Việc phóng thích Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh trước thời hạn, sau hơn hai năm thụ án phạt 10 năm tù về tội "tuyên truyền chống nhà nước", rồi đưa từ nhà tù ra sân bay Nội Bài Hà Nội trục xuất qua Hoa kỳ cùng mẹ già và hai con nhỏ vào ngày 17 /10/2018 vừa qua, đã không còn là một bất ngờ gây ngạc nhiên cho những ai từng quan tâm đến số phận nghiệt ngã của các tù nhân lương tâm tại Việt Nam.
Mẹ Nấm và gia đình được chào đón tại phi trường IAH ở Houston.
Bởi lẽ, đây không phải là lần đâu tiên và cũng chưa phải là lần cuối cùng, nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam thực hiện điều này. Vì trong quá khứ xa gần, nhà cầm quyền Việt cộng đã từng thực hiện đối sách này với các nhà đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền và dân oan, tiêu biểu như nhà văn Trần Khải Thanh Thủy, Luật sư Cù Huy Hà Vũ, blogger Điếu Cầy Nguyễn Văn Hải và gần đây nhất là luật sư Nguyễn Văn Đài bị trục xuất qua nước Đức ; nay là Blogger Mẹ Nấm bị trục xuất qua Hoa Kỳ và đã đến sân bay quốc tế George H. Bush, Houston, bang Texas vào 11 giờ đêm 17/10/2018, với sự chào đón nồng nhiệt của hàng trăm đồng hương tỵ nạn cộng sản.
Vậy vì sao nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam đã có những hành động như vậy ? Câu trả lời tổng quát của chúng tôi : Việt cộng thả các tù nhân lương tâm theo kiểu này không đơn thuần chỉ là vì áp lực của Hoa Kỳ và quốc tế, mà còn là một thủ đoạn có tính toán để thủ lợi qua một "đối sách điệu hổ ly sơn". Nội dung "đối sách điệu hổ ly sơn" là gì và vì sao Hoa Kỳ lại chấp nhận hệ quả của đối sách này của nhà đương quyền Việt Nam ?
I. Đối sách "điệu hổ ly sơn" là gì ?
Như chúng tôi đã có dịp trình bầy nhiều lần trước đây, ngoài áp lực công luận quốc tế và các cường quốc dân chủ hàng đầu có ảnh hưởng mạnh như Hoa Kỳ, các nước EU, nhà cầm quyền Việt Nam đã phải trả tự do cho Blogger Mẹ Nấm cũng như những nhà đấu tranh cho dân chủ bị cầm tù trước đây và tiếp diễn sau này, không chỉ dựa trên sự toan tính trao đổi lợi ích song phương hay đa phương, còn là tương kế tựu kế loại trừ các phần tử nguy hiểm chống đối chế độ ra khỏi nước theo "đối sách điệu hổ ly sơn".
Vì một khi đưa được những nhà đấu tranh cho dân chủ hàng đầu không thể "cải tạo" như Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh ra khỏi nước, nhà cầm quyền Việt Nam đã đưa được những "Con hổ đấu tranh cho dân chủ" ra khỏi "lãnh địa rừng rú của cộng sản" tại Việt Nam, nơi phát huy sức mạnh đấu tranh mạnh mẽ, có hiệu quả vốn là mối hiểm nguy cho sinh mạng chính trị của chế độ độc tài toàn trị cộng sản Việt Nam. Một khi những "mãnh hổ dân chủ " này đưa ra nước ngoài, tác dụng của các hoạt động đấu tranh cho mục tiêu dân chủ hóa Việt Nam của họ dầu muốn dầu không sẽ suy yếu đi, không còn là hiểm họa cận kề.
