Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Published in

Diễn đàn

12/12/2023

Việt Nam được lợi gì khi tham gia những "cộng đồng" của Trung Quốc ?

Hà Hoàng Hợp, Diễm Thi, Trân Văn

"Cộng đồng cùng chung một tương lai" và "Cộng đồng chung vận mệnh" giống mà khác nhau !

Hà Hoàng Hợp, Diễm Thi, RFA, 12/12/2023

Diễm Thi : Trước hết, xin ông cho biết chuyến thăm của Chủ tịch Trung Quốc đến Việt Nam lần này có điểm gì đặc biệt ?

congdong1

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng tại Hà Nội vào ngày 12/12/2023. AFP

Hà Hoàng Hợp : Việt Nam và Trung Quốc có câu "năm cùng tháng tận" nhưng chuyến thăm của ông Tập Cận Bình đến Việt Nam lại vào cuối năm. Nó có điều gì đó đặc biệt ở đây. Thứ hai, chuyến thăm này là một sự cần thiết của ông Tập để đáp lại chuyến thăm năm ngoái của ông Nguyễn Phú Trọng. Thứ ba, Trung Quốc có kỳ vọng mở ra thời kỳ mới trong quan hệ hai nước với những đề xuất như Vành đai - Con đường, đường sắt, vận mệnh chung…

Diễm Thi : Mấy năm gần đây, cụm từ "Cộng đồng chung vận mệnh" được Bắc Kinh nhắc đến nhiều trong các cuộc gặp song phương cấp cao với Việt Nam. Theo ông, ý đồ của Trung Quốc là gì, thưa tiến sĩ ?

Hà Hoàng Hợp : Nó là một cái gì đó như một bức tranh vẽ trên tường hay trên giấy mà người ta không hiểu hình dung của nó. Nói bằng ngôn ngữ chính thức thì "Cộng đồng chung vận mệnh" này là một khái niệm/khẩu hiệu được ông cựu Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào nói ra vào năm 2007. Bẵng đi một thời gian, đến năm 2013 thì ông Tập bắt đầu dùng rất nhiều. "Cộng đồng chung vận mệnh" đề cập đến ý tưởng rằng tất cả con người và các quốc gia trên thế giới đều liên kết với nhau và chia sẻ một tương lai chung về y tế, chính trị, vân vân...

Ý nghĩa là muốn kêu gọi một sự quản trị, quyết định toàn cầu và thúc đẩy hợp tác, cạnh tranh giữa các quốc gia. Hợp tác hơn là cạnh tranh. Nó thừa nhận các lợi ích an ninh và kinh tế trong liên kết giữa các quốc gia. Trung Quốc kêu gọi sự cảm thông, phối hợp và trách nhiệm để đối phó với các mối đe dọa chung, xây dựng một tương lai chung tốt đẹp hơn.

Ý đồ của Trung Quốc là vẽ lên một bức tranh về thế giới nhằm mục tiêu thách thức trật tự thế giới đã có từ năm 1945. Đây là điều quan trọng nhất. Mà cái ý đồ thách thức này gồm hai phần : Trung Quốc muốn xây dựng một trật tự quốc tế mới và Trung Quốc muốn dẫn dắt, lãnh đạo trật tự mới này. Đấy là hai ý đồ căn bản của Trung Quốc.

Diễm Thi : Thưa Tiến sĩ, Chủ tịch Tập Cận Bình mong muốn Việt Nam tham gia "Cộng đồng chung vận mệnh". Theo ông, liệu người dân Việt Nam có nên lo ngại nếu Việt Nam ký kết tuyên bố về việc này không ?

Hà Hoàng Hợp : Thực ra người Việt Nam người ta cũng hiểu là "Cộng đồng chung vận mệnh" nó đẹp trên chữ nghĩa, nhưng vẫn cùng nhau xem xét để có thể cụ thể hóa nó. Mà cụ thể hóa thì phải dần dần chứ cái này có phải là một văn bản chặt chẽ và tham gia vào sẽ thành mối quan hệ ràng buộc đâu.

Hai nước vừa ký tuyên bố "Cộng đồng cùng chung một tương lai". Cụm từ này và cụm từ "Cộng đồng chung vận mệnh" nó cũng gần như nhau thôi. Trung Quốc họ bảo đấy là một nhưng Việt Nam nghĩ khác. Công nhận với nhau thế nên hai bên ký vào tuyên bố chung ấy thôi.

