Quan hệ Việt – Mỹ : Nhân quyền có được cải thiện qua chuyến thăm ?
Lê Quốc Quân, VOA, 30/08/2023
Chuyến đi là để "nâng cấp quan hệ" với Việt Nam. Tuy hai bên đang đặt ra những vấn đề lớn hơn là an ninh khu vực và hợp tác kinh tế, nhưng nhân quyền vẫn là một giá trị căn bản mà Hoa Kỳ thường lên tiếng cổ súy và cần được phân tích.
Bloggers Hà Nội tập trung tại công viên Thống Nhất để công khai tổ chức các hoạt động để quảng bá, phát huy và vinh danh các giá trị của Nhân Quyền. Hình minh họa. (Danlambao)
Mặc dù chưa một tờ báo chính thống nào trong nước đề cập, các nguồn tin ngoại giao quốc tế đã khẳng định sẽ có một chuyến đi của tổng thống Biden đến Việt Nam vào trung tuần tháng 9. Tin tức gần nhất khẳng định, ông Biden sẽ đặt chân đến Việt Nam ngày 10/9.
Chuyến đi là để "nâng cấp quan hệ" với Việt Nam. Tuy hai bên đang đặt ra những vấn đề lớn hơn là an ninh khu vực và hợp tác kinh tế, nhưng nhân quyền vẫn là một giá trị căn bản mà Hoa Kỳ thường lên tiếng cổ súy và cần được phân tích. Vậy thực chất nó như thế nào và hai bên sẽ vượt qua trở ngại này để hướng đến tương lai như thế nào ?
Việt Nam có tôn trọng nhân quyền ?
Việt Nam là quốc gia do một đảng cộng sản duy nhất lãnh đạo. Điều 25 Hiến pháp Việt Nam khẳng định "Công dân có quy ền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình" nhưng các quyền này không được triển khai trong thực tế. Hầu hết các công dân thực hành quyền này mà không được nhà nước cho phép đều đối mặt với các án phạt tù dài hạn ; các nhà báo phải tự kiểm duyệt một cách nghiệm ngặt nhất ; xã hội dân sự không thể phát triển.
Vào năm 2015, Việt Nam thông qua bộ luật Hình sự với nhiều điều khoản vừa "khái quát" vừa "mơ hồ" để có thể bắt giữ các nhà hoạt động mà chính quyền cho là "chống nhà nước". Luật An Ninh mạng cũng được quốc hội chính thức thông qua vào ngày 12/6/2018, tạo cơ sở cho rất nhiều vụ xử phạt về hành chính nhiều công dân khi đang thực hành quyền tự do ngôn luận trên không gian mạng.
Những vi phạm nhân quyền nặng nề hơn như : "giết người phi pháp, đối xử tàn ác, ngược đãi, giam giữ tuỳ tiện…" cũng được mô tả khá chi tiết trong Báo cáo Nhân quyền thường niên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Quyền tự do tôn giáo cũng bị vi phạm nghiêm trọng. Chính quyền địa phương ngăn cản các giáo phái tin lành ở Tây Bắc và Tây Nguyên ; nhiều hệ phái Tin Lành và nhóm tu tập tại gia không được công nhận, thậm chí liên tục bị sách nhiễu ; một số nhà thờ Công giáo bị chính quyền địa phương vào giải tán, tịch thu kinh Thánh và yêu cầu linh mục về trụ sở công an xã làm việc trong khi đang thi hành Thánh lễ.
Theo trang web của dự án 88 (The 88 project) thì Việt Nam hiện đang cầm tù gần 200 tù nhân lương tâm (là những người bị cầm tù vì lý do chính trị hoặc tôn giáo), hơn 300 người khác thường xuyên đối mặt với những "rủi ro", bị đàn áp với nhiều cách thức khác nhau như theo dõi, cấm đi lại, quấy rối chỗ ở và công ăn việc làm… Trong những năm gần đây, hoạt động bắt bớ ngày càng gia tăng với mức án ngày càng nặng hơn.
Tuy vậy, chính quyền Việt Nam vẫn luôn nói là họ tôn trọng nhân quyền và chỉ bắt giam những người vi phạm "pháp luật hình sự" đồng thời phê phán các đánh giá về nhân quyền của Hoa Kỳlà phiến diện, thiếu khách quan , dựa vào những thông tin không chính xác.
Việt Nam đã tham gia hầu hết các công ước quốc tế cơ bản về quyền con người nhưng luôn giải thích và áp dụng các vấn đề này trong thực tiễn gắn liền với các "giá trị" của tập thể. Chính quyền Việt Nam nhấn mạnh quyền làm chủ của Nhân dân, quyền dân tộc tự quyết… và liên tục phản bác lại quan điểm mà họ cho rằng phi lý là "nhân quyền cao hơn chủ quyền". Gần đây Việt Nam còn đưa các thông số về việc "nâng cao đ ời sống nhân dân, xóa đói giảm nghèo, tiếp cận y tế, giáo dục và nước sạch"như là những thành tố quan trọng trong báo cáo về nhân quyền cho các tổ chức quốc tế.
Có còn "quà" trong hành xử ngoại giao ?
Kể từ những năm 1990s, trong các cuộc đàm phán về quan hệ Việt – Mỹ, vấn đề nhân quyền luôn được nhắc tới. Thông thường, trước khi có một sự kiện hợp tác lớn hoặc chuyến thăm của các lãnh đạo cao cấp, phía Việt Nam đều thả một vài tù nhân lương tâm để coi như là một món quà nhỏ. Tuy nhiên, thông lệ đó gần đây không còn được lặp lại một cách xứng đáng.
"Quà" của Việt Nam cho cuộc gặp lần này, nếu có, chỉ là một tù nhân lương tâm nào đó, có thể là Phạm Đoan Trang được thả và/hoặc ai đó được đi ra nước ngoài. Tuy nhiên, cần phải nhớ rằng Việt Nam có thể thả một người và sau đó bắt lại hai ba người. Ví dụ như ngay thời điểm Antony Blinken đi thăm Việt Nam, gia đình chị Phạm Thanh Nghiên được lên đường đi Mỹ nhưng chỉ trước đó một hai ngày, Youtuber Đường Văn Thái bị mất tích tại Thái Lan và sau đó xuất hiện ở Nhà giam Việt Nam và bị truy tố theo Điều 117 Bộ Luật Hình sự.
