Mỹ và Việt Nam tăng cường quan hệ quốc phòng trong bối cảnh Biển Đông căng thẳng

Mỹ và Việt Nam mở rộng hợp tác quốc phòng và các lợi ích an ninh chung, theo ông Jedidiah P. Royal, phó trợ lý thường trực của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, phụ trách các vấn đề an ninh Châu Á-Thái Bình Dương.

Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam, thăm chính thức Mỹ từ ngày 6 đến 11/9 theo lời mời của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin / Anna Moneymaker

Phát biểu trong sự kiện Đối thoại Thường niên về Hậu quả Chiến tranh và Hòa bình Lần thứ ba của Viện Hòa bình Mỹ vào ngày 10/10, ông Royal nhắc lại việc Tổng thống Mỹ Joe Biden đến Hà Nội và tuyên bố nâng cấp mối quan hệ lên tầm đối tác chiến lược toàn diện vào ngày 9/9/2023.

Bài viết trên website Bộ Quốc phòng Mỹ vào ngày 10/10 cho biết ông Royal nhấn mạnh phần quan trọng trong hợp tác quốc phòng là tiếp tục giải quyết các hậu quả của Chiến tranh Việt Nam, bao gồm tìm kiếm người mất tích, cả các binh lính của Mỹ và Việt Nam, cũng như xử lý ô nhiễm dioxin và dọn dẹp bom, mìn, đạn chưa nổ.

Theo ông Royal, đã có khoảng 700.000 bom, đạn mìn chưa nổ đã được dọn dẹp.

Trong cuộc gặp cấp cao với Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang vào ngày 9/9, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Austin nhấn mạnh về hợp tác quân sự ngày càng được tăng cường giữa hai nước / Anna Moneymaker

Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, Việt Nam đã giúp tìm kiếm được 700 người Mỹ chết trong chiến tranh và hỗ trợ hồi hương hài cốt.

Ông Royal cho rằng các hoạt động này đã giúp tạo niềm tin giữa hai quốc gia.

Hợp tác quân sự ngày càng được tăng cường giữa Mỹ và Việt Nam trong năm qua, bao gồm chuyến thăm của soái hạm USS Blue Ridge (LCC 19) của Hạm đội 7 Hải quân Hoa Kỳ và tàu Tuần duyên Waesche tới cảng Cam Ranh từ ngày 8 đến 12/7, theo ông Royal.

Ông Royal cũng nhắc đến Chương trình Đối tác Thái Bình Dương và Thiên thần Thái Bình Dương đã hoàn thành sứ mệnh dài hai tuần với lễ bế mạc tại tỉnh Quảng Ngãi vào ngày 30/8.

Về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, ông Royal nhấn mạnh đến giải quyết tranh chấp một cách hòa bình thông qua đối thoại, "không phải thông qua cưỡng ép hay xung đột".

Vào ngày 9/9, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd J. Austin đã có cuộc hội đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phan Văn Giang tại Lầu Năm Góc, bang Virginia.

Trong cuộc gặp cấp cao, ông Austin và ông Phan Văn Giang khẳng định lại tầm quan trọng trong quan hệ hợp tác Mỹ-Việt và làm sâu sắc thêm hợp tác quốc phòng, bao gồm thương mại quốc phòng, công nghiệp quốc phòng và chia sẻ thông tin.

Vấn đề mua bán vũ khí được giới quan sát quan tâm đặc biệt trong cuộc gặp giữa hai lãnh đạo quốc phòng cấp cao của Mỹ và Việt Nam.

Thông cáo chính thức của hai nước nhân chuyến thăm của ông Phan Văn Giang đến Mỹ không đề cập đến vấn đề này.

Theo Reuters hồi tháng 7, Mỹ đang thảo luận với Việt Namvề việc bán máy bay vận tải quân sự Lockheed Martin C-130 Hercules cho Việt Nam.

Các nguồn tin nói với Reuters rằng hai bên đang đàm phán để có thể đạt được thỏa thuận trong năm nay.

Nếu được thực hiện, đây sẽ là thỏa thuận quân sự lớn nhất của Việt Nam kể từ khi công khai tuyên bố vào cuối năm 2022 về ý định đa dạng hóa nguồn cung quốc phòng, vốn phụ thuộc rất nhiều vào Nga.

Ông Jedidiah P. Royal, phó trợ lý thường trực của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ, phụ trách các vấn đề an ninh Châu Á-Thái Bình Dương. Hình chụp vào ngày 9/2/2023. Jim Watson/AFP

'Nguy hiểm và phi pháp'

Trong hợp tác giữa Mỹ và Việt Nam thì Trung Quốc là một đối tượng không thể không nhắc tới.

Phát biểu tại Hội nghị cấp cao ASEAN-Mỹ lần thứ 12 đang diễn ra tại Lào, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhấn mạnh mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và ASEAN đã đưa mối quan hệ đối tác của chúng ta trở nên mạnh mẽ và sâu rộng hơn bao giờ hết.