Vì nó không rõ ràng và cái này chỉ là ký vào tuyên bố chung. Trong tương lai cần nhiều bước để cụ thể hóa nó. Tôi lấy một ví dụ nhận thức chung về sáng kiến "Hai hành lang và một vành đai kinh tế" giữa Trung Quốc và Việt Nam. Hai bên thảo thuận về mặt nguyên tắc với nhau từ năm 2005 nhưng đến nay chưa cụ thể. Và ngay cả nếu đồng ý Trung Quốc hiện đại hóa đường sắt từ Hà Khẩu đến Hải Phòng qua Hà Nội thì nó cũng năm vào khung "Hai hành lang và một vành đai kinh tế". Lại càng không nằm trong "Sáng kiến vành đai và con đường".

Cụ thể hóa như thế thì nó vẫn không hoàn toàn rõ ràng. Mà như thế thì người Việt Nam không cần phải lo lắng. Người Việt Nam thừa sức nhận thức rằng, đây không phải cứ ký tuyên bố chung, cứ công nhận với nhau về mặt nguyên tắc thì Việt Nam trở thành đồng minh của Trung Quốc. Việt Nam không thể là đồng minh của Trung Quốc được.

Việt Nam không làm việc gì mà chỉ có lợi cho Trung Quốc và Việt Nam không có lợi cả. Đấy là nguyên tắc của Việt Nam.

Ở đây, cần nhắc lại nguyên tắc và thực hành quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc từ trước sau cuộc chiến tranh xâm lược của Trung Quốc vào Việt Nam năm 1979 là, cái gì hợp tác được thì hợp tác, còn không thì phải đấu tranh. Mức thấp nhất là phải cảnh giác.

Diễm Thi : Thưa tiến sĩ, theo nhận định của ông, vấn đề Biển Đông có tiến triển gì có lợi hơn cho Việt Nam sau chuyến thăm Việt Nam lần này của ông Tập Cận Bình không ?

Hà Hoàng Hợp : Không có thay đổi gì hết. Hai lần trước ông ấy sang Việt Nam và mấy lần Tổng bí thư, Chủ tịch nước Việt Nam sang thăm Trung Quốc thì trong các tuyên bố chung đều có một câu là : "Trung Quốc sẽ giải quyết thỏa đáng vấn đề tranh chấp Biển Đông với Việt Nam".

Cái chữ "thỏa đáng"của Trung Quốc thì ai cũng hiểu rằng đấy là từ che giấu bản chất của vấn đề. Vì Trung Quốc gọi là "thỏa đáng" nghĩa là Trung Quốc không bao giờ nhân nhượng chuyện Biển Đông không phải là của Trung Quốc, tức là phần đường 9 đoạn, hay 10 đoạn hay 11 đoạn mà Trung Quốc tự vẽ ra là của Trung Quốc, không bao giờ có thể thay đổi được.

Và người Trung Quốc chỉ có thể cho nước khác, trong đó có Việt Nam được khai thác chung. "Thỏa đáng" là như thế. Mà cái chữ "thỏa đáng" ấy nó đồng nghĩa với việc làm trái với luật pháp quốc tế của Trung Quốc. Đấy là cái chữ thỏa đáng mà người Trung Quốc hiểu. Tuyên bố trắng trợn là chúng tôi có những yêu cầu, đòi hỏi phi pháp, đơn phương nhưng chúng tôi vẫn bám lấy cho tới cùng.

Ở Biển Đông, ngay hôm qua Trung Quốc đã dùng tàu Hải cảnh để phun vòi rồng vào tàu kiểm ngư của người Philippines. Mà hành động ấy là hành động không những là đe dọa Philippines mà đấy còn là đe dọa cả Việt Nam nữa. Không ai ngây thơ trước những hành động ấy của Trung Quốc cả. Họ tính toán rất là kỹ và họ có một bộ máy chỉ huy từ trên xuống dưới một cách chắc chắn, chặt chẽ. Họ đe dọa cả Manila lẫn Hà Nội.

Diễm Thi : Theo như nhận định của ông, tình hình Biển Đông không có gì thay đổi. Vậy Việt Nam đã và sẽ làm gì để đối phó với Trung Quốc, thưa tiến sĩ ?

