 | Tổng quan: | 3100951 |
Việt Nam, 2019 nCoV và những chuyện chưa ai chỉ giùm
Trân Văn, VOA, 12/02/2020
Chưa biết đến khi nào thảm họa có tính toàn cầu do dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona (2019 nCoV) gây ra sẽ bị chặn đứng. Tuy nhiên sinh hoạt và tương lai của một quốc gia không chỉ có chuyện đối phó với dịch. Cũng vì vậy, cần phải ngẫm nghĩ nhiều hơn về năng lực của hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam khi có những dấu hiệu cho thấy các hệ thống này đột nhiên tê liệt trước rất nhiều vấn đề vốn thuộc phạm vi trách nhiệm của họ…
Chưa biết đến khi nào thảm họa có tính toàn cầu do dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona (2019 nCoV) gây ra sẽ bị chặn đứng. Hình minh họa.
***
Trung Quốc vừa thông báo, thay vì mở lại các cửa khẩu phụ, các chợ nằm dọc biên giới Trung–Việt để Việt Nam có thể đưa hàng hóa sang lãnh thổ Trung Quốc từ 10 tháng 2 thì họ sẽ tiếp tục khóa cho đến cuối tháng này (1). Tuy thông báo ấy đồng nghĩa với việc sẽ có hàng triệu gia đình nông dân ở đồng bằng sông Cửu Long, khu vực Tây Nguyên, miền Trung lún sâu hơn vào tình thế tuyệt vọng nhưng hệ thống chính trị, hệ thống công quyền vẫn ngậm tăm.
Việc Trung Quốc thắt chặt kiểm soát cả nhập cảng lẫn lưu thông hàng hóa trên thị trường để ngăn ngừa 2019 nCoV lây lan rộng hơn đã đẩy hàng triệu gia đình nông dân ở Việt Nam đến chỗ đối diện với nguy cơ phá sản. Vốn liếng do tích lũy nhiều năm mới có hay do vay mượn để nuôi thủy sản, để trồng mít, xoài, sầu riêng, dưa hấu, thanh long xuất sang Trung Quốc đã cũng như đang thối rữa vì không có đầu ra, kể cả khi giá bán nhiều loại nông sản đã rớt từ 6.000 đồng/ký xuống 500 đồng/ký như dưa hấu (2) !
Cho đến giờ, chỉ có một số cá nhân, một số nhóm và một số doanh nghiệp tổ chức các đợt vận động vận chuyển – phân phối nông sản bị ứ đọng để cứu nông dân (3), còn hệ thống chính trị, hệ thống công quyền vẫn im hơi lặng tiếng. Trừ vài cán bộ xã như ông Vũ Quang Huy - Chủ tịch xã Ia Mlá, huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai – loan báo quyết định miễn tiền bơm nước cho nông dân, không có bất kỳ viên chức hữu trách nào ở những cấp cao hơn cho biết sẽ làm gì để hỗ trợ nông dân !
Tương tự, người ta chỉ thấy các viên chức hữu trách xuất hiện – đưa ra những tuyên bố có tính biểu diễn về tinh thần trách nhiệm trong phòng - chống nCoV chứ không thấy bất kỳ viên chức hữu trách nào chứng tỏ họ đủ ý thức và khả năng đề ra các giải pháp ứng phó với những thảm họa khác mà tầm vóc, mức độ nguy hiểm cho kinh tế - xã hội Việt Nam không hề thua kém 2019 nCoV. Ví dụ : Phạm vi xâm nhập của nước mặn vào kênh, rạch, ruộng đồng ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long giờ đã là 100 cây số (4) !
Ngay cả trong phòng – chống 2019 nCoV, các tuyên bố, cách ứng xử của những viên chức hữu trách cũng hết sức kỳ quái, khó hiểu. Chẳng hạn bất kể Trung Quốc đã chính thức thông báo với WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) về sự nguy hiểm của dịch viêm đường hô hấp cấp do 2019 nCoV gây ra, Bộ Y tế Việt Nam vẫn dõng dạc khẳng định : Corona là bệnh lây lan hạn chế (5). Nếu hệ thống truyền thông chính thức tuân thủ yêu cầu của Bộ Thông tin và truyền thông, "phải kiểm chứng thông tin từ các cơ quan chức năng khi khai thác thông tin từ báo chí nước ngoài" (6) thì làm sao nâng cao nhận thức phòng – chống dịch ?
Khi Bộ Y tế loan báo khuyến nghị của WHO, không cần đeo khẩu trang y tế vì chưa có bằng chứng khoa học cho thấy có lợi ích bảo vệ với người không bị bệnh (7) và Bộ Thông tin và truyền thông từng yêu cầu phải xử lý tất cả các cá nhân, cơ quan "cung cấp thông tin sai lạc, gây hoang mang, lo lắng trong xã hội" thì có "xử lý" Thủ tướng và Bộ trưởng Lao động, thương binh và xã hội vì đã vạch ra viễn cảnh toàn dân phải đeo khẩu trang để phòng bệnh và dân chúng ở các thành phố lớn và khu vực biên giới phải mang khẩu trang trước hay không (8) ?
Tương tự, nếu đã tổ chức cách ly những tài xế vận chuyển nông sản từ Việt Nam sang Trung Quốc đủ 14 ngày như một giải pháp để ngăn ngừa 2019 nCoV lây lan (9), tại sao lại cho phép ngành đường sắt vận hành hệ thống tàu liên vận Việt – Trung và ngành hàng không thực hiện các chuyến bay chở hàng đến Trung Quốc mà không đòi hỏi cách ly những người điều khiển các phương tiện giao thông cho đủ 14 ngày mà chỉ nhắc nhở "phải đáp ứng các yêu cầu về phòng chống dịch, bảo đảm tuyệt đối an toàn" (10) ?
Qua một số ví dụ như vừa kể, dường như vấn đề quan trọng nhất, đáng bận tâm nhất không đơn thuần là diễn biến của dịch viêm đường hô hấp cấp do 2019 nCoV tại Việt Nam sẽ như thế nào mà là các viên chức hữu trách có đủ trí tuệ, bản lĩnh và hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam có đủ khả năng ứng phó hữu hiện với các thảm họa, những tình huống khẩn cấp đe dọa quốc gia, dân tộc nhằm hạn chế thiệt hại, biến nguy thành an hay không ?