Những tuyên bố về nhân quyền trong các chuyến thăm cũng không còn được mạnh mẽ. Các nhân viên đại sứ quán trước đây thường công khai gặp gỡ và chụp ảnh chung với những nhân vật bất đồng chính kiến, nhưng gần đây họ ưa thích một buổi ăn trưa riêng tư nhằm tìm hiểu thông tin và tìm cách an ủi hơn là sự khích lệ. Danh sách khách mời trong những dịp như quốc khánh hoặc kỷ niệm lớn của các quốc gia phương tây đã hướng về những nhân vật "ít nhạy cảm" hơn đối với chính quyền Việt Nam.
Ví dụ, trong chuyến đi thăm của ông Obama, Việt Nam chỉ chấp nhận một cuộc gặp gỡ với những người ôn hòa "thuộc xã hội dân sự" nhưng cuối cùng thì những người Việt Nam không muốn cho gặp cũng không thể đến được. Tuy nhượng bộ như vậy nhưng rồi các nhóm xã hội dân sự cũng dần dần bị bắt hết mà ngôn ngữ ngoại giao về những vi phạm này vẫn không được cất lên rõ ràng.
Ngay trong chuyến đi của phó tổng thống Hoa Kỳ, Kamala Harris vào năm 2021, bà đã"lòng vòng" về vấn đề nhân quyền khi các nhà báo đặt câu hỏi.
Mỹ có thể giảm nhẹ hoặc lờ đi những vấn đề nhân quyền với Việt Nam để sát cánh hơn nữa với Việt Nam trong một tầm cao quan hệ mới. Tuy nhiên, nếu như Hoa Kỳ rời bỏ những giá trị cốt lõi của mình, thì người dân và ngay cả một số lãnh đạo của Việt Nam cũng sẽ đánh giá thấp, thậm chí gia tăng sự nghi ngờ với chính quyền Hoa Kỳ. Bởi họ nghĩ "điều cốt lõi" mà các ông vẫn có thể bỏ qua thì cũng có thể "hy sinh" những cam kết của mình bất cứ lúc nào.
Nhân quyền có cải thiện qua chuyến thăm ?
Có thể nói thẳng rằng không có những bước tiến vượt bậc nào về nhân quyền trước, trong và sau chuyến đi của tổng thống Biden. Cấp quan hệ ngoại giao "Đối tác Chiến lược", nếu được xác lập qua tuyên bố chung của 2 lãnh đạo, có thể có một số câu kiểu như "Chúng tôi cho r ằng quyền con người là cần thiết để phát huy tiềm năng của người dân Việt Nam". Nếu có yêu cầu Việt Nam "tuân th ủ các điều ước quốc tế về Nhân quyền", thì đồng thời cũng khẳng định rằng Mỹ"tôn trọng chế độ chính trị và sư lựa chọn của nhân dân Việt Nam".
Còn việc đi xa hơn như đòi hỏi Việt Nam thay đổi luật pháp, bãi bỏ Điều 109, Điều 117 hay 331 trong Bộ luật hình sự ; công nhận xã hội dân sự và công đoàn độc lập là điều bất khả thi. Thậm chí một cuộc gặp gỡ giữa tổng thống Hoa Kỳ với các tổ chức "xã hội dân sự độc lập" kiểu thời Obama cũng khó có khả năng xảy ra, hoặc toàn gặp người của "nhà nước".
Những đòi hỏi về việc trừng phạt, cấm vận hoặc bắt giữ đối với các cá nhân quan chức bộ công an Việt Nam vi phạm nhân quyền chỉ là những gợi ý lý thuyết của các nghị sỹ hoặc tổ chức nhân quyền. Dự luật Nhân quyền cho Việt Nam (HR 3172) vẫn sẽ nằm chờ hững hờ ở đâu đó trên bàn làm việc của các dân biểu lưỡng đảng cho đến tận sau chuyến đi rất lâu và rất khó thành luật.
Về đường dài, việc gắn kết gần gũi hơn với Hoa Kỳ và các nước phương tây có thể tạo nên được những nhận thức mới của lãnh đạo đảng cộng sản. Họ sẽ thấy rằng Mỹ và các nước phương tây quan tâm đến an ninh khu vực và sự thịnh vượng chung chứ không phải là một âm mưu dùng "lá bài nhân quyền" để lật đổ chính quyền cộng sản như họ thường tự nghĩ.
Các lãnh đạo cũng sẽ thấy rằng việc xây dựng pháp quyền, mở rộng nhân quyền không làm suy giảm quyền lực của chính mình, kết hợp với đòi hỏi của người dân trong nước rồi hy vọng sẽ tạo ra những ghi nhận thành tích nhân quyền tốt hơn.
Còn trước mắt, chuyến đi sẽ không đem lại một sự thay đổi đáng kể nào.
Lê Quốc Quân
Nguồn : VOA, 30/08/2023
***************************
Tổng thống Biden sẽ đến Việt Nam khi Washington muốn nâng tầm quan hệ, không ‘né’ nhân quyền
VOA, 29/08/2023
Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden vào tháng tới với việc gặp gỡ Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và các quan chức hàng đầu Việt Nam sẽ diễn ra giữa lúc Washington đang tìm cách nâng cấp mối quan hệ với Hà Nội, coi đây là đối tác quan trọng trong khu vực vào thời điểm quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng căng thẳng. Trong khi đó, Việt Nam phải cân nhắc phản ứng của nước láng giềng hùng mạnh khi Bắc Kinh ngày càng trở nên quyết đoán hơn, theo nhận định của AP, Reuters và các hãng tin quốc tế khác.
2
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden sẽ đến Việt Nam vào ngày 10/9/2023.
