Mỹ kỳ vọng nâng cấp quan hệ Việt Nam, Trung Quốc sẽ tức giận
Francesco Guarascio, VNTB, 04/09/2023
Hoa Kỳ dự kiến sẽ nâng quan hệ ngoại giao với cựu thù Việt Nam lên cấp cao nhất khi Tổng thống Joe Biden tới Hà Nội trong một tuần nữa, một động thái có thể khiến Trung Quốc khó chịu và có những tác động kinh doanh không rõ ràng.
Lo sợ phản ứng tiềm ẩn từ nước láng giềng lớn hơn nhiều, Việt Nam ban đầu tỏ ra thận trọng về việc nâng cấp. Điều đó khiến chính quyền Biden phải tăng cường nỗ lực thuyết phục quốc gia Đông Nam Á này, cả việc thông qua nhiều chuyến thăm của các thành viên cấp cao của chính phủ Hoa Kỳ trong những tháng gần đây.
Cú hích chưa từng có đã khiến Washington kỳ vọng sẽ từ vị trí thấp hơn 2 bậc trước đây được nâng lên vị trí hàng đầu trong bảng xếp hạng ngoại giao của Việt Nam.
Biden công khai cho biết điều này hồi tháng 7 và quan chức hai nước kể từ đó đã bày tỏ sự lạc quan một cách không chính thức về việc nâng cấp hai bước, mặc dù không có tuyên bố chính thức nào được đưa ra từ cả hai chính phủ.
Có lẽ vì tìm cách xoa dịu Bắc Kinh, Việt Nam đang bàn thảo các chuyến thăm cấp cao nhất tới Hà Nội sau hoặc thậm chí ngay trước khi Biden đến vào ngày 10 tháng 9, với các quan chức cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Cường có thể gặp các nhà lãnh đạo Việt Nam trong những ngày hoặc vài tuần tới.
Ông Lê Hồng Hiệp, Viện Iseas-Yusof Ishak của Singapore, cho biết, nguy cơ nâng cấp kép với Washington có thể không diễn ra tốt đẹp ở Bắc Kinh vẫn còn cao, nhưng các nhà lãnh đạo cộng sản Việt Nam có thể đã tính toán thời điểm tốt nhất cho động thái này là ngay bây giờ vì quan hệ với Trung Quốc "có thể sẽ trở nên tồi tệ hơn trong tương lai".
Tuy nhiên, vẫn chưa rõ Việt Nam hiện vẫn đang mâu thuẫn với Trung Quốc về ranh giới ở Biển Đông, sẽ đạt được lợi ích gì trong ngắn hạn từ việc nâng cấp.
Ông Hiệp cho biết, việc tăng cường cung cấp quân sự của Mỹ cho Hà Nội đã được thảo luận từ lâu nhưng dự kiến sẽ không có thỏa thuận ngay lập tức vì các cuộc đàm phán này cần có thời gian.
Trong khi đó, Việt Nam đang đàm phán với một số quốc gia khác để nâng cấp và mở rộng kho vũ khí chủ yếu do Nga sản xuất và gần đây đã tham gia nhiều cuộc họp quốc phòng cấp cao với các quan chức hàng đầu của Nga.
Hỗ trợ tham vọng trở thành trung tâm của ngành công nghiệp bán dẫn của Việt Nam cũng là một phần trong nỗ lực khuyến khích của Washington, nhưng nguồn vốn công có sẵn theo Đạo luật CHIPS cho đến nay vẫn còn rất hạn chế.
Ông Vũ Tú Thành, người đứng đầu văn phòng Việt Nam của Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN cho biết, Mỹ có thể đề nghị nhiều hơn.
Năng lượng là một lĩnh vực khác mà sự hợp tác có thể tăng cường khi Việt Nam chuẩn bị trở thành nước tham gia về Khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) và gió ngoài khơi, mặc dù sự chậm trễ về hành chính và tài trợ đang làm giảm tâm trạng.
Việc nâng cấp quan hệ dự kiến sẽ thúc đẩy kế hoạch của các công ty Mỹ tại Việt Nam. Những người quen thuộc với kế hoạch cho biết, hãng sản xuất máy bay Boeing (BA.N) và công ty năng lượng AES (AES.N) có thể đưa ra thông báo trong chuyến thăm của ông Biden. Các công ty nêu trên không có bình luận ngay lập tức về việc này.
