Tấn công nguồn xăng dầu : Ukraine, Mỹ đánh vào hầu bao của Nga
Thu Hằng, RFI, 03/04/2024
Nguồn thu từ xuất khẩu dầu lửa của điện Kremlin bị xáo trộn do cùng lúc phải đối mặt với sức ép từ Kiev và Washington. Drone của Ukraine liên tục tấn công vào các nhà máy lọc dầu, thậm chí rất sâu trong lãnh thổ Nga. Trong khi đó, Mỹ gây sức ép đối với các ngân hàng, đặc biệt là của Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất, còn giao dịch với Nga.
Khói bốc lên từ một nhà máy lọc dầu của Nga sau khi bị drone của Ukraine tấn công, trong vùng Ryazan, Nga, ngày 13/03/2024. via Reuters - Video Obtained By Reuters
Ukraine "đốt" hầu bao dầu lửa Nga
Từ đầu năm 2024, Ukraine tập trung vào "một mặt trận mới" : Tấn công vào các nhà máy lọc dầu của Nga để ngăn nguồn cung ứng nhiên liệu cho chiến trường và đánh thẳng vào hầu bao của điện Kremlin. Mở màn cho chiến dịch là vụ tấn công ngày 21/01 nhắm vào hai cơ sở khí đốt và dầu mỏ của Novatek ở cảng Ust-Luga, bên bờ biển Baltic, cách Kiev cả nghìn cây số. Tiếp theo là nhà máy lọc dầu của Rosneft ở thành phố Tuapse, miền nam Nga, bị tê liệt sau vụ tấn công ngày 25/01.
Theo thẩm định của Bloomberg ngày 19/02, các vụ tấn công của Ukraine làm Nga mất khoảng 18% khả năng lọc dầu thô. Còn bộ trưởng Năng lượng Nga thừa nhận "khối lượng lọc dầu giảm 7% kể từ đầu năm". Sang tháng 3, nhiều nhà máy quan trọng bị tấn công ở Ryazan, Novochakhtinsk, Kirichi, Nijni Novgorod, tiếp theo là ở vùng Samara. Sức ép gia tăng vào lúc Nga chuẩn bị bầu cử tổng thống, do đó chủ nhân điện Kremlin lại mang vũ khí nguyên tử ra dọa. Tuy nhiên, vụ tấn công mới nhất, diễn ra ngày 02/04, cho thấy sự lợi hại của drone Ukraine. Nhà máy Taneco của tập đoàn Tatneft, một trong những nhà máy lọc dầu lớn nhất của Nga với khả năng sản xuất 360.000 thùng dầu mỗi ngày, nằm cách Moskva đến 1.300 km về phía đông nam, bị trúng drone Ukraine.
Tấn công sâu, nhắm vào những cơ sở năng lượng đánh dấu sự thay đổi chiến lược lớn của Kiev. Một sĩ quan của Bộ Quốc phòng Ukraine khẳng định với CNN là chiến lược "được lên kế hoạch tỉ mỉ" nhằm "giảm nguồn thu của kẻ thù (Nga) và làm giảm nguồn tiền đến từ dầu lửa và chất đốt được Nga sử dụng trực tiếp để tài trợ cho cuộc chiến". Số lượng đạn pháo được Nga sản xuất hàng tháng cao gấp ba lần khả năng cung ứng của NATO cho Ukraine.
Vẫn theo Bloomberg, được trang Geo trích dẫn ngày 14/03, "đánh trực tiếp vào túi tiền của Moskva dường như là chiến lược mang lại hiệu quả" trong khi "năng lực tài chính của điện Kremlin có dấu hiệu mệt mỏi" và tổng thống "Vladimir Putin bắt đầu đào vào kho dự trữ quốc gia".