"Chúng tôi tiếp tục lo ngại về các hành động ngày càng nguy hiểm và phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông và Biển Hoa Đông, gây thương tích cho người dân và gây hư hại tàu thuyền của các quốc gia ASEAN, đồng thời đi ngược lại các cam kết giải quyết tranh chấp một cách hòa bình. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục ủng hộ tự do hàng hải và tự do hàng không ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương", theo tuyên bố của ông Antony Blinken.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã không đến Lào để tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45 chính thức khai mạc vào ngày thứ Tư 9/10 và bế mạc vào ngày 11/10 tại thủ đô Viêng Chăn của Lào.

44444444444444444444444444

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN-Mỹ lần thứ 12 diễn ra tại Lào vào ngày 11/10 – Tang Chhin Sothy/Pool/AFP

Tuyên bố của ông Blinken được đưa ra sau khi vào ngày 29/9, lực lượng thực thi pháp luật của Trung Quốc đã trấn áp, đánh bị thương, tịch thu tài sản của ngư dân Việt Nam thuộc tàu cá QNg 95739 TS (tỉnh Quảng Ngãi) "trong khi đang hoạt động tại khu vực quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam".

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller đã viết trên mạng xã hội X vào ngày thứ Sáu 4/10 :

"Mỹ quan ngại sâu sắc trước thông tin các tàu chấp pháp của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã có hành động nguy hiểm nhằm vào các tàu cá Việt Nam xung quanh quần đảo Hoàng Sa vào ngày 29/9. Chúng tôi kêu gọi Trung Quốc chấm dứt các hành động nguy hiểm và gây bất ổn trên Biển Đông".

Trong một diễn biến liên quan, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường sẽ thăm Việt Nam từ ngày 12 đến 14/10.

Một nguồn tin tiết lộ với BBC rằng Bộ Ngoại giao Việt Nam đã làm việc với ông Hà Vĩ - tân Đại sứ Trung Quốc tại Việt Nam - để nói chuyện về việc Trung Quốc hành xử thô bạo đối với tàu cá và ngư dân Việt Nam.

Theo đánh giá của nguồn tin này, nếu vụ việc được đề cập với Thủ tướng Lý Cường vào chuyến thăm sắp tới đây thì cũng chỉ ở mức chừng mực, không nặng nề được.

Nguồn : BBC, 11/10/2024

Doanh nghiệp Mỹ có thể cung cấp thiết bị cho công an Việt Nam

Trọng Thành, RFI, 11/03/2024

Hãng tin Anh Reuters hôm nay, 11/03/2024, loan tin hàng chục công ty Hoa Kỳ sẽ họp với bộ Công An và Quốc Phòng Việt Nam vào tuần tới để bàn về việc cung cấp các thiết bị cho công an Việt Nam.

Cảnh sát Việt Nam đứng gác trước khách sạn Melia ở Hà Nội, Việt Nam, ngày 25/02/2019. AP - Vincent Yu

Ông Vũ Tú Thành, đại diện Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN (US ABC), nhóm tổ chức sự kiện, cho biết các thỏa thuận không mang tính ràng buộc có thể sẽ được ký kết bên lề các cuộc họp nói trên. Các công ty Hoa Kỳ có thể cung cấp cho Việt Nam các công nghệ phát hiện và ngăn chặn tội phạm, phân tích dữ liệu, máy bay trực thăng, dịch vụ hàng không và an ninh mạng. 

Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN, được thành lập từ năm 1984, hiện do cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius đứng đầu, có sứ mạng thúc đẩy quan hệ giữa các doanh nghiệp hàng đầu nước Mỹ và các nước ASEAN. Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ-ASEAN là bên trực tiếp ký kết thỏa thuận với bộ Công An Việt Nam. Ông Vũ Tú Thành cũng cho biết là trong những năm qua, đã có một số thỏa thuận tương tự được ký kết với các bộ khác của Việt Nam.

Hồi tháng 6/2022 Quốc hội Việt Nam đã phê chuẩn việc thành lập một đơn vị cảnh sát cơ động chống tội phạm, khủng bố và bạo loạn. Đơn vị này cần được bổ sung trang thiết bị, bao gồm cả máy bay trực thăng.

Theo Reuters, giới chức Mỹ đã tuyên bố Washington sẵn sàng tăng cường hỗ trợ Việt Nam các phương tiện phòng thủ, đặc biệt là ở Biển Đông, để đối phó với mối đe dọa Trung Quốc. Tuy nhiên, hỗ trợ cho công an Việt Nam có thể là vấn đề gây tranh cãi. Báo cáo mới nhất của bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ về tình hình nhân quyền ở Việt Nam, được công bố năm ngoái, cho biết "nhiều thông tin đáng tin cậy cho thấy các nhân viên an ninh đã có nhiều hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng". 

Trọng Thành

****************************

Nhóm doanh nghiệp Hoa Kỳ muốn ký hợp đồng cung cấp thiết bị an ninh cho Công an, Quân đội Việt Nam

RFA, 11/03/2024

Nhóm hơn chục doanh nghiệp Hoa Kỳ vào tuần tới sẽ gặp gỡ hai Bộ Công an và Quốc phòng Việt Nam nhằm có thể ký kết hợp đồng cung cấp thiết bị an ninh cho hai bộ này.