Đó là chưa kể họ sẽ bị cô lập, tấn công, chụp mũ, nhục mạ thậm từ của chính những người quốc gia chống cộng thật mà cực đoan, đa nghi ; hay chống cộng giả(Việt cộng nằm vùng) làm công tác "Đặc tình truyền thông"cho nhà cầm quyền Việt Nam.Nhất là mức độ và cường độ tấn công có thể ác liệt, tàn nhẫn hơn đối với những nhà dân chủ gốc cán bộ đảng viên cộng sản phản tỉnh, từng tham gia guồng máy công quyền dân sự hay quân sự Việt cộng như : cố nhà báo Bùi Tín lúc sinh tiền, vốn là cựu Đại tá, Phó Tổng Biên Tập báo Quân Đội Nhân Dân (QĐND) ; Luật sư Cù Huy Hà Vũ, con trai của nhà thơ Cù Huy Cận, con nuôi của nhà thơ Tố Hữu vốn là những công thần của chế độ ; hay như Blogger Điếu Cầy Nguyễn Văn Hải, cựu chiến binh QĐND và Blogger Tạ Phong Tần, cựu sĩ quan công an nhân dân… Những nhà đấu tranh cho dân chủ này, dù quá khứ là thế, nhưng sau này dù đã thực sự "Phản tỉnh", nhận thức được những sai lầm quá khứ theo đảng cộng sản Việt Nam, đã có những lời nói, hành động cụ thể đấu tranh quyết liệt cho dân chủ, nhân quyền, dân oan, phải vào tù, bị đầy ải nhiều năm tháng. Thế nhưng, với đối sách "Điệu hổ ly sơn", nhà cầm quyền Việt Nam đã thành công phần nào trong ý đồ cô lập và vô hiệu hóa các hoạt động đấu tranh của các nhà dân chủ sau khi bị trục xuất ra hải ngoại… Và vì vậy, nhiều người vẫn lo ngại, rồi đây blogger Mẹ Nấm có là nạn nhân bị "đặc tình cộng sản nằm vùng" đội lốt người quốc gia đánh phá, chụp mũ hay không. Mặc dầu khi mới đến sân bay ở Houston, Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh vẫn khẳng định với đồng hương ra đón, rằng trong môi trường hải ngoại sẽ tiếp tục lên tiếng đấu tranh mạnh mẽ cho tự do, dân chủ nhân quyền của nhân dân cũng như các nhà dân chủ, bất đồng chính kiến đang bị cầm tù trong nước.
II. Vì sao Hoa Kỳ chấp nhận hệ quả đối sách "điệu hổ ly sơn" của chính quyền cộng sản Việt Nam ?
Theo nhận định của chúng tôi, Hoa Kỳ không tiếp tay (theo nghĩa chủ động) mà đã phải tiếp nhận (theo nghĩa bị động) các nhà đấu tranh dân chủ trong nước sau khi được phóng thích và bị trục xuất thẳng từ nhà tù qua Hoa Kỳ, là vì chính sách hai mặt của Hoa Kỳ đối với chế độ độc tài đảng trị cộng sản Việt Nam và đối với các lực lượng đấu tranh cho mục tiêu dân chủ hóa Việt Nam.
1. Đối với chế độ độc tài đảng trị cộng sản Việt Nam
Sau khi nối lại quan hệ ngoại giao, từ 23 năm qua (1995-2018), Hoa Kỳ đã coi chế độ độc tài đảng trị cộng sản Việt Nam như là một đối tác làm ăn, trên cơ sở đôi bên cùng có lợi, không còn là đối phương như trước đây trong chiến tranh. Hoa Kỳ nhiều lần xác nhận, rằng Hoa Kỳ luôn tôn trọng sự khác biệt chế độ chính trị của Việt Nam (độc tài, độc đảng) với Hoa Kỳ (Dân chủ, đa đảng).Mặc dầu trên thực tế Hoa Kỳ không che dấu chính sách can thiệp tạo áp lực thúc đẩy Việt Nam chuyển đổi qua chế độ dân chủ đa đảng. Hoa Kỳ có nhiều cách trực tiếp hay gián tiếp tạo áp lực với nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam theo chiếu hướng dân chủ hóa Việt Nam .