Trừng phạt của Mỹ : "Mưa dầm thấm lâu"
Gần như cùng lúc, các tập đoàn dầu khí Nga không thu được ngay tiền xuất khẩu dầu lửa, nhiên liệu. Các ngân hàng ở Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất - những nước vẫn giữ giao dịch với Nga - đã tăng cường kiểm tra trong những tuần gần đây để tránh bị Mỹ "phạt vạ". Đối với đối tác lớn là Hoa Kỳ, cũng như giao dịch trên thế giới chủ yếu bằng đô la, các ngân hàng không còn biện pháp nào khác ngoài tuân thủ yêu cầu của Washington.
Theo một nguồn tin của Reuters, "từ khoảng tháng 12/2023, các ngân hàng và doanh nghiệp hiểu ra rằng mối đe dọa từ các biện pháp trừng phạt thứ cấp của Mỹ là hiện hữu". Ngày 22/12/2023, Bộ Tài chính Mỹ thông báo áp dụng trừng phạt đối với các ngân hàng lách giá trần áp dụng với dầu lửa Nga và yêu cầu các ngân hàng tuân thủ.
Thực ra, mua dầu của Nga không vi phạm trừng phạt của phương Tây nếu áp dụng mức giá trần 60 đô la/thùng. Tám nguồn tin độc quyền, được Reuters trích dẫn ngày 27/03, cho biết nhiều ngân hàng ở ba nước trên đã tăng cường kiểm tra, yêu cầu khách hàng xác nhận bằng văn bản là không một cá nhân hoặc thực thể nào nằm trong danh sách công dân bị chỉ định đặc biệt - SDN (Special Designated Nationals) của Mỹ có liên quan đến các giao dịch hoặc là bên thụ hưởng.
Do đó, theo nguồn tin của Reuters, giao dịch bị đình trệ, "việc thanh toán cho Nga bị chậm" từ vài tuần đến vài tháng, "kể cả giao dịch trực tiếp bằng nhân dân tệ hay bằng rúp, cũng mất vài tuần", thậm chí nhiều lệnh chuyển tiền cho Moskva bị hủy. Và đây chính là mục đích của Washington : Khiến nguồn thu của điện Kremlin trở nên thất thường, làm đảo lộn nguồn tài trợ cho cuộc chiến của Nga.
Chiến lược tấn công vào lãnh thổ Nga được Ukraine cho là chính đáng, dù không được Mỹ ủng hộ. Tuy nhiên, tấn công vào các cơ sở lọc dầu Nga có nguy cơ làm đảo lộn nguồn cung ứng toàn cầu và làm tăng giá dầu lửa, trong khi khối OPEC+ không có ý định tăng sản lượng sau cuộc họp ngày 03/04 nhằm ổn định giá.
Thu Hằng
****************************
Viện trợ quân sự cho Ukraine : NATO bàn lập quỹ 100 tỉ euro
Trọng Thành, RFI, 03/04/2024
Các ngoại trưởng thành viên Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO) họp tại Bruxelles, Bỉ, trong hai ngày 03/04 và 04/04/2024, nhân dịp kỉ niệm 75 năm thành lập khối. Một nội dung chính của hội nghị là xem xét lập quỹ 100 tỉ euro viện trợ quân sự cho Ukraine. Cho đến nay, NATO không trực tiếp viện trợ vũ khí sát thương cho Kiev, do lo ngại căng thẳng bùng phát với Nga.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg trình bày báo cáo thường niên của liên minh tại trụ sở NATO ở Brussels, Bỉ ngày 14/3/2024. Reuters - Yves Herman
Sáng kiến lập quỹ 100 tỉ euro nói trên, được tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg đề xuất, có mục tiêu huy động các nguồn lực nhằm hỗ trợ quân sự "mạnh mẽ hơn, ổn định và dài hạn" cho Ukraine, theo một giới chức NATO.
Hãng tin Reuters dẫn lời một số nhà ngoại giao cho hay, theo sáng kiến này, NATO sẽ có thể đảm đương một số nhiệm vụ của Nhóm Tiếp xúc Quốc phòng Ukraine, tập hợp hơn 50 quốc gia đồng minh, đối tác của Kiev. Nhóm Tiếp xúc được thành lập tháng 4/2022, chịu trách nhiệm chính trong việc điều phối các nỗ lực hậu thuẫn Kiev về quân sự.