Hoạt động này thuộc khuôn khổ đối thoại dẫn đến nâng cấp quan hệ Việt- Mỹ lên mức đối tác chiến lược- toàn diện hồi tháng 9/2023 nhân chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đến Hà Nội. AFP

Reuters loan tin ngày 11/3 dẫn nguồn từ phía tổ chức các cuộc gặp gỡ như thế. Hoạt động này thuộc khuôn khổ đối thoại dẫn đến nâng cấp quan hệ Việt- Mỹ lên mức đối tác chiến lược- toàn diện hồi tháng 9/2023 nhân chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đến Hà Nội.

Reuters dẫn phát biểu của một đại diện Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ- ASEAN (US-ABC), ông Vũ Tú Thành, nêu rõ những cuộc gặp gỡ sẽ bắt đầu vào ngày 18/3. Một thỏa thuận không mang tính ràng buộc có thể được ký bên lề các cuộc gặp đồng thời giúp mở đường cho những thỏa thuận trong tương lai dễ dàng hơn.

Vị viên chức này cho biết suốt nhiều tháng trời, Bộ Công an Việt Nam và US- ABC đã thảo luận về một biên bản ghi nhớ (MoU) giữa hai phía mà không có sự tham dự trực tiếp của những công ty thuộc nhóm doanh nghiệp Hoa Kỳ.

Lần này, tập đoàn không gian và quốc phòng Boeing sẽ tham gia các cuộc thảo luận. ATMO, một hãng có trụ sở ở Mỹ chuyên cung cấp các dịch vụ về khí tượng bằng Trí tuệ Nhân tạo (AI) cũng sẽ có mặt. Tuy nhiên danh sách đầy đủ của những tên tuổi khác chưa được tiết lộ. Ông Vũ Tú Thành từ chối trả lời câu hỏi liệu những công ty Hoa Kỳ từng tham gia các cuộc thảo luận về quốc phòng vừa qua có mặt tại những cuộc thảo luận lần này hay không.

Riêng Boeing trả lời yêu cầu bình luận của Reuters qua thư điện tử rằng tập đoàn này sẽ nêu bật mối quan hệ đối tác ngày càng tăng với phía Việt Nam và cơ hội củng cố khả năng không gian của Hà Nội.

US-ABC mà một số thành viên là các tập đoàn lớn của Hoa Kỳ đã gửi một dự thảo hợp đồng cho Bộ Công an Việt Nam. Dự thảo bao gồm những lĩnh vực mà phía các tập đoàn Mỹ có thể hỗ trợ; trong đó có cung cấp công nghệ phát hiện và ngăn ngừa tội phạm, công nghệ phân tích dữ liệu lớn, trực thăng, dịch vụ hàng không và an ninh mạng.

Bộ Công an Việt Nam chưa trả lời yêu cầu bình luận của Reuters về tin vừa nêu.

Nguồn : RFA, 11/03/2024

Mỹ - Việt : Thời kỳ ‘đầy lôi cuốn’ đối với bang giao ‘Đối tác chiến lược toàn diện’ giữa hai nước

Hội nghị Mỹ - Việt ngày 23/01/2024 tại Washington D.C dường như muốn truyền đi thông điệp của giới think-tank từ cả hai phía : Có rất nhiều vấn đề then chốt và cấp bách đòi hỏi phải làm nhanh hơn nữa, nhiều hơn nữa cho mối quan hệ ‘đầy lôi cuốn’ đang chuyển đoạn, bước vào ‘tuổi trưởng thành’.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và tổng bí thư Đảng Cộng Sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội ngày 10/9/2023. AP - Luong Thai Linh

Sốt ruột nhưng vẫn hấp dẫn

Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Nguyễn Quốc Dũng khi được cử tọa đặt câu hỏi giả định, nếu giờ đây gặp Tổng thống Biden, Đại sứ sẽ nói gì ? ‘Thưa Tổng thống, chúng ta đã đạt được nhiều kết quả lớn lao, nhưng còn phải làm nhiều hơn nữa cho quan hệ Việt – Mỹ, vì thời gian không chờ đợi chúng ta’, ông Dũng trả lời.

Tại sao Đại sứ Việt Nam tỏ ra sốt ruột ? Ông Dũng kêu gọi Washington chấm dứt việc gắn nhãn ‘nền kinh tế phi thị trường’ đối với Hà Nội, cảnh báo rằng việc duy trì các mức thuế trừng phạt đối với hàng hóa Việt Nam là điều có hại cho mối quan hệ song phương đang ngày càng thân thiết hơn (1). Còn bà Lindsey Ford, Phó Trợ ý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ ngược lại, tỏ ra lạc quan hơn khi bà nói : ‘Năm vừa qua là thời điểm thực sự hấp dẫn’ với việc hai nước nâng cấp mối quan hệ song phương lên ‘Đối tác Chiến lược Toàn diện’ (Comprehensive Strategic Partnership - CSP). Năm 2023 ‘không giống bất cứ điều gì tôi từng thấy, và tôi nghĩ, từ quan điểm của chúng tôi tại Bộ Quốc phòng, nó mang đến cho chúng ta một cơ hội thực sự thú vị để tiếp tục phát triển dựa trên sự hợp tác rất hứa hẹn mà chúng ta đã thực hiện trong nhiều thập kỷ’, bà đã nhấn mạnh như thế và tuy là một quan chức từ Bộ Quốc phòng, nhưng bà quan tâm đến bức tranh toàn cảnh của quan hệ Việt – M ỹ (2).