Một cách gián tiếp như ngầm hay công khai lên tiếng yểm trợ các cao trào đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền và dân quyền trong cũng như ngoài Việt Nam. Những người tham gia các cao trào này, nếu bị bắt cầm tù do các hành vi đấu tranh ôn hòa, bất bạo động, Hoa Kỳ sẵn sàng lên tiếng, áp lực cách này cách khác,đòi nhà cầm quyền Việt Nam trả tự do và ngưng đàn áp các nhà bất đồng chính kiến, vô điều kiện hay ngầm trao đổi có điều kiện nhằm thành đạt lợi ích nào đó.Thường thì nhà cầm quyền Việt Nam khi cần vẫn sử dụng việc bắt bớ giam cầm các nhà bất đồng chính kiến có giá trị như Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và nhiều người khác, như điều kiện để trao đổi lợi ích nào đó với Hoa Kỳ.
2. Đối với chính phủ Hoa Kỳ
Việc Hoa Kỳ đồng ý tiếp nhận các nhà bất đồng chính kiến bị cầm tù trục xuất thẳng từ nhà tù như Blogger Mẹ Nấm mới đây, hay Luật sư Cù Huy Hà Vũ, Blogger Điếu Cầy Nguyễn Văn Hải, Luật sư Nguyễn Văn Đài và nhiều người khác trước đây, trước mắt có thể đem lại lợi ích ngầm nào đó cho nhà cầm quyền Việt Nam (tỷ như lợi ích quân sự song phương qua chuyến đi Việt Nam mới đây của Bộ. trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ hay tạo thuận lợi cho chuyến đi Hoa Kỳ sắp tới của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, theo đồn đoán có thể diễn ra cuối năm nay, sau khi Quốc hội của đảng chuẩn phê nghị quyết của đảng để Tổng bí thư Trọng kiêm nhiệm Chủ tịch nước ?).Trước mắt có thể không có lợi ích gì cho Hoa Kỳ, nhưng tương lai có thể là những vốn nhân sự hữu dụng một khi Việt Nam chuyển đổi qua chế độ dân chủ, đa đảng vốn là mục tiêu tối hậu mà Hoa Kỳ muốn giúp thành đạt tại Việt Nam chăng ?
Bởi vì, đây là những vốn nhân lực, hữu dụng cho tương lai, có năng lực và phẩm chất từng được tôi luyên qua đấu tranh gian khó, cần được Hoa Kỳ bảo vệ, tích lũy đưa ra khỏi nhà tù đến nơi an toàn, hơn là tiếp tục để cho bị đầy ải, chết dần mòn và đui chột với án phạt nhiều năm trong nhà tù khắc nghiệt của chế độ đương thời tại Việt Nam. Nghĩa là, Hoa Kỳ không hợp tác, không khuyến khích cho đối sách "Điệu Hổ Ly Sơn" của Việt cộng, mà vì lý do nhân đạo và hậu ý lợi ích về sau, nên đã và sẽ tiếp tục tiếp nhận những nhà bất đồng chính kiến được phóng thích và trục xuất thẳng từ nhà tù ra nước ngoài.
Động thái này phù hợp với chủ trương bao lâu nay của Hoa Kỳ là chỉ tạo áp lực trực tiếp hay gián tiếp đẩy đưa Việt Nam chuyển đổi hòa bình từ chế độ độc tài, độc đảng qua chế độ dân chủ đa đảng (diễn biến hòa bình, tự chuyển đổi để chuyển hóa chế độ từ độc tài toàn trị qua dân chủ pháp trị…). Nghĩa là Hoa Kỳ không ủng hộ bạo lực lật đổ để thay thế, mà thực hiện chính sách "cải tạo từng bước nhà cầm quyền Việt cộng" thành công cụ chiến lược trong vùng và "chuyển hóa hòa bình chế độ độc tài, độc đảng qua dân chủ, đa đảng theo một tiến trình thời gian phù hợp, tránh bất ổn chính trị, xáo trộn xã hội". Do đó, trước sau gì Hoa Kỳ chỉ coi các lực lượng quốc gia, dân tộc, dân chủ như những công cụ mà thuật ngữ chính trị gọi là "những đoàn thể quần chúng áp lực, không giành quyền lực để nắm quyền", góp phần tạo các lực đẩy, lực xoay cùng chiều về hướng dân chủ hóa việt Nam.