Trân Văn
Nguồn : VOA, 12/02/2020
Chú thích :
(3) https://baotainguyenmoitruong.vn/nong-san-be-tac-vi-dich-corona/298806.html
(4) https://tuoitre.vn/giam-thiet-hai-do-xam-nhap-man-dbscl-mot-thach-thuc-lon/20200209083752088.htm
(5) https://giaoducthoidai.vn/thoi-su/bo-y-te-corona-la-benh-lay-lan-han-che-4060948-v.html
(9) https://plo.vn/xa-hoi/nuoc-mat-cua-nhung-tai-xe-xe-container-truoc-gio-cach-ly-888568.html
(10) https://motthegioi.vn/thoi-su-c-66/xa-hoi-c-94/thu-tuong-cho-phep-giao-nhan-hang-hoa-tai-cua-khau-chay-tau-lien-van-bay-cho-hang-nhung-phai-tuyet-doi-an-toan-131239.html
*****************
Chiến Thành, RFA, 12/02/2020
Đối phó với dịch CoVid-19, dân Trung Quốc "tam thoái" (bỏ đi ba thứ) để tự cứu bản thân và gia đình. Ở Việt Nam, "nhạt đảng, khô đoàn, xa chính trị" rồi ra cũng có thể trở thành cao trào như "ba thoái". Nhưng khi đại dịch và đại lễ chập làm một, tiếng chuông cảnh báo được gióng lên, phản bác lại nền chính trị thủ dâm hạ đẳng.
Hình minh họa. Nhân viên y tế mặc đồ bảo hộ đưa bệnh nhân vào bệnh viện Chữ Thập Đỏ ở Vũ Hán hôm 25/1/2020 AFP
Ngày 11/2, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) loan báo là dịch bệnh do virus corona mới gây ra, được phát hiện đầu tiên tại thành phố Vũ Hán, Trung Quốc từ tháng 12 năm ngoái, nay được chính thức đặt tên là "CoVid-19" . Tổ chức này cho biết thêm, tính đến thời điểm hiện tại (11/2), có 42.708 ca lây nhiễm tại Trung Quốc với 1.017 người thiệt mạng. Trong khi đó 393 ca lây nhiễm khác được xác nhận tại 24 nước trên toàn thế giới với một người thiệt mạng bên ngoài Trung Quốc là ở Philippines.
Giới phân tích cho rằng, hiện nay Tập Cận Bình đang phải đương đầu với cả bệnh dịch lẫn tình hình chính trị trong nước. Tại bài viết "Lãnh đạo Trung Quốc chiến đấu trên hai mặt trận – virus và chính trị – tờ Wall Street Journal (ngày 3/2) nhận định, ông Tập đang đối diện với thách thức lớn nhất trong sự nghiệp, đó là cuộc khủng hoảng chính trị nội bộ. Với các chỉ trích cho đến nay về suy thoái kinh tế, cuộc chiến thương mại với Mỹ và biểu tình dân chủ Hong Kong, ông Tập chủ yếu đổ lỗi cho "các thế lực thù địch nước ngoài".
Nhưng với dịch CoVid-19 lại là một câu chuyện hoàn toàn khác và ông Tập khó có thể đổ lỗi bệnh dịch cho một thế lực thù địch nước ngoài nào đó. Từ các thành phố lớn đến các quận huyện, nhiều người dân Trung Quốc cảm thấy an nguy của họ và gia đình bị đe dọa trực tiếp. Mối lo của họ tạo ra một cuộc khủng hoảng đánh vào tâm điểm những tuyên bố lãnh đạo mạnh mẽ của ông Tập, cũng như hệ thống độc tài toàn trị mà ông đi tiên phong và cổ động như một mô hình cho thế giới noi theo.
Mối lo, và sự giận dữ của dân Trung Quốc bùng nổ lớn trước tin cái chết của bác sĩ Lý Văn Lượng bị chính phủ tìm cách bưng bít, sau khi đã bưng bít tin tức về virus corona khi nó mới bộc phát. Bác sĩ Lý Văn Lượng, qua đời lúc 34 tuổi, vì bị nhiễm bệnh khi làm việc tại bệnh viện Vũ Hán, chính là người đầu tiên lên tiếng cảnh báo về nguy cơ virus corona, do đó anh bị Công an triệu tập, rồi bị bắt vì tội "đưa ra những bình luận sai lệch làm xáo trộn nghiêm trọng trật tự xã hội".
Cái chết của người bác sĩ Trung Quốc tìm cách cảnh báo về sự bùng phát của virus corona mà không thành, đã gây ra sự phẫn nộ và đau buồn công khai trên toàn đại lục. Đi cùng với đau buồn và giận dữ là sự mất niềm tin vào chính quyền, hạt mầm của những bất đồng chính kiến. Cơ quan kiểm duyệt chính phủ Trung Quốc hiện đang cố lấp liếm để chống lại những ý kiến phản đối.
Thật bất ngờ khi biết rằng, từ khi dịch bệnh mất kiểm soát, người dân Trung Quốc ồ ạt thực thi "tam thoái" để tự cứu mình. Từ đầu mùa dịch đến nay, một số lượng lớn người dân Đại lục đã sử dụng nhiều phương thức khác nhau để tuyên bố "tam thoái", rút khỏi các tổ chức đảng, đoàn, đội của Đảng cộng sản Trung Quốc và các tổ chức liên quan, với niềm tin, chỉ có rời xa khỏi Đảng cộng sản Trung Quốc mới có thể bảo toàn tính mạng và bình an cho mình.
Dịch bệnh Vũ Hán cũng làm nhiều người dân thức tỉnh. Ngày 27/1, một người công nhân ở Vũ Hán đã đặt cho mình một bút danh "Muốn sống", tuyên bố rút khỏi Đoàn Thanh niên Cộng sản. Anh nói, đã hai ngày kể từ khi anh ấy bị sốt, ho và tiêu chảy, đi bệnh viện cũng không tìm được bác sĩ, đành phải mua chút thuốc trong một hiệu thuốc. Anh không biết mình có đang mắc phải căn bệnh truyền nhiễm đang lưu hành hay không.
Anh đã nhìn thấy có rất nhiều bệnh nhân đau khổ giày vò, không được bác sĩ điều trị, anh không cam tâm cứ như vậy mà chết đi. Anh từng nghe người thân nói, rút khỏi đảng, đoàn, đội là có thể bảo đảm an toàn, chi tiết về người thân cũng không dám nói trên điện thoại. Anh không thể truy cập Internet ở nhà, vì thế anh đã gọi điện cho bạn cùng lớp, nhờ họ giúp anh tuyên bố rút khỏi đoàn trên trang web của "Epoch Times".
Cháu Dương Dương, người tỉnh Hồ Bắc, tuyên bố rút khỏi đội thiếu niên tiền phong, viết : "Dịch bệnh này ở Hồ Bắc, Trung Quốc là do thiên tai và nhân họa gây ra ! Vì thành tích, đám quan chức che giấu tình hình thực tế, xem mạng người như cỏ rác ! Trong thời điểm quan trọng còn ca múa mừng cảnh thái bình mỗi ngày, nói suông nghe thật êm tai. Hành vi của Đảng cộng sản Trung Quốc thật buồn nôn ! Trời chu đất diệt Đảng cộng sản Trung Quốc !"