Theo thông báo của Nhà Trắng, Tổng thống Biden sẽ tới Hà Nội vào ngày 10/9 trong chuyến thăm một ngày tới thủ đô của Việt Nam sau khi tham dự hội nghị thượng đỉnh thường niên của các nhà lãnh đạo G20 ở Ấn Độ.
"Các nhà lãnh đạo sẽ khám phá các cơ hội để thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam tập trung vào công nghệ và đổi mới, mở rộng quan hệ nhân dân thông qua trao đổi giáo dục và các chương trình phát triển lực lượng lao động, chống biến đổi khí hậu và tăng cường hòa bình, thịnh vượng và ổn định trong khu vực", Thư ký Báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho biết trong tuyên bố hôm 28/8.
Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 29/8 cho hay chuyến thăm của nhà lãnh đạo Mỹ đến Việt Nam là theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng
"Chúng tôi tin rằng các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, đưa quan hệ hai nước phát triển ổn định, thực chất và lâu dài trên tất cả các lĩnh vực, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực cũng như trên thế giới", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng nói trong thông báo.
Thông báo về chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Biden được Nhà Trắng đưa ra vài tuần sau khi ông Biden nói bóng gió về một chuyến thăm có thể xảy ra. Tại buổi chiêu đãi vận động tranh cử ngày 29/7 ở Freeport, bang Maine, tổng thống Mỹ nói rằng lãnh đạo Việt Nam rất muốn gặp ông. Sau đó, ông nói với các nhà tài trợ tại một buổi chiêu đãi ở New Mexico hồi đầu tháng này rằng ông sẽ "đến Việt Nam trong thời gian ngắn vì Việt Nam muốn thay đổi mối quan hệ và trở thành đối tác".
"Tôi đã nhận được cuộc gọi từ người đứng đầu Việt Nam, rất muốn gặp tôi khi tới G20", AP dẫn lời ông Biden nói tại tiệc chiêu đãi ở Freeport. "Ông ấy muốn nâng chúng ta lên thành đối tác lớn, ngang với Nga và Trung Quốc. Quý vị nghĩ sao ? Không, tôi không nói đùa đâu", AP dẫn lời ông Biden nói.
Việt Nam vốn bị xem là một quốc gia chuyên chế vì chỉ có một đảng duy nhất là Đảng cộng sản Việt Nam cai trị. Các nhóm nhân quyền lâu nay thường nêu lên những lo ngại về việc Việt Nam hạn chế quyền tự do ngôn luận, lập hội và hội họp ôn hòa, cũng như việc bắt giữ hàng chục người chỉ trích chính phủ.
Khi được hỏi về hồ sơ nhân quyền của Việt Nam, Phát ngôn viên Nhà Trắng Jean-Pierre nói với các phóng viên hôm 28/8 rằng ông Biden "không bao giờ né tránh" việc nêu vấn đề nhân quyền với bất kỳ nhà lãnh đạo nào.
Tổng thống Biden đã đặt ưu tiên vào việc cải thiện và mở rộng các mối quan hệ ở Đông Nam Á trong suốt thời gian ông nắm quyền giữa bối cảnh Mỹ ngày càng lo ngại về ảnh hưởng kinh tế và quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
Ông và các phụ tá nhiều lần cho biết Washington đang tìm cách cải thiện liên lạc giữa hai chính phủ để giải quyết các vấn đề mà chính quyền đảng Dân chủ cho rằng họ có lợi ích chung, chẳng hạn như các nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại biến đổi khí hậu và tránh những xung đột và hiểu lầm không cần thiết.
Theo AP, Hoa Kỳ trong nhiều năm đã tìm cách tăng cường quan hệ với Việt Nam, quốc gia luôn thận trọng trong việc tiếp cận các yêu cầu của Washington. Cả Trung Quốc và Nga từ lâu đều là đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam.
Mặc dù Việt Nam - cũng như nhiều nước láng giềng của Trung Quốc - có tranh chấp hàng hải và lãnh thổ với Bắc Kinh ở Biển Đông, hai bên cũng có một cuộc chiến ngắn vào năm 1979, nhưng Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam.
Quan hệ ngoại giao giữa Hoa Kỳ và Việt Nam chỉ được khôi phục vào năm 1995. Kể từ đó, thương mại song phương đã phát triển, đạt mức cao 138 tỷ USD trong thương mại hàng hóa vào năm ngoái.
Việt Nam cũng đã trở thành trung tâm sản xuất xuất khẩu lớn của các nhà sản xuất toàn cầu như LG và Samsung Electronics của Hàn Quốc, nhà cung cấp cho Apple và các nhà sản xuất ô tô như Honda và Toyota.
Việt Nam càng nổi lên khi các nhà sản xuất tìm cách chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc, do căng thẳng địa chính trị và việc nhiều tập đoàn sản xuất lớn muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng do ảnh hưởng của đại dịch Covid.
Trước chuyến thăm dự kiến sắp tới, ông Biden và ông Trọng đã nói chuyện qua điện thoại hồi tháng 3. Một tháng sau đó, Ngoại trưởng Antony Blinken đến thăm Việt Nam ngay sau lễ kỷ niệm 50 năm ngày Mỹ rút quân, đánh dấu sự kết thúc việc can dự quân sự trực tiếp của Mỹ tại Việt Nam. Ông cam kết sẽ thúc đẩy quan hệ lên tầm cao mới. Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen cũng đã tới Hà Nội vào tháng 7.
Nguồn : VOA, 29/08/2023
***************************
Liệu Việt Nam có thể nâng cấp quan hệ với Mỹ lên thành "đối tác chiến lược toàn diện" ?
Minh Anh, RFI, 29/08/2023
Nhà Trắng ngày 28/08/2023 thông báo tổng thống Mỹ Joe Biden đến thăm Việt Nam ngày 10/09. Nguyên thủ Mỹ nhân chuyến thăm này rất có thể sẽ ký thỏa thuận đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam. Khả năng Hà Nội quyết định nâng cấp quan hệ với Washington lên mức cao nhất gây tranh luận trong giới nghiên cứu về chính sách đối ngoại Việt Nam.
Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng được phó tổng thống Mỹ Joe Biden tiếp tại trụ sở bộ Ngoại Giao Mỹ, Washington, Hoa Kỳ, ngày 07/07/2015. AP - Manuel Balce Ceneta
Theo trang mạng The Diplomat, nếu thông tin nâng cấp quan hệ Mỹ-Việt được xác nhận, thỏa thuận này trùng khớp với dịp thượng đỉnh lịch sử Mỹ - Nhật - Hàn diễn ra tại trại David, đánh dấu một bước quan trọng trong sự hội tụ chiến lược giữa Hà Nội và Washington trong hai thập niên gần đây. Một số nhà quan sát cho rằng, đây có thể sẽ là "một thắng lợi mới trong chiến dịch củng cố ảnh hưởng của Mỹ tại vùng Ấn Độ - Thái Bình Dương".
Nhưng nhiều nhà phân tích khác tỏ ra nghi ngờ khả năng nâng cấp quan hệ Mỹ-Việt trong năm nay do Việt Nam e ngại Trung Quốc có thể có những phản ứng, cũng như mối lo cho an ninh về việc Hoa Kỳ "can thiệp" vào chuyện nội bộ của Việt Nam.
Ba lý do để nâng cấp quan hệ
Tuy nhiên, theo phân tích của nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp trên trang mạng Fulcrum (28/08/2023), Hà Nội vẫn có thể chấp chận nâng cấp quan hệ với Mỹ lên thành "đối tác chiến lược toàn diện" mà không lo có những thay đổi đáng kể trong chính sách đối ngoại, vì ba lý do.
Thứ nhất, cả hai nước ngày càng có nhiều lợi ích chiến lược tương đồng. Chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và rộng mở của Mỹ cũng như những nỗ lực chống tham vọng hàng hải của Trung Quốc phần lớn phù hợp với lợi ích của Việt Nam. Quan hệ hợp tác quốc phòng giữa Mỹ và Việt Nam gia tăng đáng kể trong những năm gần đây, và Hoa Kỳ có nhiều cơ hội trở thành nhà cung cấp quốc phòng quan trọng cho Việt Nam trong tương lai.
Về kinh tế, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất và là đối tác thương mại thứ hai của Việt Nam sau Trung Quốc. Ngoài ra, Hoa Kỳ còn là nhà đầu tư thứ 11 tại Việt Nam với mức vốn đăng ký lũy kế là hơn 11 tỷ trong năm 2022.
Thứ hai, việc nâng cấp quan hệ với Mỹ cũng phù hợp với việc Hà Nội đa phương hóa và đa dạng hóa nền ngoại giao. Việt Nam mong muốn phát triển mối quan hệ bền chặt và cân bằng với tất cả các nước lớn. Mỹ - với tư cách là một siêu cường - là mục tiêu lý tưởng cho chính sách ngoại giao nước lớn của Việt Nam. Ngoài Hoa Kỳ, Việt Nam đã có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Trung Quốc và Nga. Trong sắp tới, Hà Nội còn mong muốn nâng tầm quan hệ với Tokyo và Canberra.
Thứ ba, theo chuyên gia Lê Hồng Hiệp, năm 2023 là năm cơ hội để Việt Nam nâng cấp quan hệ với Mỹ. Năm nay cũng là dịp kỷ niệm 10 năm quan hệ đối tác toàn diện, một lý do thuận lợi để nâng tầm quan hệ mà không lo những phản ứng quá mức từ Trung Quốc. Quan trọng hơn, trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược Mỹ - Trung gia tăng, bất kỳ sự chậm trễ nào trong việc nâng mức quan hệ có thể đặt Hà Nội trong thế khó ngoại giao nếu quan hệ Mỹ - Trung xấu đi. Trong kịch bản này, bất kỳ nỗ lực nào của Việt Nam nhằm thắt chặt quan hệ với Mỹ đều có nguy cơ bị Trung Quốc đánh giá như là một hình thức chọn đứng theo Mỹ để kềm chế Trung Quốc.
Từ những phân tích này, nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp lạc quan đánh giá, ít có khả năng Trung Quốc trừng phạt Việt Nam vì thông báo này phần lớn chỉ là một tuyên bố chính trị hơn là một liên minh quân sự. Do vậy, chúng không gây ra bất kỳ mối đe dọa an ninh trực tiếp nào đối với Trung Quốc.
Dù vậy, trang mạng The Diplomat ngày 21/08/2023, cũng cảnh báo, cho dù Việt Nam và Mỹ đều có cùng mối quan ngại chung về Trung Quốc, nhưng những mối quan ngại này giữa hai nước là không giống nhau. Đối với Hoa Kỳ, Trung Quốc là một mối đe dọa lớn cho thế bá chủ của Mỹ trong khu vực. Còn Việt Nam xem đây như là một bước trong chính sách đối ngoại, bắt tay với tất cả các cường quốc có tranh chấp. Một cách khôn khéo, Hà Nội rất có thể sẽ thực hiện bước đi này sau khi đã tham khảo ý kiến các nhà lãnh đạo Trung Quốc để thăm dò được phản ứng của Bắc Kinh.
The Diplomat dẫn lời nhà cựu ngoại giao Scot Marciel với Politico để kết luận : "Việt Nam vui mừng cải thiện quan hệ với Mỹ, nhưng điều đó không có nghĩa là họ sẽ chống lại Trung Quốc, mà Việt Nam sẽ luôn cẩn thận điều chỉnh các chính sách của mình".
Minh Anh
************************
Nhà Trắng thông báo Tổng thống Mỹ Biden công du Việt Nam, thắt chặt quan hệ song phương
Minh Anh, RFI, 29/08/2023
Nhà Trắng ngày 28/08/2023 cho biết, sau khi dự thượng đỉnh G20 tại Ấn Độ, tổng thống Joe Biden đến thăm Việt Nam vào ngày 10/09. Nguyên thủ Mỹ có cuộc gặp với tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng cùng nhiều nhà lãnh đạo Việt Nam khác, nhằm thảo luận các phương cách "thắt chặt hợp tác quan hệ giữa hai nước".