Thái độ bức xúc của Đại sứ Dũng tại Hội nghị phải chăng do ông thấy các trụ cột của CSP chưa được đẩy nhanh như nó phải có. Nếu thế, ông Dũng hẳn phải cám ơn Thượng Nghị sĩ Jeff Merkley (Dân chủ) khi ông Thượng nghị sĩ này phát biểu tại tiệc trưa 23/1: ‘Thật tuyệt vời khi nhìn thấy trình độ của một số doanh nghiệp kinh tế ở Việt Nam. Số lượng cơ sở hạ tầng đã được xây dựng chỉ trong vài thập kỷ ; khu vực kinh tế thị trường được mở rộng ; chắc chắn là một lĩnh vực sản xuất đang phát triển mạnh mẽ. Có rất nhiều cơ hội cho các công ty Hoa Kỳ đang hoạt động ở Trung Quốc nhưng nay lại muốn đặt chân ra ngoài Trung Quốc, do tình hình phức tạp trong mối quan hệ giữa chúng ta với Bắc Kinh, và Việt Nam có thể là một nơi thay thế. Ngoài ra, còn có cơ hội cho các công ty đang tìm kiếm chuỗi cung ứng muốn được phát triển bằng năng lượng tái tạo nhằm phát triển quan hệ đối tác với Việt Nam để – khi năng lượng tái tạo mở rộng ở Việt Nam – có thể xây dựng nền sản xuất ‘zero-carbon’ hoặc ít carbon hơn. Đây là cơ hội cho Việt Nam chuyển đổi từ nền kinh tế dựa vào than đá sang nền kinh tế năng lượng sạch tái tạo như là điểm đến cho thế kỷ 21. Đây là một cơ hội rất thực tế’ (3).

Trong một diễn biến liên quan tuy xảy ra bên ngoài khuôn khổ Hội nghị, nhưng cũng đáng khích lệ. Chiều 25/1, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp ông Jose Fernandez, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Mỹ phụ trách tăng trưởng kinh tế, môi trường và năng lượng, đang thăm và làm việc tại Việt Nam. Thứ trưởng Jose Fernandez cho biết, có khoảng 15 doanh nghiệp Mỹ đang mong muốn đầu tư ngay vào Việt Nam, với trị giá khoảng 8 tỷ USD trong lĩnh vực năng lượng sạch, đề nghị Việt Nam tiếp tục tháo gỡ các vấn đề liên quan đến thủ tục pháp lý. Đánh giá cao cam kết của Hà Nội về giảm phát thải ròng, rất nhiều doanh nghiệp của Mỹ sẵn sàng đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng sạch. Do đó, ngoài mong muốn Việt Nam tiếp tục tháo gỡ các vấn đề về thủ tục pháp lý, phía đại diện Mỹ còn đề xuất tổ chức đối thoại giữa hai bên về các lĩnh vực kinh tế quan trọng như lĩnh vực bán dẫn, chuyển đổi năng lượng sạch và khoáng sản thiết yếu (4).

Những tình trạng khó xử của Việt Nam

Hợp tác an ninh Việt – Mỹ là một trụ cột then chốt trong CSP Mỹ – Việt. Theo Tiến sĩ Nguyễn Hùng Sơn, Phó Giám đốc Học viện Ngoại giao, bắt đầu từ những năm 1980, triết lý về sức chống chịu của Việt Nam trước hết là xây dựng nền kinh tế mạnh, mở cửa đất nước về ngoại giao và cuối cùng mới là xây dựng nền quốc phòng mạnh. Ông Sơn cũng cho rằng, cả Hà Nội lẫn Washington đều có cùng quan điểm về trật tự quốc tế dựa trên luật lệ và chống lại ‘những vi phạm rõ ràng về luật pháp quốc tế trên Biển Đông’. Nhưng ‘là láng giềng ngay sát Trung Quốc, mối nguy của hành động sai lầm đối với Việt Nam là cao hơn nhiều so với Mỹ’, ông nhận định. ‘Cho nên Hà Nội rất thận trọng trong cách xử lý quan hệ với Trung Quốc’. Nếu như Washington nhìn nhận mối quan hệ CSP với Việt Nam dưới góc độ ‘răn đe’ Trung Quốc, thì dưới cái nhìn của Hà Nội, mối quan hệ này giúp mình ‘tăng cường sức chống chịu’ trước những rủi ro về kinh tế và chính trị, ông Nguyễ n Hùng Sơn nhấn mạnh trong phát biểu (5).

Đánh giá chung của các nhà quan sát về ‘Hội nghị Mỹ - Việt’ vừa qua là tích cực. Tuy nhiên, các phân tích về các vấn đề nêu ra tại Hội nghị vẫn bị đặt dấu hỏi bởi tính hiệu quả của chúng. Bởi vì, các kiến nghị từ think-tank – một ‘kho ý tưởng’ – kiểu này vẫn khó có tác động trực tiếp đối với Đảng cộng sản và chính quyền trong nước.