Mấy ngày nay, cộng đồng mạng ở ta ồn ào về bài viết "Ngạo nghễ Việt Nam", dẫn câu minh họa : "Bay thẳng vào tâm dịch để đón 30 công dân của mình về nước chăm sóc. Chỉ có thể là Việt Nam !" Tút này tới giờ có lẽ đã đạt tới vài vạn reactions với hàng chục ngàn chia sẻ. Tại đó, tiếng cười chua chát, mỉa mai không ít, nhưng đáng buồn hơn là có rất nhiều "những trái tim bốc lửa" hay "những cái like" rất đỗi tự hào. Tuy nhiên, nếu quan sát kĩ ta sẽ thấy, đó chủ yếu là một lượng lớn các like ảo. Một tút FB có tới chục ngàn lượt chia sẻ, nhưng chỉ có vài chục comments ít ỏi. Điều đó cho thấy một phong trào thủ dâm tập thể có chủ đích của nhiều bên, với sự đạo diễn mà ai cũng biết đó là ai. (Ban Văn hóa Tư tưởng là người lãnh đạo các "bò đỏ" ấy !).
Hình minh họa. Người phụ nữ được đưa về Việt Nam từ Vũ Hán bế một em bé khi đến sân bay Vân Đồn hôm 10/2/2020 AFP
"Thủ dâm" kiểu nói trên dĩ nhiên thấp kém hơn tuyên bố "tự sướng" của Nguyễn Phú Trọng ngày 20/1 : "Hiếm có đảng cầm quyền nào trên thế giới được dân tin yêu như Đảng ta". Tuyên bố này của ông Trọng được đưa ra vào thời điểm công luận vẫn chưa ngớt chỉ trích Đảng cộng sản Việt Nam về hành động được cho là "thất nhân tâm" khi thực hiện cuộc đột kích vào làng Đồng Tâm khiến cho "thủ lĩnh tinh thần" của người dân làng – ông Lê Đình Kình, 84 tuổi – và 3 công an thiệt mạng vào ngày 9/1, ngay thời điểm sát Tết Nguyên Đán. Trở lại với "pros and cons" của cái tút nói trên, dư luận đòi hỏi chính quyền làm rõ những điều dưới đây :
i) Các nước đã di tản công dân bằng đường hàng không từ hơn tháng nay. Riêng Bắc Triều Tiên, do có nguồn tin đặc biệt, đã đóng cửa biên giới với Trung Quốc cả tháng, trước khi dịch bệnh được công bố. Tại sao giờ này Việt Nam mới làm ? ii) Đi kèm với chuyến bay di tản này là đợt chuyển hàng hóa viện trợ của Việt Nam tới Vũ Hán. Và có thể đó mới là lí do chính của chuyến bay. Ấy vậy nhưng khi chính quyền Trung Quốc cảm ơn sự giúp đỡ quốc tế, đã "quên hẳn" nhắc đến Việt Nam.
iii) Số lượng người Việt học tập, lao động ở Vũ Hán là bao nhiêu ? Nghe nói số sinh viên còn kẹt lại ở đấy lên đến con số vài ba trăm. Vậy tại sao chuyến bay lại chỉ mang về chưa đầy 30 người ? iv) Trong số những người được chở về, ảnh chụp lưu niệm chỉ là 26. Vậy những người không hiện diện là những ai, tại sao họ vắng mặt ? v) Diễn đàn Sinh viên Việt Nam ở Trung Quốc có một tút nói về việc họ không đủ tiền để "được" đón về. Cái giá được đón như phản ánh là 1.000 USD. Thực hư việc này như thế nào ?
Lại nữa, Thủ tướng hô hào "chống dịch như chống giặc", nhưng khi người dân muốn mua khẩu trang và thuốc sát trùng thì tiếc thay, các mặt hàng này không những lên giá cao gấp nhiều lần, mà tự nhiên thấy "đồng loạt bốc hơi" khỏi các quầy hàng trong mọi hiệu thuốc ngay giữa thủ đô Hà Nội. Giới chức Việt Nam buộc phải xác định việc găm hàng và đội giá hàng là phạm pháp, nhưng có thật là họ bất lực trong việc chặn các nhà thuốc tuồn khẩu trang ra ngoài cho dân buôn, thay vì phục vụ nhu cầu phòng chống dịch ?
Theo báo Thanh Niên, trong hai ngày 8 và 9/2, Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh đã bắt giữ 2 vụ xuất lậu khẩu trang y tế sang Trung Quốc, thu giữ hàng vạn chiếc. Vào tối ngày 8/2, Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh cũng bắt giữ một vụ khác đang vận chuyển 7.500 khẩu trang y tế sang Trung Quốc. Bộ Công thương cũng cho biết từ ngày 31/1 đến ngày 9/2, Bộ này đã xử lý hơn 3.500 vụ vi phạm tại các nhà thuốc, cửa hàng kinh doanh thiết bị y tế trên cả nước.
Nếu một trận dịch quy mô như Vũ Hán xảy ra ở Việt Nam, người dân có thể tin những gì báo chí chính quyền nói và tin vào những trấn an theo cách như giới chức các tỉnh miền Trung từng đi tắm biển và rủ nhau ăn mực hồi vụ khủng hoảng Formosa ? Ấy vậy nhưng lực lượng dư luận viên vẫn ra sức "nâng bi" chế độ, kể cả khi sự an toàn sức khỏe và thậm chí sinh mạng của mình lẫn người thân đặt may rủi vào niềm tin "mọi việc đã có đảng và nhà nước lo" ? Vậy xin hỏi có gì đáng để "Ngạo nghễ" hay "Tự hào lắm, Việt Nam ơi" ?
Chiến Thành
Nguồn : RFA, 12/02/2020
Mời tham khảo thêm tại :
- VOA, ngày 12/2/2020 : Mỹ tăng cường rà soát các cửa khẩu giữa mùa dịch corona
- https://www.wsj.com/articles/chinas-leader-wages-a-war-on-two-frontsviral-and-political-11581116451
- https://www.facebook.com/haivl.com/photos/a.384077014974098/4326520040729756/
2019 nCoV và Việt Nam : Chính quyền thật sự đáng sợ !
Trân Văn, VOA, 03/02/2020
Công văn số 267/BTTTT-TTCS mà Thông tin và truyền thông của chính phủ Việt Nam phát hành vào cuối tuần vừa qua (1), chính là bằng chứng cho thấy, chính quyền Việt Nam thật sự đáng sợ !
Hình minh họa một hiện trường dịch viêm phổi ở Bệnh viện.