Tổng thống Mỹ Joe Biden, thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính và thủ tướng Cam Bốt Hun Sen tại thượng đỉnh ASEAN - Mỹ, Phnom Penh, Cam Bốt, ngày 12/11/2022. AP - Vincent Thian
Trong thông cáo, thư ký báo chí của Nhà Trắng, bà Karine Jean-Pierre, nêu rõ, hai nhà lãnh đạo sẽ "tìm kiếm các cơ hội thúc đẩy phát triển kinh tế Việt Nam tập trung vào công nghệ và đổi mới, mở rộng quan hệ giữa nhân dân hai nước thông qua các chương trình trao đổi giáo dục và phát triển lực lượng lao động, cuộc chiến chống biến đổi khí hậu cũng như là củng cố nền hòa bình, thịnh vượng và ổn định trong khu vực".
Thông cáo của Nhà Trắng được đưa ra sau nhiều tuần tổng thống Mỹ nói đến khả năng thăm Việt Nam. Tại một buổi vận động tranh cử ngày 29/07 được tổ chức ở Freeport, Maine, nguyên thủ Mỹ cho biết là lãnh đạo VIệt Nam muốn gặp ông. Đầu tháng Tám, tại New Mexico, ông tuyên bố "sớm đến thăm Việt Nam vì Hà Nội muốn thay đổi và nâng cấp quan hệ".
Theo AP, từ nhiều năm qua, Mỹ tìm cách tăng cường quan hệ với Việt Nam, quốc gia luôn tỏ ra thận trọng tiếp cận các yêu cầu từ phía Washington. Trong khi đó, cả Nga và Trung Quốc từ lâu đều đã là "đối tác chiến lược toàn diện" của Việt Nam.
Đầu năm nay, ngoại trưởng Anthony Blinken đã đến thăm Việt Nam vài tuần sau lễ kỷ niệm 50 năm ngày Mỹ rút quân ra khỏi Việt Nam. Trong tháng 7/2023, bộ trưởng Tài Chính Janet Yellen cũng đã đến Hà Nội.
Quan hệ Mỹ - Việt được bình thường hóa từ năm 1995. Kể từ đó, thương mại song phương phát triển đạt mức 138 tỷ USD trong năm 2022.
Minh Anh
***************************
Khi nào mới là thời điểm của phù hợp để nâng tầm quan hệ ?
Hiền Vương, VNTB, 30/08/2023
Liệu ngày 10 và 11/9 tới đây là thời điểm phù hợp để nâng tầm quan hệ Việt – Mỹ ?
Cuộc gặp gỡ giữa Joe Biden, Phó Tổng thống Mỹ, và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tại nhà Trắng ngảy 7/7/2015 : Hai bên đang trao đổi các biện pháp để tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt – Mỹ
Bộ Ngoại giao Việt Nam đã có thông báo về sự kiện Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ thăm Việt Nam trong hai ngày 10 và 11/9, theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
"Dự kiến Tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ thăm Việt Nam từ ngày 10 đến 11/9 theo lời mời của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Chúng tôi tin rằng các chuyến thăm của lãnh đạo cấp cao hai nước sẽ làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt Nam – Mỹ, đưa quan hệ hai nước phát triển ổn định, thực chất và lâu dài trên tất cả các lĩnh vực, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực cũng như trên thế giới" – người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng thông báo.
Trước đó một ngày, phía Nhà Trắng thông báo Tổng thống Mỹ Biden sẽ đến Hà Nội ngày 10/9 và có các cuộc gặp với lãnh đạo cấp cao của Việt Nam để "thảo luận các biện pháp tăng cường hơn nữa hợp tác giữa Mỹ và Việt Nam".
Thông báo cũng cho hay các nhà lãnh đạo sẽ "khám phá các cơ hội để thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam, tập trung vào công nghệ và đổi mới, mở rộng quan hệ nhân dân thông qua trao đổi giáo dục và các chương trình phát triển lực lượng lao động, chống biến đổi khí hậu cũng như tăng cường hòa bình, thịnh vượng và ổn định ở các nước khu vực".
Quan sát từ hai bản tin ngoại giao cho thấy ông Biden sẽ từ Hà Nội bay về Alaska dự lễ tưởng niệm sự kiện 11/9 (giờ Mỹ). Với lịch trình như thế này, ông Biden có lẽ sẽ không ở Việt Nam quá 24 tiếng đồng hồ, thậm chí có thể chưa đến 12 tiếng.
Hôm 17/8/2023, trong một họp báo quốc tế, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng khẳng định nhưng không nêu cụ thể thời gian và các điều kiện phù hợp mà đôi bên đặt ra là gì: "Hai bên đang trao đổi các biện pháp để tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Việt – Mỹ theo hướng ổn định, thực chất, lâu dài, hướng tới tầm quan hệ mới khi điều kiện phù hợp, đóng góp cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển tại khu vực cũng như trên thế giới".
Nếu xâu chuỗi các sự kiện chính trị diễn ra gần đây, tạm cho thấy trục cuộc "tầm quan hệ mới" có thể là tương tự như việc phía Bộ Ngoại giao Nhật Bản cho rằng Hà Nội và Tokyo đang cùng chí hướng.
Cụ thể của vấn đề "cùng chí hướng" này là các quan chức ngoại giao Nhật Bản đang xem xét đưa các quốc gia, bao gồm Việt Nam, Philippines, Indonesia, Papua New Guinea, Mông Cổ và Djibouti vào danh sách nhận viện trợ an ninh của năm tài chính 2024. Đây là những quốc gia được nhận định là đối tác địa chính trị quan trọng của Nhật Bản.
Báo chí ở xứ Phù Tang viết rằng trong năm tài chính 2023, các nước như Philippines, Malaysia, Bangladesh và Fiji dự kiến sẽ nhận viện trợ an ninh từ Nhật Bản. Cụ thể, hơn 2 tỉ yên (khoảng 13,6 triệu USD) đã được phân bổ trong ngân sách chính phủ ban đầu.
