Nhà báo Bùi Tín và đứa học trò viết láo ở An ninh Thế giới

Nguyễn Hùng, VOA, 13/08/2018

Ngay sau khi Đại tá Bùi Tín qua đời tại Paris ở tuổi 91 hôm 11/8, nhiều người chia sẻ các dòng tin và bài viết về một cây bút tài ba, vốn luôn mong mỏi quê hương ông sớm thực sự đổi mới. Nhưng người ta cũng chia sẻ lại cả một bài viết từ cách đây vài năm của người tự nhận chỉ đáng là học trò của ông nhưng có cách viết xấc xược và ma giáo về bậc thầy trong nghề viết. Tôi cũng đã định cho qua như ông Bùi Tín, người có lẽ từng nghĩ ‘vật nhau với lợn làm gì, ta thì bẩn mà lợn thì lại sướng vì được vầy’. Nhưng lại nghĩ ông đã nằm xuống và từ nay mỗi khi người ta tìm tên ông trên google có thể sẽ lại thấy bài viết trên An Ninh Thế Giới nên tự thấy cần viết đôi dòng để tỏ lòng tôn kính với người đã khuất.

Nhà báo Bùi Tín qua đời khuya 11 tháng Tám, tại Pháp.

Bài viết với tựa ‘Bùi Tín, tuổi xế chiều ở Paris’ mở đầu với những câu :

"Tôi biết Bùi Tín từ những ngày Bùi Tín còn đương chức Phó Tổng biên tập Báo Nhân Dân phụ trách tờ Nhân Dân Chủ nhật. Thời đó, Bùi Tín đang nổi danh là một trong những cây viết có hạng của làng báo Việt Nam.

"Thông qua một người bạn, tôi đến gặp Bùi Tín và được Bùi Tín truyền cho một vài chiêu tác nghiệp. Tôi nhớ mãi bài học mà Bùi Tín hướng dẫn : "Đối với một nhà báo cách mạng, kiến thức thông tuệ và sự nhạy cảm là hai yếu tố đặc biệt quan trọng".

Như vậy người viết tự nhận chỉ là đàn em của ông Bùi Tín nhưng cả bài viết là màn thể hiện của sự hằn học, cay độc và xảo trá. Giới an ninh Việt Nam vốn đã dùng từ "thây ma" để gọi ông Bùi Tín từ nhiều năm nay và hiển nhiên để được viết về ông trên báo chí chính thống người ta phải sỉ vả ông thậm tệ mới mong được đăng. Tôi sẽ chẳng ngạc nhiên nếu bài viết được đăng trên các blog của ngành an ninh hay bởi những người làm trong ngành an ninh mà không tự nhận mình là nhà báo. Nhưng tác giả, tạm gọi là bồi bút trong bài viết này, còn nói rõ từng là đại diện của một hãng tin của Việt Nam ở Paris.

Bồi bút dùng thủ thuật nhào một ít sự thật vào một đống những điều bịa đặt và khiến những người thiếu hiểu biết hoặc thiên kiến bị lừa vì nghĩ rằng nếu trong đó có một hai điều đúng thì phần còn lại cũng đúng. Sự thật ở đây là quả thực ông Bùi Tín đã ở lại Paris sau một chuyến đi công cán với tư cách là Phó Tổng biên tập Báo Nhân Dân. Ngoài ra ông Bùi Tín thực sự đã cộng tác nhiều với các đài báo hải ngoại vốn bị chính quyền và những người thân chính quyền không ưa gì.

Vậy chỉ xin chỉ ra một vài điều khó có thể tin nổi trong bài báo để thấy những gì đáng tin là không nhiều.

Bồi bút nói tổng cộng đã gặp ông Bùi Tín bốn lần ở Paris, hai lần "tình cờ" trên phố và ga tàu, một lần ở triển lãm Mùa Xuân Việt Nam hồi đầu năm 2008 và thêm một lần nữa để từ biệt trước khi bồi bút về nước.

Mặc dù triển lãm Mùa Xuân Việt Nam là sự kiện được tổ chức công khai và ai cũng có thể tới dự từ 20/3 đến 20/5/2008 như bồi bút viết nhưng tác giả lại "bất bình" khi thấy bậc thầy trong nghề viết Bùi Tín có mặt. Bồi bút viết : "Tôi hỏi Thị trưởng Jean Tibveri [nguyên văn cách viết sai tên ông Tiberi] : "Thưa ngài, hình như phía Pháp có mời ông Bùi Tín đến dự cuộc triển lãm Mùa xuân Việt Nam ?". Thị trưởng Tiberi trả lời : "Không, phía Pháp không mời. Có thể thông qua quảng cáo, giới báo chí và công chúng biết nên tự do đến tham dự thôi".