Theo ông Thành từ Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN, Hoa Kỳ hiện là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và thủ tục hải quan của Hoa Kỳ có thể được nới lỏng để thúc đẩy thương mại.
Francesco Guarascio
Nguồn : VNTB, 04/09/2023
**************************
Quan hệ Việt Nam-Trung Quốc thực sự còn cao hơn "đối tác chiến lược toàn diện"
Hiếu Bá Linh, VNTB, 04/09/2023
Hồi năm 1963 (ngày 10/5) tại sân bay Gia Lâm, khi đón tiếp Chủ tịch nước kiêm Phó Chủ tịch Đảng cộng sản Trung Quốc Lưu Thiếu Kỳ sang thăm Việt Nam, Hồ Chí Minh đã nói trong lời chào mừng : "Mối tình thắm thiết Việt – Hoa, vừa là đồng chí vừa là anh em".
"Mối tình thắm thiết Việt – Hoa, vừa là đồng chí vừa là anh em"
Câu nói này đến bây giờ các nhà lãnh đạo Việt Nam vẫn thường xuyên trân trọng nhắc lại.
Hồi tháng 11 năm ngoái, Tuyên bố chung Việt Nam – Trung Quốc nhân chuyến thăm Trung Quốc của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nhấn mạnh : "Tình hữu nghị truyền thống vừa là đồng chí, vừa là anh em do Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chủ tịch Mao Trạch Đông và các nhà lãnh đạo tiền bối đích thân gây dựng và dày công vun đắp là tài sản quý báu của nhân dân hai nước, cần tiếp tục được kế thừa tốt, bảo vệ tốt và phát huy tốt".
Gần đây nhất, hôm 25/8 tại Cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng nói với Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam Hùng Ba về tình hữu nghị truyền thống lâu đời giữa nhân dân hai nước Việt – Trung, "vừa là đồng chí, vừa là anh em". Tổng bí thư Trọng nhấn mạnh rằng "Việt Nam luôn coi trọng và ưu tiên hàng đầu việc xây dựng, phát triển quan hệ tốt đẹp với Đảng, Nhà nước và nhân dân Trung Quốc".
Như vậy, quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc Quốc thực sự còn cao hơn "đối tác chiến lược toàn diện" (là cấp cao nhất trong thứ bậc quan hệ ngoại giao của Việt Nam), vì không ai gọi đồng chí với anh em của mình là đối tác cả.
Hơn nữa, bất cứ cái gì nhiều quá cũng trở nên bình thường. Hiện nay, Việt Nam có quan hệ "đối tác chiến lược toàn diện" với 4 nước Nga, Trung Quốc, Ấn Độ và Hàn Quốc. Thời gian sắp tới, quan hệ Việt Nam-Mỹ rất có thể sẽ được nâng cấp lên thành "đối tác chiến lược toàn diện". Sau đó, có thể là Úc, Singapore và Nhật…
Huy động cuộc mít tinh hơn 200.000.000 người chào đón Lưu Thiếu Kỳ tại Hà Nội năm 1963 (ngày 12/5) và Hồ Chí Minh đích thân bắt nhịp bài ca Kết Đoàn trong cuộc mít tinh khổng lồ này. Đặc biệt, Kết đoàn là một bài hát của Trung Quốc do nhạc sĩ Lư Túc (lời của Mục Hồng) sáng tác năm 1943.
Hiếu Bá Linh
Nguồn : VNTB, 04/09/2023
************************
Cảnh giác với Trung Quốc, Mỹ tiến gần hơn đến cựu thù Việt Nam
Lê Tự Do, VNTB, 03/09/2023
Hai nữ nhà báo Ellen Nakashima, và Rebecca Tân của tờ Thời báo Washington số phát hành đầu tháng 9-2023 đã đặt câu hỏi liệu có phải vì cảnh giác với Trung Quốc, nên Mỹ tiến gần hơn đến cựu thù Việt Nam hay không.
"Ông Biden ‘không bao giờ né tránh’ việc nêu vấn đề nhân quyền với bất kỳ nhà lãnh đạo nào".
The Washington Post cho rằng Mỹ – Việt đang tăng cường quan hệ kinh tế và công nghệ khi mà Bắc Kinh tỏ ra ngày càng ngang ngược, bất chấp mọi nguyên tắc trong khu vực.
Hà Nội không ngại… ‘vuốt râu hùm’ ?
