Vấn đề là Vũ Nhôm hay Út trọc nằm trong cùng một đường dây. Và câu hỏi đặt ra là "bứt dây liệu có động rừng", bắt hay khởi tố liệu có làm nứt bình ? Nhất là khi cuộc chiến chống tham nhũng kiểu đốt lò đã bắt đầu chạm vào hai giới là quân đội và công an ?
Phan Văn Anh Vũ là Vũ “Nhôm”, người trước đó được cử tri Đà Nẵng đặt câu hỏi có phải là người chi phối chính quyền thành phố này.
Tối ngày 21/12, báo Lao Động, trang tin đầu tiên đưa tiêu đề : Bí thư Thành ủy Đà Nẵng thông báo đã bắt "Út trọc", đang điều tra Vũ "nhôm".
Phan Văn Anh Vũ là Vũ "Nhôm", người trước đó được cử tri Đà Nẵng đặt câu hỏi có phải là người chi phối chính quyền thành phố này.
Trong khi đó, "Út trọc" lại là Đinh Ngọc Hệ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn (công ty con của Tổng công ty Thái Sơn - Bộ Quốc phòng), người mà ngày 3/11 đã ký hợp đồng nhận tín dụng lên đến 1.350 tỷ đồng với BIDV về dự án BOT cầu Việt Trì.
Ông Đinh Ngọc Hệ (người đầu trọc, đứng giữa, hàng sau) tại lễ ký kết hợp đồng dự án đầu tư xây dựng cầu Việt Trì mới theo hình thức BOT. Ảnh Mt.gov.vn.
Út trọc hay Vũ Nhôm đều là những biệt danh nổi tiếng với thuyết buôn vua, cò chính trị, lấy nguồn tài sản để chi phối chính trị gia và làm nảy sinh ra nguồn tiền mới cho cá nhân mình. Riêng Út trọc, người nổi tiếng trong giới với việc lấy đất quân đội cho thuê, và đầu tư trạm BOT lấy lãi.
Đằng sau Út trọc là Đại tá Phùng Danh Thắm, nhưng chưa dừng tại đó. Tính phức tạp của Út trọc liên quan đến đường dây của dãy lãnh đạo từ ông Nguyễn Tấn Dũng, Nông Đức Mạnh,… Là người mà trong dân gian từng nói là đã sắp xếp cho ông Ngô Xuân Lịch làm Bộ trưởng Bộ Quốc Phòng, có mối quan hệ chặt chẽ với ông Trần Bắc Hà (cựu chủ tịch Hội Đồng Quản Trị BIDV), ông Đinh La Thăng, ông Thống đốc Nguyễn Văn Bình,…
Những mối quan hệ chằng chịt trong bộ máy người cộng sản là không lạ lẫm, nhưng đến mức mà chức danh và nhiệm vụ ở những cơ quan cốt lõi nhất bị chi phối là điều hoàn toàn gây bất ngờ, bởi nếu xét ở mức độ nào đó, Út trọc hay Vũ Nhôm có thể đi đến cái gọi là : thuyết buôn vua.
Người đầu tiên khởi xướng cho việc biến chính trị thành món hàng hóa là tướng quốc nước Tần thời Chiến quốc – Lã Bất Vi. Người nổi tiếng với câu nói : Cửa nhà tôi phải đợi cửa nhà ngài mới lớn được. Người mà sau đó, phải tự uống thuốc độc tử tử, vì lộng hành trước một… hoàng đế (Tần Vương Doanh Chính).
Ông Nguyễn Phú Trọng đang học tập theo ông Tập Cận Bình trong việc biến thành trở thành một vị Vua, và ông ta đang chặt đứt từng mắc xích mà ông cho gắn nhãn "củi". Tính phức tạp của vấn đề này cho thấy, hành vi buôn vua tạo thành một chân rết trong hệ thống chính trị Việt Nam, và khi một đầu mối thất thế, thì toàn bộ chân rết đó sẽ bị lôi ra ngoài xử.
Nếu đặt chân rết đó vào trong cấu thành của một tội phạm, thì Vũ Nhôm hay Út trọc là những người hỗ trợ, và sự hỗ trợ cho thăng quan tiến chức của một cá nhân sẽ đổi lại là những nguồn lợi về mặt chính sách – hay là sự "tham nhũng về chính sách" mà gần đây báo đài chính thống hay đề cập đến. Nó không khác gì một hệ cộng sinh, khi căn nhà lớn của Vũ Nhôm ở Đà Nẵng hay của Út trọc là được bao bọc bởi căn nhà lớn của một dãy chính khách khác.
