Báo chí, dư luận... từ khi Đinh La Thăng bị "đút lò" thì "râm rang" chuyện các "quả đấm thép" và ông X.
Doanh nghiệp nhà nước : những quả đấm thép không còn thép
Đọc tin trên facebook của "nhà quạt lò" Huy Đức thì ta thấy phe ông Trọng đang nóng lòng muốn "đút lò" ông X (và gia đình của ông này).
Thực ta chuyện thành lập các "tập đoàn kinh tế", còn gọi là "những quả đấm thép", không hề là sáng kiến của ông X. Không phải chê ông X không có tầm, mà sự thật "các quả đấm thép" là "chủ trương lớn của đảng". Nếu ta có đọc Báo cáo chính trị của Trung ương khóa IX tại Đại hội X (2005), đoạn "Mục tiêu và phương hướng phát triển đất nước 2006-2010", ta thấy ngay các "chủ trương lớn" này ra sao.
Nhưng nếu bình tĩnh xem xét lại, ý kiến về xây dựng "tập đoàn" theo các mô hình của Hàn Quốc (Chaebol) là đến từ nhiều cá nhân, trong đó tôi cũng có góp phần, chớ không phải đến từ "đỉnh cao trí tuệ".
Từ đầu những năm 2000 tôi đã có nhiều bài viết góp ý về một quốc gia Việt Nam phát triển bền vững.
Dựa theo các kinh nghiệm phát triển của Nhật, Hàn Quốc và Đài loan... tôi nhấn mạnh các ưu tiên cho Việt Nam, bao gồm việc "xây dựng nhà nước pháp trị", "tiết kiệm năng lượng", "mô hình văn hóa giáo dục và dân chủ hóa Đài loan"...
Đến nay quan niệm "xây dựng nhà nước pháp trị" của tôi vẫn không thay đổi. Bởi vì tất cả các nước phát triển trên thế giới hiên nay, kể cả Trung Quốc, đều là những quốc gia pháp trị. Ám ảnh một nước Mỹ hỗn loạn từ thời lập quốc, như ở miền Viễn Tây. Nếu không áp dụng luật lệ một cách "cực đoan" thì làm thế nào ổn định được miền Viễn Tây, thời mà "ai bắn nhanh thì sống" ? Nước Mỹ hùng cường, giàu có thấy được hôm nay, cốt lõi là nhờ nền "pháp trị" vững chắc.
Những bài viết liên quan đến "năng lượng", tôi có khuyến cáo Việt Nam phải xây dựng "một nền kinh tế biển" vững mạnh, mục tiêu vừa nhằm bảo vệ lãnh thổ, biển đảo, vừa phát triển kinh tế trên "thế mạnh" của Việt Nam.
Việt Nam một nước cận biển, địa lý có chiều dài là bờ biển, thì việc ưu tiên là xây dựng một đội hàng hải có khả năng thay thế giao thông đường bộ. Bởi vì, các tính toán về "tiết kiệm năng lượng" cho thấy chỉ có giao thông hàng hải là ít tốn kém hơn cả. Theo tôi, Việt Nam một quốc gia đang trên đường phát triển, việc "tiết kiệm năng lượng" là yếu tố hàng đầu để thành công. Bởi vì giá cả hàng hóa tùy thuộc rất nhiều vào việc vận chuyển.
Cũng trong các bài viết về "năng lượng", về lưu thông trong thành phố, tôi có chỉ ra rằng một chiếc xe gắn máy chở được 2 người, chiếm diện tích lòng đường chỉ bằng 1/4, thậm chí 1/8 diện tích một chiếc xe hơi (2 người). Đường phố các thành thị Việt Nam là nhỏ hẹp. Xe gắn máy còn tiết kiệm xăng. Ý kiến này có người "cóp" lại, sau đó phát triển ra thành một "chính sách" giải quyết nạn kẹt xe. Nghĩ cũng vui !