Trong công văn gửi các cơ quan truyền thông thuộc hệ thống truyền thông chính thức và Sở Thông tin và truyền thông các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương này, Bộ Thông tin và truyền thông thay mặt cả hệ thống chính trị, lẫn hệ thống công quyền yêu cầu các cơ quan truyền thông "không được gây hoang mang, lo lắng trong xã hội, không để ảnh hưởng đến quan hệ đối ngoại với các nước", đồng thời yêu cầu các Sở Thông tin và truyền thông gia tăng "kiểm tra, giám sát việc thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền về công tác phòng, chống dịch bệnh của các cơ quan báo chí và hệ thống thông tin cơ sở của địa phương, theo dõi thông tin liên tục trên mạng xã hội để phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền chủ động đấu tranh ngăn chặn những thông tin sai sự thật gây hoang mang trong dư luận xã hội về tình hình dịch bệnh và xử lý nghiêm các vi phạm về thông tin phòng, chống dịch bệnh"…
Muốn thấy chính quyền Việt Nam đáng sợ thế nào qua những yêu cầu thể hiện trên công văn vừa kể, hãy đối chiếu với những diễn biến liên quan đến lý do tại sao dịch viêm đường hô hấp cấp do 2019 nCoV gây ra trở thành đại dịch đe dọa toàn cầu…
***
New York Times vừa có thêm một bài về 2019 NCoV – chủng virus Corona mới đang khiến thế giới ngả nghiêng vì đại dịch viêm đường hô hấp cấp. Chris Buckley và Steven Lee Myers đã phỏng vấn một số bệnh nhân, thân nhân người bị nhiễm 2019 nCoV, nhân viên y tế, dân chúng và viên chức chính quyền ở thành phố Vũ Hán,… từ đó phác họa bức tranh toàn cảnh về nguyên nhân khiến 2019 nCoV lan rộng, trở thành đại dịch đe dọa toàn cầu : Sự độc đoán của chính quyền Trung Quốc (2)…
Đầu tháng 12/2019, các nhân viên y tế ở Bệnh viện Vũ Hán bắt đầu nhận ra những dấu hiệu bất thường khi phác đồ điều trị viêm phổi thông thường trở nên vô hiệu với một vài bệnh nhân vốn có dấu hiệu bị viêm phổi. Khi những ca viêm phổi khác thường này tăng lên, các nhân viên y tế nhận ra dấu hiệu đáng sợ đầu tiên : Tất cả những bệnh nhân của chứng viêm phổi mới đều làm việc tại Chợ Đầu mối hải sản Vũ Hán ! Từ đầu thập niên 2000, Trung Quốc liên tục điêu đứng vì đủ loại dịch phát xuất trên động vật !
Không chỉ có các nhân viên y tế ở Vũ Hán, một người bán thịt heo ở Chợ Đầu mối hải sản Vũ Hán kể với New York Times, ông và những người buôn bán tại chợ cũng nhận ra sự bất thường từ hạ tuần tháng 12 : Nhiều người quanh họ đột nhiên sốt cao và khi vào bệnh viện, không ít người bị cách ly và không ai giải thích tại sao (?). Con gái của bệnh nhân đầu tiên thiệt mạng do nhiễm 2019 nCoV bảo với New York Times : Không ai đề cập đến sự xuất hiện của dịch bệnh nghiêm trọng. Tôi nghĩ cha tôi mất do cảm lạnh nặng !
Ở những ngày cuối cùng của tháng 12, Li Wenliang – một bác sĩ làm việc tại Bệnh viện Vũ Hán - cảnh báo các đồng nghiệp rằng : Dường như dịch SARS quay lại. Nhiều bệnh nhân viêm phổi lạ đang bị cách ly… Khi cuộc thảo luận giữa Li và gần một chục đồng nghiệp trong group chat bị phát tán như một cảnh báo không chính thức, Li bị Sở Y tế Vũ Hán buộc giải trình rồi bị công an triệu tập, bị buộc phải thú nhận đã "tung tin thất thiệt". Những đồng nghiệp của Li trong group chat cũng bị "xử lý nghiêm khắc" y như thế !
Đó cũng là lý do hàng chục triệu người cư trú ở Vũ Hán không biết họ đang sống chung với tử thần, còn tử thần thì được tạo điều kiện để gieo rắc tai ương. 2019 nCoV đã tiến thêm một bước, lây nhiễm sang các nhân viên y tế. New York Times dẫn chuyện bác sĩ Lu Xiaohong từng kể với China Youth Daily : Khoảng Noel 2019, sau những "tin đồn" dồn dập về viêm đường hô hấp cấp, vì không được phép thông tin, bà đành âm thầm cảnh báo cho một trường học nằm gần một ngôi chợ khác ở thành phố Vũ Hán...
Cũng vào thời điểm đó, sau khi xem xét kỹ lưỡng các bệnh phẩm được những bệnh viện tại Vũ Hán gửi đến, nhóm nghiên cứu do bà Zheng-Li Shi (một trong những chuyên gia hàng đầu về virus) lãnh đạo, phát giác : Dịch viêm phổi cấp đang lây lan do một loại virus có liên quan đến virus gây ra SARS (đại dịch từng làm thế giới rung chuyển hồi đầu thập niên 2000). Tuy nhiên Viện Nghiên cứu Virus Vũ Hán không được công bố phát hiện ấy, họ chỉ có thể báo cáo với chính quyền Trung Quốc...
Vào những ngày cuối cùng của năm 2019, Trung Quốc mới gửi thông báo cho WHO (Tổ chức Y tế Thế giới) về sự xuất hiện của 2019 nCoV kèm khẳng định "kiểm soát tốt dịch bệnh". Ngày đầu tiên của năm 2020, cảnh sát Trung Quốc đổ đến chợ động vật Vũ Hán, phong tỏa ngôi chợ này song Tân Hoa Xã loan báo, việc đóng cửa chợ động vật Vũ Hán là để… "sửa chữa". Sau đó, chính quyền thành phố Vũ Hán tiếp tục tổ chức lễ hội thường niên cho 40.000 gia đình như một cách bác bỏ những "tin đồn thất thiệt"…
Chỉ có một điều mà chính quyền Vũ Hán nói riêng và chính quyền Trung Quốc nói chung không thể ngăn chặn là… các bệnh viện ở Vũ Hán bắt đầu quá tải vì bệnh nhân đông nghẹt ! Thượng tuần tháng 1/2020, tại Vũ Hán bắt đầu có người chết vì 2019 nCoV, bắt đầu có những trường hợp cả gia đình nhiễm 2019 nCoV,… Tuy nhiên hệ thống công quyền Trung Quốc vẫn tiếp tục trấn an công chúng không nên hoang mang, lo lắng thái quá vì "ít có khả năng 2019 nCoV lây lan từ người sang người".
