Facebook lại bị răn đe
Sự kiện đại diện Facebook vừa xác nhận "làm con dâu Việt Nam" khiến cho giới người dùng Facebook thêm bất mãn và cảnh giác. Vô số nghi hoặc. Lẽ nào chỉ vì ham "ngoạm miếng bánh thị trường" mà siêu doanh nghiệp quyền lực tầm cỡ thế giới, nơi tập hợp vô số trí thức tài ba về khoa học công nghệ và quản trị này lại chấp nhận "thọc tay sâu vào bùn bẩn", ngoan ngoãn kết hợp với nhà độc tài toàn trị khét tiếng hiện đang bị quốc tế xếp vào hạng đội sổ về tự do ngôn luận và nhân quyền trên toàn thế giới ?!
Cuộc gặp giữa ông Simon Milner, Phó Chủ tịch Facebook (trái) với quyền Bộ trưởng Thông tin và truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng ở Hà Nội hôm 14/9. Courtesy Bộ Thông tin và truyền thông
Theo Vietnamnet, ngày 14/9/2018, ông Simon Milner, Phó chủ tịch về Chính sách công tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Facebook đã cam kết cùng quyền Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng là sẽ hợp tác chặt chẽ với chính phủ Việt Nam, hình thành nhóm làm việc chung giữa Facebook và cơ quan quản lý Việt Nam - (đương nhiên là cơ quan công an và quân đội - những đặc nhiệm có quân số và tiền bạc khổng lồ thực thi Luật an ninh mạng).
Nếu đúng như tin Vietnamnet.vn đã đưa thì đại diện Facebook còn "ngoan" tới mức chấp nhận làm "con dâu" của Việt Nam, theo gợi ý của ông Hùng. Lý do đưa ra để ràng buộc là : "sự thịnh vượng của Facebook tại thị trường Việt Nam sẽ phải song hành với sự thịnh vượng chung của đất nước Việt Nam".
Vấn đề nằm ở chỗ "sự thịnh vượng chung của đất nước Việt Nam" là một khái niệm hoàn toàn khác với với khái niệm thông thường mà một người nước ngoài sống trong nền dân chủ như ông Simon Milner có thể hình dung thấu đáo. Trong khi đó người Việt Nam ai cũng hiểu rằng, "sự thịnh vượng chung của đất nước" chỉ có nghĩa là sự thịnh vượng của tập đoàn cầm quyền tham nhũng. Đã có quá nhiều minh chứng là tập đoàn này càng thịnh vượng thì đất nước càng kiệt quệ và dân càng nghèo đói, bóc lột và bất công.
Khi đã hiểu rõ điều đó, lẽ nào Facebook vẫn muốn hỗ trợ nhà cầm quyền đàn áp tự do ngôn luận và quyền con người Việt Nam dưới danh nghĩa "hợp tác chặt chẽ" và làm trọn bổn phận "con dâu" ?!
Lấy cớ rằng "có nhiều doanh nghiệp trong nước phàn nàn về "bảo hộ ngược", ông Hùng răn đe thêm : "Sự xuất hiện của fake news (tin tức giả mạo) và việc lợi dụng mạng xã hội của các tổ chức khủng bố đã ảnh hưởng rất nhiều đến xã hội. Giống với Google hay YouTube, hiện Facebook và Việt Nam đã hình thành nên một cơ chế phối hợp riêng. Tuy nhiên thực tế thời gian qua cho thấy, kết quả của hình thức hợp tác này vẫn còn hạn chế".
Đã có kinh nghiệm hoạt động tại Việt Nam, Facebook không thể không biết ông quyền Bộ trưởng muốn áp đặt và mặc cả điều gì : Facebook muốn giữ được miếng ăn với trên 60 triệu khách hàng tại Việt Nam thì phải làm theo yêu cầu cấm cản tự do ngôn luận. Ngoan như thời gian qua cũng là tốt nhưng chưa đủ, phải ngoan ngoãn hơn nữa, "giống tâm thế người con dâu về nhà chồng, cần phải tiếp nhận và thích nghi với văn hóa, nếp sống hàng ngày của gia đình nhà chồng" (theo Vietnamnet).
Facebook "làm dâu trưởng" ?
Theo tin đã đưa thì ông Simon Milner "cam kết hợp tác chặt chẽ với Chính phủ Việt Nam để giải quyết triệt để các vấn đề còn tồn tại thông qua việc hình thành nhóm làm việc chung với Việt Nam". Ông được cho là "rất thích hình ảnh nàng dâu về nhà chồng mà Quyền Bộ trưởng Thông tin và truyền thông lấy ví dụ. "Ở một số nước chúng tôi chỉ là một trong các nàng dâu, nhưng ở đây chúng tôi là nàng dâu trưởng", vị Phó chủ tịch Facebook cho biết
Được đà, ông Nguyễn Mạnh Hùng còn dạy dỗ : "Khi về làm dâu, cô gái đó sẽ phải tôn trọng các yếu tố văn hoá, truyền thống của gia đình nhà chồng. Điều này lại càng khắt khe hơn với một nàng dâu trưởng, khi sẽ phải làm gương cho những nàng dâu đến sau".
Quyền Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, trên cơ sở quản lý kiểu "gia đình trị" như vậy, đề nghị Facebook "thực hiện xử lý các yêu cầu này sớm để thể hiện thiện chí với Chính phủ Việt Nam bằng những động thái ban đầu cụ thể".