Chủ trương lập quỹ 100 tỉ euro, do NATO điều phối, được xem như một biện pháp chuẩn bị cho khả năng Mỹ thay đổi chính sách với Ukraine, đặc biệt nếu Donald Trump đắc cử tổng thống. Tuy nhiên, một nguồn tin ngoại giao ẩn danh cho biết "sẽ không có một quyết định nào được đưa ra trong các cuộc họp cấp bộ vào tháng Tư này, các thảo luận sẽ tiếp tục cho đến thượng đỉnh NATO tại Washington vào tháng 7/2024". Quyết định của NATO cần phải được tất cả 32 thành viên chấp thuận.
Theo AFP, ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, trong cuộc họp báo với đồng cấp Pháp Stéphane Séjourné tại Paris ngày hôm qua, 02/04, tuyên bố, thượng đỉnh kỷ niệm 75 năm thành lập NATO sẽ là dịp để "xác định một cách cụ thể và rõ ràng" lộ trình gia nhập khối của Ukraine.
Cho đến nay, NATO thường nhấn mạnh là Ukraine sẽ gia nhập NATO trong tương lai, nhưng Kiev chỉ có thể được kết nạp một khi chiến tranh kết thúc.
Trọng Thành
***************************
Ukraine hạ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25
Phan Minh, RFI, 03/04/2024
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, hôm qua 02/04/2024, đã ký phê duyệt dự luật hạ độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25 để đáp ứng nhu cầu của quân đội trong cuộc chiến chống Nga. Quy định này bắt đầu có hiệu lực từ hôm nay 03/04.
Binh sĩ Ukraine luyện tập tại một căn cứ ở vùng Kiev, Ukraine, ngày 27/09/2023. Reuters - Gleb Garanich
Dự luật này đã được các dân biểu Ukraine bỏ phiếu ủng hộ cách đây một năm và chỉ còn chờ tổng thống Zelensky phê duyệt. Trong 6 tháng tới, chính phủ Ukraine sẽ phải ban hành các văn bản mới về quy định hạ tuổi nhập ngũ.
Chủ đề nhập ngũ đã được tranh luận nhiều tháng ở Ukraine trong bối cảnh quân đội nước này phải chịu nhiều tổn thất, nhưng mức độ thiệt hại vẫn được giữ bí mật.
Tháng 12/2023, Volodymyr Zelensky cho biết quân đội đã đề nghị huy động thêm tới 500.000 người, tuy nhiên, tổng tư lệnh quân đội Ukraine, Oleksandr Syrsky, đã giảm con số này.
Về tình hình chiến sự, quân đội Ukraine, hôm nay, đã nhận trách nhiệm về vụ oanh kích các nhà máy sản xuất vũ khí và lọc dầu tại vùng Tatarstan của Nga. Cuộc tấn công được Kiev tiến hành hôm qua đã khiến 13 người bị thương.
Từ Kiev, thông tín viên Pierre Alonso cho biết thêm chi tiết :
Các drone của Ukraine đã di chuyển hơn 1.000 km trên lãnh thổ Nga trước khi nhắm trúng mục tiêu : một nhà máy sản xuất vũ khí ở thị trấn Yelabuga và một nhà máy lọc dầu ở Nizhnekamsk.
Tình báo quân đội Ukraine, cơ quan thực hiện chiến dịch này, khẳng định nhà máy sản xuất vũ khí nói trên được sử dụng để lắp ráp drone Shahed, vũ khí mà Nga sử dụng hàng ngày để tấn công các thành phố của Ukraine.
Chính quyền Tatarstan phủ nhận mọi thiệt hại nghiêm trọng, nhưng ghi nhận 13 người bị thương.
Nhà máy lọc dầu Nizhnekamsk là một trong năm nhà máy lớn nhất ở Nga. Với việc tấn công nhà máy này, Ukraine thể hiện quyết tâm đánh vào hầu bao của Nga. Tuần trước, cánh tay phải của tổng thống Zelensky đã tố cáo "hàng tỷ đô la lợi nhuận từ dầu mỏ thúc đẩy chủ nghĩa đế quốc của điện Kremlin".