Dưới dạng hỗ trợ an ninh chính thức (OSA), khoản viện trợ an ninh trong năm tài chính 2024 được công bố với mục đích hỗ trợ các nước có chung mục tiêu ngoại giao và một số mục tiêu khác với Nhật Bản trong việc tăng khả năng cảnh báo và giám sát lãnh thổ, cũng như trong các lĩnh vực như chống khủng bố và cướp biển.
Khoản viện trợ sẽ bao gồm trang bị quốc phòng, như hệ thống vệ tinh liên lạc, thiết bị radar và tàu tuần tra, cùng các hình thức viện trợ khác như xây dựng cảng phục vụ chung mục đích dân sự và quân sự. Tất cả đều miễn phí.
The Asahi Shimbun dẫn lời giáo sư Tsutomu Kikuchi (Đại học Aoyama Gakuin): "Cần duy trì cân bằng quyền lực để cùng tồn tại với Trung Quốc. OSA sẽ khiến Trung Quốc phải kiềm chế, qua đó đảm bảo hòa bình và an ninh trong khu vực".
Hiền Vương
Nguồn : VNTB, 30/08/2023
Liệu Mỹ có thể kiềm chế Trung Quốc qua nỗ lực nâng cấp quan hệ với Việt Nam ?
Lữ Gia Hồng, BBC, 08/07/2023
Giữa tháng 6, Việt Nam và Trung Quốc lại một lần nữa xung đột về vấn đề chủ quyền ở Biển Đông. Một tuần sau, vào ngày 25/6, tàu sân bay Mỹ USS Ronald Reagan đã đến cảng Đà Nẵng nhân dịp kỷ niệm 10 năm thiết lập "quan hệ đối tác toàn diện" giữa Mỹ và Việt Nam.
Một số nhà phân tích cho rằng trong những năm gần đây, cả Mỹ và Việt Nam không chỉ nâng tầm quan hệ kinh tế và thương mại, mà còn chia sẻ những lo ngại chung về việc Trung Quốc bành trướng quân sự ở Biển Đông.
Việt Nam đã liên tục bày tỏ phản đối các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông. Trong tuần qua, bộ phim "Barbie" sắp ra mắt của Mỹ đã bị cấm chiếu ở Việt Nam vì có hình ảnh bản đồ chứa đường lưỡi bò.
Phải chăng Việt Nam bắt đầu có lập trường "thân Mỹ, chống Trung Quốc" vì vấn đề Biển Đông ?
Câu trả lời có thể không đơn giản như vậy. Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng những nỗ lực của Washington nhằm thu phục Hà Nội đã không thành công và kết quả có thể không như họ mong đợi.
"Việt Nam không có động lực để cải thiện quan hệ với Mỹ, và Bắc Kinh hiểu điều này", Tiến sĩ Bill Hayton, nhà nghiên cứu thuộc chương trình Châu Á – Thái Bình Dương của Chatham House, nói với truyền thông Mỹ.
Trong khi đó, giáo sư Vũ Tường, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Việt - Mỹ tại Đại học Oregon, tin rằng giới lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam không coi tranh chấp trên Biển Đông quan trọng như thế giới bên ngoài vẫn tưởng. Ông nói với BBC tiếng Trung :
"Các nhà lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam không thích vấn đề này vì nó đe dọa sự tồn vong của chế độ. Sự tồn vong này mới là mối quan tâm thực sự của họ. Đồng thời, họ cố gắng thu lợi từ vấn đề này để giành được ưu đãi từ Mỹ, bao gồm viện trợ và tiếp cận thị trường Mỹ".
Tuy nhiên, học giả Harrison Pretat từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) tin rằng "Việt Nam hy vọng duy trì quan hệ hữu nghị với cả Trung Quốc và Mỹ trong khả năng của mình, để không làm ảnh hưởng tình hữu nghị với nước còn lại".
Trả lời BBC tiếng Trung, ông cho rằng Biển Đông đặc biệt quan trọng với Việt Nam, nhất là về nguồn năng lượng ngoài khơi.
Nhưng khi phải duy trì quan hệ chính trị và kinh tế với Trung Quốc và đối với hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông, Việt Nam cần duy trì sự cân bằng.
Theo ông, sự tương tác giữa Việt Nam với Mỹ được coi là quá thân thiện hoặc nếu Hà Nội ủng hộ các chiến lược khu vực của Washington được coi là chống Trung Quốc, thì Việt Nam có nguy cơ làm tổn hại đến mối quan hệ với Bắc Kinh.
Tháng 10/2022, Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng hội kiến Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trở thành nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên đến thăm Bắc Kinh sau Đại hội Đảng lần thứ 20.
Cuối tháng 6, khi tàu sân bay USS Ronald Reagan đến Đà Nẵng, Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính nhận lời mời của Ủy viên Quốc vụ Trung Quốc Lý Khắc Cường, đã bay đến Bắc Kinh, bắt đầu chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên kể từ khi nhậm chức thủ tướng.
Tháng 4/2023, Ngoại trưởng Mỹ Blinken thăm Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 10 năm thiết lập "quan hệ đối tác toàn diện"
"Mảnh ghép Việt Nam" ?
Tàu sân bay USS Ronald Reagan thăm cảng Việt Nam vào cuối tháng 6, đánh dấu chuyến thăm thứ ba kể từ khi Chiến tranh Việt Nam kết thúc. Chuyến thăm này đã gây chú ý và làm dấy lên lo ngại ở Bắc Kinh.
Nhà nghiên cứu Pretat nói với BBC tiếng Trung rằng chuyến thăm này là một dấu hiệu quan trọng của việc tăng cường hợp tác an ninh giữa hai nước, cho thấy Việt Nam hoan nghênh sự hiện diện của hải quân Mỹ trong khu vực, trái ngược với sự phản đối của Trung Quốc.
Chuyến thăm của tàu sân bay USS Ronald Reagan đến Đà Nẵng diễn ra sau một vụ việc gần đây liên quan đến việc tàu Trung Quốc đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và các khu vực khác, mà các nhà phân tích tin rằng có thể nhằm mục đích thách thức hoạt động thăm dò dầu khí của Việt Nam.