Từ nay đến Đại hội 14 Đảng cộng sản Việt Nam, dường như mọi động thái về chính sách đối ngoại và an ninh quốc phòng càng bị kềm tỏa dưới ảnh hưởng của ‘các kênh bên Đảng’, đặc biệt là các hoạt động ngoại giao. Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn chỉ gửi đến Hội nghị một video clip, như một thao tác lễ tân, hơn là như những gợi ý thảo luận các vấn đề thực chất. Ngoại giao từ nay chịu sự chỉ đạo trực tiếp hơn của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng mà ‘người gác cửa cho ông’ là Lê Hoài Trung, Ủy viên Ban Bí thư, có vị trí cao hơn hẳn một bậc so với Ngoại trưởng Bùi Thanh Sơn.

Dưới tầm nhìn của Đảng cộng sản Việt Nam, nhất là trong bối cảnh hỗn loạn hiện nay trên thế giới, Việt Nam vẫn khó có lòng tin chiến lược đầy đủ vào chính sách của Mỹ tại khu vực, nhất là trước cuộc bầu cử ‘kỳ lạ’ đang ngày càng nóng lên trên đất Mỹ.

Tình trạng khó xử (dilemma) của Việt Nam giữa CSP và Cộng đồng chung vận mệnh (Community of Common Destiny - CCD) là một rủi ro đáng kể. Tuy Việt Nam chỉ cam kết ‘chia sẻ tương lai’ với Đảng cộng sản Trung Quốc, nhưng trên thực chất là Đảng cộng sản Việt Nam dường như đã đặt một chân vào trật tự ‘Cộng đồng chung vận mệnh’, và có thể bị ép ‘xếp hàng’ vào trục Trung – Nga – Bắc Hàn...

Nhìn toàn cục, chưa có gì đảm bảo CSP với Mỹ có thể ‘giải cứu’ Việt Nam khỏi bết bát về kinh tế, bế tắc về xã hội. Cũng như CCD với Trung Quốc có giải tỏa được thế ‘tứ bề thọ địch’ hiện nay của Việt Nam hay không cũng là câu hỏi lớn. Dù Đảng cộng sản Việt Nam ít nhiều tiên lượng được các bước ‘đại nhảy hụt’ về đối nội lẫn đối ngoại của Chủ tịch Tập Cận Bình, nhưng Đảng có nhận thức được đây là thời cơ để đẩy mạnh kết nối thực chất hơn với không gian ‘Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và rộng mở’ (FOIP) hay không, thì vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ (6). Theo rò rỉ từ nội bộ, càng ngày Đảng cộng sản Việt Nam càng nhận ra rằng, tiếp tục ‘đi hàng hai’ giữa FOIP và CCD là một thách thức đầy rủi ro cho Việt Nam.

Chuyển đoạn ‘lôi cuốn’ đối với CSP Việt – Mỹ

Chuyển đoạn ‘lôi cuốn/ đam mê’ đối với CSP Việt – Mỹ tới đây đòi hỏi những gì? Muốn thực sự để có một ‘thời kỳ đam mê’ như bà Phó Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Lindsey Ford cổ súy trong Hội nghị, Việt Nam phải vượt lên được chính mình, trước hết là về nội trị. Không ‘giải cứu’ được bệnh ‘liệt kháng’ về nội trị thì đối ngoại vẫn chưa hết bế tắc, dẫu đã có CSP với Hoa Kỳ.

Gần 40 năm trước, vào năm 1986, từng có một Tổng bí thư biết ‘vượt lên chính mình’, đó là ông Trường Chinh. Một nhà lý luận dược dán nhãn ‘mao-ít’ cứng rắn nhất trong Bộ Chính trị, nhưng khi ‘thời cơ đến’, ông đã phất lên ngọn cờ ‘Đổi mới’, bỏ hẳn nền kinh tế kế hoạch hóa. Ngày nay, Nguyễn Phú Trọng cũng là một nhà lý luận ‘mác-xít chân truyền’, nhưng qua ‘cuộc đốt lò’ vĩ đại, hình như ông vẫn chưa nhận ra được ‘lỗi hệ thống’ là một loại khiếm khuyết không thể vá víu trong cấu trúc nội tại của nó, nên hầu như ông vẫn bế tắc suốt ba nhiệm kỳ. Bằng chứng là cho đến cuộc họp Trung ương đột xuất gần đây, Đảng vẫn chưa giải quyết nổi vấn đề ‘kế vị quyền lực’ (7). Trong bối cảnh ấy, không phải không có nguy cơ các phe phái sẽ dùng lý cớ đối ngoại để ‘làm khó nhau’, dù rất hy vọng, CSP sẽ không trở thành nạn nhân của CCD theo một cách nào đó.

