Phạm Trung Kiên thoát chết nhưng công lý bị treo cổ
Gió Bấc, RFA, 29/07/2023
Đến hẹn lại lên, cuối cùng tòa cũng tuyên án theo hướng mà dư luận đã dự đoán, nghi ngại. Phạm Trung Kiên thoát chết, so với mức đề nghị của Viện Kiểm Sát, một số bị cáo bị tuyên phạt nặng hơn, có đến bốn án chung thân. Nhưng bản án đầy rẫy bất mình, né tránh vấn đề cốt lõi là quyền lợi của những khách hàng bị hút máu. Công lý bị treo cổ, kẻ thủ ác chính là Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng.
Không ai muốn ông Phạm Trung Kiên phải bị tử hình. Nhưng hành vi nhận hộ của Phạm Trung Kiên quá sức tàn nhẫn, mức hối lộ khủng khiếp lên hơn 41 tỉ đồng.
Dù biết trước nhưng người dân vẫn phải theo dõi vở đại hài kịch "xử án vụ chuyến bay giải cứu đến phiên cuối cùng" để rồi sự phẫn nộ, khinh bỉ những con thú đội lốt người nhân thảm họa đại dịch sử dụng quyền lực hút máu dân sang những người quyền cao chức trọng "nhân danh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam".
Bản án thật sự bùng nổ sự căm phẫn trong dư luận. Không thể quy kết đó là những thế lực thù địch lợi dụng phiên tòa để bôi xấu chế độ. Đây là tiếng nói của những công dân có trách nhiệm, có liên quan đến đại dịch và nền tư pháp.
Đồng tiền nhuộm máu dân
Bác sĩ Võ Xuân Sơn, một "hiệp sĩ áo trắng" trong thời đại dịch vừa triển khai chương trình hỗ trợ oxy miễn phí cho người dân, vừa trực tiếp đi cứu chữa bệnh ở các khu cách ly, vừa liên tục đăng ý kiến phản biện với các biện pháp chống dịch hình thức, cực đoan, giả dối hành dân như ngoáy mũi, cách ly tập trung… đã bày tỏ sự bất bình cao độ với bản án. Bác sĩ Võ Xuân Sơn bày tỏ bất bình trên fb cá nhân :
"Lẽ ra, sẽ phải có rất nhiều án tử hình. Lẽ ra, sẽ phải có thêm nhiều người đứng trước vành móng ngựa. Lẽ ra, những kẻ đề bạt, theo dõi, quản lý số cán bộ này phải lãnh trách nhiệm về những việc làm của những kẻ này… Nhưng mọi chuyện chỉ dừng lại ở những kẻ được đưa ra xử mà thôi. Những đồng tiền nhuốm máu người dân được sử dụng để "khắc phục hậu quả", để giảm án cho bọn người vô nhân tính này.
Nói chung, thì còn nhiều cái để các bạn có thể bất bình lắm, hơn là việc đòi hỏi "gái điếm phải còn trinh".
Nhưng vụ án này cho thấy một vấn đề khác. Đó là chẳng mấy kẻ sợ cái lò đang cháy rừng rực cả. Cứ có cơ hội là chúng đớp, giống như bầy cá dồ, mới lấp ló là đã nhảy lên đớp. Ngày cả khi đám cá dồ này bị truy tố, thì lại có một đám cá dồ khác ngửi thấy mùi, và "đớp" để chạy án. Chúng chẳng sợ bị bắt, chẳng sợ bị lộ, chẳng sợ cái lò đốt cả củi tươi của bác tổng" (1).
Tâm trạng của bác sĩ Võ Xuân Sơn cũng là ưu tư chung của nhiều người về phiên tòa và bản án sơ thẩm này. Vấn đề không chỉ là án nặng án nhẹ với người này hay người khác mà điều đáng thất vọng là qua phiên tòa này một lần nữa cho thấy trong thể chế Việt Nam, công lý không được thực thi, các cơ quan pháp luật không răn dạy người ta ăn ngay làm phải mà ngược lại.
Hình phạt nhân văn, không để có thêm một Xiêng Pênh !
