Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

27/10/2023

Bỏ phiếu tín nhiệm ở Quốc hội : đòn hỏa mù che mắt suy thoái kinh tế ?

Trường Sơn

Bỏ phiếu tín nhiệm ở Quốc hội có tác dụng đến đâu ?

Trường Sơn, RFA, 27/10/2023

Quốc hội Việt Nam vừa tiến hành cuộc bỏ phiếu tín nhiệm đối với các quan chức Nhà nước và Chính phủ. Đây mới chỉ là lần thứ tư hoạt động này được diễn ra, trong lịch sử hoạt động của cơ quan vốn được tuyên truyền là nắm quyền lực cao nhất trong bộ máy Nhà nước.

phieu1

Việc lấy phiếu tín nhiệm nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội. Ảnh minh họa : TTXVN

Trong đợt này, có tổng cộng 44 chức danh xuất hiện trong lá phiếu tín nhiệm. Đó là những quan chức đứng đầu Nhà nước, Chính phủ, các bộ và ban ngành. Và nhiệm vụ của các đại biểu Quốc hội là đánh giá mức tín nhiệm đối với mỗi người, với ba mức gồm : tín nhiệm cao, tín nhiệm, và tín nhiệm thấp.

Trên lý thuyết thì đây là những chức danh do Quốc hội bầu, vì vậy, cơ quan này cũng có thẩm quyền đưa ra phán quyết về mức độ tín nhiệm đối với các vị trí trên.

Lần bỏ phiếu tín nhiệm đầu tiên được Quốc hội Việt Nam thực hiện vào năm 2013, trong mười năm qua, mới chỉ có thêm ba cuộc bỏ phiếu được thực hiện. Điều đó cho thấy đây không phải là hình thái sinh hoạt chính trị được kỳ vọng sẽ diễn ra thường xuyên.

Trên thực tế, để được trao thẩm quyết nhận xét năng lực lãnh đạo của bộ máy Nhà nước, Quốc hội Việt Nam đã trải qua nhiều năm cải cách. Từ một cơ quan được coi là ‘bình phong’, trở thành một cơ quan có nhiều quyền hành hơn trong vấn đề lập pháp và giám sát.

Trao đổi với Đài Á Châu Tự do, tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, chuyên gia nghiên cứu về nền chính trị Việt Nam, cho biết thêm về vấn đề này :

"Nếu chúng ta nhìn vào vai trò của việc lấy phiếu tín nhiệm, thì cũng phải nhìn vào sự tiến triển trong vai trò của Quốc hội Việt Nam trong hệ thống chính trị. Từ năm 1986 trở về trước thì vai trò của Quốc hội không lớn, nhưng kể từ những năm 90 trở về đây, thì Quốc hội đã trở thành một nhánh quyền lực rất mạnh, cùng với bên Chính phủ và bên Đảng".

Đây là hệ quả của trào lưu cải cách chính trị được đưa ra vào năm 1986 dưới cái tên Đổi Mới. Quốc hội Việt Nam không những được trả lại một vài chức năng lập pháp, mà còn được mở cửa cho công chúng theo dõi, thông qua việc phát trực tiếp các phiên họp trên truyền hình, cũng như việc bắt đầu các hoạt động chất vấn đối với các quan chức chính phủ.

Đỉnh cao của việc Quốc hội thực hiện chức năng của một cơ quan giám sát, theo tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, là ở sự kiện đại biểu Dương Trung Quốc công khai kêu gọi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng từ chức hồi năm 2012.

Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là lá phiếu của Quốc hội có quyền lực để bãi nhiệm các chức danh không nhận đủ sự tín nhiệm, thay vào đó, thì theo quy định, những người nhận quá nửa số phiếu là phiếu tín nhiệm thấp, thì được động viên xin từ chức, thay vì lập tức bị cách chức.

Quy định trên, theo tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, thể hiện sự thận trọng của Đảng cộng sản, nhằm tránh dẫn đến đấu đá nội bộ :

"Cách này một phần nào đấy để giảm thiểu các rủi ro, thứ nhất là gây mâu thuẫn trong nội bộ, hai là nguy cơ những phe nhóm trong nội bộ lợi dụng chuyện lấy phiếu tín nhiệm này để tạo ra bè phái. Đây là nguy cơ mà Đảng cộng sản rất lo ngại".

Có lẽ cũng chính vì lo ngại việc trao cho Quốc hội quá nhiều quyền lực sẽ dẫn đến nguy cơ mất kiểm soát, và tranh chấp nội bộ, nên Đảng cộng sản mới tạo ra các quy định nhằm hạn chế năng lực giám sát cũng như lập pháp của Quốc hội.

