Trước khi chấn hưng văn hóa, quan chức cần phục hồi nhân tính !
Gió Bấc, RFA, 14/09/2023
Dân chúng Việt Nam chưa kịp nuốt trôi cơn phẫn uất về đề xuất đốt núi tiền 350.000 tỷ đồng để chấn hưng văn hóa thì lại một lần nữa phải nén tiếng văng tục, nuốt nước bọt khi chứng kiến lễ hội đình đám "hát trên những xác người" của các quan chức hàng đầu ngành văn hóa, tư tưởng, truyền thông báo chí cấp trung ương.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính kiểm tra hiện trường vụ cháy. (Ảnh : Dương Giang/TTXVN)
Ngày 13/9, dư luận xã hội, truyền thông nhà nước đều xót xa đau đớn kinh hoàng về vụ hỏa hoạn xảy ra khoảng nửa đêm trước đó tại một chung cư mini cao khoảng 9 tầng nằm sâu trong hẻm 29/70 Khương Hạ phố Khương Hạ, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Hình ảnh kinh khiếp lửa bao trùm ngôi nhà, cột khói đen bốc cao hàng chục mét. Những khung cửa cháy đen, sắt thép cũng cong queo vặt vẹo thì còn gì thân thể con người. "Trong tòa chung cư mini có 45 căn hộ, nhiều mái ấm với 3-4 người cũng không còn ai sống sót. Số phận của họ đã được định đoạt trong bối cảnh chung cư không thiết kế sẵn lối thoát hiểm và ngọn lửa dữ đã bịt kín lối ra vào" (1).
Ngôi nhà nhỏ mặt bằng chỉ có 200m2 hình ống, trong ngách sâu 400m làm việc tiếp cận, cứu chữa càng khó khăn. Những nạn nhân chỉ có thời gian ngắn ngủi có thể giải thoát bằng cách liều lỉnh nhảy lần xuống sân thượng nhà lân cận. Có người không chết cháy mà chết vì chấn thương nhảy lầu.
Theo Công an Hà Nội, vụ cháy chung cư mini gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, hơn 100 người được cứu thoát, nhưng có đến 56 người tử vong.
Thông tin dư luận đặt ra nhiều điều bức xúc như quản lý xây dựng đô thị vì sao để tồn tại khu chung cư mini mất an toàn như vậy ? Trách nhiệm về ai ? Quản lý phòng cháy chửa cháy thế nào để chung cư cao 9 tầng không có phương tiện thoát hiểm…
Đã rút ra kinh nghiệm gì từ vụ cháy chết hàng chục người ở Karaoke Bình Dương hơn một năm trước mà lại để xảy ra tổn thất lớn hơn ?
Nhưng theo tâm thức chung của con người, luồng dư luận chính vẫn là đau đớn xót thương những nạn nhân xấu số. Tiến sĩ Đoàn Lê Giang ở Trường Đại học Xã hội và Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh đã viết stt ngắn trên nền đen tang tóc "Đề nghị Quốc tang để tưởng niệm 56 nạn nhân hỏa hoạn và để nhắc nhở cả nước sao cho thảm họa không lặp lại" (2) !
Sự kiện chấn động đến mức dù bận bịu với nhiều nhiệm vụ quan trọng trước chuyến đi Mỹ dự hội nghị Liên Hiệp Quốc và nhiều nước khác, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng đoàn công tác đến hiện trường và vào bệnh viện Bạch Mai thăm các nạn nhân vụ cháy (3).
Thế như ngay trong tối đều tiên tang tóc ấy, tại Hà Nội, Bộ Văn hóa thể thao và du lịch hồn nhiên tưng bừng tổ chức Lễ trao Giải Báo chí toàn quốc "Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa, thể thao và du lịch" lần thứ nhất. Đến dự lễ trao giải có đủ mặt các quan chức cao cấp nhất của đảng, nhà nước với những chức danh dài lòng thòng. Nào là Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương ; nào là các Ủy viên Trung ương Đảng Phạm Tất Thắng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Dân vận Trung ương ; Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Văn hóa thể thao và du lịch ; Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam ; Nguyễn Hồng Vinh, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Tổng biên tập báo Nhân Dân, cùng đông đảo lãnh đạo các cơ quan trung ương, địa phương, các tác giả đoạt giải cũng như phóng viên thông tấn, báo chí (4).