Án tử hình là hình phạt nghiêm khắc, có phần man rợ mà nhiều nước đã bãi bỏ. Không ai muốn ông Phạm Trung Kiên phải bị tử hình. Nhưng hành vi nhận hộ của Phạm Trung Kiên quá sức tàn nhẫn, mức hối lộ khủng khiếp lên hơn 41 tỉ đồng. Chỉ là người thư ký, trung chuyển hồ sơ xin cấp chuyến bay mà mỗi mình Kiên đã cưỡng ép các doanh nghiệp chi số tiền khổng lồ như vậy. Cấp trên của Kiên, thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên, người có thẩm quyền ký duyệt lại trong veo, không tơ hào một xu nào thật đáng kính phục. Những sự việc nhận tội và nộp tiền 42 tỷ đồng khắc phục hậu quả của Kiên trơn tuột, gọn ghẽ đến mức khó tin.
Dư luận chờ đợi bản án tử vì nhớ tới vụ lời khai trước pháp trường của tử tội Xiêng Pênh đã chỉ ra "ông trùm" ma túy cựu đại úy Vũ Xuân Trường. Nhưng mong muốn như vậy thôi, vì ai cũng biết Đỗ Xuân Tuyên quê ở Hưng Yên đồng hương với Bộ trưởng và hai Thứ trưởng Bộ Công an nên mãi mãi sẽ là người trong sạch.
Nhà báo Mai Bá Kiếm, nguyên Thư ký tòa soạn báo Phụ Nữ Thành phố Hồ Chí Minh, đã bình luận rất dí dỏm, nhẹ nhàng mà sắc sảo : "Bị Viện Kiểm sát cáo buộc đã nhận hối lộ 42,6 tỷ đồng và đề nghị mức án tử hình ! Nhưng, gia đình Phạm Trung Kiên đã nộp 42,2 tỷ đồng khắc phục hậu quả, nên Tòa tuyên Phạm Trung Kiên mức án chung thân. Nếu Kiên không kháng cáo án sơ thẩm, coi như manh mối "trùm cuối" không còn. Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên không phải là người thường, mà thành người cõi trên, vì có thư ký Phạm Trung Kiên nhận hối lộ 42,6 tỷ đồng, mà ông vẫn giữ mình trong sạch vững mạnh, nên đạo đức sáng ngời, công đức vô lượng !" (2).
Lê Lai ngày xưa phải chết để cứu Lê Lợi. Ngày nay thì không cần. Đã có những Lê khác đứng sau dàn xếp.
Tăng án chung thân vì hát cương sai kịch bản !
Ở chiều ngược lại. Cái án chung thân của cựu trung tá Hoàng Văn Hưng càng làm dư luận bức xúc, bất mãn. Không ai tin Hưng bị oan, không ai than phiền bản án nặng nhẹ. Thái độ, bản lĩnh điềm tĩnh tự tin, sắc sảo của Hưng trước phiên tòa càng thuyết phục công luận Hưng là tay lão làng trong lĩnh vực điều tra và không thể nào vô tội. Nhưng điều dư luận bất bình là cung cách buộc tội của cơ quan tố tụng. Chỉ dựa theo niềm tin nội tâm và suy đoán có tội mà thiếu chứng cứ vững chắc.
Nhà báo Nguyen Yen, nguyên Thư ký tòa soạn mãng Nội Chính báo Lao Động đã có ý kiến nhẹ nhàng lưng lơ :
"Cãi phăng phăng tại tòa hẳn cũng là một lựa chọn "được cân nhắc" khá kỹ của một điều tra viên dày dạn kinh nghiệm như Hưng.
Cũng hơi thắc mắc, sao Hưng không đề nghị thực nghiệm 4 chai rượu vang đặt trong chiếc cặp tài liệu.
Giá như nói rằng, trong quá trình điều tra, bị cáo luôn tôn trọng nguyên tắc suy đoán vô tội và dẫn chứng bằng số liệu thì rất thuyết phục rằng là vô tội. Án chung thân hẳn là Hưng không nghĩ đến".
Ý kiến này thu hút nhiều bình luận, trong đó nick Ky Mai đã thẳng thắn bày tỏ :
"Không phục nhất là cái án chung thân dành cho Hưng, thực sự ko dựa trên các chứng cứ mạnh mẽ mà gần như chỉ là sự trả đũa của tòa án với một bị cáo không chịu nhận tội.