"Đại diện sứ quán Việt Nam nói ngay : "ông Bùi Tín là kẻ thù của nhân dân Việt Nam. Chúng tôi không chấp nhận sự có mặt của ông ta ở tất cả các hoạt động mang tính quốc gia giữa Pháp và Việt Nam". Ngay lập tức, Thị trưởng Tiberi cho người đến mời Bùi Tín rút khỏi cuộc triển lãm. Nhìn Bùi Tín thất thểu ra về, tôi tiến đến : "Ông nên biết, nhân dân Việt Nam không bao giờ chấp nhận sự có mặt của ông ở những lễ hội như thế này".

Có vài điều đáng nói về những gì bồi bút thuật lại ở đây. Thứ nhất cả Thị trưởng Paris khi đó cũng nói "công chúng biết nên tự do đến tham dự" có nghĩa là ai cũng có thể tới được. Nếu ai cũng có thể tới được thì ngay cả kẻ thù của nhân dân Pháp mà không bị tước quyền công dân và không có hành vi gây rối thì không ai có quyền mời họ ra. Bởi vậy chi tiết thị trưởng cho người đến mời ông Bùi Tín ra khỏi triển lãm là khó tin. Ngoài ra người ta cũng đặt câu hỏi ngoài tư cách nhà báo thì bồi bút còn có tư cách gì nữa, chẳng hạn nhân viên an ninh hay làm thêm cho đại sứ quán, khi hỏi thị trưởng về chuyện liệu ông Bùi Tín có được mời hay không. Rồi khi người cùng nghề cầm bút "thất thểu ra về" bồi bút còn bồi thêm câu cuối để chứng tỏ ông ta thay mặt nhân dân Việt Nam đuổi Đại tá Bùi Tín.

Chỉ qua cách tả hai lần gặp mặt đầu tiên đã thấy bồi bút ghét ông Bùi Tín lắm rồi. Lần đầu tình cờ gặp ở ga tàu đã xông vào mắng mỏ và lần hai thì đuổi người. Thế mà tới lần thứ ba khi lại "tình cờ" thấy ông Bùi Tín trên phố bồi bút không thay mặt nhân dân mà ngoảnh mặt đi mà lại "mời Bùi Tín vào quán cà phê" như một nhân viên an ninh muốn moi tin để rồi tiếp tục lên lớp. Cũng thật lạ là ông Bùi Tín dù đã bị đứa học trò mất nết đuổi khỏi triển lãm mà khi thấy được mời cà phê vẫn sẵn lòng nhận lời. Và mặc dù ghét ông Bùi Tín đến thế nhưng bồi bút vẫn "gọi điện mời Bùi Tín ăn bữa cơm chia tay" trước khi về nước để gặp lần thứ tư. Nếu Đại tá Bùi Tín sẵn sàng gặp bồi bút tới bốn lần thì chắc chắn ba lần gặp trước đó không thể như lời bồi bút kể. Đại tá là con của cụ Bùi Bằng Đoàn, vốn từng giữ chức Thượng thư bộ Hình triều Nguyễn và Trưởng ban Thường trực Quốc hội Việt Nam Dân chủ Cộng hoà khoá I chứ không phải là người kém hiểu biết mà bị chửi mắng tới ba lần vẫn đồng ý gặp thêm lần thứ tư. Không những thế khi được bồi bút hỏi có nhớ đất nước không trong lần gặp cuối, ông còn tâm sự :

"Có, mình nhớ nước lắm. Có đêm mình mơ được về nước. Sướng quá mình vất dép đi chân trần chạy dọc theo bờ Hồ, thỉnh thoảng dừng lại đưa tay với những rặng liễu đang rủ bóng xuống mặt hồ xanh biếc. Có lần mình mơ được chạy mấy vòng quanh Hồ Tây lộng gió. Ôi những giấc mơ đó sao mà hạnh phúc…".