Tiến sĩ Tô Tử Vân, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Quốc phòng và An ninh Đài Loan, cho biết từ góc độ địa chính trị, Việt Nam là mảnh ghép cuối cùng trong bức tranh ghép hình để bao vây Trung Quốc.
Tiến sĩ Tô phân tích rằng chiến lược này trong quá trình thời Trump là lấy Việt Nam, Bắc Hàn để tạo thế gọng kềm chặt chẽ với Trung Quốc. Nhưng thời Biden chuyển trọng tâm sang củng cố Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Philippines, bỏ rơi Bắc Hàn, biến Việt Nam thành mảnh ghép cuối cùng trong thế cờ địa chính trị của Biden.
Khi Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 27/6, ông hiếm khi nêu về khả năng nghiên cứu, hợp tác phát triển đường sắt cao tốc giữa hai nước
Theo ông Tô, Việt Nam có sức hấp dẫn đối với các nước như Nga và Trung Quốc. Vì vậy, Nga đã thuê một căn cứ hải quân tại vịnh Cam Ranh từ thời Liên Xô, làm căn cứ phía Nam cho Hạm đội Thái Bình Dương của Nga.
Ông tin rằng thái độ chiến lược của Việt Nam là chơi "ván bài của Mỹ" và "thậm chí có thể chấp nhận hỗ trợ quân sự của Mỹ". Do đó, trong khi vẫn duy trì quan hệ với Bắc Kinh, Hà Nội cho phép các chuyến thăm ngắn hạn và triển khai máy bay quân sự từ Mỹ, như một chiến lược cân bằng quyền lực.
Giáo sư Tô nhấn mạnh mối quan hệ an ninh giữa Mỹ và Việt Nam sẽ trở nên thân thiết hơn. Ví dụ, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã dỡ bỏ lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam vào năm 2016 và chính quyền Trump bắt đầu cung cấp viện trợ quân sự không quân cho Việt Nam, với tổng trị giá 92 triệu USD vào năm 2022.
"Với hiệu suất kém của vũ khí Nga trên chiến trường Ukraine sẽ tạo điều kiện cho việc Việt Nam chuyển sang mua vũ khí của phương Tây (Ấn Độ đã cho thấy xu hướng này). Việc mở rộng hợp tác an ninh và quân sự giữa Mỹ và Việt Nam sẽ được hưởng lợi và sẽ mở rộng hơn nữa vòng vây Bắc Kinh", ông nói.
Tuy nhiên, nhà nghiên cứu Pretat của CSIS nói với BBC rằng chuyến thăm này của USS Ronald Reagan có thể không mang ý nghĩa như bên ngoài vẫn tưởng. Ở một góc độ nào đó, đây có thể là chuyến thăm bù cho việc Việt Nam đã hủy chuyến thăm dự kiến vào năm ngoái.
Điểm mấu chốt là Mỹ đã ám chỉ về việc sắp nâng cấp quan hệ song phương với Việt Nam thành "đối tác chiến lược". Nếu điều này trở thành hiện thực, đây sẽ là một tín hiệu quan trọng hơn.
Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng nỗ lực của Mỹ trong việc dùng Việt Nam để kiềm chế Trung Quốc đã không thành công như mong đợi, hoặc vẫn còn một chặng đường dài phía trước.
Giáo sư Zachary Abuza từ Đại học National War College (Mỹ) nói với VOA Tiếng Việt rằng vào tháng 10/2022, ông Nguyễn Xuân Phúc đã phải mất "nhiều tháng thu xếp" để có cuộc điện đàm với Biden, cho thấy Hà Nội vẫn đánh giá cao mối quan hệ với Bắc Kinh .
Còn Tiến sĩ Bill Hayton của Chatham House nhận định : "Lãnh đạo của Việt Nam theo chủ nghĩa Lênin, và họ coi nền dân chủ do Mỹ hậu thuẫn là mối đe dọa lớn nhất mà họ phải đối mặt. Các vấn đề của Trung Quốc không đáng kể so với các vấn đề của Mỹ".
Theo Tiến sĩ Abuza, Bắc Kinh tự tin rằng "Việt Nam biết mình là một bên tham gia độc lập và kiên quyết từ chối thực hiện bất kỳ hành động nào mà Bắc Kinh coi là thù địch với lợi ích của Trung Quốc". Ông gợi ý Nhà Trắng phải nhận ra những vấn đề nhạy cảm mà Hà Nội quan tâm và "không nên liên kết rõ ràng việc cải thiện quan hệ với Việt Nam với Trung Quốc".
Theo phân tích của các chuyên gia, có vẻ như mong muốn nâng cấp quan hệ với Việt Nam của Mỹ nhân dịp kỷ niệm 10 năm thiết lập quan hệ đối tác toàn diện vào tháng 7 sẽ khó thành hiện thực dưới tác động của Bắc Kinh.
Mặc dù Mỹ là nhà đầu tư lớn và thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với phái đoàn thương mại lớn nhất từ trước đến nay của Mỹ thăm Việt Nam vào đầu năm nay, Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại lớn nhất và là nguồn hỗ trợ kinh tế quan trọng của Việt Nam.
Năm 2020, Trung Quốc thành lập thành phố Tam Sa khiến Việt Nam dậy sóng, ra tuyên bố phản đối
Reuters dẫn lời các quan chức Việt Nam nói rằng trong khi mong muốn của Washington là nâng cấp hệ ngoại giao với Hà Nội, "các nhà lãnh đạo Việt Nam do dự, sợ rằng Trung Quốc có thể trả đũa". Cạnh tranh Trung-Mỹ và khoảng cách giữa Trung Quốc và Việt Nam, Hà Nội có thể miễn cưỡng chính thức nâng cấp quan hệ đối tác toàn diện với Washington", Bích Trần, từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế của Washington nói với Reuters.