Bị cáo có quyền bảo vệ mình và không nhận tội trong khi trách nhiệm chứng minh bị cáo phạm tội là của bên công tố (chứ cũng ko phải của thẩm phán). Việc kết án nặng họ với lý do "ngoan cố, không ăn năn hối cải" mang tính chủ quan nặng nề và có xu hướng đẩy nhiều người vô tội (ở đây ko nói tới trường hợp của Hưng) phải nhận tội để tránh bị xử nặng hơn (và nhiều án oan cũng từ đó mà ra). Các kết quả về phía tòa án sẽ "đẹp" hơn (vì họ xử được nhiều án hơn, không có án đọng, án tồn…) nhưng cán cân công lý đã bị đặt nặng quá ở một bên từ trước, ko còn là cái cân của một vị nữ thần Công lý bịt mắt" (3).
Đó có thể xem là ý kiến cảm tính, chủ quan của dư luận xã hôi. Nhưng với giới luật sư, những người am hiểu pháp luật thì mức độ bức xúc với bản án càng cao hơn và có căn cứ pháp lý, có lập luận phản bác rất vững vàng. Luật sư Trịnh Đình Dũng có bài viết trên FB với tưa đề :
‘Cựu Trung tá Hoàng Văn Hưng bị buộc "nhận 450 ngàn USD" lãnh án chung thân : Nền tố tụng hình sự như bị "đóng đinh" thêm "Tiền lệ suy đoán có tội"’
Bài viết này có 268 like, 60 bình luận và 18 lượt chia sẽ cho thấy sự quan tâm, đồng tình của xã hội rất cao.
Điểm qua tình tiết vụ án, Luật sư Trịnh Đình Dũng cho rằng : "….ề niềm tin nội tâm, mọi người đều cho rằng bên trong không thể chứa 04 chai rượu vang mà phải là mấy xấp USD. Niềm tin như thế là rất xác đáng, đúng với sự việc.
Nhưng dù sao thì cơ quan công tố không đưa ra chứng cứ có tính quyết định rõ trong vali chứa 450 ngàn USD, kiểu như ảnh chụp được ông Hưng mở vali lấy xấp USD.
Phía công tố lập luận theo hướng "xâu chuỗi các sự kiện" và "tin bên trong có chứa 450 ngàn USD".
Các sự kiện xâu chuỗi như : Thời gian nhiều lần gặp gỡ, nhờ vả, trao đổi, hướng dẫn, nhiều lần gặp tại, không ai biếu rượu vang mà mua vali samsonite đắt tiền để chứa, một trưởng phòng nghiệp vụ điều tra viên cao cấp không thể nhân ái đến mức nhiều lần gặp gỡ hướng dẫn cho bị cáo mà chính mình đang phụ trách điều tra chỉ để nhận 04 chai rượu vang, khi nhận ra đường đứng đợi nôn nóng…
Tòa đã đồng ý với lập luận của phía công tố và buộc cựu Trung tá Hoàng Văn Hưng có "nhận 450 ngàn USD".
Suy đoán có tội
Luật sư Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh đến nguyên tắc pháp lý quan trọng là "Pháp luật luôn "nhắc nhỡ" bằng các quy định để người tiến hành tố tụng, đặc biệt là các thẩm phán, không được suy đoán có tội mà phải suy đoán vô tội.
Bởi suy đoán có tội có khi xử oan người vô tội. Tôi thử ví dụ trong trường hợp (nhưng khó tin trong thực tế nó xảy ra), nếu ông Tuấn lúc đầu thỏa thuận chuyển ông Hưng 450 ngàn USD nhưng nổi lòng tham đã tráo vào đó 04 chai rượu vang thì sao ? Nếu nó xảy ra thật thì có oan cho ông Hưng không ? Ví dụ như vậy chỉ để nhằm nói rõ hơn tính nguy hại của "suy đoán có tội"…
Cựu Trung tá Hoàng Văn Hưng lãnh án chung thân, thực ra cũng không ai thương tiếc gì, nhưng những người làm công tác liên quan đến tố tụng hình sự cảm thấy như bị dội một gáo nước lạnh vào bộ mặt tố tụng hình sự nước nhà" (4).