Kể cả trong vấn đề lấy phiếu tín nhiệm, vốn được coi là hoạt động giám sát ở mức độ cao nhất đối với nhánh hành pháp, thì các hạn chế vẫn tồn tại, đương cử như việc lấy phiếu tín nhiệm phải được diễn ra một cách định kỳ, thay vì bất cứ khi nào có đủ đại biểu tán thành như cách mà quốc hội các nước dân chủ hoạt động, hoặc bản thân việc đánh giá tín nhiệm cũng cho thấy mức độ thận trọng cao.

Thay vì chỉ dùng hai mức là tín nhiệm và bất tín nhiệm như các nước khác, ở Việt Nam chia thành ba mức : tín nhiệm cao, tín nhiệm, và tín nhiệm thấp. Tức là dù sao thì vẫn được tín nhiệm, chỉ khác ở mức độ.

Bình luận về điều này, tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện tư vấn, phản biện chính sách độc lập (IDS - đã tự giải thể), cho biết quan điểm của ông :

"Cái kiểu lấy phiếu tín nhiệm của Việt Nam nó lạ lắm, chỉ có Việt Nam mới làm như vậy chứ không ở đâu người ta làm thế cả".

Tuy "lạ lùng" là vậy, thế nhưng theo tiến sĩ Nguyễn Quang A thì việc bỏ phiếu tín nhiệm cũng có tác dụng nhất định, ông nói thêm :

"Chắc chắn là nó còn tốt hơn là không có bỏ phiếu tín nhiệm gì cả, như là ở Trung Quốc và Bắc Triều Tiên thì không có chuyện bỏ phiếu tín nhiệm. Cái việc bỏ phiếu tín nhiệm kỳ lạ như ở Việt Nam nó có tác dụng nhất định nào đấy.

Thứ nhất là để cho người dân và bên ngoài thấy là chúng tôi cũng tiến bộ, cũng làm chuyện này. Và nó cũng tạo ra áp lực đối với những người bị nhiều phiếu tín nhiệm thấp, hoặc nhiều phiếu tín nhiệm vừa, được ít phiếu tín nhiệm cao, thì nó cũng gây áp lực cho họ. Về cái khía cạnh đấy thì tôi nghĩ là nó tăng cường sự cạnh tranh, mà thế thì là tốt".

Về mặt tổng thể, theo tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, việc tổ chức lấy phiếu tín nhiệm và các cải cách khác đối với các sinh hoạt của Quốc hội, là nhằm củng cố tính chính danh của đảng cầm quyền :

"Đảng cộng sản cũng muốn kênh Quốc hội, đặc biệt thông qua các hoạt động chất vấn và lấy phiếu tín nhiệm, để tăng tính chính danh của hệ thống, để đảm bảo được ít nhất về mặt diễn ngôn là Quốc hội thực sự đại diện cho quyền lợi của người dân".

Ở chiều ngược lại, tiến sĩ Nguyễn Quang A cho rằng người dân Việt Nam không thực sự quan tâm đến kết quả của việc lấy phiếu tín nhiệm. Bởi theo vị cựu ứng viên đại biểu quốc hội này, thì người dân hiểu rõ rằng Quốc hội thực chất không có tiếng nói trong việc sắp xếp nhân sự cấp cao ở trong bộ máy nhà nước, mà tất cả nằm trong sự kiểm soát của Đảng cộng sản.

"Có rất nhiều người được Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm rất cao nhưng cuối cùng thì hoặc mắt chức, hoặc bị tù, mà cái đấy thì người dân thấy rất rõ trong năm, sáu năm vừa rồi.

Thực sự là các Đại biểu Quốc hội không phải do người dân bầu mà là do Đảng cử ra, rồi dân cũng làm ra vẻ bầu. Rồi tất cả những cán bộ cấp cao mà thường bị lấy phiếu tín nhiệm, cũng là những cán bộ đã được đảng cộng sản Việt Nam chọn lọc một cách rất kỹ lưỡng. Giống hệt như là hàng chục tướng công an, hàng chục tướng quân đội, và bao nhiêu bộ trưởng, bao nhiêu uỷ viên trung ương Đảng, và có cả một ông uỷ viên Bộ Chính trị nữa đã phải vào tù.

Như vậy thấy rằng sự cách biệt giữa cái chuyện Đảng cử và cái chuyện dân bầu, thực sự nó xa vời đến mức nào".

Trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm diễn ra hôm 25/10/2023, không một vị cán bộ nào nhận được số phiếu tín nhiệm thấp lên đến 50%, do vậy, không ai phải tự xin từ chức. 

Trường Sơn

Nguồn : RFA, 27/10/2023

*****************************

Quc hi Vit Nam công b mc đ tín nhim các lãnh đo

VOA, 26/10/2023

Th tướng Phm Minh Chính có s phiếu tín nhim cao ít hơn nhiu so vi Ch tch Quc hi Vương Đình Hu trong khi nhiu thành viên trong ni các ca ông Chính nhn được nhiu phiếu tín nhim thp, theo kết qu ly phiếu tín nhim va được Quc hi Vit Nam công b.

phieu2

Đi tướng Phan Văn Giang, b trưởng Quc phòng, nhn được nhiu phiếu tín nhim cao nht

Trước đó, hôm 24/10, trong khuôn kh k hp th 6, Quc hi khóa 15, hơn 470 đi biu Quc hi Vit Nam đã đánh giá mc đ tín nhim ca h đi vi 44 chc danh mà h bu ra, t các lãnh đo Quc hi cho đến các lãnh đo Nhà nước và quan chc Chính ph.

Bn cht ca cái được gi là ly phiếu tín nhim này là đ xem các lãnh đo được tín nhim nhiu hay ít thế nào, ch không phi xác đnh xem h được tín nhim hay là không tín nhim. Do đó, có ba mc phiếu đ đi biu Quc hi cân nhc cho tng người là tín nhim cao, tín nhim hay tín nhim thp.

Riêng Ch tch nước Võ Văn Thưởng do không được Quc hi bu t đu nhim k mà ch mi được bu lên hi đu năm đ thay thế ông Nguyn Xuân Phúc nên không nm trong din được đánh giá tín nhim ln này.

Theo kết qu được công b vào chiu ngày 25/10, B trưởng Quc phòng Phan Văn Giang, Ch tch Quc hi Vương Đình Hu và phó Ch tch Quc hi Trn Quang Phương nm trong tp ba người có s phiếu tín nhim cao nhiu nht, ln lượt là 448, 437 và 426 phiếu.

Xếp sau đó là phó ch tch Quc hi Trn Thanh Mn, được 414 phiếu tín nhim cao, và phó ch tch nước Võ Th Ánh Xuân được 410 phiếu.

Trong khi đó, Th tướng Phm Minh Chính ch nhn được 373 phiếu tín nhim cao, thp hơn hơn nhiu so vi ông Giang, ông Hu, và thp hơn c cp phó ca ông là phó Th tướng Lê Minh Khái. Ông Khái nhn được 384 phiếu tín nhim cao.

Nếu trong khi lãnh đo Quc hi, bao gm ch nhim các y ban, s phiếu tín nhim thp ch dao đng t vài phiếu cho đến trên dưới 10 phiếu thì trong khi chính ph, s phiếu tín nhim thp lên đến hàng chc phiếu.

‘Đi s v s phiếu tín nhim thp là B trưởng Giáo dc và đào to Nguyn Kim Sơn vi 72 phiếu. Đng trước ông Sơn v s phiếu tín nhim thp là các v B trưởng Khoa hc và công ngh Hunh Thành Đt vi 71 phiếu, B trưởng Văn hóa, th thao và du lch Nguyn Văn Hùng vi 62 phiếu, B trưởng Công Tthương Nguyn Hng Diên vi 61 phiếu và B trưởng Y tế Đào Hng Lan vi 54 phiếu.

Tuy nhiên, con s này vn nh so vi tng s 472 phiếu cho mi v. Xét tng th thì không có ai trong s 44 lãnh đo được ly phiếu tín nhim có s phiếu tín nhim thp quá 50% tng s phiếu.

Đt ly phiếu tín nhim này được tiến hành khi Quc hi khóa 15, vn được bu ra hi năm 2021, đã đi được na nhim kỳ 5 năm.

Ngoài Ch tch nước Võ Văn Thưởng, hai phó Th tướng Trn Hng Hà và Trn Lưu Quang cũng va được bu lên hi đu năm nên không nm trong din được ly phiếu tín nhim ln này.

Quc hi Vit Nam không cho biết rõ kết qu tín nhim này s nh hưởng thế nào đi vi các v lãnh đo, chng hn có khen thưởng gì cho các v được tín nhim cao hay x pht thế nào các v được tín nhim thp.

Nguồn : VOA, 26/10/2023

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Trường Sơn
Read 240 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)