Hiệp ước bưu chính được ký kết từ năm 1874 là mục tiêu tiếp theo trong cuộc chiến tranh thương mại của chính quyền Trump

Tổng thống Trump hiện đang có kế hoạch rút khỏi một hiệp ước bưu chính đã có tuổi thọ lên đến 144 năm (tức là được ký kết vào năm 1874 – người dịch), một hiệp ước mà đã cho phép các công ty Trung Quốc vận chuyển các gói hàng nhỏ (bưu phẩm, bưu kiện) đến Hoa Kỳ với biểu cước phí vận chuyển được chiết khấu đến một mức quá cao (at a steeply discounted rate), rẻ hơn rất nhiều so với các công ty đối thủ của Mỹ và khiến thị trường Hoa Kỳ tràn ngập các loại hàng hóa tiêu dùng rẻ tiền.

Tổng thống Trump với Chủ tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc tại Bắc Kinh vào năm 2017. Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng, các quan chức chính quyền đang cân nhắc liệu hai người sẽ gặp lại nhau tại Argentina vào tháng tới hay không.

Việc rút khỏi này được Nhà Trắng công bố vào hôm thứ Tư, là một phần của một sự thúc đẩy có phối hợp của ông Trump để chống lại sự thống trị của Trung + và trừng phạt Trung + về những gì mà chính quyền Trump nói là một mô thức của những thực tiễn thương mại không công bằng. Trong một tuyên bố, Nhà Trắng cho biết "đã không có một sự tiến bộ đáng kể nào trong việc chỉnh sửa các điều khoản" của hiệp ước bưu chính này và Nhà Trắng sẽ bắt đầu quá trình rút khỏi này trong khi tìm cách "đàm phán các thỏa thuận song phương và đa phương để giải quyết các vấn đề".

Hiệp ước Liên minh Bưu chính Toàn cầu (Universal Postal Union Treaty) được soạn thảo lần đầu tiên vào năm 1874, đã quy định các khoản cước phí vận chuyển mà các cơ quan bưu chính của các quốc gia căn cứ vào đó mà tính phí để gửi thư và bưu phẩm nhỏ đến các nước trên thế giới. Kể từ năm 1969, các nước nghèo và các nước đang phát triển – bao gồm cả Trung Quốc - đã được tiếp cận với các biểu cước thấp hơn so với các nước giàu ở châu Âu và Bắc Mỹ.

Các quan chức của chính quyền Trump nói rằng trong khi biểu cước thấp hơn (của Hiệp ước Liên minh Bưu chính Toàn cầu) có mục đích là nhằm thúc đẩy công cuộc phát triển ở châu Á và châu Phi, thì các công ty Trung Quốc, mà hiện đang chiếm khoảng 60% các gói hàng (thư từ, bưu phẩm, bưu kiện) được vận chuyển vào Hoa Kỳ, đã lợi dụng biểu cước thấp hơn này để vận chuyển hàng may mặc, đồ dùng gia đình và các mặt hàng điện tử tiêu dùng (vào Hoa Kỳ). Nhiều trang web hiện nay cung cấp miễn phí cước vận chuyển từ Trung Quốc, một phần cũng là vì biểu cước bưu chính thấp.

Quyết định rút khỏi này được thực hiện theo sự thúc giục của Peter Navarro, cố vấn thương mại hàng đầu của ông Trump, một người đã nhìn nhận động thái này là một phương cách để ngăn chặn Trung Quốc và một cơ hội để thách thức quyền lực của các tổ chức quốc tế, như Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), là một tổ chức mà, theo quan điểm của ông, đã không trao cho Hoa Kỳ các quyền phủ quyết (voting powers) tương xứng với tầm vóc kinh tế của quốc gia này (Hoa Kỳ).

Ông Trump, người đã phát biểu trong chương trình "60 phút" hồi cuối tuần trước rằng sự hối tiếc lớn nhất của ông trên cương vị tổng thống là đã không nhanh chóng "chấm dứt" Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ sau khi nhậm chức, cũng háo hức nhấn mạnh rằng ông là một người cứng rắn trong vấn đề thương mại bằng cách rút khỏi hiệp ước này, thậm chí ngay cả khi nó là một hiệp ước tương đối mơ hồ, những người quen thuộc với cách tư duy của ông về vấn đề này cho biết như vậy.