Đọc tới đây tôi lại nhớ tới cuộc gặp giữa sếp của Đại tá Bùi Tín, Đại tướng Võ Nguyên Giáp với cựu Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert McNamara ở Hà Nội hồi năm 1995 khi ông McNamara cũng nói sáng ra ông chạy quanh khu vực bờ Hồ trước khi tới gặp Tướng Giáp. Chỉ 20 năm sau khi Cuộc chiến Việt Nam chấm dứt, người từng là kẻ thù không đội trời chung của Bắc Việt đã có dịp quay lại sau khi góp phần gây biết bao chết chóc và tàn phá. Nhưng những người Việt chỉ dùng ngòi bút và lời nói của mình để nói ra sự thật, trong đó có cả sự thật về Tướng Giáp và Chủ tịch Hồ Chí Minh, lại chịu sự kỳ thị của những người nhân danh nhân dân trong đó có bồi bút. Hy vọng những người tìm đọc về ông Bùi Tín sẽ coi bài viết của bồi bút như câu chuyện giả tưởng và xem những video phỏng vấn ông Bùi Tín như thế này trong đó ông cũng nói :

"Người ta vẫn còn chửi tôi. Nhưng tôi luôn giữ một phong cách rất là triết lý để an ủi - Tôi không giận ai cả. Tôi xưa kia tôi cũng đã lên án Việt Nam Cộng Hòa và bây giờ tôi cũng phải phản tỉnh là sai – đó là một chế độ tiến bộ hơn miền Bắc.

"Thống nhất ở Đức là anh tiến bộ thống nhất với anh [lạc hậu] nên cái anh tiến bộ bao trùm và nước Đức lên. Ở Việt Nam cái anh lạc hậu lại thắng anh tiến bộ, một chế độ hơn. Chế độ miền Nam rõ ràng là hơn chứ - có dân chủ, có nền tư pháp độc lập, tam quyền phân lập, có luật sư, toà án, không có tù nhân chính trị dễ dãi như miền Bắc… Tôi rất mừng là vẫn có những bọn trong nước nó thuê nó chửi tôi. Các bài báo tôi đều có những bài nó viết tiếp là bỏ đảng, phản đảng, phản dân tộc. Nhưng tôi nghĩ tôi không chú ý cái đó mà tự trách mình là mình chưa đủ sức để làm cho họ hiểu thì mình phải làm cho họ hiểu và với thời gian họ sẽ hiểu".

Nguyễn Hùng

Nguồn : VOA, 13/08/2018

*******************

Nhà báo Bùi Tín để lại ‘một tài sản hết sức quý giá’

Hoàng Long, VOA, 12/08/2018

Nhà báo Bùi Tín - Ảnh minh họa

Sự ra đi của nhà báo Bùi Tín, một trong những nhà bất đồng chính kiến Việt Nam nổi tiếng nhất ở hải ngoại và là blogger lâu năm của VOA, để lại nỗi buồn thương và cảm giác mất mát cho những người quen ông hoặc biết đến ông qua những bài viết sắc sảo từ hàng chục năm qua.

Sau gần một tháng nhập viện trong tình trạng sức khỏe suy yếu, ông qua đời vào sáng sớm ngày 11 tháng 8 ở ngoại ô Paris, Pháp, nơi ông tị nạn chính trị kể từ năm 1990. Ông hưởng thọ 91 tuổi.

"Tôi lặng người đi và cảm thấy rất bất ngờ dù biết bác tuổi đã cao và gần đây cũng ốm yếu," ông Nguyễn Tường Thụy, một nhà báo độc lập và nhà hoạt động dân chủ, chia sẻ với VOA từ Việt Nam.

Một người lính và một nhà báo, ông Bùi Tín viết nên những chương cuộc đời mình bằng trải nghiệm và hiểu biết của người từng là quan chức cao cấp bên trong nhà nước cộng sản, và sau này bằng sự phản tỉnh được khơi gợi cảm hứng bởi lý tưởng tự do và dân chủ.

"Người ta nói rằng số năm tháng mà mình sống trên cuộc đời này chắc có lẽ không quan trọng bằng những việc mà mình đã làm được khi sống trên quả đất này," nhà báo Đinh Quang Anh Thái của báo Người Việt nói với VOA từ California. "Ông Bùi Tín đã sống một cuộc đời rất trọn vẹn".

Bùi Tín nhập ngũ năm 18 tuổi vào thời Cách mạng tháng Tám năm 1945 và sau đó trở thành ký giả của báo Quân đội Nhân dân Việt Nam với bút danh Thành Tín. Sau sự kiện 30 tháng 4, 1975, ông giải ngũ và tiếp tục viết báo, vươn lên đến vị trí phó tổng biên tập báo Nhân dân, cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng cộng sản Việt Nam. Ông quyết định xin tị nạn ở Pháp trong một chuyến đi công cán sang Paris vào năm 1990.

Đó là một sự kiện vẫn in sâu trong trí nhớ của ông Phạm Minh Hoàng. Nói chuyện với VOA từ Paris, vị giáo sư và nhà hoạt động nhân quyền này cho biết ông đọc thấy tin ông Bùi Tín đào thoát trên nhật báo Le Monde khi đó.