Hơn thế nữa, trong trường hợp này cả Viện, Tòa đều bỏ lửng số phận pháp lý của khoản tiền chênh lệch 1,8 triệu USD.
Suốt phần xét hỏi, Hưng nhiều lần thắc mắc, đề nghị Viện kiểm sát làm rõ mâu thuẫn "về số tiền ông Tuấn đưa cho Hưng là hơn 2,65 triệu USD, trong khi Viện kiểm sát chỉ cáo buộc Hưng lừa đảo chiếm đoạt 800.000 USD. Vậy hơn 1,8 triệu USD còn lại đang ở đâu ?".
"Tôi đề nghị Viện kiểm sát phải chứng minh số tiền 1,8 triệu USD đã đi đâu về đâu, liệu có phải ông Tuấn cũng lừa đảo không ?", bị cáo Hưng nói và đặt dấu hỏi rằng nếu ông Tuấn đã nộp lại 1,8 triệu USD thì "có phải cũng phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản ?" (5).
Bản án đã chấp nhận cho ông Tuấn nộp khoản tiền khổng lồ này mà không xem xét việc ông Tuấn đã dùng nó vào việc gì ?
Hợp pháp hóa tội ác hút máu dân trong mùa dịch
Nhưng điều đáng nói nhất là Hội đồng xét xử và cả Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã dân sự hóa, hợp pháp hóa cho sai phạm pháp lý khổng lồ là việc lợi dụng dịch bệnh và danh nghĩa chuyến bay giải cứu để cưỡng đoạt tài sản người Việt ở nước ngoài bằng giá dịch vụ cao cắt cổ.
Tiền tham nhũng hối lộ mà tòa thu hồi từ các bị cáo không phải từ trên trời rơi xuống, cũng không phải từ của ông của cha các bị cáo để lại. Tất cả đều đươc tính vào giá dịch vụ "giải cứu". Thế nhưng bản án nêu với quyền lợi của khách hàng đã mua vé của các doanh nghiệp tổ chức chuyến bay combo, "hồ sơ vụ án không có tài liệu ; cũng không có thông tin về chi phí của các khách hàng đã mua. Chẳng hạn, chi phí đưa công dân về nước bao gồm vé máy bay, chi phí cách ly y tế và các chi phí hợp lý khác của doanh nghiệp, chi phí cho các đại lý bán vé và các khâu trung gian khác. Do đó, Hội đồng xét xử nói không có cơ sở xem xét, giải quyết tại vụ án này.
Tòa dành cho các công dân đã mua vé quyền yêu cầu doanh nghiệp giải quyết quyền lợi cho mình theo quy định pháp luật" (6).
Diễn nôm lại tuyên bố trên có thể nói gọn lại là "sống chết mặc bây, tiền thầy bỏ túí"
Hành vi nâng giá dịch vụ người dân rên siết ai cũng biết nhưng công an không khởi tố, điều tra thì lấy đâu ra tài liệu hồ sơ.
Theo quy định tố tụng dù chưa đủ chứng cứ, nhưng phát hiện dấu hiệu tội phạm, Hội đồng xét xử vẫn có quyền ra quyết định khởi tố tại tòa. Thế nhưng trước tội ác tày trời, Tòa không khởi tố mà nói văn vẻ dành cho dân quyền yêu cầu giải quyết quyền lợi là cách phủi trách nhiệm, a tòng với tội ác.
Ban chỉ đạo là tổng đạo diễn
Đại án này do Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng theo dõi chỉ đạo, nên tất cả các động thái phủi tay của Công an, Viện, Tòa đều nằm trong tầm kiểm soát của Ban.
Như vậy sau khi năm Bộ kết nhau tống tiền doanh nghiệp thì lần này, đến lượt Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng công khai cho phép múc túi dân.
Nhiều ngày trước khi tòa tuyên án Luật sư Đặng Bá Kỹ đã dự đoán kết quả này và có bài viết : "Đòi lại tiền chênh lệch trong vụ chuyến bay giải cứu" : đường xa vạn dặm !".