Hà Hoàng Hợp : Trước hết, Việt Nam khích lệ Trung Quốc tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước về Luật biển 1982 và các bộ luật khác mà Trung Quốc hứa nhưng không bao giờ làm. Thay vào đó, Trung Quốc thực hiện một loạt các hành đông gọi là chiến thuật vùng xám.

Đó là một loạt các hành động mập mờ để cho phép Trung Quốc mở rộng kiểm soát Biển Đông, dẫn tới việc cuối cùng có thể sở hữu được Biển Đông về mặt chủ quyền mà không gây ra chiến tranh toàn diện.

Việt Nam phải thực hiện một số điều căn bản để đối phó với Trung Quốc, bao gồm : Tố cáo các hành động phi pháp của Trung Quốc và công bố công khai các bằng chứng. Việt Nam làm thường xuyên ; Tăng cường tuần tra thực thi pháp luật hàng hải tại các khu vực tranh chấp ; Tăng cường quan hệ an ninh với các cường quốc bên ngoài như Mỹ, Ấn Độ và Nhật Bản ; Tìm hiểu các thỏa thuận phát triển chung để ngăn chặn sự hành động đơn phương của Trung Quốc ; Tìm kiếm và chuẩn bị trọng tài quốc tế để khi cần bác bỏ yêu sách của Trung Quốc về mặt pháp lý.

Nếu Trung Quốc chuyển chiến thuật vùng xám thành chiến tranh thì dĩ nhiên, "anh đánh tôi thì tôi phải đánh lại" dù không ai muốn chiến tranh.

Diễm Thi : Trong buổi tiếp Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị đầu tháng 12 vừa qua, Chủ tịch Việt Nam Võ Văn Thưởng nhấn mạnh, Việt Nam luôn coi quan hệ với Trung Quốc là lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu trong tổng thể chính sách đối ngoại của mình. Vậy với những quốc gia khác thì sao, thưa Tiến sĩ ?

Hà Hoàng Hợp : Câu ấy thì Việt Nam cũng nói với Mỹ, cũng nói với Hàn Quốc, cũng nói với Nhật Bản, cũng nói với Nga. Tất cả đều là hàng đầu hết vì nó quan trọng như nhau.

Nếu ông ấy bảo đặt quan hệ Việt Nam với Trung Quốc lên số một thì lúc ấy mới thành vấn đề. "Hàng đầu" không phải là chỉ có một quốc gia duy nhất đâu. "Hàng đầu" ở đây là một số quốc gia. Đó là kiểu chơi chữ nên mình không cần phải nghi ngại.

Hàng đầu ở đây theo tôi là có sáu đối tác. Đó là Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Hàn, Mỹ và Nhật Bản. Đó là sáu mối quan hệ hàng đầu. Trong sáu mối quan hệ ấy không có thứ tự ai là số một, ai là số hai hết.

Ai cũng hiểu rằng Việt Nam đang thực hiện một chính sách đối ngoại theo nhiều hướng. Mà cái chính sách đối ngoại ấy dựa trên một cái chân kiềng gồm 18 chân kiềng. Đó là 18 nước mà Việt Nam thiết lập các mối quan hệ đối tác chiến lược. Trong đó có quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với sáu nước. Đó là sáu chân kiềng quan trọng nhất và Việt Nam phải tương tác một cách hài hòa nhằm tạo cho mình một cái thế cân bằng, an ninh, phù hợp và bền vững.

Diễm Thi : Cám ơn Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp đã dành thời gian cho RFA.

Diễm Thi

Nguồn : RFA, 13/12/2023

**********************

Hãy cn trng vi mi quan h ‘rt hiếm thy trên thế gii’

Trân Văn, VOA, 12/2/2023

Gii lãnh đo Trung Quc vn tng đ ra "16 ch vàng" và "tinh thn bn tt" đ đnh hướng cho quan h Vit Trung nay đang qung bá "bn kiên trì".

congdong2

Ông bà Nguyn Phú Trng đón ông bà Tp Cn Bình ti Hà Ni, ngày 12 tháng 12. (Photo by Nhac NGUYEN / P)

Ông Tp Cn Bình Tổng bí thư đng cng sn Trung Quc kiêm Ch tch Nhà nước Trung Quc va đến Vit Nam(1). Đây là ln th ba ông Tp Cn Bình đến thăm Vit Nam vi c hai tư cách như va k (ln đu năm 2015, ln sau năm 2017). Vài gi trước khi chiếc phi cơ ch ông Tp Cn Bình h cánh phi trường Ni Bài, t Nhân Dân gii thiu mt bài viết được cho là ca ông Tp Cn Bình, trong đó, ông ta nhn mnh, ông ta cm thy Vit Nam "vô cùng thân thiết", đến Vit Nam "ging như đến thăm h hàng, láng ging" (2).