"Tờ Le Monde đăng chuyện đào thoát của bác khá chi tiết và sau đó họ có đăng một mẩu tin của tờ Nhân dân phê phán chuyện bác đào thoát," ông Hoàng kể lại. "Tờ Nhân dân chế giễu bác, ‘Thành Tín’ có nghĩa là người giữ chữ tín nhưng mà thực sự ông ấy là người ‘bội tín.’"

Phản tỉnh và phản biện

"Bội tín" với chủ nghĩa cộng sản, ông Bùi Tín tìm thấy niềm tin nơi lý tưởng tự do. Ông trở thành một trong những tiếng nói mạnh mẽ chỉ trích chính quyền Việt Nam và cổ súy cho dân chủ và nhân quyền ở quê nhà qua những bài viết phản biện.

Với những trải nghiệm và mối quan hệ của một người trong cuộc, ông đem đến cho độc giả hiểu biết về nội tình của nhà nước cộng sản ít người biết tới, lý giải và phân tích mọi diễn biến bằng sự nhạy bén và am tường của một nhà báo kỳ cựu. Lập luận của ông rành mạch, ngôn ngữ của ông sắc sảo có khi đanh thép xoáy sâu vào vấn đề mà ông bàn luận.

Cộng tác với VOA Tiếng Việt trong tư cách một blogger thường xuyên, ông đã viết hơn 1.000 bài bình luận từ năm 2009 cho tới nay, bám sát mọi sự kiện và diễn biến trong đời sống chính trị, xã hội, kinh tế và văn hóa ở Việt Nam nhưng vẫn luôn để mắt đến thời sự quốc tế, nhất là Trung Quốc và Mỹ.

Ông đả kích gay gắt Luật An ninh Mạng trong một bài blog đăng ngày 13 tháng 6, một ngày sau khi nó được Quốc hội Việt Nam thông qua. Ở tuổi 91, ông tôn vinh Internet là "túi khôn của nhân loại" và phê phán luật nhằm kiểm soát dữ liệu người dùng này là "phản động".

Trong một bài viết được chia sẻ hơn 3.000 lần, ông đòi chính quyền phải trả "món nợ lưu cữu" cho người dân là ban hành luật về hội họp, biểu tình.

Và ông luôn dành một tình cảm trân quý đặc biệt cho những nhà hoạt động trong nước, nêu tên và ca ngợi thành tích của họ trong một bài tổng kết đăng vào cuối năm 2017.

‘Một mất mát to lớn’

"Những gì mà bác để lại là một tài sản hết sức quý giá," ông Nguyễn Tường Thụy nói. "Tôi không dám nói rộng nhưng đối với tôi Bùi Tín là một người thầy, vừa là nhân cách vừa là nhiệt huyết".

Ông Thụy, thành viên ban biên tập Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam, cho biết ông đã "ngưỡng mộ" tài viết lách của ông Bùi Tín từ đầu những năm 1970 khi còn là một người lính trẻ mới 20 tuổi đời. Sau khi ông Bùi Tín tị nạn ở Pháp, ông Thụy nói ông thường nghe trộm "đài địch" để theo dõi ông Bùi Tín viết gì vì những bài viết đó "mở mang chúng tôi rất nhiều vấn đề".

Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam nói trong một thông cáo rằng sự ra đi của ông "là một mất mát to lớn, không chỉ đối với bản thân [hội], mà rộng hơn là phong trào đấu tranh dân chủ - nhân quyền Việt Nam".

Sự mất mát đó được cảm nhận rõ bởi nhiều nhà hoạt động. Trên mạng xã hội họ loan tin về sự ra đi của ông kèm theo những thông điệp chia buồn.

"Các cụ rủ nhau ra đi cả... Còn chúng ta chờ ngày rời khỏi cõi tạm này", nhà hoạt động Bùi Thị Minh Hằng chia sẻ trên Facebook, sau khi loan thêm tin nhạc sĩ Tô Hải qua đời không lâu sau ông Bùi Tín.

"Rõ ràng sự ra đi của bác là một mất mát lớn cho những người yêu chuộng tự do," giáo sư Phạm Minh Hoàng nói với VOA qua điện thoại. Năm ngoái ông Hoàng bị Việt Nam tước quốc tịch và trục xuất về Pháp trong điều mà ông nói là "sự trả thù" đối với hoạt động của ông nhằm cổ súy cho dân chủ và nhân quyền ở Việt Nam.0

Xem tất cả các bài blog của nhà báo Bùi Tín ở đây.

Hoàng Long

Nguồn : VOA, 12/08/2018