Tiếp viên một nhà hàng ở Vũ Hán bảo với New York Times, lúc đó, cô và các đồng nghiệp đã nghe rất nhiều "tin đồn", khuyến cáo phòng ngừa nhưng vì hệ thống công quyền và hệ thống truyền thông phủ nhận tất cả nên không ai mang khẩu trang vì không muốn làm khách hàng lo lắng… Thế rồi ngày 20/1, Trung Quốc công bố tình trạng khẩn cấp vì đại dịch do 2019 nCoV. Ngày 22/1 là lệnh cô lập Vũ Hán vào ngày hôm sau (23/1). Tiếp viên này bảo rằng, tin ấy làm mọi người choáng váng vì quá đột ngột và quá trễ !
***
Trước "As New Coronavirus Spread, China’s Old Habits Delayed Fight" (Virus Corona mới lây lan vì thói quen trì hoãn cố hữu của Trung Quốc) do Chris Buckley và Steven Lee Myers thực hiện, New York Times từng đăng một bài bình luận của Nicholas Kristof (Coronavirus Spreads, and the World Pays for China’s Dictatorship - Lây nhiễm virus Corona, giá mà nhân loại phải trả cho độc tài ở Trung Quốc) (2). Các sự kiện và nhân chứng cho thấy : Kiểm soát thông tin để bảo vệ sự "ổn định chính trị" trong một chế độ toàn trị, đặc biệt là từ khi Trung Quốc được đặt dưới sự lãnh đạo của Tập Cận Bình đã khiến cả Trung Quốc lẫn cộng đồng quốc tế phải trả giá quá đắt.
Đáng ngạc nhiên là bất kể 2019 nCoV đang lây lan tại Việt Nam, hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam tiếp tục bắt chước Trung Quốc hành xử y hệt như thế. Khi phát hành Công văn số 267/BTTT-TTCS, Bộ Thông tin và truyền thông của Việt Nam nhấn mạnh, các yêu cầu đối với cả hệ thống công quyền lẫn hệ thống truyền thông chính thức trong công văn vừa dẫn là theo chỉ đạo của Ban Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam và Thủ tướng. Làm sao có thể "hướng dẫn người dân nhận thức đầy đủ nguy cơ" mà… "không lo lắng" ?
Nếu hệ thống truyền thông chính thức "phải kiểm chứng thông tin từ các cơ quan chức năng khi khai thác thông tin từ báo chí nước ngoài", trong khi các viên chức hữu trách, đại diện "các cơ quan chức năng" như Bộ Y tế Việt Nam vẫn dõng dạc khẳng định : Corona là bệnh lây lan hạn chế (4) - bất kể trước đó bốn tuần, Trung Quốc đã chính thức thông báo với WHO về sự xuất hiện của đại dịch mới và thời điểm Bộ Y tế Việt Nam tuyên bố như thế (24/1), Trung Quốc vừa cô lập Vũ Hán để ngăn chặn lây lan (23/1) - thì kiểu hành xử ấy làm sao có thể "nâng cao ý thức người dân tuân thủ các khuyến cáo, biện pháp của cơ quan chức năng nhằm hạn chế sự lây lan của dịch bệnh" ?
Khi buộc báo chí "không sử dụng ‘tít’ và nội dung bài nghi vấn, suy đoán, gán ghép, liên hệ thiếu căn cứ, không đúng bản chất sự việc", chỉ được loan báo "diễn biến tình hình dịch bệnh và các biện pháp phòng chống, ngăn chặn lây lan dịch bệnh từ nguồn chính thức (của Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch bệnh viêm đường hô hấp do chủng mới của virus Corona gây ra, của Bộ Y tế và các cơ quan có thẩm quyền)" thì có xử lý những "cơ quan chức năng", lạm dụng tư cách "nguồn chính thức", gieo rắc "nghi vấn, suy đoán, gán ghép, liên hệ thiếu căn cứ, không đúng bản chất sự việc" như trường hợp bà Cao Thị Thu Thủy ở Hải Phòng hay không ?
Ai chịu trách nhiệm khi dựa trên các "nguồn chính thức" từ "các cơ quan chức năng", hệ thống truyền thông chính thức loan báo rộng rãi, bà Thủy (với đầy đủ các dữ kiện cá nhân, kể cả địa chỉ cư trú) tuy bị nghi nhiễm 2019 nCoV nhưng không hợp tác, tự tiện rời phi trường Cát Bi về nhà (5) ? Sau khi bà Thủy dùng facebook để bạch hóa bản chất sự việc, UBND quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng thay mặt "các cơ quan chức năng" cấp cho bà một công văn, xác nhận tình trạng sức khỏe của bà bình thường, không phải vào bệnh viện, chỉ cần tiếp tục theo dõi tình trạng sức khỏe hàng ngày tại nhà trong vòng 14 ngày (6) để bà tự giải độc dư luận ?
Tiết lộ của bà Thủy - máy bay khởi hành trễ ba tiếng rưỡi, phải chờ từ 9 giờ 15 tối đến 12 giờ 45 sáng, không được ăn uống nên trên máy bay bị tụt huyết áp, khi máy bay đáp xuống phi trường Cát Bi, bị đưa vào khu vực cách ly, chờ tiếp từ 2 giờ 30 sáng đến 4 giờ sáng tại nơi không giường, không mền, không được cho ăn uống, không có nhân viên y tế nào, kiệt sức, đành tự tìm về nhà nghỉ ngơi (7) - chỉ ra một sự thật, "các cơ quan chức năng" chỉ trấn an dân chúng bằng các tuyên bố chứ không tổ chức phòng ngừa thích đáng. Tại sao ở những nơi vốn được xem là có nguy cơ cao như sân bay lại không có nhân viên y tế túc trực để xác định, tiếp nhận những trường hợp nghi bị nhiễm dịch, không có những phương tiện tối thiểu vừa giúp nhận diện, vừa bảo vệ những người bị cách ly do nghi nhiễm dịch ?
Chưa rõ vì sao bà Thủy đục bỏ tường thuật về chuyện xảy ra ở sân bay Cát Bi trên trang facebook của bà (8). Trong bối cảnh như hiện nay, có thể bà bị các viên chức hữu trách xem là "gây hoang mang trong dư luận xã hội về tình hình dịch bệnh", bị dọa sẽ "xử lý nghiêm vì vi phạm về thông tin phòng, chống dịch bệnh" như Công văn số 267/BTTTT-TTCS đòi hỏi… Nếu hệ thống chính trị, hệ thống công quyền cứ tiếp tục hành xử như vậy thì làm sao có thể nhận biết các khiếm khuyết của hoạt động phòng ngừa – xử lý dịch bệnh để điều chỉnh, làm sao có thể đủ khả năng đối phó khi dịch bùng phát trên diện rộng với số người nhiễm hoặc bị nghi nhiễm dịch đông hơn ?