Khó tìm được một lý do chung nào để giải thích tại sao nền dân chủ vốn đã yếu ớt ở Đông Nam Á vẫn tiếp tục bị suy thoái nhiều hơn trong những năm qua cũng như thời gian tới. Đấy là điềm xấu cho quan hệ CSP Việt – Mỹ. Nếu không có sự cải thiện nào về dân chủ, nhân quyền và tôn giáo ở Việt Nam những năm trước mắt, thì thật khó để nói tới sự hợp tác hiệu quả Mỹ – Việt trên các lĩnh vực văn hóa, giáo dục và đào tạo. Giống như nhiều tập đoàn lãnh đạo ‘phi dân chủ’ khác, chính quyền Việt Nam sẽ tiếp tục củng cố quyền lực chuyên chế bằng mọi cách họ có được sau khi ông Trọng cho Bộ Công an tiêu diệt hầu hết các ‘đối thủ’ trong nội bộ và các tiếng nói phản biện ngoài xã hội. Ngày 5/1/2024, tại cuộc họp báo định kỳ, Trung tướng công an Tô Ân Xô tuyên bố : ‘Bộ Công an chủ trương làm một vụ để cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực…’ Bộ Công an dựa vào đâu để đưa ra ‘chủ trương’ như thế khi phạm vi trách nhiệm của công an chỉ là bảo vệ và thực thi pháp luật một cách khách quan, nghiêm cẩn ? (8). Đại sứ Nguyễn Quốc Dũng hơn ai hết hiểu rằng, khó để đòi hỏi Mỹ công nhận một nền kinh tế thị trường trong một xã hội chuyên chế và công an trị như thế!

Trần Đông A

Nguồn : VOA, 04/02/2024

Tham khảo :

(1) https://www.voatiengviet.com/a/viet-nam-viec-my-liet-vao-dien-kinh-te-phi-thi-truong-co-hai-cho-quan-he-song-phuong/7452293.html

(2) https://www.defense.gov/News/News-Stories/Article/Article/3653873/us-vietnam-cooperation-growing-maturing-dod-official-says/

(3) https://www.csis.org/events/us-vietnam-conference-2024

(4) https://learningenglish.voanews.com/a/us-businesses-plan-8-billion-investment-in-vietnam/7458896.html

(5) https://www.voatiengviet.com/a/viet-my-cung-quan-ngai-trung-quoc-nhung-ha-noi-can-khon-kheo-/7463635.html

(6) https://www.rfi.fr/vi/%C4%91i%E1%BB%83m-b%C3%A1o/20230905-trung-qu%E1%BB%91c-c%E1%BB%A7a-t%E1%BA%ADp-c%E1%BA%ADn-b%C3%ACnh-b%C6%B0%E1%BB%9Bc-%C4%91%E1%BA%A1i-th%E1%BB%A5t-l%C3%B9i

(7) https://www.rfa.org/vietnamese/news/comment/blog/how-deep-is-the-power-void-01302024115024.htm

(8) https://www.voatiengviet.com/a/cong-an-khong-the-lam-mot-vu-canh-tinh-ca-vung-ca-linh-vuc-tiep-theo-/7464995.html

Quan hệ Mỹ-Việt nâng cấp ảnh hưởng gì đến Biển Đông ?

VOA, 27/09/2023

Mỹ sẽ lên tiếng ủng hộ Việt Nam trước sự o ép của Trung Quốc trên Biển Đông nhưng Hà Nội không lợi dụng điều này để thách thức Trung Quốc trong khi Bắc Kinh cũng sẽ không chùn bước trong các hành động trên Biển Đông, các nhà phân tích nói với VOA.

Các tàu hải cảnh Trung Quốc thường xuyên quấy rối trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam

Tuyên bố chung giữa Tổng thống Joe Biden và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng hôm 10/9 về thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Mỹ-Việt có vài dòng đề cập đến Biển Đông, trong đó khẳng định lập trường của hai nước là tôn trọng chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa phù hợp với luật quốc tế.

Yêu sách chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông, mà họ gọi là ‘chủ quyền lịch sử’, xâm phạm vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS 1982) và yêu sách này đã bị Tòa thường trực Quốc tế (PCA) bác bỏ hồi năm 2016 vì ‘không có cơ sở pháp lý’.

"Hai nhà lãnh đạo khẳng định ủng hộ nhất quán việc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, phù hợp với luật pháp quốc tế, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, cũng như tự do hàng hải và hàng không, thương mại hợp pháp không bị cản trở ở Biển Đông", tuyên bố chung nêu.

Gần đây Bắc Kinh đã có những hành động quấy rối trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và Philippines trên Biển Đông nhưng hành động của Bắc Kinh cản trở hải quân Philippines tiếp tế cho tàu chiến của họ mắc cạn trên bãi Cỏ Mây đã bị Washington lên án.

Mỹ sẽ ủng hộ gì ?

Ông Bill Hayton, chuyên viên của Viện Nghiên cứu Chatham House ở London, Anh, người theo dõi tình hình Biển Đông trong nhiều năm, nói với VOA rằng ‘khó có khả năng Bắc Kinh thay đổi cách hành xử của họ trên Biển Đông’.

"Lý do thứ nhất là Bắc Kinh cho rằng họ nắm lẽ phải. Giới chức Bắc Kinh tin vào những lời tuyên truyền của họ về chủ quyền trên Biển Đông và điều này khiến họ hành xử như là chân lý là của họ", ông giải thích.