Trước khi gặp ông quyền Bộ trưởng Thông tin, đại diện Facebook đã bị răn đe ở cấp Thủ tướng chính phủ. Ngày 13/9, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đưa ra một số yêu cầu đối với Facebook về "chặn lọc các thông tin xấu độc".
Một mặt vâng dạ để giữ thị trường, mặt khác, Facebook vẫn phải giữ nguyên tắc và tuân thủ những cam kết quốc tế về quyền con người và tự do ngôn luận. Facebook bị đặt vào tình thế khó khăn khi hoạt động ở những nước là "kẻ thù của tự do ngôn luận" như VN. Nếu hoàn toàn cứng nhắc thì họ sẽ phải ra đi, để chỗ trống cho nhà mạng Trung Quốc tung hoành.
Thế giới sẽ theo dõi chặt chẽ xem "nàng dâu Facebook" khôn khéo ngoan ngoãn đến đâu là đủ để không bị trục xuất khỏi Việt Nam mà vẫn không bị coi là "kẻ thù của tự do ngôn luận".
Sống sót tại Việt Nam
Càng gần đến ngày Luật An ninh mạng có hiệu lực, nhà cầm quyền Việt Nam càng siết chặt "nắm đấm sắt", kề cả việc xử tù thật nặng những người vô tội đã lên tiếng vì tự do ngôn luận và cả gan trục xuất những lãnh đạo của tổ chức nhân quyền thế giới. Họ đã nhiều lần gây sức ép với Google, Youtube và Facebook, buộc các doanh nghiệp này vì "miếng bánh" thị trường hơn 60 triệu khách hàng ở Việt Nam mà phải thỏa hiệp, chấp nhận bỏ qua một số cam kết quốc tế để "đi đêm" với công an và quân đội , phải mặc nhiên theo lệnh nhà cầm quyền và Ban tuyên giáo trung ương.
Đối thoại giữa Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các tập đoàn toàn cầu ở Hà Nội hôm 12/9/2018 Photo : RFA
Trước đây, Facebook đã vô hiệu hóa nhiều tài khoản Facebook của những trí thức bất đồng chính kiến và dân oan. Điều này đã vượt quá sức chịu đựng của các nạn nhân. Đến 9/4/2018, 50 tổ chức xã hội dân sự, các nhà hoạt động bảo vệ nhân quyền và các tổ chức truyền thông độc lập ở Việt Nam đã gửi thư ngỏ tới ông Mark Zuckerberg khiếu nại và cảnh báo về tình trạng nội dung thông tin trên Facebook của họ bị xóa và nhiều tài khoản bị khóa.
Đặc biệt, khi có những sự kiện quan trọng : kêu gọi biểu tình, ngày quốc khánh , những ngày tù nhân lương tâm tuyệt thực, dân oan tự thiêu, khi những phiên tòa đưa ra các bản án vô đạo vô pháp... thì Facebook của nhiều người đã bị vô hiệu hóa và có nhiều thông tin trên mạng liên quan tới việc tố cáo sự đàn áp, những thảm cảnh của người dân do lũ lụt hoặc thảm họa môi trường... đã bị nhà quản lý Facebook xóa bỏ với tần số ngày càng lớn.
Kể từ tháng 4 năm 2017, sau cuộc gặp gỡ giữa một lãnh đạo Facebook với nguyên Bộ trưởng Thông tin và truyền thông Trương Minh Tuấn, tình trạng bóp nghẹt tự do trên mạng đã gia tăng và không có được lời giải thích hợp lý từ Facebook.
Hành vi này là không thể chấp nhận được vì nhà quản lý Facebook chỉ dựa vào chế độ báo cáo vi phạm" của đội ngũ đông đảo dư luận viên công an và "lực lượng 47" của Bộ Quốc phòng mà không kiểm tra xem nội dung đó có gì sai phạm theo công ước quốc tế và pháp luật Việt Nam hay không. Dẫu là kinh doanh, Facebook đương nhiên phải tôn trọng Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị của công dân mà Việt Nam đã ký kết trước đây.
Cuộc gặp, răn đe và hứa hẹn "làm dâu trưởng " của ông Simon Milner lần này đã khiến cho Facebook phải đứng trước sức ép và sự lựa chọn quyết liệt. Họ sẽ mất thêm uy tín và khách hàng tại Việt Nam và trên thế giới, nếu dấn sâu "đi đêm" với nhà cầm quyền Việt Nam đàn áp tự do ngôn luận.
Một đế chế kinh doanh dẫu lớn mạnh đến đâu nhưng khi mất uy tín thì cũng có thể sụp đổ nhanh chóng, chưa kể với sự phát triển của khoa học công nghệ, sẽ có những phát minh vượt trội Facebook và vô hiệu hóa những kiềm tỏa của mọi luật an ninh mạng độc tài trên thế giới để khách hàng lựa chọn.
Đương nhiên, những người dùng Facebook vẫn mong mạng thông tin này "sống sót" tại Việt Nam mà vẫn đảm bảo những chuẩn mực về tự do ngôn luận bất kể thủ đoạn đe dọa của nhà cầm quyền.
Trách nhiệm này nằm trong tay những nhà quản trị Facebook.
Võ Thị Hảo
Nguồn : RFA, 15/09/2018