Buổi lễ được truyền hình đăng tin tràn ngập các mặt báo, các kênh truyền hình, truyền thông với hình ảnh diêm dúa cờ quạt, hoa tươi, ca múa hát hò.
Quan chức, báo chí, hớn hở tươi vui khen tặng nhau những thành tựu văn hóa, tự hào là người lãnh đạo văn hóa, người làm văn hóa, người truyền thông văn hóa giỏi nhưng tất cả đều không nhớ đến câu nói của ông bà xưa "một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ". Người cộng sản thường truyền tụng nhau câu nói của Karl Marx "Chỉ có con vật mới quay lưng với nỗi đau của đồng loại để săm soi bộ lông của mình". Ở đây còn hơn cả nỗi đau, đó là cái chết. Cao hơn đồng loại đó là đồng bào.
Nhà báo Ngọc Vinh, nguyên Thư ký Tòa soạn báo Tuổi Trẻ không dằn được sự phẫn uất đã viết trên fb "trong khi hàng chục người dân thủ đô chết cháy thảm thương, Thủ tướng và Bí thư Hà Nội đều có mặt để chia buồn thì Bộ văn hóa vẫn vui vẻ tổ chức lễ lạt cho các nhà báo.
Từ lãnh đạo bộ cho đến các nhà báo đều... ko có chút văn hóa nào.
Vậy mà, ko biết hổ thẹn khi ngửa tay xin tiền "chấn hưng văn hóa".
Ít ra các nhà báo cũng phải biết từ chối, nếu còn một chút lương tri của người cầm bút để thương xót đồng bào mình" (5).
Nhà báo Trần Xuân Thái Thư ký Tòa soạn Thời Báo Kinh Tế Việt Nam mượn tựa bài hát của Trịnh Công Sơn viết stt "Hát trên những xác người ?"
Trần Xuân Thái biện luận rằng "Nếu sự kiện vẫn phải diễn ra, dù không có bất kỳ lý do gì chính đáng để cần thiết phải diễn ra mà không thể tạm dừng, thay vì cắt bỏ chương trình văn nghệ mở màn để thay vào đó là phút tưởng niệm 56 đồng bào vừa tử nạn vì chết cháy và 37 đồng bào khác đang quằn quại trong nỗi đau phỏng cháy, họ lại nhảy nhót, ca múa để chào mừng đại biểu.
Không thể có sự vô cảm nào lớn hơn sự kiện của Bộ Văn hóa thể thao và du lịch tổ chức đêm qua, tại Nhà hát Lớn Hà Nội, nơi vừa xảy ra trận hỏa hoạn kinh hoàng thiêu cháy hơn 1/3 số cư dân đang lưu trú.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng tham dự sự kiện trao giải báo chí Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa thể thao và du lịch, cảm giác đêm qua ra làm sao và sẽ trả lời trước nhân dân như thế nào ?
Xin hãy cầu nguyện cho những đồng bào đã khuất" (6) !
Fber Ha Vu Hien đã đưa ra sự so sánh hết sức xác đáng và cũng hết sức cay đắng về cách hành xử rất tế nhị, nhân văn của Đại sứ Mỹ trong cùng thời điểm
"Trong cuộc họp báo do Đại sứ quán Mỹ tổ chức ngày hôm qua nhân kết thúc chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Joe Biden, Đại sứ Mỹ Marc Knapper, trong phần phát biểu của mình, đã gửi lời chia buồn đến gia đình các nạn nhân của vụ cháy khủng khiếp vừa xảy ra tại Quận Thanh Xuân, Hà Nội cướp đi mạng sống của gần 60 người.
Đấy là ứng xử văn hóa thường thấy ở các chính khách trước một sự kiện đau buồn như thế này.
Cũng tại Hà Nội tối qua, Bộ Văn hóa thể thao và du lịch tổ chức Lễ trao Giải Báo chí toàn quốc "Vì sự nghiệp phát triển Văn hóa thể thao và du lịch" rất trọng thể. Rất nhiều người trong đó có các nhà báo, nhà văn hóa cho rằng Bộ này nên hoãn sự kiện trên để tưởng niệm các nạn nhân xấu số trong thảm họa trên. Tuy nhiên, sự kiện này vẫn diễn ra. Tôi chưa có thông tin là trong buổi lễ này, ông Bộ trưởng có lời chia buồn nào tương tự như lời chia buồn của Đại sứ Mỹ với các nạn nhân của vụ cháy này hay không.