"Thứ hai là Bắc Kinh không tin rằng Việt Nam sẽ thật sự có hành động gì đó để thách thức họ. Trung Quốc có sức mạnh kinh tế và quân sự để làm những gì họ muốn và họ biết rằng Việt Nam sẽ không liên minh với Mỹ để chống lại họ", ông nói thêm.

Trên thực tế, mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt-Mỹ được xác định là ‘vì hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững’ và không hề nhắc đến Trung Quốc trong tuyên bố chung.

Dựa trên những cam kết của Mỹ đối với Việt Nam như ‘tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ’ và ‘ủng hộ Việt Nam hùng mạnh, thịnh vượng, độc lập và tự cường’, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hải, vốn giảng dạy về chính trị và quan hệ quốc tế ở Đại học VinUni ở Hà Nội, cho rằng Washington ‘sẽ có tiếng nói trong việc bảo vệ Việt Nam trong các vấn đề tranh chấp trên Biển Đông phù hợp với luật pháp quốc tế và sẽ có những hỗ trợ cụ thể’.

Trong khuôn khổ quan hệ mới này, ông Hải dự đoán hợp tác quốc phòng-an ninh giữa hai nước ‘sẽ đi vào chiều sâu hơn’, từ mua sắm vũ khí, hợp tác công nghiệp quốc phòng, đến chia sẻ thông tin tình báo. Tuy nhiên, ông cho rằng việc hợp tác này ‘trên hết và trước hết là phục vụ bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc của Việt Nam’ trên Biển Đông chứ không phải là nhằm vào Trung Quốc.

Chính quyền Biden đang đàm phán với Việt Nam về thỏa thuận chuyển giao vũ khí lớn nhất trong lịch sử giữa hai nước, Reuters mới đây đưa tin, trong đó có thương vụ bán một phi đội máy bay chiến đấu F-16 cho Việt Nam.

Tiến sĩ Hải lưu ý chính sách ngoại giao của Hà Nội ngoài ‘bốn không’ còn có ‘một tùy’, tức là ‘tùy theo diễn biễn của tình hình và trong điều kiện cụ thể để tăng cường hợp tác quốc phòng nhằm bảo vệ lợi ích của mình’.

"Việt Nam sẽ luôn hoan nghênh sự hiện diện cũng như những đóng góp của Mỹ vào việc duy trì hòa bình và ổn định ở vùng biển này", ông nói với VOA.

Bắc Kinh tiếp tục gây sức ép

Trao đổi với VOA, Tiến sĩ Zachary Abuza, chuyên gia về chính trị Việt Nam tại Trường Chiến tranh Quốc gia ở thủ đô Washington D.C., nhận định rằng Bắc Kinh nghĩ rằng Việt Nam sẽ tiếp tục nhường nhịn họ trên Biển Đông bất chấp quan hệ mới với Mỹ.

"Bắc Kinh có đủ cách gây sức ép với Việt Nam nếu họ nghĩ rằng giới lãnh đạo Việt Nam hành xử có hại cho lợi ích của họ", ông Abuza nói và chỉ ra cách hành động mà Bắc Kinh có thể làm như đơn phương cấm đánh bắt, khảo sát địa chất, thăm dò dầu khí, sử dụng lực lượng dân quân biển, chặn Việt Nam đặt cáp quang ở đáy biển, đóng cửa khẩu đối với hàng hóa Việt Nam…

Trong bối cảnh đó, Mỹ vẫn sẽ tiếp làm những gì mà họ vẫn đang làm lâu nay là tuần tra tự do hàng hải trên Biển Đông (FONOP) để thách thức yêu sách chủ quyền quá mức của Trung Quốc cũng như của các nước tranh chấp khác và Việt Nam cũng sẽ tiếp tục củng cố các thực thể mà họ đang nắm giữ, cũng theo Giáo sư Abuza.

"Nhưng sẽ không có tập trận chung, tuần tra chung", ông dự đoán và giải thích rằng ưu tiên cao nhất của Quân đội Nhân dân Việt Nam là ‘bảo vệ đảng và bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa’.

Cũng như ông Nguyễn Hồng Hải, ông Abuza chỉ một lĩnh vực mà Việt Nam có thể hợp tác với Mỹ trên Biển Đông là ‘mua vũ khí’ để đa dạng hóa nguồn cung vũ khí ngoài Nga. Tuy nhiên, ông cho rằng Hà Nội vẫn sẽ không ngưng mua vũ khí từ Nga, nhất là tàu chiến và máy bay chiến đấu.

"Mỹ sẽ bắt đầu bán vũ khí cho Việt Nam, nhưng hiện nay chủ yếu là cho lực lượng cảnh sát biển", ông nhận định.

Trả lời phỏng vấn của VOA bên lề chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính đến thủ đô Washington D.C. hôm 19/9, Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper nói rằng trong khuôn khổ mối quan hệ mới, Mỹ sẽ đảm bảo lực lượng cảnh sát biển Việt Nam ‘có đầy đủ phương tiện để bảo vệ lợi ích của họ trên biển, cho dù đó là lợi ích tài nguyên thiên nhiên hay lợi ích trong vùng đặc quyền kinh tế’.

