Theo báo chí Việt Nam thông tin, thì kể từ 15/11/2024, Thông tư 46/2024 của Bộ Công an có hiệu lực, thay thế Thông tư số 67/2019 quy định về thực hiện dân chủ trong công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông.
Cảnh sát giao thông làm việc với người dân. Ảnh : Chinhphu
Mặc dù, thông tư này có nội dung được ghi là "Thực hiện dân chủ trong công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông". Thế nhưng, căn cứ nội dung của thông tư, nó có nhằm mục đích "Thực hiện dân chủ" hay không ?
Điểm mới ở thông tư này được xã hội quan tâm, có hai điểm chính, đó là việc tiếp xúc giữa cảnh sát và người dân tham gia giao thông được sửa đổi tại thông tư này.
Trước đây, tại Thông tư số 67/2019, người dân được giám sát Cảnh sát giao thông làm việc, khi tiếp xúc với người dân tham gia giao thông bằng việc quay phim, chụp hình lại quá trình Cảnh sát giao thông tiếp xúc với người dân.
Đồng thời, thông tư đó cũng quy định Cảnh sát giao thông khi tiếp xúc với dân phải có đầy đủ trang phục, biển tên ghi rõ số hiệu Công an, nơi công tác và các lệnh, các kế hoạch, giấy tờ cần thiết để chứng minh việc thực hiện chức năng của Cảnh sát giao thông trên tuyến đường đó là đúng, là công khai và được phân công với trách nhiệm rõ ràng.
Thì ở Thông tư này, những vấn đề trên bị bãi bỏ.
Có nghĩa là Thông tư này bãi bỏ việc người dân thực hiện quyền giám sát lực lượng công quyền, lực lượng cảnh sát phục vụ mình bằng việc ghi lại hình ảnh, video những hành vi đó. Thông tư 46/2024 cũng bãi bỏ luôn các nội dung công khai gồm : kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện giao thông, kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề về giao thông, kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm thường xuyên (gồm các nội dung cụ thể sau : tên đơn vị, tuyến đường, các loại phương tiện và các hành vi vi phạm tiến hành kiểm soát, xử lý, thời gian thực hiện).
Thậm chí, thông tư này cũng bỏ luôn việc Cảnh sát giao thông khi đi làm nhiệm vụ trên đường, tiếp xúc với dân, phải công khai, rõ ràng danh tánh, tên tuổi và những phương tiện dùng để chế tài, bắt lỗi và phạt người dân tham gia giao thông.
Theo Thông tư này, để có thể làm cái gọi là "Giám sát" của người dân, thì tại Điều 11, thông tư quy định rằng nhân dân được giám sát thông qua các hình thức sau : tiếp cận thông tin công khai của lực lượng công an và trên các phương tiện thông tin đại chúng ; qua các chủ thể giám sát theo quy định của pháp luật ; tiếp xúc, giải quyết trực tiếp công việc với cán bộ, chiến sĩ ; kết quả giải quyết các vụ việc, đơn thư, khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh ; quan sát trực tiếp công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông.
Nghĩa là, công dân từ nay, chỉ biết về lực lượng công an, Cảnh sát giao thông qua các bản tin, báo chí nhà nước đưa tin trên phương tiện thông tin đại chúng. Chẳng hạn Cảnh sát giao thông phát nước cho dân chỗ nọ, đưa bà đẻ đi đến viện chỗ kia, đưa học sinh ngủ muộn đến địa điểm thi kịp thời hay nhặt được của rơi tìm người trả lại. Hoặc những hoạt động và hình ảnh như Cảnh sát giao thông đi nhặt rác, đi cứu lũ lụt hoặc gặt giúp dân, đưa người già qua đường… Những thông tin ấy, nhân dân tha hồ đọc trên báo chí nhà nước.
Còn những thông tin về việc Cảnh sát giao thông nhận mãi lộ, lập bẫy để gài dân vi phạm nhằm kiếm tiền, Cảnh sát giao thông động tác giả để ăn vạ nhân dân khi tiếp xúc, hay những hành động bạo lực bất chấp luật pháp của Cảnh sát giao thông thì thông tư này quy định là phải để trong vòng bí mật. Không chỉ người dân không được phép quay phim chụp ảnh, mà hệ thống công an còn kết hợp với Luật An ninh mạng, hễ ai ý kiến lên mạng xã hội thì bắt, phạt và đủ trò đến khi nào sợ thì thôi.