Những người dân đã bỏ tiền ra để được "giải cứu" thông qua việc xác lập hợp đồng dân sự với doanh nghiệp. Vào thời điểm các bên xác lập hợp đồng, thì giao dịch này không bị khống chế về mức trần giá cả như các mặt hàng thuộc diện bình ổn giá khác do Nhà nước kiểm soát như xăng, điện. Nên giả định rằng, nếu không xảy ra vụ án hình sự nêu trên, thì giao dịch dân sự mà các bên đã xác lập và thực hiện hoàn thành, coi như xong. Tuy nhiên, vụ án hình sự xảy ra, với những khoản tiền chung chi, với những lời khai của các bị cáo – Hoàn toàn có căn cứ để khẳng định rằng : Đã có việc đẩy giá vé lên cao một cách bất thường, nhằm để doanh nghiệp có những khoản tiền chung chi. Hay nói cách khác, là các bị cáo đã có hành vi biến tài sản hợp pháp của người dân trở thành "công cụ phương tiện phạm tội" trọng vụ án hình sự đang xét xử nêu trên. Hiểu na ná như : A trộm xe của B, sau đó dùng xe này đi cướp giật tài sản của C, thì A phạm cùng lúc hai tội trộm cắp và cướp giật tài sản, riêng chiếc xe là công cụ phương tiện phạm tội, nhưng vì là xe của B, B là bị hại trọng vụ án trộm cắp, nên phải trả lại xe cho B (Giả dụ lúc đầu xe là của A thì xe này sẽ bị tịch thu)" (7).
Còn nhiều và nhiều vấn đề trong phiên tòa này nhưng bao nhiêu đó cũng đủ cho thấy bản án đã treo cổ công lý. Nhưng Hội đồng xét xử của màn kịch này cũng chỉ là một nhóm diễn viên được phân vai. Kẻ thủ ác treo cổ công lý chính là Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng, đạo diễn đứng sau sân khấu.
Gió Bấc
Nguồn : RFA, 29/07/2023
1. https://www.facebook.com/xuanson.vo.5/posts/pfbid02ogjFotrJZYm92JSsB3jJg...
2. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid04J6JVbzroZXwBoD5...
6. https://vnexpress.net/toa-tuyen-an-vu-chuyen-bay-giai-cuu-4635009.html
7. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0ErYShQC4wVeLhE2B...
*************************
Chuyến bay giải cứu : Bốn án chung thân là chưa đủ ; cần cải tổ lại toàn bộ nền tư pháp Việt Nam
Quốc Phương, RFA, 28/07/2023
Phiên tòa sơ thẩm vụ "Chuyến bay giải cứu" đã kết thúc trong sự bất cập về cả ba mặt là chính trị, tuyên truyền và tư pháp. Đó là chia sẻ của một nhà quan sát thời sự, chính trị Việt Nam với Đài Á Châu Tự Do trong ngày 28/7/2023.
Phiên tòa xét xử 54 bị cáo trong vụ "chuyến bay giải cứu" ở Hà Nội hôm 28/7/2023 - AFP
Bất cập và tréo ngoe
Tiến sĩ Khoa học Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu, phản biện chính sách độc lập (IDS-đã tự giải thể) bình luận với Đài Á Châu Tự Do ngay sau khi phiên tòa sơ thẩm tại Hà Nội tuyên án :
"Bốn án chung thân, tức là một án kiến nghị ‘tử hình’ đã được chuyển thành ‘chung thân’, cho nên có ba người mà chắc là Viện Kiểm sát đã đề nghị mức án ‘chung thân’, nên mới thành ra bốn án chung thân ; tôi nghĩ rằng thấp hơn so với khung hình phạt của luật. Bởi vì trong khung hình phạt của luật rất khắc nghiệt. Và tôi nghĩ cuộc xử này đối với hơn 50 bị can trong vụ ‘Chuyến bay giải cứu’ như vậy đã kết thúc phiên sơ thẩm và dẫn đến những hình phạt cũng khá là nặng đối với những bị cáo như vậy".