Đại sứ Knapper chỉ rằng hội chợ quốc phòng Hà Nội hồi cuối năm ngoài đã có một số công ty Mỹ tham dự. "Chúng tôi trông đợi có cơ hội trong tương lai cho các nhà thầu quốc phòng Mỹ làm việc với chính quyền Việt Nam để giúp họ đa dạng hóa nguồn cung và hiện đại hóa quân đội".

"Tôi cho rằng Việt Nam và Hoa Kỳ chia sẻ quan điểm về tầm quan trọng của việc đảm bảo Biển Đông vẫn tự do và mở, cho dù đó là tự do hàng hải, tự do giao thương, tự do bay, và cũng để đảm bảo rằng không một quốc gia nào có thể tùy ý đơn phương thay đổi hiện trạng, rằng luật pháp quốc tế phải được tôn trọng, nhất là Công ước Quốc tế về Luật Biển để bất cứ nước nào cũng không bị o ép và có thể đưa ra những quyết định phù hợp với lợi ích quốc gia của họ", ông Knapper nói với VOA.

VOA đã liên lạc với Bộ Ngoại giao Việt Nam để hỏi Việt Nam sẽ có những hợp tác gì với Mỹ trên Biển Đông trong khuôn khổ mối quan hệ mới nhưng không nhận được phản hồi.

Nguồn : VOA, 27/09/2023

******************************

Mỹ, Việt Nam tăng cường hợp tác tuần duyên sau chuyến thăm của Tổng thống Biden

VOA, 26/09/2023

Một nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ cho biết lực lượng bảo vệ bờ biển của Hoa Kỳ và Việt Nam sẽ mở rộng mối quan hệ hợp tác trên biển sau chuyến thăm Hà Nội của Tổng thống Joe Biden hồi giữa tháng này.

Buổi lễ chuyển giao tàu lớp Hamilton của Tuần duyên Mỹ cho Việt Nam hôm 25/5/2017.

Giám đốc cấp cao Hội đồng An ninh Quốc gia khu vực Đông Á và Châu Đại dương của Mỹ, bà Mira Rapp-Hooper, đưa ra thông tin trên trong một buổi họp báo trực tuyến cùng với Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper hai ngày sau khi Tổng thống Biden rời Việt Nam.

"Hoa Kỳ và Việt Nam có một mối quan hệ đối tác an ninh lâu dài trên nhiều lĩnh vực", bà Rapp-Hooper, cũng là trợ lý đặc biệt của tổng thống Mỹ, nói với các phóng viên tạibuổi họp báo được Bộ Ngoại giao Mỹ đăng tải chi tiết trên trang web chính thức hôm 13/9.

Bà Rapp-Hooper cho biết Mỹ và Việt Nam "đã cùng nhau thực hiện nhiều công việc quan trọng để xây dựng năng lực trong các lĩnh vực như lực lượng bảo vệ bờ biển và lĩnh vực hàng hải" cũng như "mong muốn tiếp tục phát triển mối quan hệ trong các lĩnh vực đó".

Theo thông tin được Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam đưa ra, Hoa Kỳ đã chuyển giao 3 tàu tuần tra lớp Hamilton đã qua sử dụng cho Việt Nam kể từ năm 2017, được xem là một phần của sự hỗ trợ an ninh và bán quân sự trị giá hàng chục triệu đô la của Washington dành cho Hà Nội trong những năm gần đây.

Bà Rapp-Hooper nói rằng chính quyền Biden đã xây dựng một loạt các liên minh và quan hệ đối tác trên khắp khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, trong đó "mối quan hệ đối tác Hoa Kỳ-Việt Nam đang chiếm vị trí xứng đáng" trong điều mà bà gọi là "thánh đường của những mối quan hệ đáng kinh ngạc".

"Mỹ và Việt Nam ngày càng thống nhất về các mục tiêu của nhau trong khu vực, bao gồm luật pháp trên các tuyến đường thủy quốc tế như Biển Đông, chuỗi cung ứng an toàn và linh hoạt cho các công nghệ mới nổi cũng như trật tự kinh tế sôi động, rộng mở và dựa trên luật lệ", bà Rapp-Hooper nói tại cuộc họp báo.

Theo người phát ngôn của Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Kirah Wurst, được tờ báo tin tức quân sự MỹStars and Stripes trích lời cho biết hôm 19/9, lực lượng tuần duyên của Mỹ và Việt Nam đang hợp tác về an ninh hàng hải trong khu vực.

"Chúng tôi đã cung cấp tàu tuần tra, cơ sở bảo trì và đào tạo cho Cảnh sát biển Việt Nam", bà Wurst nói. "Công việc của chúng tôi với Cảnh sát biển Việt Nam tập trung vào việc chống buôn lậu bất hợp pháp và chống đánh bắt cá bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU)".

Mặc dù Việt Nam, giống như Philippines và Nhật Bản, phải đối mặt với sự gây hấn thường xuyên của lực lượng tuần duyên Trung Quốc trong các tranh chấp lãnh thổ trên biển, nhưng theo các quan chức Mỹ, mối quan hệ thân thiết hơn giữa Washington và Hà Nội không nhằm thách thức Trung Quốc.