Gii lãnh đo Trung Quc vn tng đ ra "16 ch vàng" (láng ging hu ngh, hp tác toàn din, n đnh lâu dài, hướng ti tương lai) và "tinh thn bn tt" (láng ging tt, bn bè tt, đng chí tt, đi tác tt) đ đnh hướng cho quan h Vit Trung đang qung bá "bn kiên trì" (tin cy ln nhau, hài hòa li ích, hu ngh thân thiết, đi x chân thành). Trong thư gi cho t Nhân Dân đ cơ quan ngôn lun ca Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam giúp qung bá trước ch trương, đường li đi ngoi ca Trung Quc, Tp Cn Bình v v người Vit : "Người thân mong người thân tt, láng ging mong láng ging tt" !

***

Cũng thi đim này, Stars and Stripes gii thiu bài tng kết v va chm gia Trung Quc và Philippines Biển Đông trong 2023. T đu năm đến nay, các tàu có vũ trang ca Trung Quc (hi quân, hi cnh, dân quân bin) đã có năm loi hành đng gây hn đáng chú ý khu vc Biển Đông : Phóng laser vào tàu công v ca Philippines khiến thy th đoàn quáng (tháng 2/2023). Vây tàu, vây đo (tháng 3/2023 và tháng 12/2023). Dùng súng phun nước tn công tàu công v ca Philippines (tháng 8/2023 và tháng 12/2023). Lp đt chướng ngi vt (hàng rào ni) đ cn tr hot đng ca ngư dân Philippines (tháng 9/2023). Liên tc hăm da tàu đánh cá, khiêu khích tàu công v ca Philippines.

Jonathan Malaya - Phát ngôn viên ca lc lượng đc nhim ti Biển Đông ca Philippines nhn đnh :Các hành đng ca Trung Quc Biển Đông cho thy h thc s mun giatăng căng thng(3). Người Vit, đc bit là ngư dân Vit không l lm gì vi nhng loi hành đng này ca Trung Quc. Ít nht chúng đã xut hin và tn ti trên Biển Đông khong hai thp niên. Tuy nhiên Philippines khác Vit Nam ch công b tt c các hành đng hung hăng ca Trung Quc và va kêu gi cng đng quc tế h tr bo v ch quyn, va h tr ngư dân nhm duy trì "bình thường hóa" di chuyn trên Biển Đông.

***

Trong "bn kiên trì" mà ông Tp Cn Bình va s dng cơ quan ngôn lun ca Ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam đ gii thiu đường li, ch trương đi ngoi ca gii lãnh đo Trung Quc trong "tình hình mi", người ta không thy Tổng bí thư Đng cng sn Trung Quc kiêm Ch tch nước Trung Quc đ ngh hai bên cùng "kiên trì" v "ch quyn" Biển Đông yếu t quan trng nht. Nếu ch có Trung Quc "kiên trì" vi nhng yêu sách v ch quyn thì "bn kiên trì" (tin cy ln nhau, hài hòa li ích, hu ngh thân thiết, đi x chân thành) có khác gì bp bm ?

Nếu trong các cuc hi đàm riêng bit gia Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, Ch tch nước, Ch tch Quc hi, Th tướng chính phủ vi ông Tp Cn Bình mà tt c cùng l đi, không "kiên trì" nêu ra đ cùng tho lun mt cách rch ròi, sòng phng v "ch quyn" thì chng l đó là lý do đ Đi s Trung Quc ti Vit Nam t tin đến mc không ngi tuyên b vi báo gii rng : Quan h gia hai đng, hai nước là "rt đc bit và có th nói là rt hiếm thy trên thế gii" (4) ?

***

Ngày 8/12/2015, khi gp g ông Nguyn Phú Trng - Tổng bí thư Đảng cộng sản Việt Nam như đi biu, đi din cho c tri các qun Ba Đình, Hoàn Kiếm ca thành ph Hà Ni ti Quc hi, nhiu c tri vn là cu viên chc ca h thng chính tr, h thng công quyn Vit Nam đã nhc đến nhng yếu t (như Trung Quc đưa giàn khoan Hi Dương 981 vào thăm dò du khí trong vùng đc quyn kinh tế ca Vit Nam sut t đu tháng 5/2014 cho đến gia tháng 7/2014, v.v.) khiến h cũng như nhiu người Vit khác lo ngi cho ch quyn quc gia.