III. Kết luận
Giờ đây Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh đã thoát khỏi nhà tù của chế độ độc tài toàn trị cộng sản trong nước, được hít thở bầu không khí tự do sau những năm tháng tù đầy (hơn 2 năm thụ án 10 năm tù vì chống chế độ độc tài toàn trị cộng sản), được một số cá nhân và đoàn thể người Việt quốc gia ở hải ngoại đón tiếp nồng hậu tại sân bay George H. Bush hôm 17-10 vừa qua và những ngày sau đó. Mặc dầu Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh đã có những lời tuyên bố kiên định lập trường tiếp tục con đường đấu tranh cho mục tiêu dân chủ hóa đất nước.
Thế nhưng, nhiều người quan tâm, cảm thông không khỏi lo ngại tự hỏi, rồi đây sau khi ổn định sức khỏe và cuộc sống, liệu Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, một "Mãnh hổ đấu tranh cho tự do, dân chủ, nhân quyền, dân sinh" ở trong nước, sẽ có còn là "Mãnh hổ đấu tranh cho dân chủ Việt Nam" ở hải ngoại nữa hay không ? Đồng thời liệu Cô có bị đối xử bất công và tàn nhẫn như đã từng xẩy ra với các nhà đấu tranh cho dân chủ cùng chung cảnh ngộ trước đây đã bị nhà đương quyền Việt Nam phóng thích và trục xuất thẳng từ nhà tù qua Hoa Kỳ ?
Câu trả lời về mặt chủ quan xin dành cho Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh ; về khách quan xin dành cho những người quốc gia chống cộng vốn đa nghi ở hải ngoại. Nhưng không cần đặt ra với những kẻ "nằm vùng"đang "đội lốt người quốc gia" làm công tác "Đặc tình truyền thông" có nhiệm vụ đánh phá không riêng gì những nhà đấu tranh cho dân chủ bị bắt cầm tù, bị phóng thích và trục xuất thẳng từ nhà tù ra hải ngoại như Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh và nhiều người trước đó ; mà đánh phá mọi đoàn thể cũng như cá nhân chống cộng nào mà các hoạt động của họ bất lợi cho chế độ độc tài toàn trị cộng sản hiện nay tại Việt Nam.
Người viết từng nếm mùi tù đầy qua các nhà tù nổi tiếng ở số 4 Phan Đăng Lưu, Chí Hòa và lao động khổ sai ở trại tù Z.30D-K1. Hàm Tân Thuận Hải (1978-1981), thành tâm cầu chúc đồng tù Blogger Mẹ Nấm Nguyễn Ngọc Như Quỳnh, một trong những anh thư và nhà đấu tranh kiệt xuất cho mục tiêu dân chủ hóa Việt Nam, sớm bình phục sức khỏe, sau những năm tháng tù đầy và nghị lực kiên cường để tiếp tục dấn thân cùng người Việt quốc gia hải ngoại và toàn dân trong nước đẩy mạnh đấu tranh cho mục tiêu dân chủ hóa đất nước ; để mọi tầng lớp nhân dân (chứ không riên chỉ có giai cấp cán bộ đảng viên cộng sản cầm quyền) được sống trong "Độc lập - Tự do - Ấm no - Hạnh Phúc" thực sự.
Houston, ngày 18/10/2018
Thiện Ý