Dù thế nào, việc một cơ quan có tên là Bộ Văn hóa vẫn còn tâm trạng để tổ chức lễ lạt vui vẻ, hoành tráng trong những ngày đau buồn của cả nước như thế này là một thảm họa về văn hóa tiếp theo sau ngay thảm họa cháy kinh hoàng vừa xảy ra" (7).
Có thể trước làn sóng dư luận phẫn nộ sôi sục, đảng nhà nước phải đổi màu, ngưng trò hát trên những xác người. Chiều tối ngày 14/9, Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh chỉ đạo tạm dừng tổ chức các hoạt động, sự kiện văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí do Thành phố, các đơn vị thuộc Thành phố, quận, huyện, thị xã, xã, phường, thị trấn tổ chức từ ngày 14/9 đến hết ngày 17/9. Đồng thời, thống nhất các cơ quan, đơn vị từ Thành phố đến cơ sở đồng loạt tổ chức mặc niệm các nạn nhân đã tử vong trong vụ cháy vào lúc 8g ngày 18/9/2023 (8).
Thà muộn còn hơn là không bao giờ ! Thông báo trễ tràng ấy có thể vuốt mắt cho những thi hài nám đen đỡ xót xa thân phận của công dân thủ đô ngàn năm văn vật, trái tim nhân loại mà phải chết oan khốc, thảm thương. Thân nhân của họ đỡ phải tủi hờn khi quan chức văn hóa tung tóe ca hát giữa đại tang.
Điều đáng nói là chỉ mới một tuần lể trước đó Bộ Văn hóa thể thao và du lịch đã trình Chính phủ cho thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về chấn hưng, phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam giai đoạn 2025-2035 với nguồn kinh phí hơn 350.000 tỉ đồng.
Bảo tàng Hà Nội, một công trình được đầu tư nhiều ngàn tỉ - Ảnh : Nguyễn Khánh
Vượt lên trên cách đốt tiền lẽ tẻ vài ngàn tỉ xây tượng đài, cổng chào nhà hát của người tiền nhiệm, Bộ Trưởng Nguyễn Văn Hùng đã sáng tạo đốt tiền sỉ từng núi, từng dãy núi tiền với chương trình tổng thể quốc gia như đến năm 2030 có 100% đơn vị hành chính cấp tỉnh có đủ 3 loại hình thiết chế văn hóa như trung tâm văn hóa hoặc trung tâm văn hóa nghệ thuật, bảo tàng, thư viện.
Cấp huyện và cấp xã có trung tâm văn hóa thể thao, 95% di tích quốc gia đặc biệt và 70% di tích quốc gia được tu bổ, tôn tạo…
Xin miễn bàn tính hữu ích, khả thi của chương trình chấn hưng văn hóa đó. Không bỏ bóng đá người nhưng phải áp dụng đúng lý luận của đảng để bàn. Xưa nay đảng thường nêu khẩu hiệu "Không thể xây dựng chủ nghĩa xã hội nếu không có con người mới xã hội chủ nghĩa". Tương tự, không thể chấn hưng văn hóa bởi những con người lãnh đạo thiếu văn hóa. Văn hóa bao hàm nghĩa rất rộng và căn bản nhất không thể thiếu là nhân tính.
Qua cách ứng xử phi nhân, bất nghĩa vừa rồi, khoan nói đến chấn hưng văn hóa dân tôc, không riêng ông Bộ Trưởng Hùng mà tất cả các quan chức đã tham dự lễ hội "Hát trên những xác người" vừa qua cần được đưa vào trường "phục hồi nhân tính" tương tự như cách đã đưa những cô gái bán trôn nuôi miệng vào trường "phục hồi nhân phẩm".
Gió Bấc
Nguồn : RFA, 14/09/2023
2. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0FAhUfBdm9LyfcECK...
3. https://vnexpress.net/thu-tuong-thi-sat-hien-truong-vu-chay-chung-cu-min...