Vấn đề là Vũ Nhôm hay Út trọc nằm trong cùng một đường dây. Và câu hỏi đặt ra là "bứt dây liệu có động rừng", bắt hay khởi tố liệu có làm nứt bình ? Nhất là khi cuộc chiến chống tham nhũng kiểu đốt lò đã bắt đầu chạm vào hai giới là quân đội và công an ?
Và có lẽ đã nắm được vấn đề này, ông Nguyễn Phú Trọng ngay từ những ngày đầu năm 2017, đã liên tiếp có những động thái nắm giữ Công an và Quân đội qua hàng loạt các vụ tham dự hội nghị, chỉ đạo, thậm chí điều hành về mặt thực chất đối với hệ lực lượng vũ trang này. Và khi cơ sở vũ trang cơ bản được bình trị về mặt "chỉ đạo, lãnh đạo" thì bất kỳ việc bắt giữ một tướng, tá quân đội hay công an nào cũng nằm trong giới hạn mà ông Nguyễn Phú Trọng đề ra : đánh chuột không vỡ bình. Tương tự như cách mà Tần vương Doanh Chính khi nắm giữ đại quyền trong tay đã buộc Lã Bất Vi phải uống thuốc độc tự vẫn.
Cuộc chiến lần này diễn ra tại Việt Nam tương tự như diễn ra tại Trung Quốc trước đó, có vẻ như ngoài thị trường tự do, thì lãnh đạo Việt Nam còn học tập tốt thị trường chính trị, trong cả tập trung quyền lực đối nội và kiềm tỏa sự bất đồng quan điểm.
Kết quả của cuộc chiến là là một dãy quan hệ cộng sinh được cho là "tham nhũng gây nguy hại" bị bóc tách.
Và còn gì nữa ? Liệu cuộc thanh trừng này có tác động gì không, ngoài yếu tố làm nổi lên phe thắng cuộc và đảm bảo ngự trị như một tầng lớp trị vì trong 2-3 nhiệm kỳ sắp tới ?
Trong một tham luận của Adam Fforde về các đặc điểm cốt lõi đang nổi lên của nền kinh tế chính trị Việt Nam tại Viện Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương, tháng 11/2017 cho hay : Do thiếu vắng một cuộc cải cách chính trị, chế độ này không có được sức mạnh mà những điều kiện mới của nền kinh tế thị trường và xã hội ngày càng cởi mở đòi hỏi. Các thiết chế chính trị chính thức - được thiết kế cho chủ nghĩa toàn trị thời Xô-viết, không có thẩm quyền, không có sự ủng hộ của dân chúng. Một chế độ như vậy không có khả năng triển khai thực hiện chính sách một cách đáng tin cậy trừ phi nó cảm thấy bị đe dọa.
Nếu căn cứ nêu trên, thì cuộc chiến đốt lò đang khắc phục những yếu nhược nhằm tìm kiếm trở lại sự ủng hộ của dân chúng, nhằm thoát khỏi yếu tố bị "đe dọa" về mặt tồn vong. Điều này sẽ tạo sức bật thúc đẩy của nhà nước Việt Nam tiệm cận trong điều kiện môi trường kinh tế thị trường hơn…
Tuy nhiên ? Có bền vững hay không ?
Nhưng nhiều bài phân tích, hệ thống chính trị - kinh tế Việt Nam không phải là một hệ thống mang tính thống nhất, do đó khi một hệ cộng sinh bị bóc tách, thì đồng thời là sự nổi lên của một hệ cộng sinh khác. Tính thay thế thay vì loại bỏ hoàn toàn đó chỉ có thể đem lại một sự ổn định mang tính tạm thời (được gọi là chu kỳ), và sau khi kết thúc chu kỳ đó, Việt Nam sẽ rơi tiếp vào một khủng hoảng mới, bởi chính một nhóm cộng sinh khác.
Lúc đó, không còn Vũ Nhôm, nhưng sẽ xuất hiện nhiều Vũ Sắt ; tương tự sẽ là nhiều Út trọc mới, thủ đoạn hơn, can dự chính trường nhiều hơn, và buôn vua một cách ma mãnh hơn.
Kỳ Lâm
Nguồn : VNTB, 23/12/2017