Tôi cũng khuyến cáo Việt Nam cần cấp bách mở xưởng "đóng tàu". Việt Nam cần phải nhanh chóng có khả năng đóng các loại tàu chiến để bảo vệ hữu hiệu hải phận, biển đảo. Đúng vào thời điểm kỹ nghệ các nước Tây Âu chuyển sang Ba Lan, trong khi Châu Á, Nhật đang chuyển về Hàn Quốc. Nếu kịp thời "phất cờ" thì tôi nghĩ rằng Việt Nam sẽ cạnh tranh được với Hàn quốc về kỹ nghệ đóng tàu.
Các bài viết của tôi, rãi rác đăng trên mạng, có lúc đăng trên "tập san Tổ Quốc" (vì tôi có thời kỳ làm trưởng ban biên tập Tập san này, do Tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang làm chủ nhiệm).
Tức là ý niệm về "các quả đấm thép" không hề đến từ anh Ba X. Cũng không hề đến từ "trí tuệ đỉnh cao".
Câu hỏi đặt ra là vì sao Việt Nam thất bại thê thảm ở các tập đoàn nhà nước, trong khi Nhật, Hàn Quốc... những quốc gia tiên phong về các tập đoàn, họ lại thành công ?
Hôm trước tôi có viết đại khái rằng, nếu ông Trọng không thấy đâu là nguyên nhân đưa tới "các quả đấm thép" thất bại, thì những chuyện làm (đốt lò), hay áp dụng mô hình phát triển kiểu Trung Quốc... của ông sẽ không đi về đâu. Việt Nam sẽ thất bại.
Vậy đâu là nguyên nhân của thất bại Việt Nam ?
Việc này cần thời gian để viết một bài về phát triển của Trung Quốc và Việt Nam từ 20 năm qua. Đại khái ta thấy ngay rằng nguyên nhân thất bại của Việt Nam là ở "con người" chớ không phải do "mô hình" (tập đoàn kinh tế).
Về "con người", theo tôi, nếu giao đất nước Hoa Kỳ, nước Nhật... cho tập đoàn cộng sản Việt Nam quản lý. Bảo đảm rằng chỉ 5 năm thôi. Chắc chắn tập đoàn này sẽ đưa nước Mỹ, nước Nhật... vào vòng phá sản.
Bởi vì họ là một tập đoàn vừa dốt nát vừa tham lam. Người nào "có tâm" thì không có "tầm", cách nói khác là "dốt nát".
Toàn bộ nhân sự các "quả đấm thép" đều là đảng viên.
Pháp luật thì áp dụng tùy tiện, "quyền biến", xử sao cũng được. Với chủ trương "tam quyền phối hợp", thay vì tam quyền phân lập, công lý là trò hề. Câu chuyện hôm kia về cán bộ "nâng đỡ không trong sáng" là một trò hề. Bởi vì thực chất vụ này là "lạm dụng quyền lực".
Đảng viên lãnh đạo các tập đoàn, từ trên xuống dưới đều thiếu chuyên môn. Hệ quả của "hồng hơn chuyên". Từ trên xuống dưới, nếu "không là sâu lớn thì cũng là sâu nhỏ".
Giả sử rằng, ta đem giao quyền tổng giám đốc các "quả đấm thép" này cho các nhà quản trị lỗi lạc trên thế giới. Tôi dám cam đoan rằng các nhà quản trị này cũng "vô lò" như ông Thăng, ông Thanh... Làm ăn cách nào các tập đoàn nào cũng phải phá sản. Những con sâu mọt, lớn ăn theo lớn, nhỏ ăn theo nhỏ, làm một phá mười, tập đoàn phải sập mà thôi.
Viết ra những ý kiến này tôi không hề muốn bênh vực ông X, mà chỉ muốn đất nước này ngày được khá hơn.
Đừng lẫn lộn một cuộc thanh trừng chính trị với việc áp dụng luật lệ để trừ tệ nạn lạm dụng quyền lực và vấn đề tham nhũng.