Hai nữ nhà báo trên bằng nguồn tin riêng cho biết sẽ có một thỏa thuận theo hướng Hoa Kỳ và Việt Nam sẵn sàng tăng cường đáng kể mối quan hệ kinh tế và công nghệ. Thỏa thuận này dự kiến sẽ được công bố khi Tổng thống Biden có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam vào cuối tuần tới, là bước đi mới nhất của chính quyền Biden nhằm làm sâu sắc hơn mối quan hệ ở Châu Á.
Đối với Hà Nội, mối quan hệ chặt chẽ hơn với Washington đóng vai trò là đối trọng với ảnh hưởng của Bắc Kinh.
Theo đánh giá của hai nữ ký giả từng được Giải thưởng Pulitzer vào năm 2022 này thì việc thiết lập "quan hệ đối tác chiến lược toàn diện" sẽ mang lại cho Hoa Kỳ một vị thế ngoại giao mà cho đến nay Việt Nam chỉ dành cho một số quốc gia khác : Trung Quốc, Nga, Ấn Độ và Hàn Quốc.
Và điều đó cho thấy Hà Nội sẵn sàng mạo hiểm chọc giận Bắc Kinh, nhưng đây lại là điều chẳng đặng đừng cần phải hướng tới Washington vì Trung Quốc đang phô trương sức mạnh quân sự một cách hung hãn và ứng xử đầy bá đạo trong khu vực.
Liên minh quốc phòng chính thức : vẫn còn bỏ ngỏ
Việt Nam không có đồng minh hiệp ước. Thay vào đó, nhà nước cộng sản có một hệ thống phân cấp ba cấp cứng nhắc trong quan hệ song phương. Washington đã được cấp quy chế đối tác "toàn diện" cách đây một thập kỷ và thông thường, Hà Nội phải mất nhiều năm để đưa một quốc gia lên một tầm cao mới, được mệnh danh là "chiến lược". Tuy nhiên, các quan chức cho biết, Hà Nội dự kiến sẽ nhanh chóng nâng cấp lên cấp cao nhất, với việc Washington giành được danh hiệu "chiến lược toàn diện".
Bất chấp mối quan hệ cộng sản với người anh lớn phương Bắc, Việt Nam vẫn có động lực tìm kiếm đối tác mới do hoạt động hung hăng của Bắc Kinh trong thập kỷ qua. Tuy nhiên, quan chức chính quyền cấp cao cho biết, họ cũng bị lôi kéo bởi sự tham gia của Washington trong năm nay với Ấn Độ – một quốc gia đang phát triển lớn khác trong khu vực – dẫn đến các thỏa thuận hợp tác về công nghệ, quốc phòng và giáo dục.
Quan chức này cho biết : "Chúng tôi đã có thể tạo ra một trường hợp đáng tin cậy" để Hà Nội đưa mối quan hệ "lên mức cao nhất".
Tuy nhiên, các quan chức chính quyền Biden cho biết, thỏa thuận này không phải là bước đệm cho một liên minh quốc phòng chính thức.
"Cứu nguy" cho nền kinh tế và quân sự Việt Nam thời "đốt lò tham nhũng"
Thỏa thuận nêu trên dự kiến sẽ dẫn đến hoạt động kinh tế lớn hơn giữa hai nước, khi Hoa Kỳ tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng sản xuất ra khỏi Trung Quốc, và khi Việt Nam mong muốn phát triển các công nghệ tiên tiến. Một quan chức cấp cao của chính quyền Biden cho biết, với điều kiện giấu tên vì thỏa thuận vẫn chưa được công bố, các công ty bán dẫn của Mỹ đã bày tỏ "sẵn sàng hỗ trợ họ trong tham vọng đó".
Hoa Kỳ hiện là điểm đến hàng đầu cho hàng xuất khẩu của Việt Nam khi Việt Nam đã có sự chuyển đổi kinh tế mạnh mẽ trong hai thập kỷ qua.
Các công ty Mỹ cũng tỏ ra sẵn sàng hợp tác kinh doanh : Các nhà cung cấp của Apple và Google đã đầu tư rất nhiều vào các nhà máy mới ở Việt Nam, và một thông báo quan trọng được mong đợi từ Boeing : hãng cho biết vào đầu năm nay rằng họ có ý định mở rộng dấu ấn của mình tại quốc gia này.
Việc nâng cấp quan hệ cũng nhằm tăng cường hợp tác quốc phòng và an ninh giữa Hoa Kỳ và Việt Nam.