Từ Hà Nội, tiến sĩ Quang A, đánh giá tác động về mặt được cho là có tính tuyên truyền thông qua đại án này và cũng được coi là nằm trong khuôn khổ chiến dịch ‘Đốt lò’, đặc biệt thể hiện qua báo chí, truyền thông chính thống của đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam, rằng :
"Tôi nghĩ một mặt những báo chính thống là cánh tay tuyên truyền của Đảng cộng sản Việt Nam, cái đó là điều không bao giờ người ta giấu giếm cả, người ta tuyên bố thẳng thừng là như vậy, thì hiển nhiên là báo chí chính thống hết lời ca ngợi, và những ca ngợi như thế tôi nghĩ có ảnh hưởng tới suy nghĩ của rất nhiều người Việt Nam hiện nay. Trong chừng mực đó, có thể nói rằng việc tuyên truyền ấy là có hiệu quả đối với người dân, bởi vì người ta được trấn an, được mơn trớn rằng tất cả mọi thứ đều rất là nghiêm túc. Nhưng mặt khác, nếu chúng ta xét lại những sự tréo ngoe của phiên tòa này, thì chúng ta thấy rằng nền tư pháp của Việt Nam còn có những sự bất cập hết sức nghiêm trọng.
Điểm thứ ba nữa cũng chưa chắc là với người dân, sự tuyên truyền ấy như là phần thứ nhất tôi nói là ‘được rất nhiều người tin’, nhưng mà nó cũng có mặt trái của nó là sự tuyên truyền, nhưng người dân thấy rằng toàn những quan chức cấp cao mà sao ‘ăn bẩn như vậy’, mà sao ‘tham nhũng như thế’, mà sao ‘thối tha như vậy’ ; thì mặt trái của sự ‘thành công tuyên truyền’ ấy lại nhen nhóm một sự nghi ngờ trong người dân rằng : ‘hóa ra hệ thống này rất tham nhũng’, và người ta có thể xem xét rằng ‘nguyên nhân sâu xa của nó là vì sao ?’"
Đề cập đến một số khía cạnh mà ông gọi là tréo ngoe hay bất hợp lý, bất cập trong đại án này, ông Nguyễn Quang A nói :
"Trong vụ chuyến bay giải cứu này có một hiện tượng rất nổi bật, đó là việc ông Thiếu tướng, cựu Phó Giám đốc Công an Hà Nội Nguyễn Anh Tuấn, tức là một quan chức công an, tố bị cáo Hoàng Văn Hưng rằng trong một cái cặp có hơn 400.000 đô-la, ông Hưng, cũng là một quan chức công an khác (nguyên Trưởng phòng 5 Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an), cựu sĩ quan an ninh điều tra của chính vụ án này, ông Hưng này đã rất hùng hồn bào chữa rất đanh thép rằng ‘bằng chứng đâu’ ; Viện Kiểm sát chỉ nêu ra lời khai của ông Tuấn rằng đấy là ‘tiền’, còn ông Hưng bảo đấy là ‘bốn chai rượu’. Nếu thực sự ở một nền tư pháp độc lập, phải ‘trọng chứng hơn là trọng cung’ và trong trường hợp ấy, tòa sẽ phải tuyên ông Hưng là ‘vô tội’ hoặc trả lại hồ sơ, để điều tra tiếp, để tìm ra bằng chứng thật là ông ấy đã nhận số tiền hối lộ mà người của ông Tuấn đưa cho".
Theo ông Quang A, đây cũng là một nội dung được mạng xã hội Việt Nam trong thời gian diễn ra phiên tòa bàn luận nhiều và ông cho rằng việc công luận bàn tán như vậy là đúng đắn, ông nói tiếp :
"Tôi nghĩ người ta bàn tán như thế là đúng, để nó nêu rõ một khía cạnh rất bất cập của nền tư pháp hiện nay, là trọng lời khai hơn là trọng chứng cứ, mà không coi ‘một người mà chưa có bằng chứng thực sự là phạm tội’ là vô tội, thì rất trớ trêu khi hai ông công an tố lẫn nhau, và nó bộc lộ một điểm rất bất cập của nền tư pháp (Việt Nam) hiện nay. Và tôi nghĩ, Viện Kiểm sát tất nhiên nói là họ có đủ chứng cứ để tuyên phạt ông Hưng là phạm tội, thì điều đó giống hệt như vô số các vụ án trước đây không chỉ đối với các nhà hoạt động, mà đối với rất nhiều người khác.