4. https://nhandan.vn/anh-le-trao-giai-bao-chi-toan-quoc-vi-su-nghiep-phat-...
5. https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0aEzm2yTdgt6vnCDw...
6. . https://www.facebook.com/gairuouhelene/posts/pfbid0U9A2BZkwcVKsMvUXfhCEG...
*************************
Sinh mạng con người bị coi thường vì ‘cơ chế bao thư’ ?
RFA, 14/09/2023
"Có tiền là qua hết" là câu cửa miệng mà người dân Việt Nam nói đến trong tất cả mọi lĩnh vực, từ bệnh viện, trường học, giao thông, xã hội cho đến cả sinh mạng người dân.
444444444444444444444
Những căn nhà được cơi nới như thế này rất khó thoát thân nếu có hỏa hoạn - AFP
Với vụ cháy chết một phần ba cư dân tại một "chung cư mini" ở Hà Nội mới đây, có thể thấy tất cả công đoạn về an toàn cháy nổ cho cư dân nơi đây không được coi trọng. Theo thông tin được truyền thông Nhà nước loan tải, nguyên nhân vụ cháy chết nhiều người là do tòa nhà nằm trong ngõ sâu nên xe cứu hỏa không tiếp cận được ; chủ đầu tư tận dụng tối đa quỹ đất nên không có lối thoát hiểm ; cơ sở vật chất phòng cháy chữa cháy chỉ mang tính hình thức…
Một số người trong lĩnh vực xây dựng cho rằng, luật an toàn trong xây dựng những chung cư, nhà ở đều có nhưng "cơ chế bao thư" đã khiến an toàn sinh mạng con người không còn được coi trọng nữa.
Ông Huỳnh Phi, chủ một văn phòng bảo hiểm nhân thọ ở Sài Gòn nói với RFA nhận định của ông :
"Cái ‘văn hóa bao thư’ của nó mà. Cái nào qua được là nó cho qua. Không phải chỉ có cái chung cư này đâu. Nó nhiều lãnh vực lắm. Họ đâu nghĩ đến chuyện sẽ cháy nhà mà chết đến năm mươi mấy người. Nói chung, cái chuyện sinh mạng ở Việt Nam người ta rất là coi thường.
Họ ăn hối lộ để cho qua cả những chuyện liên quan đến sinh mạng con người.
Bây giờ đi kiểm tra phòng cháy chữa cháy. Bỏ bao nhiêu ngàn tỷ để mua bình chữa cháy cho có phong trào. Qua phong trào đâu lại vào đó. Có thể ý thức về sinh mạng con người của người dân nó không cao. Nhưng về phía quản lý nhà nước, phải cảnh báo cho người dân những nguy hiểm thì mới đúng vai trò của nhà nước là người thổi còi. Do đó đòi hỏi luật pháp phải nghiêm để mọi người phải tuân thủ dù muốn dù không.
Một xã hội phải có dân và nhà nước. Mà có nhà nước là phải có quản lý nhà nước. Góc độ quản lý nhà nước là điều rất quan trọng. Bây giờ mình hỏi, vai trò quản lý nhà nước ở đâu, người kiểm tra phòng cháy chữa cháy chung cư có kiểm tra không hay chỉ tới lấy bao thư rồi về ?"
Ngoài chuyện cháy nổ gây chết người, còn nhiều lĩnh vực khác mà nguy cơ rình rập đến sinh mạng con người một cách trực tiếp hoặc gián tiếp, là giao thông và thực phẩm.
Về lĩnh vực thực phẩm, những bản tin như ; Hàng tấn xúc xích không rõ nguồn gốc bị thu giữ ; Ba tấn nội tạng hôi thối trên đường vận chuyển đi tiêu thụ bị thu giữ ; Hơn 2 tấn gà chết đã bốc mùi chuẩn bị bán cho cơ sở giò chả ; Hơn ba tấn chân gà đông lạnh không rõ nguồn gốc bị tiêu huỷ… cho thấy sinh mạng con người không được coi trọng. Trách nhiệm đến từ các cơ quan hữu trách.
Còn về giao thông, thống kê của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho thấy, chỉ trong sáu tháng đầu năm 2023, cả nước xảy ra gần 5.000 vụ tai nạn giao thông, làm chết hơn 2.800 người, bị thương gần 3.500 người.