Bài viết của ông được đăng trên báo chí dường như nhằm đáp lại những phản đối do Washington đưa ra trong các cuộc gặp riêng, vốn lo ngại về tác động của những chiến dịch của Kiev đối với ngành dầu mỏ của Nga gây ảnh hưởng đến giá dầu thế giới.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba thông báo người dân Ukraine đã bắt đầu yêu cầu Nga bồi thường thiệt hại mà họ phải gánh chịu trong 2 năm chiến tranh giữa Kiev và Moskva. Yêu cầu bồi thường được gửi tới cơ quan tiếp nhận đơn đòi bồi thường thiệt hại chiến tranh Ukraine, có trụ sở tại La Haye, Hà Lan.
Phan Minh
***************************
Mỹ cam kết làm mọi cách để ngăn chặn Nga nhập khẩu vũ khí từ bên ngoài
Trọng Thành, RFI, 03/04/2024
Cuộc chiến Ukraine chống xâm lược Nga là trọng tâm chuyến công du Pháp của ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken hôm qua, 02/04/2024. Trong cuộc họp báo cùng người đồng cấp Pháp Stephane Séjourné, lãnh đạo ngoại giao Mỹ tuyên bố : Ukraine cần được hỗ trợ khẩn cấp các phương tiện để tự vệ, đồng thời Hoa Kỳ đang nỗ lực để ngăn chặn việc chuyển vũ khí từ bên ngoài vào Nga.
Ngoại trưởng Pháp Stephane Sejjourné họp báo cùng đồng nhiệm Mỹ Antony Blinken, tại trụ sở Bộ Ngoại giao Pháp, Paris, Pháp, ngày 02/04/2024. Reuters - Benoit Tessier
Ông Blinken nhấn mạnh : "Chúng tôi đang nỗ lực ngày đêm để ngăn cản một cách hiệu quả việc vận chuyển vũ khí và trang thiết bị đến Nga nhằm hậu thuẫn cỗ máy chiến tranh của Moskva, và phục vụ cho nền công nghiệp quân sự Nga". Lãnh đạo ngoại giao Mỹ cho biết thêm : "Về các tên lửa của Iran xuất sang Nga, chúng ta sẽ nỗ lực cùng nhau chặn đứng, mọi hỗ trợ kiểu này sẽ phải bị trừng phạt, cho dù là Iran hay Bắc Triều Tiên, và kể cả Trung Quốc".
Ông Blinken nhấn mạnh : cung cấp vũ khí cho Nga "không chỉ là một đe dọa với Ukraine, mà còn với cả an ninh của toàn thể Châu Âu". Trong cuộc họp báo với ngoại trưởng Pháp, ông Blinken cũng cho biết sẽ nêu vấn đề ngăn chặn các nguồn vũ khí nhập vào Nga tại cuộc họp các ngoại trưởng NATO ở Bruxelles. Pháp là chặng dừng chân duy nhất của lãnh đạo ngoại giao Mỹ trước khi đến Bruxelles dự cuộc họp ngoại trưởng NATO.
Ngoại trưởng Mỹ trả lời đài Pháp LCI
Bên lề các cuộc làm việc chính thức, nhà lãnh đạo ngoại giao Mỹ cũng có một số phát biểu đáng chú ý bên lề. Trả lời kênh tin tức Pháp LCI hôm qua, ông Blinken khẳng định Nga sẽ không bao giờ đạt mục tiêu chiếm được Kiev và "xóa sổ được quốc gia này". Cùng lúc đó, ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh Mỹ "hậu thuẫn Kiev, nhưng tránh xảy ra chiến tranh với Nga", và lập trường của Washington là "sẽ không để một người lính Mỹ nào đặt chân lên đất Ukraine", nhưng Hoa Kỳ cùng các đồng minh sẽ bảo vệ "từng tấc đất" lãnh thổ các quốc gia thành viên NATO.
