Chỉ thị 24 kêu gọi chống lại ảnh hưởng của "các thế lực thù địch, phản động" lợi dụng sự hội nhập của Việt Nam với thế giới.
Thành phố Hồ Chí Minh nhìn từ Thủ Thiêm - Ảnh minh họa (The Diplomat)
Đảng cộng sản Việt Nam đã ban hành một chỉ thị có phạm vi rộng kêu gọi hạn chế hơn nữa đối với hoạt động của các nhóm xã hội dân sự như công đoàn, đồng thời tăng cường giám sát các tổ chức nước ngoài và công dân Việt Nam đi du lịch nước ngoài.
Tài liệu này, được gọi là Chỉ thị 24, được Project88, một tổ chức nhân quyền có trụ sở tại Bangkok tập trung vào Việt Nam, lấy được và nghiên cứu trong một báo cáo công bố hôm thứ Sáu. Mặc dù tổ chức này không thể xác minh độc lập tính xác thực của chỉ thị này, nhưng các tham chiếu trên một số phương tiện truyền thông của Đảng cộng sản Việt Nam cho thấy rằng chỉ thị này là xác thực.
Chỉ thị 24, được Bộ Chính trị ban hành vào tháng 7, tìm cách ngăn chặn và quản lý mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và sự mở cửa kinh tế của Việt Nam.
Như bản dịch tiếng Anh của Project88 đã nêu : "Việc hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng cũng như thực hiện các hiệp định thương mại đã tạo ra những khó khăn, thách thức mới cho an ninh quốc gia".
Điều này đã tạo kẽ hở cho "các thế lực thù địch, phản động" "tăng cường hoạt động phá hoại, chuyển hóa chính trị nội bộ… hình thành các liên minh, mạng lưới ‘xã hội dân sự’, ‘công đoàn độc lập’, tạo tiền đề hình thành các nhóm đối lập chính trị trong nước".
Do đó, Chỉ thị 24 kêu gọi tăng cường cảnh giác đối với các nhà đầu tư nước ngoài để đảm bảo họ không thể "núp bóng" và chiếm lĩnh "các lĩnh vực kinh tế quan trọng". Chỉ thị 24 cảnh báo rằng đối với tất cả những thành công kinh tế rõ ràng của Việt Nam, "an ninh kinh tế, tài chính, tiền tệ, đầu tư nước ngoài, năng lượng, lao động không vững chắc, tiềm ẩn nguy cơ phụ thuộc, thao túng và chiếm đoạt của nước ngoài đối với một số ‘khu vực nhạy cảm’ ". Chị thị này kêu gọi tăng cường giám sát những người lợi dụng các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã đưa ra để vận động và thành lập các tổ chức chính trị đối lập thực hiện "cách mạng màu" và "cách mạng đường phố". Với mục tiêu tương tự, chỉ thị cũng kêu gọi các cơ quan chức năng "quản lý chặt chẽ cán bộ, đảng viên, công dân Việt Nam ra nước ngoài làm ăn, hợp tác, giao lưu, thăm hỏi, du lịch".
Chị thị 24 kêu gọi tăng cường giám sát những người lợi dụng các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã đưa ra để vận động và thành lập các tổ chức chính trị đối lập thực hiện "cách mạng màu" và "cách mạng đường phố".
Theo Project88, Chỉ thị 24 "coi tất cả các hình thức hợp tác và thương mại quốc tế là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và đưa ra một kế hoạch đáng lo ngại để đối phó với những mối đe dọa này".
Ben Swanton, đồng giám đốc của Project88, cho biết trong một tuyên bố đi kèm với việc công bố báo cáo : "Mặt nạ đã được gỡ ra. Lãnh đạo Việt Nam đang nói rằng họ có ý định chính thức vi phạm nhân quyền bằng chính sách. Hiện tại, họ đang trực tiếp lạm dụng nhà nước và cần được cộng đồng quốc tế cô lập chứ không phải được chấp nhận".