Thậm chí, những hình ảnh Cảnh sát giao thông đưa thí sinh đi thi, nếu bị vạch trần là làm sao thí sinh thi Trung học phổ thông mà lại già đến gần 50 tuổi như vậy ? Tại sao ngủ quên cả giờ đi thi mà móng vuốt cầu kỳ, mặt mũi tô son trát phấn nhiều thế lại còn kịp cả gắn mi giả… Thì lập tức sẽ bị quy vào tội xúc phạm công an.
Như vậy, theo Thông tư này, từ nay, công dân khi tham gia giao thông, chỉ còn có một cách "tin tưởng tuyệt đối" vào hệ thống Công an, Cảnh sát giao thông và phó mặc cho hệ thống này phán xử hành vi, tội trạng hoặc mức độ nào họ thấy cần thiết với thái độ "may nhờ, rủi chịu".
Có điều, khi mà hệ thống bằng mọi cách để cho công quyền lộng hành và bằng mọi cách bịt miệng người dân, thì điều dễ hiểu là hệ thống đó sẽ nhanh chóng đi vào suy đồi và phản động ở mức cao nhất.
Bởi những năm qua, những quy định rõ ràng người dân có thể quay phim, ghi hình và được trả lời rõ ràng về nhiệm vụ, chức năng và đối tượng mà Cảnh sát giao thông phải công khai khi tiếp xúc với dân đã góp phần giảm thiểu hiện tượng mãi lộ đến mức báo chí phải hô lên là "Hơn cả cướp cạn" một thời cả xã hội phẫn uất.
Mặc dù vậy, vẫn không hiếm những hình ảnh, những hành vi của Cảnh sát giao thông trắng trợn được người dân, trước xã hội vẫn được phản ánh lên mạng xã hội buộc hệ thống công quyền phải vào cuộc xử lý.
Bởi như gần đây ta đã thấy, nếu không có camera, thì làm sao người dân cả nước biết được 4 chiến sĩ Cảnh sát giao thông cán bộ Công an TX.Vĩnh Châu hành hung 2 thiếu niên hết sức dã man như đánh quân thù, khiến hai em bé bị khủng hoảng cả thể xác lẫn tinh thần, buộc Công an Sóc Trăng phải tước danh hiệu công an nhân dân (CAND) đối với 3 cán bộ, gồm : đại úy Châu Minh Trung, trung úy Nguyễn Quang Thái, thượng úy Đoàn Tấn Phong; kỷ luật bằng hình thức cách chức Phó đội trưởng xuống làm cán bộ đối với đại úy Hứa Trường An; kỷ luật cảnh cáo đại úy Trần Minh Đời. Đoạn video đó đã cho thấy sự thật đằng sau cái gọi là sự tử tế của đám Cảnh sát giao thông ở đây là sự dã man, tàn bạo với trẻ em.
Nếu không có camera ghi lại, thì công dân Phạm Thanh Qua tại Bình Định đã phải chịu oan ức đến mức nào với bao nhiêu năm tù tội bởi tội chống người thi hành công vụ khi chiến sĩ công an đã kiêm nghề diễn viên giả vờ ngã để vu cáo anh ta đẩy ngã. Đoạn video đã cho thấy những màn đổ tội, vu cáo người dân là chuyện không hiếm khi Cảnh sát giao thông tiếp xúc với người dân vô tội, cho thấy đạo đức của chiến sĩ, cán bộ Công an ra sao. Cuối cùng, công an phải chữa thẹn rằng đó là do Cảnh sát giao thông đã tự trượt chân chứ không phải bị đánh.
Cũng nếu không có Camera từ nhà dân ghi lại, thì ai có thể minh hoan cho người dân, và người dân đã chịu bao nhiêu năm tù khi Cảnh sát giao thông đuổi anh ta rồi tự lạc tay lái đâm vào nhà dân chết, nhưng ngay lập tức công an đã vu cáo rằng anh ta đã đạp vào tay lái khiến Cảnh sát giao thông lạc tay lái và chết ?
Hàng trăm, hàng ngàn vụ việc người dân đã dùng camera để chứng minh sự oan khuất của mình và sự lộng hành, ăn chặn cũng như hành vi bạo lực và dã man của Cảnh sát giao thông, nếu không có camera thì người dân biết kêu ai.
