Hai ngày trước khi khai mạc Hội nghị trung ương sáu, Bộ trưởng Kế hoạch đầu tư Nguyễn Chí Dũng có phiên giải trình trước Ủy ban Kinh tế.
Đề cập đến việc giải phóng mặt bằng để xây Cảng hàng không quốc tế Long Thành, ông cho biết toàn bộ chi phí liên quan khoảng 23 nghìn tỷ đồng, riêng trong ba năm tới cần 11.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, hiện ngân sách chỉ có thể bố trí cho dự án này năm nghìn tỷ đồng.
Còn thiếu sáu nghìn tỷ, lấy đâu ra ?
Ông Phạm Minh Chính – Trưởng ban Tổ chức Trung ương, từng đưa ra giải pháp không chỉ đáp số cho bài toán sáu nghìn tỷ mà trọn gói chi phí nêu trên, bằng việc mạnh mẽ thực hiện tiết kiệm chi thường xuyên trên cả nước.
Ông Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư trung ương Đảng, Trưởng ban Tổ chức trung ương, Đại biểu quốc hội tỉnh Quảng Ninh khóa XIV
"Năm 2017, ta tiết kiệm chi 1% là có trên 10.000 tỷ ; năm 2018 tiết kiệm 1% thêm được số tiền tương tự, như vậy chỉ hai năm tổng cộng hơn 20 nghìn tỷ", ông Chính nói và cho biết, muốn làm được như vậy thì bộ máy phải "giảm đầu mối, giảm biên chế".
Từng làm lãnh đạo địa phương và nay là Trưởng Ban Tổ chức Trung ương, ông Phạm Minh Chính hẳn là một trong những người hiểu rõ tình trạng co kéo của chiếc bánh ngân sách nhà nước.
Quảng Ninh – nơi ông Chính từng làm Bí thư Tỉnh ủy - là địa phương sớm triển khai các nỗ lực tinh giản bộ máy, biên chế. Việc thực hiện đề án về nội dung này giúp Quảng Ninh tiết kiệm được khoảng gần 300 tỷ đồng mỗi năm, bằng tổng số thu ngân sách nội địa của sáu huyện miền núi, hải đảo trên địa bàn.
Điểm nổi bật trong cách làm của Quảng Ninh là chủ trương nhất thể hoá. Năm 2016, tôi đã đến huyện Tiên Yên, nơi có giống gà nổi tiếng, được người dân địa phương nhắc đến trong câu nói quen thuộc ở địa phương : "Lợn Móng Cái - gái Đầm Hà - gà Tiên Yên".
Chủ trương nhất thể hóa - một lãnh đạo kiêm "hai vai" bí thư và chủ tịch UBND - có liên quan gì đến chuyện đàn gà của người dân ?
Trong nhiều năm, do chăn nuôi theo phương thức nhỏ lẻ, gà Tiên Yên có nguy cơ lai tạp. Một người dân địa phương, ông Lý Văn Diểng vào năm 2013 đã tìm ra phương pháp thụ tinh nhân tạo để giữ gìn giống gà quý.
Vào thời điểm đó, khi ông Diểng đề xuất lãnh đạo huyện hỗ trợ để mở rộng quy mô đàn gà thì nhiều người còn hoài nghi. UBND huyện đồng ý, nhưng Huyện ủy không thống nhất phương án hỗ trợ.
Ông Vũ Văn Diện - từng làm chủ tịch, rồi Bí thư huyện Tiên Yên, hiện là phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh - kể lại : "Lúc bấy giờ lãnh đạo huyện có bàn nhưng không thống nhất được. Với vai trò chỉ là chủ tịch, tôi có phần chần chừ. Bí thư Huyện ủy thì không đi sâu vì coi đây là việc chính quyền, còn chính quyền lại chờ chủ trương cấp ủy".
Gần hai năm, đề xuất của ông Diểng không được giải quyết. Mãi đến tháng 5/2015, Đại hội Đảng bộ huyện Tiên Yên bầu ông Vũ Văn Diện vào vị trí bí thư Huyện ủy kiêm chủ tịch UBND huyện. Câu chuyện về đàn gà giống được đưa ra tập thể bàn quyết liệt, và lúc này ông Diện ở cả hai vai Bí thư - Chủ tịch nên "quyết" dễ hơn.
Huyện giao cho ông Diểng thử nghiệm phương pháp thụ tinh nhân tạo gà. Tháng 8/2015, lứa gà đầu tiên hơn 1.200 con thuần chủng được sinh sản theo phương pháp này ra đời. Cả ông Diểng và những người ủng hộ ông đều vui mừng.
Đến nay Quảng Ninh đã thực hiện nhất thể hóa chức danh bí thư đồng thời là chủ tịch ở hai huyện Tiên Yên, Cô Tô và gần 40% xã, phường, thị trấn.
Ngoài ghế bí thư và chủ tịch, Quảng Ninh còn thực hiện kiêm nhiệm một số chức danh lãnh đạo cấp huyện, như : Trưởng ban Dân vận kiêm Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc ; Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra kiêm Chánh Thanh tra ; Trưởng ban Tổ chức kiêm Trưởng phòng Nội vụ ; Trưởng (phó) Ban Tuyên giáo kiêm Giám đốc Trung tâm Bồi dưỡng chính trị...
Nhiều năm gần đây, chiếc bánh ngân sách luôn phải cắt ra 70% để chi thường xuyên, phần còn lại cho đầu tư phát triển và trả nợ. Trong khi đó, thu ngân sách chỉ đủ nguyên liệu làm ra hơn 70% chiếc bánh, phần còn lại phải đi vay. Đây được các chuyên gia cho là nguyên nhân của nhiều nguyên nhân : Nợ công gia tăng nhanh ; lương thấp khiến một bộ phận không nhỏ công chức nhũng nhiễu ; chi đầu tư phát triển quá ít so với nhu cầu…
Từ cấp huyện lên đến cấp Trung ương, chiếc chìa khóa "giảm đầu mối, giảm biên chế" cho thấy nó có khả năng mở cửa cho những vấn đề cụ thể như đàn gà giống Tiên Yên, hay là xây sân bay quốc tế Long Thành.
Và chiếc chìa khóa này sẽ còn mở ra nhiều cánh cửa khác, khi lần này Trung ương đưa ra quyết sách đúng và mạnh mẽ. Nói như nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu trong cuộc trao đổi với báo chí trước thềm Hội nghị : "Đổi mới gì thì đổi mới, nhưng phải cách mạng bộ máy đi đã".
Võ Văn Thành
Nguồn : VnExpress, 09/10/2017