Về khả năng ngừng bắn tại Ukraine, theo ông Blinken, Hoa Kỳ không buộc Ukraine phải thỏa hiệp, đánh đổi đất bị mất lấy hòa bình, nhưng Washington "sẽ ủng hộ bất cứ quyết định nào" của Kiev về vấn đề này. Theo LCI, trả lời câu hỏi của phóng viên về khả năng hai lãnh đạo Mỹ - Nga gặp nhau, ngoại trưởng Mỹ cho biết, không có gì cấm cản Mỹ và Nga nối lại đối thoại, và "chính sách của Nga sẽ quyết định phản ứng của Mỹ, chứ không phải cá nhân người ra chính sách".
Trọng Thành
*****************************
Drone tập kích vào sâu trong lãnh thổ Nga khiến nhiều người bị thương
Minh Phương, RFI, 02/04/2024
Hôm 02/04/2024, một cuộc tấn công bằng drone nhằm vào một khu công nghiệp tại Cộng Hòa Tatarstan, Nga đã khiến ít nhất hai người bị thương. Khu vực này nằm cách biên giới Nga-Ukraine hơn 1100 km. Một nguồn tin quốc phòng Ukraine đã xác nhận cơ quan tình báo quân sự nước này thực hiện vụ tấn công.
Một tòa nhà bị hư hại sau cuộc tấn công bằng drone của Ukraine, ở Yelabuga, Tatarstan, Nga, ngày 02/04/2024. via Reuters - Ostorozhno Novosti
Theo một thông báo trên mạng Telegram, lãnh đạo Cộng Hòa Tatarstan, ông Rustam Minnikhanov khẳng định vụ tấn công "không gây thiệt hại nghiêm trọng, quy trình công nghệ của các công ty cũng không bị gián đoạn. […] nhưng rất tiếc đã có một số người bị thương". Khu công nghiệp nằm cách thị trấn Yelabouga khoảng 10 km, bị nhắm mục tiêu vào khoảng 02g45 (giờ quốc tế) tập trung các nhà máy chuyên sản xuất hóa chất, cơ khí và gia công kim loại.
AFP trích lời một nguồn tin quốc phòng Ukraine cho biết đây "là hoạt động của GUR", cơ quan tình báo quân sự Ukraine từng nhận trách nhiệm về nhiều cuộc tấn công kiểu này nhằm vào các nhà máy hoặc nhà máy lọc dầu của Nga. Một mục tiêu khác được nhắm tới là một nhà máy lọc dầu lớn ở thành phố Nizhnekamsk thuộc Cộng hòa Tatarstan, Nga. Tuy nhiên theo chính quyền địa phương, hệ thống gây nhiễu điện tử đã vô hiệu hóa và làm rơi chiếc drone, không gây ra thiệt hại gì.
Các cuộc tấn công bằng drone của Ukraine nhắm vào các cơ sở năng lượng của Nga đã gia tăng trong những tháng gần đây, gây ra các vụ hỏa hoạn lớn, đặc biệt là tại các nhà máy lọc dầu. Kiev tuyên bố sẽ thực hiện các cuộc giao tranh trên đất Nga để đáp trả các vụ đánh bom vào lãnh thổ Ukraine, nhất là khi mà trước đó, Moskva đã tăng cường tấn công vào mạng lưới năng lượng của Ukraine vào mùa xuân, dẫn đến tình trạng cắt điện thường xuyên, ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn dân thường.
Cũng trong ngày hôm nay, cơ quan an ninh Nga (FSB) thông báo đã thu giữ tổng cộng 70 kg chất nổ tự chế cũng như các thiết bị cải tiến được giấu trong các lô hàng mang biểu tượng Chính thống giáo. Theo FSB, chất nổ được vận chuyển từ Ukraine qua Romania, Hungary, Slovakia, Ba Lan, Litva và Latvia để đến Nga. Cơ quan này khẳng định "tất cả những tổ chức và đồng phạm thực hiện tội ác này, bao gồm cả công dân nước ngoài, đều bị truy nã và truy tố theo luật pháp Nga".
Minh Phương