Nỗi sợ hãi của lực lượng Cảnh sát giao thông trước camera, là nỗi sợ hãi của kẻ làm điều bất chính trước ánh sáng. Bởi nếu không làm những điều khuất tất, vi phạm luật pháp, thì tại sao cả hệ thống lại sợ hãi đến mức đưa cả Thông tư để cấm người dân ?
Ngay cả câu giải thích của lực lượng Công an rằng : "Bộ Công an nhận định, việc giám sát của một số người dân đối với lực lượng cảnh sát giao thông có lúc, có nơi chưa khách quan, chưa đúng quy định. Một số tình trạng lợi dụng quyền giám sát để quay phim, ghi hình, chụp ảnh quá trình làm việc với cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát giao thông và chia sẻ lên mạng xã hội ảnh hưởng đến hình ảnh của lực lượng Cảnh sát giao thông"… cũng đã nói lên bản chất vụ việc.
Bởi người ta chỉ cần trả lời câu hỏi : Tại sao cứ hình ảnh Cảnh sát giao thông được chia sẻ lên mạng xã hội lại làm ảnh hưởng đến hình ảnh Cảnh sát giao thông ? Nếu hình ảnh Cảnh sát giao thông là tốt đẹp, là của dân, do dân thì làm gì có dân nào vô ơn như vậy khi mà luật lệ rình sẵn và số tiền phạt mỗi lần hàng chục triệu đồng không phải là ít với người dân.
Những quy định mới thay đổi về việc công an giao thông khi tiếp xúc với dân, cũng cho thấy sự xuống cấp tệ hại của cả hệ thống đang lao theo chiều hướng Công an trị với định nghĩa "chính quyền trên họng súng".
Lực lượng công an, cảnh sát, cụ thể là Cảnh sát giao thông có chức năng, nhiệm vụ chính là bảo đảm an toàn, an ninh cho đời sống người dân, đã trở thành một lực lượng để trấn áp, trấn lột và buộc người dân theo chế độ nhà tù độc tài.
Theo Thông tư này, thì từ nay, công dân tham gia giao thông nếu có gặp những người tự xưng là Cảnh sát giao thông thì không được quay phim, ghi hình lại những hành vi mà các Cảnh sát giao thông đã hành động dù đó là hành vi vi phạm luật pháp, cụ thể là mãi lộ, nhận hối lộ hoặc dùng bạo lực, hỗn láo với nhân dân.
Đặc biệt là Công dân chỉ biết chấp hành những điều mà những người tự xưng là Cảnh sát giao thông yêu cầu họ, không được biết đó là ai, có chức năng nhiệm vụ gì. Kể cả trường hợp gặp những kẻ đó là giả danh, hoặc là Cảnh sát giao thông thật nhưng có những hành vi bất chính, thì công dân vẫn cứ phải bó tay mà chấp nhận. Bởi không được quay phim, chụp ảnh, ghi hình, ghi âm thì có mà cãi đằng trời, xưa nay, cái câu "Không đủ chứng cứ, không có cơ sở" là điều mà dân tình thường nghe từ cơ quan Công an mỗi khi công dân khiếu nại những vấn đề liên quan đến hành vi của công an với dân, nhất là Cảnh sát giao thông.
Câu khẩu hiệu "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra" chỉ là câu nói đùa cợt, chế diễu hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay. Hoặc đơn giản, chỉ là một sự trêu ngươi dân chúng bất lực, vừa hèn vừa sợ đến bạc nhược lại không một tấc sắt trong tay mà thôi.
Vừa qua, Bộ Công an đã buộc cái gọi là Quốc hội thông qua cái gọi là Luật, để ưu ái riêng chỉ cho ngành Cảnh sát giao thông được sử dụng tiền phạt vi phạm về Giao thông, mặc sức tiêu xài mà không cần nộp vào nhà nước như các ngành khác. Như vậy, ngoài việc chia chác tại chỗ, thì con số này hàng năm cũng đến cả chục ngàn tỷ đồng.
Và đây mới là mỏ vàng vừa dễ khai thác, có tiềm năng vô cùng to lớn. Nhu cầu khai thác tiền của trong dân là vô tận. Vì thế, việc bảo đảm cho sự khai thác được an toàn, hiệu quả là cần thiết.
Thế là cả hệ thống công an đã ra tay.
Và thông tư 46/2024 của Bộ Công an, là bảo bối bảo đảm cho việc đó được thực hiện trót lọt.
Đó là một thứ bảo bối cho sự bất lương.
J.B Nguyễn Hữu Vinh
Nguồn : RFA, 12/10/2024