Tức là người ta không trọng chứng, người ta chỉ dựa vào một phán xét của một cơ quan hay một người nào đấy nói rằng ‘cái này là phạm tội’. Tôi nói ví dụ như với Điều 117 (Bộ luật Hình sự), với Điều 335 (Bộ luật Hình sự), thường người ta lấy ý kiến của Sở thông tin & truyền thông của nơi làm việc ấy, người ta nhận xét rằng bài đăng này, hay lời nói này ‘là vi phạm’, tức là không có bằng chứng rõ ràng, nhưng chỉ dựa vào phán xét của một cơ quan mà thực sự ngoài bộ máy tư pháp, để kết tội những người như vậy. Thế thì tranh luận giữa ông Tuấn và ông Hưng gợi nên, nêu ra một vấn đề hết sức bất cập của nền tư pháp này, mà tôi nghĩ rằng bản thân Quốc hội cũng cần xem xét lại và cải tổ lại toàn bộ nền tư pháp Việt Nam".
Lấy thêm một ví dụ khác, liên quan trường hợp của cựu Trợ lý Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Việt Nam, ông Nguyễn Quang Linh, người bị cáo buộc đã có năm lần nhận hối lộ với số tiền hơn 4,2 tỷ đồng, và bị tòa sơ thẩm tuyên phạt 7 năm tù, Tiến sĩ khoa học Nguyễn Quang A nói tiếp :
"Cả bộ máy tư pháp đều dưới sự chỉ đạo của Đảng cộng sản Việt Nam mà cụ thể là dưới sự chỉ đạo của Ban Nội chính Trung ương, và người ta dừng ở việc ‘tin 100%’ vào lời khai của ông Trợ lý Phó Thủ tướng thường trực rằng số tiền ông nhận hối lộ là ông ‘dành một mình’ cho ông ấy, nói rằng ‘không đưa cho ai cả’, thì người ta tin ngay vào điều ấy, nhưng nếu xem xét kỹ lưỡng, có thể nảy sinh ra bằng chứng rằng ‘ông ấy lại còn đưa cho ai đó’. Tất nhiên, nếu ‘đưa cho ai đó’, thì không thể đưa cho cấp dưới của ông ấy được, mà có thể là chỉ có (đưa cho) cấp trên của ông ấy thôi. Mà như thế, nó sẽ phơi bày phần chìm của tảng băng ra. Người ta chỉ muốn xử phần ngọn của tảng băng, còn phần chìm của tảng băng đó thì rắc rối. Và chính vì thế mà người ta dừng, người ta ‘tin 100%’ vào lời khai của ông Trợ lý Phó Thủ tướng".
‘Có thể có nhiều ông trùm’
Bình luận về chi tiết được truyền thông Việt Nam đề cập là hai trong số những người có ‘quyền lợi, nghĩa vụ liên quan’ là các ông Đỗ Xuân Tuyên, Thứ trưởng Bộ Y Tế, và ông Mai Tiến Dũng, cựu Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ ‘vắng mặt’ tại phiên xử, kể cả cho tới phiên bế mạc của tòa sơ thẩm, ông Quang A tiếp tục nêu quan điểm riêng :
"Tôi nghĩ rằng họ vắng mặt là chủ ý vắng, bởi vì nếu có mặt sẽ rất khó xử, bởi vì lúc ấy lại phải khuấy ra ‘phần dưới’ của tảng băng chìm".
Qua chi tiết trên, tiến sĩ Nguyễn Quang A cho rằng có nhiều ‘ông trùm’ ở các bậc khác nhau của các nhóm lợi ích khác nhau. Bởi lẽ, ông phân tích tiếp :
"…ông Nguyễn Anh Tuấn, nguyên Phó Giám đốc Công an Thành phố Hà Nội, là một ông Thiếu tướng, nhưng mà lại đi đưa ‘hối lộ’ ông Hoàng Văn Hưng, là một cấp có quân hàm thấp hơn nhiều so với ông Tướng, thì nó biểu lộ một sự một ‘chéo ngoe’, và nó cho thấy rõ rằng hóa ra quyền lực nhiều khi không phụ thuộc vào chuyện cấp bậc. Trong vụ cụ thể này, một người điều tra viên có thể tác oai, tác quái, khiến một ông Thiếu tướng trên mấy cấp phải đi ‘giúp người khác hối lộ’ cho ông này. Như thế, nó làm nảy sinh rất nhiều vấn đề mà chúng ta phải suy ngẫm và cần phải sửa đổi, cải thiện để làm sao để cho toàn bộ nền tư pháp này hoạt động tốt hơn".