***
Tòa án Tối cao của Trung Quốc đã giải trừ trách nhiệm cho bác sĩ Li Wenliang và các đồng nghiệp, khiển trách công an thái quá trong việc "xử lý" bác sĩ Li và bạn bè của ông song điều đó không thể nào bù đắp được những thiệt hại do tham vọng duy trì sự "ổn định chính trị" bằng các điều động toàn bộ hệ thống chính trị, hệ thống công quyền bưng bít thông tin như đã diễn ra ở Trung Quốc. Tính đến 2/2, số người nhiễm 2019 nCov trên toàn thế giới đã tăng lên thành 14.564, trong đó tại Trung Quốc là 14.407 người, riêng tại Việt Nam là 7 người. Số người thiệt mạng đã là 305, trong đó tại Trung Quốc là 304 (nạn nhân còn lại là người Philippines).
Ngày 2/2, sau khi New York Times đăng "As New Coronavirus Spread, China’s Old Habits Delayed Fight", tờ Tuổi Trẻ đã dịch lại bài này và đặt tựa là "Bài học chống dịch từ Trung Quốc : Trả giá từ những quyết định sai lầm" (9). Cho dù những thông tin như thế hết sức cần thiết để tất cả các bên cùng tự điều chỉnh trong phòng ngừa dịch nhưng chúng trái với tinh thần Công văn số 267/BTTTT-TTCS. Hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam không những không thèm bận tâm đến hậu quả của bưng bít, định hướng thông tin mà trong nhận thức của giới hữu trách tại Việt Nam, công chúng không có quyền biết những thông tin như vậy.
Thay vì cung cấp kịp thời và đầy đủ thông tin chính xác như thiên hạ vẫn làm để vô hiệu hóa tác hại của những "thông tin sai sự thật", hệ thống chính trị, hệ thống công quyền tại Việt Nam đang nỗ lực dẫn dắt toàn dân theo "nguồn chính thức" của "các cơ quan chức năng", cho dù có không ít bằng chứng chứng tỏ dường như "các cơ quan chức năng" thiếu đủ thứ, từ hiểu biết, ý thức trách nhiệm, lẫn nỗ lực, khả năng phòng ngừa dịch và đặc biệt là thiếu lương thiện. Bất chấp hậu quả mà cả chính quyền cũng như dân chúng Trung Quốc, rộng hơn là nhân loại đang gánh chịu, sợ "ảnh hưởng quan hệ đối ngoại"để đưa ra những chỉ đạo như Công văn số 267/BTTTT-TTCS làm người ta kinh sợ !
Trân Văn
Nguồn : VOA, 03/02/2020
Chú thích :
(2) https://www.nytimes.com/2020/02/01/world/asia/china-coronavirus.html
(3)https://www.nytimes.com/2020/01/29/opinion/coronavirus-china-government.html
(4) https://giaoducthoidai.vn/thoi-su/bo-y-te-corona-la-benh-lay-lan-han-che-4060948-v.html
(6) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1525565530927505&set=a.113802712103801&type=3&theater
(7) https://baotiengdan.com/2020/01/31/nu-benh-nhan-nghi-nhiem-vi-rut-corona-o-hai-phong-len-tieng/
(8) https://www.facebook.com/100004222176420/posts/1524972384320153/
*******************
Virus corona : Việt Nam có thêm người nhiễm bệnh
Thanh Phương, Trương Hữu Khanh, RFI, 03/02/2020
Theo báo chí trong nước ngày 03/02/2020, Việt Nam vừa có thêm một trường hợp nhiễm virus corona mới gây bệnh viêm phổi cấp tính, nâng tổng số người nhiễm virus này lên 8 trường hợp.
Người dân tập thể dục buổi sáng bên hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội, đeo khẩu trang đề phòng lây nhiễm virus corona, Hà Nội, ngày 03/02/2020. Reuters/Kham
Theo thông báo của Bộ Y tế Việt Nam, ca nhiễm virus corona thứ 8 là một nữ công nhân ở tỉnh Vĩnh Phúc và là một trong 8 người từ Vũ Hán trở về trên cùng một chuyến bay ngày 17/01, trong đó có 3 người được xác định là đã mắc bệnh viêm phổi cấp tính do virus corona và hiện đang được cách ly, điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương và Khoa Nhiệt đới của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa.
Hiện bệnh nhân thứ 8 đang được cách ly tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương cơ sở Đông Anh và trong tình trạng ổn định.
Như vậy đã 8 người bị nhiễm virus corona mới ở Việt Nam bao gồm hai cha con người Trung Quốc (1 người đã khỏi bệnh), 4 công dân Việt Nam trở về từ Vũ Hán, 1 nhân viên lễ tân Việt Nam có tiếp xúc gần với hai cha con người Trung Quốc và 1 công dân Mỹ đến Việt Nam, trước đó có quá cảnh tại Vũ Hán.
Thứ Bảy 01/02, thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã ký quyết định công bố dịch viêm phổi do virus corona mới gây ra ở Việt Nam. Thời điểm xảy ra dịch được xác định là ngày 23/01, tức là thời điểm phát hiện trường hợp nhiễm bệnh đầu tiên ở Việt Nam.
Trả lời RFI Việt ngữ, bác sĩ Trương Hữu Khanh, trưởng khoa Nhiễm, bệnh viện Nhi Đồng 1, giải thích về việc công bố dịch bệnh này :
Trương Hữu Khanh : "Theo luật phòng chống dịch bệnh truyền nhiễm của của Việt Nam thì có từng mức độ khác nhau. Nếu chỉ có một tỉnh có dịch thì tỉnh đó công bố, còn nếu số ca xảy ra ở ba tỉnh thì thủ tướng phải công bố, để các nguồn lực của toàn dân cũng như của tất cả các ngành cùng nhau tiến hành. Với việc công bố như vậy, chúng ta sẽ có thể huy động nhiều ngành hơn, có những tiêu chuẩn để các ngành đó làm việc, theo dõi, chứ chưa có một cái gì mãn tính, trầm trọng cả.
Với chỉ có 8 ca ở Việt Nam thì chưa phải là nhiều và khi công bố như vậy thì luật về phòng chống bệnh truyền nhiễm quy định rất rõ ai làm gì, ai làm gì, để mình sử dụng tất cả các hướng dẫn cho đồng điệu để làm sao khống chế bệnh.
RFI : Vậy thì đến mức độ nào, Việt Nam mới phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp về dịch bệnh do virus corona mới gây ra ?