Tuy nhiên, Chỉ thị 24 không phải là một sự khởi đầu mà là một sự sàng lọc và củng cố thực tiễn trước đây của Đảng cộng sản Việt Nam. Như giáo sư Carl Thayer, giáo sư danh dự tại Đại học New South Wales, nói với BBC, chỉ thị này " không báo hiệu một làn sóng đàn áp mới đối với các nhà hoạt động xã hội dân sự và dân chủ mà chỉ là ‘hoạt động bình thường’, tức là tiếp tục đàn áp bất kỳ hoạt động độc lập nào của các nhóm vận động, xã hội dân sự và các nhà hoạt động dân chủ".
Trong mười năm qua, Việt Nam đã thu hẹp rõ rệt không gian vốn dĩ rất ít dành cho tổ chức chính trị và báo chí độc lập. Vì Project88 đã ghi nhận kể từ năm 2016, bộ máy an ninh Việt Nam đã "bỏ tù nhiều nhà hoạt động nhân quyền và những người bất đồng chính kiến, đồng thời đóng cửa Hội nhà báo độc lập Việt Nam, nơi phát hành tin tức và tổ chức chống tham nhũng duy nhất hoạt động trong nước".
Chỉ trong tuần qua, chính quyền đã bắt giữ ông Nguyễn Chí Tuyến, một YouTuber bất đồng chính kiến nổi tiếng, và Nguyễn Vũ Bình, một nhà báo và nhà phê bình, cùng với 5 nhà hoạt động môi trường và bị bỏ tù vì các cáo buộc liên quan đến thuế trong hai năm qua.
Những gì chỉ thị này đưa ra là bằng chứng rõ ràng và vững chắc rằng mức độ mở cửa kinh tế ngày càng tăng của Việt Nam ra thế giới sẽ không tương xứng với bất kỳ mức độ tự do hóa chính trị nào. Điều này cũng khẳng định những nghi ngờ rằng Hà Nội không quan tâm đến việc tôn trọng, ít nhất là dưới hình thức tô điểm, các điều khoản về nhân quyền có trong một số thỏa thuận thương mại gần đây của Việt Nam, đặc biệt là Hiệp định Thương mại Tự do EU-Việt Nam (EVFTA) ký năm 2020.
Giống như Đảng cộng sản Trung Quốc ở Bắc Kinh, Đảng cộng sản Việt Nam đang tìm kiếm cơ hội hội nhập tốt nhất vào nền kinh tế toàn cầu đồng thời sàng lọc mọi ảnh hưởng có thể gây ra bất kỳ mối đe dọa nào đối với quyền lực của đảng. Sự khác biệt đối với Việt Nam, như Giám đốc BBC Jonathan nêu ra là về quy mô Việt Nam không đủ lớn để tái tạo "đại tường lửa" của Trung Quốc nhằm kiểm soát internet ; Việt Nam cũng không sở hữu thị trường nội địa khổng lồ của Trung Quốc, buộc Hà Nội phải dựa vào đầu tư nước ngoài để duy trì tăng trưởng kinh tế trong dài hạn. Thời gian sẽ trả lời liệu Hà Nội có thể đạt được điều mà Đặng Tiểu Bình từng làm ở Trung Quốc hay không : mở cửa sổ mà không cho "ruồi" bay vào. Nhưng xét đến việc Việt Nam đã được phương Tây chào đón như thế nào trong những năm gần đây, vừa là đối tác chiến lược vừa là điểm đến hấp dẫn của đầu tư nước ngoài, cho thấy khả năng thành công của Việt Nam là cao hơn.
Sebastian Strangio
Nguyên tác : Communist Party Directive Takes Aim At ‘Hostile Forces’ in Vietnam, The Diplomat, 04/03/2024
Anh Khoa lược dịch
Nguồn : VNTB, 05/03/2024