Tháng 8, chính quyền Đức đã cáo buộc chính phủ Việt Nam rằng Hà Nội đã bắt cóc cựu chủ tịch Công ty Xây dựng Dầu khí Việt Nam (PVC), người đang ở Đức để xin tị nạn, và đưa ông này về để đối mặt với cáo buộc tham nhũng.
Berlin đã yêu cầu một số quan chức tình báo Việt Nam rời khỏi Đức ngay cả khi Bộ Công an Việt Nam cho biết Trịnh Xuân Thanh đã tự đầu thú. Thanh sẽ bị đem ra xét xử trong tháng sau.
Ông Đinh La Thăng thời tại vị.
Cuộc tranh cãi ngoại giao căng thẳng với một trong những đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam - nhấn mạnh chiến dịch trấn áp tham nhũng giống như chiến dịch chống tham nhũng của Tập Cận Bình sau khi được bầu vào vị trí tổng bí thư của Đàng Cộng sản Trung Quốc năm 2012. Cũng như Trung Quốc, Việt Nam đã cảnh báo rằng tham nhũng có thể gây nguy hại đến sự tồn vong của Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền khi dân chúng ngày càng ác cảm với tham nhũng.
Năm nay, chiến dịch này đã động đến nhiều cán bộ cao cấp như cựu ủy viên Bộ Chính trị Đinh La Thăng, chủ tịch Tập đoàn Dầu khí (PetroVietnam), và Nguyễn Xuân Anh, bí thư thành ủy Đà Nẵng. Tuy nhiên, tương tự như Trung Quốc, chiến dịch này cho thấy tham nhũng đã và đang hoàng hành một cách có hệ thống ở một trong số những quốc gia có sự phát triển kinh tế nhanh nhất trên thế giới.
'Ổn định xã hội'
"Đảng Cộng sản, đặc biệt là Thủ tướng và các quan chức chính phủ, coi sự ổn định xã hội là rất quan trọng và có thể bị cản trở nếu tham nhũng trở thành mất kiểm soát", theo ông Fred Burke thuộc Công ty Luật Baker & McKenzie (Việt Nam) và cũng là người cố vấn chính sách cho chính phủ.
"Nếu bạn hỏi mọi người về những gì họ không hài lòng, thì họ sẽ nói đó là tham nhũng", ông nói.
Thanh, Thăng và Anh hoặc đại diện của họ đã không trả lời điện thoại và email yêu cầu bình luận.
Chiến dịch chống tham nhũng bắt đầu khi ban lãnh đạo mới nắm quyền vào năm 2016. Tháng trước, Tổng Bí thư đảng Nguyễn Phú Trọng yêu cầu ngành tòa án đẩy nhanh tốc độ xét xử tham nhũng.
Việt Nam "nghiêm túc thực hiện phòng và chống tham nhũng" và cần thiết phải "tập hợp toàn bộ hệ thống chính trị" để thực hiện điều đó, trang web của chính phủ trích dẫn lời ông Trọng vào cuối tháng 7.
Tuy nhiên, trong hệ thống chính trị một đảng, có ít minh bạch. Ông Carlyle Thayer, giáo sư danh dự của Học viện Quốc phòng Úc tại Canberra, nói rằng thiếu minh bạch sẽ cản trở việc chống tham nhũng.
'Kiểm toán độc lập'
Giáo sư Thayer nói : "Có sự tham nhũng xảy ra bên trái, phải và trung tâm. "Làm thế nào để họ chọn ai đó để truy tố ? Các cuộc kiểm toán độc lập, các công tố viên độc lập, báo chí độc lập ở đâu ? Nó giống như một cú bắn tăng cường. Nó sẽ giảm dần theo thời gian. Đó là một quyết định chính trị để ai sẽ là người kế tiếp. Nó không giống như việc điều tra độc lập của FBI".
Theo báo cáo của Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình,,ngành tòa án Việt Nam đã xét xử khoảng 220 vụ xử lý tham nhũng trong năm nay, bao gồm cả khu vực công cộng và tư nhân - tăng 21% so với năm 2016. Thanh tra Nhà nước đã phát hiện ít nhất 190 trường hợp gian lận mới liên quan đến ngân sách nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết trong tháng 10.
Tháng 9, Nguyễn Xuân Sơn, một cựu chủ tịch PetroVietnam và cựu giám đốc điều hành Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đại Dương đã bị kết án tử hình sau khi bị kết tội tham ô. Hà Văn Thắm, nguyên chủ tịch Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đại Dương, đã bị kết án tù chung thân sau khi bị buộc tội.
Sơn và Thắm hoặc đại diện của họ đã không trả lời điện thoại và email yêu cầu bình luận.
Ông Hoàng Thạch Lan, Trưởng phòng phân phối đầu tư cá nhân tại Công ty Chứng khoán Rồng Việt tại thành phố Hồ Chí Minh cho biết, cho đến nay, chiến dịch chống tham nhũng đã được các nhà đầu tư chấp nhận. Ông nói : "Nó đã giúp họ tự tin hơn trong việc kinh doanh ở Việt Nam và giúp thị trường chứng khoán khởi sắc".
Chỉ số của VN Index đã tăng khoảng 42% trong năm nay và đang trên đà phát triển tốt nhất kể từ năm 2010, do các dòng vốn nước ngoài đổ vào. Chính phủ đã đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6,7% trong năm nay, cao nhất kể từ năm 2007. Kinh tế tăng trưởng 6,41% trong chín tháng đầu năm.
Phúc, người đứng đầu cải cách dưới thời thủ tướng trước, đang nỗ lực chống tham nhũng và quan liêu ở trung ương. Đầu năm, ông đã đưa ra một kế hoạch tổng thể để tăng cường nhiều dịch vụ công online để giảm hối lộ.
Hà Nội từ lâu đã phải vật lộn với tham nhũng. Cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã xin lỗi trong một chương trình phát sóng truyền hình vào năm 2012 sau khi phải đối mặt với những lời chỉ trích của Chính phủ trong việc xử lý Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam, hay Vinashin, công ty quốc doanh mà ông ta bảo vệ gần như sụp đổ với món nợ 4 tỷ USD năm đó. Công ty đã được đổi tên thành Tổng Công ty công nghiệp Tàu thủy
"Tham nhũng đang làm tổn thương nền kinh tế", Thayer nói. "Vì lý do chính trị và kinh tế, họ phải thực hiện chiến dịch chống tham nhũng".
Nguyen Dieu Tu Uyen, John Boudreau
Nguyên tác : Vietnam Mimics China With Sweeping Corruption Purge, www.bloomberg.com, 21/12/2017
Vũ Quốc Ngữ dịch
Nguồn : VNTB, 24/12/2017