Trương Hữu Khanh : Tình trạng khẩn cấp có nghĩa là khả năng lây ngoài cộng đồng rất là cao. Xét về mặt lây ở cộng đồng thì tình hình ở Việt Nam chưa là gì cả. Ví dụ như người con của bệnh nhân người Trung Quốc (cả hai đều đã khỏi bệnh), đúng ra là đã lây tại Việt Nam, nhưng từ đó đến nay, ở các khu vực Long An, Nha Trang, Thành phố Hồ Chí Minh, không có một nguồn lây thêm ngoài cộng đồng nữa, chứng tỏ là người ta đã giám sát, khống chế rất tốt. Mình chỉ tuyên bố tình trạng khẩn cấp khi nào trong nước đó dịch bệnh lây ngoài cộng đồng và lây hàng loạt, còn hiện nay chỉ là những ca lẻ tẻ và đã hơn 10 ngày rồi vẫn không thấy những ca mới".
Vietnam Airlines sẽ tạm ngưng các chuyến bay đến Hồng Kông và Macao
Chính phủ Hà Nội hôm thứ bảy cũng thông báo ngưng toàn bộ các chuyến chuyến bay đến và từ Trung Quốc, cũng như đến và từ Hồng Kông, Macao, Đài Loan.
Chính phủ Hà Nội hôm đó cũng thông báo ngưng toàn bộ các chuyến chuyến bay đến và từ Trung Quốc, cũng như đến và từ Hồng Kông, Macao, Đài Loan.
Theo hãng tin Reuters, sau đó, chính phủ Việt Nam đã rút lại lệnh cấm bay đối với Hồng Kông, Macao và Đài Loan. Vietnam Airlines cũng như Jetstar Pacific đã mở lại các chuyến bay đến 3 vùng lãnh thổ này kể từ ngày 02/02.
Tuy nhiên, riêng các chuyến bay Hà Nội - Hồng Kông và Hà Nội - Macao của Vietnam Airlines sẽ lại bị tạm ngưng kể từ ngày 05/02. Sau ngày 05/02, chuyến bay Sài Gòn - Hồng Kông vẫn được duy trì, nhưng có thể bị điều chỉnh tùy theo lượng khách.
Theo Taiwan News hôm 03/02, sở dĩ Việt Nam và trước đó là nước Ý đã bao gồm Đài Loan trong lệnh cấm bay, đó là vì Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khi ra báo cáo về tình hình virus corona Vũ Hán đã xem Đài Loan là một phần của lãnh thổ Trung Quốc. Hôm 02/02, ngoại trưởng Đài Loan đã chỉ trích nặng nề WHO về việc này, đồng thời trách cứ Việt Nam và Ý đã dựa trên "thông tin sai lạc" của WHO để ra quyết định cấm bay đến Đài Loan.
Thanh Phương
****************
Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân đang ở đâu ?
Triệu Tử Long, VNTB, 03/02/2020
Cuối giờ chiều 2/2, UBND Thành phố Hồ Chí Minh có quyết định cho tất cả học sinh các cấp được nghỉ học 1 tuần để phòng, tránh dịch bệnh do virus corona gây ra. Vấn đề đặt ra là trong thời gian cả hệ thống chính trị đang vào cuộc chống dịch này, thì Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thiện Nhân đang ở đâu ?
Ai có quyền cho tất cả học sinh các cấp được nghỉ học 1 tuần để phòng, tránh dịch bệnh do virus corona gây ra ? UBND hay Thành ủy ? - Ảnh minh họa học sinh trong một lớp học đeo khẩu trang
Việc chủ tịch ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố quyết định cho phép học sinh nghỉ học là phù hợp với Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm, và nghị định số 127 của Chính phủ về phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục và đã được cụ thể hóa tại điều 4 của quyết định số 2071/QĐ-BGDDT ngày 16/6/2017 ban hành khung kế hoạch thời gian năm học đối với giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục thường xuyên áp dụng từ năm học 2017-2018.
Sở dĩ phải nêu cụ thể danh tánh của Bí thư Nguyễn Thiện Nhân ở đây là vì sao ông đã chọn im lặng trong suốt thời gian qua để cho ông Lê Hồng Sơn, Thành ủy viên, Bí thư Đảng ủy Sở Giáo dục và đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đã im lặng trước phát biểu của cấp phó Nguyễn Văn Hiếu với báo chí.
"Chiều 2/2, ông Nguyễn Văn Hiếu – phó giám đốc Sở Giáo dục và đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh – khẳng định ngày mai (3/2) học sinh vẫn đi học bình thường. "Thành phố đã lập ban chỉ đạo phòng chống dịch cấp thành phố, cấp sở, các trường, cũng như có kế hoạch sẵn sàng đối phó với dịch. Phụ huynh cũng đừng quá lo lắng. Vì thế các trường vẫn mở cửa, đi học bình thường, dù là trường tư cũng không được tự ý cho học sinh nghỉ để phòng chống dịch bệnh. Tất cả phải theo lịch của sở", ông Hiếu nhấn mạnh" – bài báo trên Tuổi Trẻ có đoạn trích dẫn như vậy (1).
Trên báo Người Lao Động cũng trích đăng phát biểu của ông Nguyễn Văn Hiếu, "Lãnh đạo sở đang tiến hành trà soát và có biện pháp xử lý những trường tự ý cho nghỉ. Phụ huynh hãy cứ bình tĩnh cho con em đến trường, các trường đang thực hiện rất tốt công tác phòng, chống dịch bệnh. Học sinh chỉ được nghỉ khi có giấy khám sức khỏe của bệnh viện, trung tâm y tế theo quy định" – ông Hiếu khẳng định" (2).
Trên báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh, số phát hành trên phiên bản điện tử lúc 22g41, ngày 31/1/2020, có bài báo cho biết : "Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó giám đốc Sở cũng cho biết, chiều 31/1, tại cuộc họp với UBND thành phố, sở cũng lắng nghe ý kiến Sở Y tế và các ban ngành khác về dịch corona. "Những biện pháp phòng, chống dịch hiện nay cho thấy chúng ta phải sống chung với dịch. Do đó, sở vẫn cho học sinh đi học lại theo lịch đã dự kiến", ông Hiếu cho hay" (3).
Ông Lê Hồng Sơn, Thành ủy viên, Bí thư Đảng ủy Sở Giáo dục và đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh đã im lặng trước những phát biểu kể ở trên của cấp phó Nguyễn Văn Hiếu. Điều đó cho thấy ông Lê Hồng Sơn đã đồng tình.
Cấp quản lý cao nhất của chính quyền Thành phố Hồ Chí Minh là Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân cũng… im lặng trước cách nghĩ đầy quái dị, "Những biện pháp phòng, chống dịch hiện nay cho thấy chúng ta phải sống chung với dịch" mà ông Nguyễn Văn Hiếu đang ‘quán triệt’. Lưu ý, ông Nguyễn Thiện Nhân từng là phó chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh, từng là bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo, từng là phó Thủ tướng Chính phủ. Và trước khi quay trở lại Thành phố Hồ Chí Minh giữ chức Bí thư Thành ủy, ông Nguyễn Thiện Nhân là Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Điều 4.2, Hiến pháp 2013 ghi : "Đảng cộng sản Việt Nam gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình".