Các quan chức cho biết Hà Nội và Washington dự kiến sẽ tăng cường các chuyến thăm của tàu sân bay Mỹ, các cuộc tập trận chung và bán vũ khí. Năm ngoái, Việt Nam đăng cai tổ chức hội chợ quốc phòng quốc tế đầu tiên, và các nhà thầu quốc phòng Mỹ Raytheon và Lockheed Martin đã tài trợ cho hai gian hàng lớn nhất.
Tổng thống Biden không né tránh "nhân quyền" với Hà Nội ?
Khi được hỏi về hồ sơ nhân quyền Việt Nam, Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Jean-Pierre nói với báo giới hôm 28-8 rằng ông Biden "không bao giờ né tránh" việc nêu vấn đề nhân quyền với bất kỳ nhà lãnh đạo nào.
Ben Swanton, đồng giám đốc của Dự án 88, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Hoa Kỳ chuyên theo dõi các vụ bắt giữ các nhà hoạt động ở Việt Nam, cho biết ông nghi ngờ rằng mối quan hệ chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ sẽ mang lại nhiều quyền tự do hơn cho người dân Việt Nam. Ông nói, trong thập kỷ qua, mối quan hệ nồng ấm giữa Hà Nội với Washington hầu như không ngăn cản được xu hướng độc tài đang gia tăng do những người theo đường lối cứng rắn của Đảng Cộng sản lãnh đạo.
Theo Dự án 88, Việt Nam đã bỏ tù gần 200 người vì lý do chính trị. Năm 2016, trong khuôn khổ chuyến thăm Việt Nam được công bố rộng rãi, Tổng thống Barack Obama đã gặp gỡ một nhóm lãnh đạo xã hội dân sự ; nhiều người trong số họ hiện đang ở tù hoặc lưu vong.
"Cam kết về dân chủ và nhân quyền", Swanton nói về chính quyền Biden, "đã bị gạt sang một bên để ủng hộ việc mở rộng sự thống trị của Hoa Kỳ trong khu vực".
Đảng Việt Tân kêu gọi Hà Nội hợp tác toàn diện với Washington
Ông Hoàng Tứ Duy, giám đốc điều hành của Việt Tân, một nhóm chính trị ủng hộ dân chủ ở Việt Nam, trong một tuyên bố đưa ra hôm 2/9/2023, đã cho rằng : "Việc nâng cấp quan hệ ngoại giao giữa hai nước chỉ có giá trị khi vấn đề đàn áp nhân quyền tại Việt Nam được cải thiện.
Cộng sản Việt Nam phải cam kết chấm dứt việc sử dụng luật pháp tùy tiện để bắt bớ và chà đạp nhân quyền. Hoa Kỳ cần phải đưa điều kiện nhân quyền vào những ký kết với các tiêu chuẩn và biện pháp chế tài rõ ràng. Hệ thống chính trị của Việt Nam cần phải thay đổi để thật sự tự do và dân chủ. Chỉ có như vậy mới đáp ứng được nguyện vọng của người dân Việt Nam và bảo đảm được sự phát triển bền vững lâu dài cho cả hai quốc gia".
Theo ông Hoàng Tứ Duy, "Việc nâng cấp ngoại giao với Hoa Kỳ và các quốc gia phương Tây trong lúc này mang nhiều yếu tố chiến lược. Việt Nam cần gia tăng quan hệ với Hoa Kỳ để thúc đẩy hợp tác an ninh, gia tăng trang bị quân sự chống lại sự bành trướng của Trung Quốc tại Biển Đông và bảo toàn sự ổn định trong vùng.
Ngoài ra, Việt Nam cần sự hỗ trợ của thế giới để áp lực Trung Quốc đòi lại Quần đảo Hoàng Sa và các hòn đảo tại Trường Sa đã bị Trung Quốc đánh chiếm phi pháp.
Sự hợp tác của Hoa Kỳ nhằm giúp Việt Nam phát triển nền kinh tế tập trung vào công nghệ, đổi mới giáo dục và phát triển lực lượng lao động là cơ hội hi hữu tạo những bước đột phá cho Việt Nam. Trong bối cảnh mới của thế giới hiện nay, Việt Nam là một trong những quốc gia có triển vọng thay thế Trung Quốc về chuỗi cung ứng cho nhu cầu nhân công và lao động".