Luật sư Lê Quốc Quân nhận định ;
"Rõ ràng, đời sống hay tính mạng của người Việt Nam ở trong nước rất rủi ro. Có thể nói, đời sống, sinh mạng hay nhân phẩm của một con người là như nhau ở bất cứ đâu trên thế giới. Nhưng cái rủi ro đến với người dân Việt Nam rất nhiều và rất bất ngờ.
Đặc biệt là góc nhìn từ phía nhà nước thì tôi thấy nó không được tôn trọng, nó không đủ chặt chẽ. Tôi nghĩ về phía nhà nước họ làm chưa đủ trách nhiệm. Đặc biệt trong quá trình thực thi pháp luật.
Hai thứ rủi ro rất lớn cho người dân là tai nạn giao thông và chuyện cháy nổ. Hai cái này đều có những nguyên nhân thuộc về nhà nước, thuộc về hệ thống".
Theo vị luật sư này, nếu có "bao thư" thì người nào cũng được cấp bằng lái xe dù chưa đạt yêu cầu. Nếu có "bao thư" thì những vi phạm trên đường phố như xe không an toàn, lái xe không an toàn cũng đều được cho qua. Nếu có "bao thư" thì nhà xây không an toàn cũng được cấp phép cho thuê…
Nhắc lại vụ cháy chung cư mini ở Hà Nội, Bác sĩ Nguyễn Viện nói với RFA về trách nhiệm của nhà quản lý trong việc bảo vệ sinh mạng người dân, theo quan điểm của ông :
"Thật ra khi xảy ra những sự cố như vậy thì đặt ra vấn đề chính phủ can thiệp ở mức độ nào để cứu dân. Nhưng đó là cái sau. Còn cái quan trọng nhất là phải ngăn ngừa từ đầu. Nếu xảy ra cháy thì phải có đường thoát để hạn chế mức thương vong cho người dân. Đó là trách nhiệm của các ban ngành, các địa phương.
Sau vụ này tôi không biết ai sẽ bị truy cứu trách nhiệm của những người tại địa phương đó ra sao. Người dân thì nhiều người hiểu biết cũng giới hạn và điều kiện, phương tiện cũng ít. Nhưng nhà quản lý phải làm sao cho tròn trách nhiệm, không thể coi thường sinh mạng người dân như vậy".
Nhà thơ, nhà báo Liêu Thái nêu ý kiến của ông với RFA sáng 14 tháng 9 :
"Nói về nguy cơ cháy nổ thì hầu như các chung cư đều có nguy cơ cháy nổ rất cao. Thứ nhất là do đường dây điện, chất lượng dây điện âm tường rất kém. Thứ hai là đường thoát hiểm không có. Thứ ba là không gian trong một căn hộ rất chật do thiết kế tiết kiệm mặt bằng. Nói chung cơ sở hạ tầng ở Việt Nam rất kém.
Đó là mới nói riêng chuyện chung cư thôi. Còn nói chung, đời sống của hầu hết người lao động ở Việt Nam thì…không còn gì để nói nữa !
Vụ cháy nhà chết người vừa rồi chỉ là một trong những mối nguy mà người dân phải đối mặt thôi. Nói một cách nghiêm túc, ở Việt Nam khi xây dựng một công trình, người ta không hề nghĩ đến sinh mạng của người khác. Hoàn toàn không nghĩ. Họ gần như vô cảm với sinh mạng người khác. Do đó, cái chết của hàng chục sinh mạng như trong vụ cháy vừa rồi là hệ quả tất yếu thôi.
Chính người mình ‘giết’ người mình thôi. Chính những người lao động đang ‘giết’ những người lao động. Những người xây dựng ‘giết’ người đến ở. Nói chung, khi nói đến chuyện an toàn, sinh mạng của con người thì có thể nói, nó không an toàn ở đất nước này".
Quyền sống, quyền được bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, thân thể là một trong những quyền nhân thân cơ bản và quan trọng trong cuộc sống hằng ngày của mỗi công dân. Quyền này được quy định lần đầu tiên trong Bộ luật dân sự năm 1995. Đây được coi là trách nhiệm chung của nhà nước và toàn xã hội.
Nguồn : RFA, 14/09/2023