Các vụ xử kế tiếp : ‘cũng vậy thôi’
Theo ông Nguyễn Quang A, tới đây, trong khuôn khổ của chiến dịch xử lý ‘tham nhũng’ được gọi là ‘Đốt lò’ do ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng của Đảng cộng sản Việt Nam và ban lãnh đạo đảng và nhà nước cộng sản Việt Nam tiến hành, tiếp tục sẽ có thêm các vụ án, vụ việc khác, trong đó có các ‘đại án’, chẳng hạn như vụ ‘Que thử Việt – Á’, được đem ra xét xử, và ông đưa ra dự đoán của mình :
"Dự đoán của tôi là nó cũng sẽ diễn ra na ná như kiểu của vụ ‘chuyến bay giải cứu’ này, tức là sẽ dừng lại ở một số vị trí nào đó, trên mức ấy cũng sẽ dừng lại, và cũng sẽ bộc lộ một loạt những sự tréo ngoe trong các vụ án, như là ‘trọng cung hơn trọng chứng’ và không đặt nặng vấn đề ‘có lợi cho bị can’".
Bình luận vẫn trên quan điểm riêng của mình về việc có ý kiến cho rằng ban lãnh đạo của Đảng và Nhà nước Việt Nam, thông qua chiến dịch ‘đốt lò’ và các phiên tòa xét xử như với vụ ‘chuyến bay giải cứu’, đang sử dụng chiến dịch này như một ‘chiêu thức’ để chứng minh ‘tính chính danh’ của chính quyền, mà lâu nay được thiết lập không cần thông qua các cuộc bầu cử dân chủ, tự do, công bằng, có cạnh tranh đảng phái đối lập, theo chuẩn mực chính trị quốc tế, và do đó có thể ‘kéo dài’ bao lâu (cũng được) sự lãnh đạo của mình tùy ý, ông Nguyễn Quang A, nói :
"Tôi nghĩ bảo rằng người ta để cho người dân xem hết ‘bộ phim này’ đến bộ phim khác (trình diễn chống tham nhũng), thì tôi nghĩ rằng không có đâu, chỉ cho xem những phần phim mà người ta muốn cho người dân xem thôi. Bởi vì nếu cho xem tất cả, tôi nghĩ câu hỏi tự có câu trả lời. Bởi vì lúc ấy, nó phơi bày tất cả khuyết tật của hệ thống ra, mà để giải quyết toàn bộ hệ thống này, thì phải từ bỏ những cái mà người ta coi là rất ‘thiêng liêng’ của chính hệ thống ấy.
Ý kiến của tôi là thế này, riêng vấn đề chống tham nhũng, chỉ có thể giảm tham nhũng mà thôi, và độc quyền vẫn có thể chống tham nhũng được. Nhìn vào tấm gương của Singapore. Singapore cũng là một nước có độc tài, vấn đề ở đây là vấn đề quản trị công. Quản trị công tốt là gì ? Tức là những quan chức nhà nước phải tận tâm với việc quản trị đất nước của mình, không có liên quan gì đến đa đảng, hay là dân chủ ở đây cả. ‘Good governance’ là một lĩnh vực có đầy sách và theo tôi là những nhà ra quyết định của Việt Nam biết về lĩnh vực ấy chứ không phải là không".
Chống tham nhũng, điều gì có thể làm ngay ?
Ông Nguyễn Quang A nhấn mạnh rằng muốn chống tham nhũng, cần phải có quản trị tốt, cộng với lương công chức ‘tử tế’, tư pháp độc lập hay nói cách khác là cần nền pháp trị với tinh thần và nguyên tắc ‘không ai, cơ quan, cá nhân nào được đứng trên luật pháp’, phải có minh bạch, báo chí độc lập và xã hội dân sự lành mạnh. Tuy nhiên, ông nói tiếp :
"Rất đáng tiếc, ở Việt Nam, xét các nguyên tắc ấy, chúng ta thấy rằng thiếu nền pháp trị, thiếu tư cách độc lập, lương công chức thấp, không có báo chí độc lập, xã hội dân
Quốc Phương
Nguồn : RFA, 28/07/2023