Nga".
Tổng thống Vladimir Putin đã từng lấy cớ khối NATO mở rộng đến biên giới nước Nga để biện minh cho việc phát động cuộc chiến tranh xâm lược Ukraine. Điện Kremlin vẫn cho rằng việc mở rộng khối NATO đến biên giới nước Nga là một mối đe dọa an ninh nghiêm trọng. Tuy các nước phương Tây khẳng định Liên minh Bắc Đại Tây Dương chỉ là một tổ chức mang tính phòng thủ, Moskva vẫn dọa sẽ có phản ứng để bảo đảm an ninh cho nước Nga trong trường hợp Ukraine được gia nhập NATO. Hôm nay, phát ngôn viên điện Kremlin Dmitri Peskov cũng vừa tuyên bố là việc Ukraine gia nhập NATO sẽ có những hậu quả "rất tiêu cực" cho an ninh Châu Âu. Phát ngôn viên này một lần nữa nhấn mạnh : "Đây sẽ là một mối đe dọa tuyệt đối đối với nước chúng tôi, buộc chúng tôi phải có một phản ứng rõ ràng và cứng rắn".
Trong chuyến thăm Kiev vào tháng 4 vừa qua, tổng thư ký khối NATO Jens Stoltenberg tuy công nhận "vị trí chính đáng" của Ukraine chính là trong khối NATO, nhưng nói thêm là không thể nào kết nạp Kiev khi nào mà xung đột với Nga chưa chấm dứt. Lãnh đạo NATO cũng đã loại trừ khả năng là thượng đỉnh lần này sẽ chính thức có lời mời Ukraine gia nhập. Thật ra thì bản thân tổng thống Zelensky cuối cùng cũng nhận thấy là Ukraine không thể nào được kết nạp vào NATO khi chiến tranh chưa chấm dứt, nhưng ông vẫn hy vọng thượng đỉnh Vilnius sẽ bắn "một tín hiệu rõ ràng" đến Kiev.
Thanh Phương
****************************
Ba Lan tái khẳng định ủng hộ Ukraine gia nhập NATO
Thu Hằng, RFI, 10/07/2023
Ba Lan và Ukraine chọn thành phố Lutsk, biểu tượng cho lịch sử thời Thế Chiến II giữa hai nước, để thể hiện tinh thần "đoàn kết, cùng nhau sát cánh chống một kẻ thù chung". Tại lễ "tưởng niệm các nạn nhân trong vùng Volhynie" ngày 09/07/2023, tổng thống Ba Lan tái khẳng định ủng hộ Ukraine gia nhập Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương - NATO tại thượng đỉnh Vilnius ngày 11 và 12/07.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và đồng nhiệm Ba Lan Andrzej Duda tại lễ tưởng niệm các nạn nhân của Thế chiến II ở Lutsk, Ukraine, ngày 09/07/2023. Reuters – Alina Sutko
Thông tín viên Martin Chabal tại Vacxava cho biết thêm :
"Tổng thống Ba Lan đến Ukraine trước khi lên đường đến Litva tham dự thượng đỉnh Liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương NATO. Các nước thành viên có thể sẽ thảo luận trong hai ngày thứ Ba và thứ Tư về liên minh với Kiev và khả năng Ukraine gia nhập khối.
Phái đoàn Ba Lan đã đến Lutsk, thành phố nằm bên trong đường biên giới Ba Lan trong thời gian dài. Tại đây, dân quân Ukraine đã sát hại vài chục nghìn người Ba Lan trong Thế Chiến II. Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda đã nhân dịp tưởng niệm 80 năm các vụ thảm sát để một lần nữa khẳng định tình hữu nghị lớn với Ukraine.
Bời vì không phải ngẫu nhiên mà Ba Lan và Ukraine cùng tham gia lễ tưởng niệm này. Các vụ thảm sát người Ba Lan ở vùng Volhynie là một vết thương sâu, đôi khi vẫn gây căng thẳng giữa Kiev và Vacxava, dù cả hai bên tỏ ra rất thân nhau từ một năm qua.
Cho dù chủ đề thượng đỉnh NATO được đề cập ngắn gọn, theo ông Volodymyr Zelensky, nhưng tổng thống Ukraine xác nhận rằng các cuộc thảo luận đó rất cụ thể và Ba Lan sẽ ủng hộ Ukraine để đạt được "kết quả tốt nhất cho Kiev".
Dù không một chi tiết nào được tiết lộ nhưng chắc chắn là sẽ có những yêu cầu mới về cung cấp thiết bị để hỗ trợ cho cuộc phản công của Ukraine".
Nga cảnh cáo việc kết nạp Ukraine vào NATO
Ngày 10/07/2023, phát ngôn viên điện Kremlin cảnh cáo việc kết nạp Ukraine vào NATO "sẽ gây ra những hậu quả rất tiêu cực cho cấu trúc an ninh Châu Âu". Trả lời báo giới, ông Dmitri Peskov lên án "một mối đe dọa" đối với Nga, buộc Nga phải có "phản ứng rõ ràng và cứng rắn".
Thu Hằng