Tiến sĩ Huỳnh Tâm Sáng từ Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh Việt Nam nói với BBC tiếng Trung rằng Việt Nam hiện nay rất cần sự hỗ trợ của Mỹ, đặc biệt là về an ninh và quốc phòng, để đối phó với áp lực ngày càng tăng của Trung Quốc ở Biển Đông. Nhưng các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng cần sự hỗ trợ chính trị của Trung Quốc để duy trì và củng cố địa vị của Đảng cộng sản Việt Nam.
"Tôi tin rằng Việt Nam sẽ tiếp tục sử dụng các chiến lược phòng ngừa rủi ro", ông nói.
Giáo sư Vũ Tường từ Đại học Oregon cho rằng, trên thực tế, mối quan hệ tay ba giữa Mỹ, Trung Quốc và Việt Nam đã không có bất kỳ thay đổi nào trong những năm qua. Ví dụ, mỗi mùa hè, Trung Quốc đều đưa một số tàu đến các khu vực tranh chấp ở Biển Đông để tuyên bố chủ quyền, trong khi Hà Nội đáp trả một cách tượng trưng, khiến bên ngoài tin rằng họ rất quan tâm đến vấn đề Biển Đông.
"Việt Nam muốn giữ cho Mỹ hy vọng rằng họ có thể có mối quan hệ gần gũi hơn với Việt Nam trong tương lai để họ không chỉ trích những vi phạm về nhân quyền ngày càng rõ ràng của Việt Nam", ông nói với BBC.
Cái nhìn khác biệt giữa chính quyền và người dân Việt Nam
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc không được lòng công chúng Việt Nam, vốn ngày càng trở nên chống Trung Quốc trong những năm gần đây.
Theo các cuộc khảo sát do Trung tâm Nghiên cứu Pew của Mỹ thực hiện, tâm lý của công chúng Việt Nam đối với chính phủ Trung Quốc ngày càng trở nên tiêu cực.
Một khảo sát do trung tâm này công bố vào tháng 8/2017 cho thấy Việt Nam là nước châu Á-Thái Bình Dương có cái nhìn kém thiện cảm nhất với Trung Quốc, hơn cả Nhật Bản, quốc gia lâu nay có quan hệ căng thẳng với Trung Quốc. Chỉ 10% người Việt Nam được hỏi ủng hộ Trung Quốc hơn Mỹ.
Hơn nữa, báo cáo của Pew chỉ ra rằng Việt Nam đứng đầu trong số các quốc gia coi tốc độ tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc là một điều tồi tệ. Ngoài ra, người dân Việt Nam có niềm tin thấp nhất vào ảnh hưởng tích cực của Tập Cận Bình đối với các vấn đề toàn cầu trong số tất cả các quốc gia được khảo sát.
Phân tích tâm lý chống Trung Quốc đang gia tăng trong xã hội Việt Nam. Giáo sư Hoàng Quỳnh Thu từ Đại học Quốc lập Chính trị Đài Loan, đã chỉ ra rằng ở Việt Nam, tâm lí chống Trung Quốc đã được chính phủ tích cực thúc đẩy thông qua các bản đài báo và thậm chí giáo dục, tăng cường trong những năm gần đây.
Tuy nhiên, bà nhấn mạnh tâm lý chống Trung Quốc của người dân Việt Nam không chỉ nảy sinh sau khi Trung Quốc trỗi dậy 20 năm về trước.
Theo giáo sư Hoàng, gốc rễ của việc chống Trung Quốc có thể bắt nguồn từ thời kỳ thuộc địa khi Việt Nam bị đô hộ. Bà nhấn mạnh, sau khi Đảng cộng sản Việt Nam nắm quyền kiểm soát Việt Nam, sự thao túng tâm lý chống Trung Quốc của chính quyền ngày càng trở nên rõ ràng, "thậm chí làm rung chuyển quan hệ Việt - Trung".
Ông Hoàng nêu ví dụ, dựa trên những ghi chép lịch sử, vào năm 1946, lãnh tụ Việt Nam khi đó, ông Hồ Chí Minh đã nói trong cuộc đàm phán với đại diện của Pháp rằng : "Chúng tôi thà ngửi mùi xì hơi của Pháp trong 5 năm còn hơn là ăn phân Trung Quốc cả đời".
Giáo sư Hướng nhấn mạnh, chính sách chính thức về Trung Quốc và tâm lý của công chúng ở Việt Nam không nhất quán, tạo ra nhiều mâu thuẫn. Nói cách khác, Hà Nội thường xuyên phải cân bằng những khó khăn giữa "củng cố tình cảm của người dân" và "lợi ích quốc gia".
Chẳng hạn, nếu chính phủ Việt Nam không thể đòi hỏi sự công bằng từ Bắc Kinh theo quan điểm chống Trung Quốc, thì sự thất vọng của công chúng đối với chính phủ có thể phản tác dụng.
Ví dụ, vào năm 2014, khi Trung Quốc đưa giàn khoan HD-981 đến khu vực mà Việt Nam cho là thuộc quyền tài phán của mình, các cuộc biểu tình chống Trung Quốc đã nổ ra và các nhà máy nước ngoài ở tỉnh Bình Dương phía nam đã bị đập phá.
Vào tháng 6/2018, hàng chục ngàn người dân Việt Nam đã xuống đường biểu tình phản đối "Luật Đặc khu kinh tế" mới được đưa ra mà họ cho rằng sẽ có lợi cho Trung Quốc, khiến giới lãnh đạo ở Hà Nội sửng sốt.
Tiến sĩ Huỳnh Tâm Sáng giải thích với BBC rằng thực sự người Việt Nam nghiêng về phía Mỹ nhiều hơn do quan hệ song phương phát triển mạnh mẽ và "sức mạnh mềm" mà Mỹ thể hiện thông qua giáo dục ở Việt Nam.
Ông nói rằng hầu hết người dân Việt Nam không có ấn tượng tốt về Bắc Kinh, nhưng họ tôn trọng nền văn minh và sự phát triển kinh tế của Trung Quốc.
Lữ Gia Hồng
Nguồn : BBC, 08/07/2023