Nhân vụ 'Quyết Chiến với đường lưỡi bò', nghĩ tiếp về "ngoại giao công chúng"
Trần Quyết Chiến, tay cơ billiard Việt Nam, ngày 23/9 đã bỏ giải đấu ở Thượng Hải về nước, vì Trung Quốc đã "lén" chiếu đường đứt khúc chín đoạn vào buổi truyền hình về trận đấu. Vậy là công chúng bình thường cũng có thể có cách riêng để thể hiện lòng tự tôn dân tộc, bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Cơ thủ Trần Quyết Chiến
Thật đáng khâm phục tinh thần sẵn sàng bảo vệ chủ quyền quốc gia ở mọi nơi mọi lúc của một vận động viên thể thao có đẳng cấp quốc gia lẫn quốc tế. Vận động viên Trần Quyết Chiến đã hủy "ngang xương" trận đấu với tay cơ billiard Dick Jaspers (Hà Lan), rồi về nước ngay trong buổi tối cùng ngày 23/9.
Bất luận câu chuyện Quyết Chiến đã liên lạc như thế nào với những người có trách nhiệm từ Sài Gòn, việc phát hiện ra Trung Quốc đã lén lút chiếu chậm đường đứt khúc chín đoạn trên Biển Đông (mà nay đã thành mười đoạn) trong quá trình truyền hình về trận đấu là một ý đồ rất dễ bị bỏ qua nếu mất cảnh giác.
Thầy trò của Chiến đã xác quyết như thế này với truyền thông : "Trong quá trình diễn ra trận đấu của Quyết Chiến và Dick Jaspers, truyền hình trực tiếp có chiếu chậm một đoạn lồng ghép hình đường lưỡi bò. Lúc này, Quyết Chiến đang thi đấu nên không thấy, nhưng sau đó anh đã được thông báo về sự việc".
Đường chín đoạn của Trung Quốc trên bản đồ
Truyền thông trong nước mấy hôm rầy cũng "nóng lên" trên các trang mạng. Hầu hết các tờ báo bất kể lớn hay nhỏ, đều đưa tin nổi bật về vụ "Quyết Chiến với lưỡi bò". Dư luận chung thán phục, ca ngợi ý thức công dân cao của cá nhân snooter, cũng có nhiều lời ghi tặng huấn luyện viên trưởng đội tuyển billiard Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Việt Hòa.
Phản ứng của Sở Văn hóa Thể dục thể thao Thành phố Hồ Chí Minh có mặt đáng khen. Sở đã thường xuyên nhắc nhở các huấn luyện viên, vận động viên của các thành phố khi đi thi đấu nước ngoài về những tình huống, sự cố tương tự như trên có thể xảy ra. Mỗi thành viên phải luôn có ý thức tự tôn dân tộc, bảo vệ màu cờ sắc áo và hình ảnh đất nước.
Truyền thông dẫn lời người phụ trách Sở Văn hóa Thể Thao Thành phố Hồ Chí Minh nói, sẽ có văn bản gửi Liên đoàn Billiard thế giới đề nghị phải tôn trọng các bên tham gia khi tổ chức các giải quốc tế tương tự. Thấy việc cần làm ngay là dám quyết định, đừng mất thời gian vào báo cáo, xin chỉ thị, làm nguội tinh thần thượng võ yêu nước của thế hệ trẻ mà snooker Trần Quyết Chiến là tiêu biểu.
Nên phát huy "Ngoại giao công chúng"
Đáng chú ý là kể từ khi Việt Nam và Hoa Kỳ chủ động nâng quan hệ lên cấp độ "Đối tác chiến lược toàn diện" (Comprehensive Strategic Partnership - CSP), các mối bang giao giữa Việt Nam với Trung Quốc tiếp tục có những diễn biến phức tạp. Hàng chục tấn tôm hùm chờ xuất khẩu qua Lối mở Km3+4 (phượng Hải Yên, thành phố Móng Cái, Quảng Ninh) đã bị chết hàng loạt, do phía Trung Quốc chặn nhập khẩu, doanh nghiệp Việt mất trắng tiền tỉ.
Xe tải chờ mang hàng từ Việt Nam qua biên giới Trung Quốc ở Lạng Sơn bị hải quan Trung Quốc ngăn chặn
Mới đây nhất, ngày 26/9/2023, người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng vừa lên tiếng phản đối các hoạt động của Trung Quốc tại Đá Bắc và Đá Bông Bay thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam. Bà Hằng nêu rõ : "Việc Trung Quốc lắp đặt và đưa vào sử dụng hai trạm nhận dạng tàu thuyền tự động tại Đá Bắc và Đá Bông Bay thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam là vi phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa".
Mặc cho vấn đề Biển Đông căng thẳng nhưng tại khóa họp 78 của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc vừa qua, lần đầu tiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã không đề cập đến các hành động Trung Quốc liên tục đưa các tàu vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Không nói ra nhưng ai cũng hiểu, Việt Nam vừa có bước đột phá trong quan hệ với Mỹ, nên về sách lược, Hà Nội phải cố gắng giữ không khí hòa dịu với Bắc Kinh.
Trong bối cảnh quan hệ CSP sẽ đi vào "pha" thực thi, rõ ràng chỉ một mình ngoại giao nhà nước sẽ không bao hết được sân. Đã đến lúc hãy để người dân được chủ động có nhiều sáng kiến hơn nữa thì lợi ích quốc gia – dân tộc sẽ được bảo đảm thêm bằng các kênh dân sự, uyển chuyển, linh hoạt và hiệu quả không kém.
Trước nay, khái niệm "ngoại giao nhân dân" đã được nói tới nhiều. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh teo tóp hiện nay của xã hội dân sự, "ngoại giao nhân dân", "ngoại giao công chúng" cần được cập nhật và khuyến khích.
Trong quan hệ với Trung Quốc, nên để người dân có quyền bày tỏ phản đối của mình trước những hành động xúc phạm đến chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc, làm tổn hại đến uy tín và lợi ích của tổ chức và cá nhân người Việt Nam. Nếu có chuyện quốc gia đại sự nhưng nhà nước phải tạm thời né tránh, thì hãy để "ngoại giao công chúng" vào cuộc. Câu chuyện về khí phách của Trần Quyết Chiến kể trên là một trong nhiều ví dụ.
Nên chăng sớm có chương trình hành động quốc gia về "Các loại hình ngoại giao công chúng trong kỷ nguyên mới" ?
Đinh Hoàng Thắng
Nguồn : BBC, 28/09/2023