Vào hôm thứ Tư, các quan chức của Bộ Ngoại giao đã thông báo cho các quan chức tại Liên minh Bưu chính Toàn cầu có trụ sở tại Bern, Thụy Sĩ, một chi nhánh của Liên hợp quốc điều hành hiệp ước này, về ý định rút khỏi hệ thống này (Liên minh Bưu chính Toàn cầu) và tự tuyên bố một biểu cước phí vận chuyển mới cao hơn đối với Trung Quốc.

Theo các quy định của Hiệp ước Liên minh Bưu chính Toàn cầu này, các quốc gia thành viên sẽ có một năm để thương lượng lại các điều khoản mới trước khi việc rút khỏi trở thành vĩnh viễn. "Nếu các cuộc thương thuyết thành công, thì chính phủ Hoa Kỳ sẽ chuẩn bị hủy bỏ thông báo rút lui và ở lại trong Hiệp ước Liên minh Bưu chính Toàn cầu", tuyên bố của Nhà Trắng cho biết như vậy.

Động thái này rất có thể sẽ làm gia tăng căng thẳng với Trung Quốc. Chính quyền Trump đã cáo buộc TQ là đã có hành vi thương mại không công bằng và đã trừng phạt bằng cách áp đặt biểu thuế mới trị giá tới 250 tỷ USD đối với các loại hàng hóa của Trung Quốc, đã hạn chế đầu tư và các biện pháp khác. Các quan chức chính quyền Hoa Kỳ vẫn đang cân nhắc liệu ông Trump có nên gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Argentina vào tháng tới hay không.

Không rõ liệu Trung Quốc sẽ có trả đũa hay không nếu Hoa Kỳ rút khỏi hiệp ước bưu chính này. Các quan chức chính quyền Trump cho biết họ đang xem xét các biểu cước phí vận chuyển áp dụng cho các quốc gia khác và chưa đưa ra bất kỳ một quyết định nào về việc liệu chính sách này có áp dụng cho các quốc gia khác ngoài Trung Quốc hay không.

Các quan chức của chính quyền Trump cho biết rằng vì phiên bản cuối cùng của hiệp ước này chưa bao giờ được đưa ra để bỏ phiếu thông qua, cho nên chính quyền Trump không cần có sự chuẩn thuận của quốc hội để rút khỏi (Hiệp ước này).

Đã từ lâu, Hiệp ước là một nguồn gây thất vọng đối với các đời tổng thống của cả hai đảng (Dân chủ và Cộng hòa), và đã gây ra nhiều những khiếu kiện từ các doanh nghiệp nhỏ, từ các nhà bán lẻ lớn, như Amazon và hãng vận tải khổng lồ như UPS. Hiệp ước này được sửa đổi lần gần đây nhất là vào năm 2016 để tăng một số cước phí vận chuyển đối với hàng hóa xuất khẩu của Trung Quốc. Nhưng ông Navarro và ông Trump cho rằng những thay đổi đó là không đủ để đối phó với sự bùng nổ của việc chào hàng miễn phí cước vận chuyển hàng hóa trực tuyến từ Trung Quốc.

Các bộ phận phân loại, xử lý thư trong tháng 12 tại Opa-Locka, Fla Các công ty Trung Quốc hiện chiếm khoảng 60% các gói hàng được vận chuyển vào Hoa Kỳ.

"Những sự chênh lệch, những thực tế không cân xứng này đã dẫn tới một sự bóp méo, một sự biến dạng rất lớn trong thị trường thương mại điện tử", ông Navarro đã viết trên tờ Financial Times (FT) hồi tháng trước như vậy. "Thường là một công ty Trung Quốc có thể bán các sản phẩm hàng giả, hàng nhái ("knockoff products") thông qua các nhà bán lẻ trực tuyến, chẳng hạn như Amazon hoặc Alibaba, cho các khách hàng Mỹ với những giá cước phí vận chuyển thấp hơn so với những giá cước phí mà các nhà bán lẻ Mỹ vận chuyển hàng hóa thứ thiệt (hàng "xịn") cho các khách hàng Mỹ. Hơn nữa, trong khi USPS chịu tổn thất một đô la cho mỗi gói hàng nhỏ đến từ Trung Quốc, thì cước phí vận chuyển các bưu phẩm, bưu kiện từ Mỹ (đi Trung quốc) lại bị tính phí cao hơn rất nhiều".

Một báo cáo năm 2015 của Tổng Thanh tra Bưu điện Hoa Kỳ phát hiện rằng hiệp ước (bưu chính này) được thiết kế để tạo điều kiện thuận lợi cho lưu lượng thư từ và bưu kiện nhỏ giữa 192 quốc gia, đã không được đại tu, không được chỉnh sửa một cách căn bản để phản ánh những hiện thực mới của thương mại điện tử và không động chạm gì đến việc chiết khấu cao ghê gớm cho các đối thủ cạnh tranh quốc tế Trung Quốc.