Theo tường thut ca báo chí Vit Nam thì lúc đó ông Trng khng đnh :Càng ngày càng thy cách gii quyết vn đ Biển Đông ca Đảng cộng sản Việt Nam là đúng đn. Thay vì trc tiếp tr li nhng c tri dù li ích ca cá nhân và gia đình luôn luôn gn cht vi s tn vong ca Đảng nhưng không tránh khi hoang mang v cách hành x ca Đảng cộng sản Việt Nam trong quan h vi Trung Quc và bo v ch quyn ca Vit Nam ti Biển Đông, ông Trng vn li :Nếu đ xy ra đng đ gì thì tình hình bây gi bt n thế nào, chúng ta có ngi đây mà bàn vic t chc Đi hi đng được không ? Ta x lý mi quan h vi Trung Quc, M, Nht va qua như thế hp lý không ?

Ông Trng t ra rt t tin và t hào khi t tr li câu hi do chính ông nêu ra :"Ta" chơi vi tt c mà h đu phi n trng. Không phi vô tình mà va qua cùng lúc chúng ta đón ba nguyên th ln cùng đến Vit Nam. Va đón ông Tp Cn Bình xung sân bay li thay c, trang trí ngay đ đón Tng thng Italia...(5). Không rõ ông Trng quan nim như thế nào v "n trng", đc bit là s "n trng" mà Trung Quc cũng như ông Tp Cn Bình dành cho Vit Nam và cho chính ông ?

Cn nh, cho dù ông Tp Cn Bình được Vit Nam tiếp đón trng th, được mi trò chuyn vi Quc hi vào ngày 6/11/2015, công khai ha hn s cùng Vit Nam"nhìn v đi cc, hướng v lâu dài, tôn trng ln nhau" (6) nhưng ngay hôm sau (7/11/2015), khi đến thăm Đi hc Quc gia ca Singapore, ông Tp Cn Bình khng đnh : Bin Đông là ca Trung Quc, mt s đo ca Trung Quc đang b các nước khác xâm chiếm, do vy hot đng ca Trung Quc ti Biển Đông là nhm bo v ch quyn (7) ! Hi vng, ln này, ông Trng và đng ca ông không mc lm vì lý do khiến quan h gia hai đng, hai nước tr thành "rt đc bit và có th nói là rt hiếm thy trên thế gii".

Trân Văn

Nguồn : VOA, 13/12/2023

Chú thích

(1) https://vietnamnet.vn/tong-bi-thu-tap-can-binh-va-phu-nhan-den-ha-noi-bat-dau-tham-viet-nam-2225850.html

(2) https://nhandan.vn/xay-dung-cong-dong-chia-se-tuong-lai-trung-quoc-viet-nam-co-y-nghia-chien-luoc-mo-ra-trang-su-moi-chung-tay-huong-toi-hien-dai-hoa-post787021.html

(3) https://www.stripes.com/theaters/asia_pacific/2023-12-11/philippines-south-china-sea-tensions-12325268.html

(4) https://tuoitre.vn/dai-su-hung-ba-tong-bi-thu-tap-can-binh-rat-nho-mong-gap-tong-bi-thu-nguyen-phu-trong-2023121020331695.htm

(5) https://soha.vn/xa-hoi/tong-bi-thu-neu-dung-do-tren-bien-ta-co-ngoi-day-duoc-khong-20151208144743885.htm

(6) https://vnexpress.net/ong-tap-can-binh-viet-nam-trung-quoc-can-xuat-phat-tu-dai-cuc-de-xu-ly-bat-dong-3307934.html

(7) http://www.rfi.fr/vi/chau-a/20151107-tap-can-binh-lai-khang-dinh-bien-dong-la-cua-trung-quoc

Quay lại trang chủ

Additional Info

  • Author: Hà Hoàng Hợp, Diễm Thi, Trân Văn
Read 221 times

Viết bình luận

Phải xác tín nội dung bài viết đáp ứng tất cả những yêu cầu của thông tin được đánh dấu bằng ký hiệu (*)