Cước phí vận chuyển của một gói 4,4 pound, bưu kiện lớn nhất được quy định trong hiệp ước, từ Trung Quốc đến Hoa Kỳ là vào khoảng 5 USD, theo ước tính của Hoa Kỳ. Các công ty Mỹ có thể phải trả từ hai đến bốn lần cao hơn mức cước phí vận chuyển đó (tức là từ khoảng 10 đến 20 USD – người dịch) để gửi một gói hàng tương tự chỉ từ Los Angeles đến New York, và còn cao hơn thế nữa đối với các gói hàng (bưu phẩm, bưu kiện) được gửi đến Trung Quốc.

"Hiệp định bưu chính này đã tạo ra kẻ được và người mất, kẻ thắng và người thua", các tác giả của báo cáo đã kết luận như vậy, đặc biệt là dịch vụ bưu chính quốc gia của Trung Quốc và "các nhà bán lẻ trực tuyến của Trung Quốc trong phân khúc các gói bưu phẩm, bưu kiện có giá trị thấp và trọng lượng nhẹ so với chi phí của Cơ quan Dịch vụ Bưu chính Mỹ và các nhà bán lẻ Mỹ".

Sự chênh lệch về các mức cước phí vận chuyển đối với những người nộp thuế và các nhà bán lẻ của Mỹ là không được rõ ràng, một phần là vì Dịch vụ Bưu chính không công bố các phân khúc vận chuyển chi tiết từ quốc gia này tới các quốc gia khác.

Một nghiên cứu năm 2014, được trích dẫn lại trong một phân tích của Dịch vụ Bưu chính về vấn đề này đã ước tính rằng, tính chung, chi phí vận chuyển chiết khấu (tức là mức cước được ưu đãi – người dịch) đã gây tổn thất lớn cho các quốc gia công nghiệp khoảng 2,1 tỷ USD một năm.

Các tổn thất đối với các nhà bán lẻ và các nhà sản xuất có thể sẽ còn lớn hơn, một khi thương mại trực tuyến phát triển rộng rãi hơn nữa.

Các ngành công nghiệp, thậm chí cả những nhóm mà đã nghi ngờ về biểu thuế mà tổng thống Trump đã áp đặt đối với hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc, cũng đều hoan nghênh động thái này như một động thái tương xứng và nhắm tới các mục tiêu rõ ràng.

"Hiệp định Liên minh Bưu chính Toàn cầu đã lỗi thời này đã góp phần đáng kể vào việc hàng hóa giả mạo và các loại ma túy nguy hiểm từ Trung Quốc tràn ngập thị trường Hoa Kỳ", Jay Timmons, giám đốc điều hành của Hiệp hội các nhà sản xuất quốc gia, một hiệp hội của các công ty thương mại, cho biết như vậy. "Các nhà sản xuất và công nhân sản xuất tại Hoa Kỳ sẽ được hưởng lợi lớn từ việc thiết định lại (một hiệp định bưu chính) hiện đại hơn và công bằng hơn đối với Trung Quốc".

Nhưng những thay đổi, chỉnh sửa này cũng có thể có tác động lớn hơn đối với các nhà bán lẻ nhỏ, những người đã thấy mình bị thất thế trước những kẻ cạnh tranh Trung Quốc hơn hẳn về tiềm lực tài chính và giá cước rẻ.

Jayme Smaldone, người điều hành một công ty đồ gia dụng có 12 nhân viên tại Rahway, bang New Jersy, lần đầu tiên đã nhận thức được vấn đề này khi ông phát hiện ra rằng các trang web đã bán những chiếc cốc Mighty Mug – một loại cốc uống cà-phê do ông thiết kế đặt dính vào máy tính xách tay và các công cụ khác mà không bị đổ - bị làm giả từ Trung quốc.

Ông nói "(chính quyền Mỹ) đã thực hiện một vài hành động. (Nhưng) lẽ nào chính phủ (Mỹ) của tôi lại có thể đi trợ cấp cho Trung Quốc và sẽ đẩy tôi ra khỏi hoạt động kinh doanh ?".

Glenn Thrush 

Nguyên tác : Trump Opens New Front in His Battle With China : International Shipping, New York Times, 17/10/2018

Mai Hưng chuyển ngữ

Nguồn : VNTB, 29/10/2018