Phải chăng ông Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh đang ngần ngại "chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình" ?
Triệu Tử Long
Nguồn : VNTB, 03/02/2020
(3) https://plo.vn/xa-hoi/giao-duc/hoc-sinh-tphcm-di-hoc-binh-thuong-tu-ngay-32-886448.html
*******************
Bảo vệ con em thời dịch bệnh virus corona
Cao Nguyên, RFA, 03/02/2020,
Chiều tối ngày 2/2/2020, Văn phòng Chính Phủ bất ngờ phát đi công văn cho phép học sinh tất cả các cấp ở Việt Nam được nghỉ học thêm 1 tuần, từ ngày 3/2 cho đến khi có thông báo mới, để phòng tránh dịch bệnh do virus Corona.
Hình minh họa. Học sinh ở trường cấp 2 Định Công, Hà Nội đeo khẩu trang trong lớp học hôm 31/1/2020 AP
Trước đó vào chiều 1/2, Bộ Giáo dục và đào tạo đã gởi công văn xin Thủ tướng Chính cho trẻ trong độ tuổi nhà trẻ, mầm non và học sinh tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông tạm thời nghỉ học từ ngày 3/2 để bảo đảm sức khỏe cho người học, cán bộ, giáo viên.
Phản ứng trái chiều từ phụ huynh
Quyết định này nhận được sự ủng hộ của rất nhiều phụ huynh. Ông Công Vinh, từ Vũng Tàu nói với RFA rằng đây là một biện pháp tốt của Chính phủ và ông ủng hộ, sẵn sàng cho con mình nghỉ học ít nhất là 2 tuần, hoặc cho đến khi hết dịch.
Tuy nhiên, theo ông Vinh, việc ra quyết định sát giờ chót như vậy khiến cho nhiều gia đình rơi vào tình huống bất ngờ :
"Nó làm cho người dân khá bất ngờ và làm cho họ trở tay không kịp, vì nhiều đứa trẻ phải ở nhà trong khi cha mẹ vẫn phải đi làm thì họ sẽ không biết gửi ở đâu, nên cuộc sống gia đình sẽ bị xáo trộn rất nhiều".
Một phụ huynh khác ở Thành phố Hồ Chí Minh không muốn nêu tên cũng nêu mối lo ngại khi học sinh được nghỉ mà người lớn vẫn phải đi làm :
"Trường cho nghỉ mà công ty vẫn đi làm thì ai chăm sóc bọn trẻ ? Cha mẹ phải mang theo con đi làm. Điều đó có nghĩa là rủi ro lây lan chỉ chuyển từ nhà trường sang sở làm".
Hình minh họa. Học sinh đeo khẩu trang trong lớp ở trường cấp 2 Định Công, Hà Nội hôm 31/1/2020 AP
Bà Trịnh Kim Tiến chia sẻ trên trang facebook cá nhân rằng đáng ra Chính phủ phải ra quyết định sớm hơn :
"Quyết định cho học sinh nghỉ học tạm thời trong mùa dịch với tôi có thể coi là một quyết định đúng đắn. Nhưng tôi cho quyết định này là khá chậm trễ. Những người làm chính sách phải quyết đoán, không thể chạy theo dư luận như câu chuyện "ở đây có bán cá tươi" được. Trước tình hình dịch bệnh căng thẳng, sức khỏe của công dân cần phải đặt lên trên hết. Nếu quyết định này được đưa ra sớm hơn chứ không phải sát giờ thì người dân sẽ sắp xếp công việc và gia đình họ ổn thoả hơn".
Thạc sĩ Trần Thị Ái Liên, diễn giả của nhiều khóa học chia sẻ cách nuôi dạy con ở Việt Nam nói với RFA rằng bà đồng tình với chuyện phụ huynh cho con tạm nghỉ học vào thời điểm này để phòng tránh khả năng nhiễm bệnh. Trẻ em nghỉ học 1, 2 tuần không phải là chuyện quá lớn so với vấn đề về sức khoẻ của chúng. Học sinh có thể học bù sau, tự học ở nhà hoặc nhà trường nên dạy online cho các em :
"Nhà trường có thể yêu cầu thầy cô giáo lên mạng dạy học cho con nít. Phụ huynh có thể hùn tiền vào đóng tiền cho cô giáo dạy học cho con nít ở nhà, khỏi phải đến trường. Hoặc cô giáo có thể upload bài học lên youtube gởi cho học sinh coi rồi gởi bài tập qua email để khỏi phải đến trường. Đó là cũng là giải pháp rất tốt".
Theo thạc sĩ Trần Thị Ái Liên, về phương pháp để phòng tránh bệnh cho con trẻ cũng như ngăn chặn virus Corona lây lan, phụ huynh cần dạy con phải giữ gìn tay luôn sạch, rửa tay đúng cách, đeo khẩu trang đúng cách khi ra đường, hạn chế chạm tay vào những vật mà nhiều người cầm nắm như tiền bạc, tay nắm cửa, không đưa tay bẩn lên mặt…
Ngoài ra, hiện nay Hà Nội và nhiều tỉnh thành phía Bắc đang vào mùa lạnh, là điều kiện khiến trẻ rất dễ nhiễm cúm thông thường và cả dịch viêm phổi cấp Corona. Vì vậy, cha mẹ cần tránh để con bị nhiễm lạnh. Nên cho con mặc nhiều lớp áo mỏng để giữ ấm thay vì một chiếc áo dày, nếu con thấy nóng có thể cởi ra từng lớp cho đến khi dễ chịu hơn :
"Còn chuyện làm sao để khỏi lây lan thì mình phải dạy con mình cách phòng chống, phải giữ và rửa tay cho sạch, đeo khẩu trang, mang theo một chai nhỏ đựng cồn để sát trùng tay thường xuyên.
Những thứ mà người ta đụng vào nhiều như tiền, thanh cầu thang… Nói chung là trước khi nó đụng tay lên mặt thì phải lấy cồn tẩy tay đi rồi mới được đụng lên mặt.
Hiện nay đang là mùa lạnh thì có thể dễ bị nhiễm lạnh bình thường, sau đó nếu đụng con virus Corona thì cái đó nguy hiểm vô cùng. Cho nên phụ huynh phải giữ cho con mặc áo ấm nhưng nên sắm cho nó áo mỏng nhiều lắm lớp thay vì một cái áo ấm dày, để khi nó thấy nóng thì nó lột bớt một lớp cho đến khi nào dễ chịu, hơn là mặc một cái áo dày rồi đến khi nóng quá nó cởi ra rồi đến khi lạnh lại mặc vào thì thay đổi nhiệt độ cơ thể đột ngột cũng dễ dẫn đến nguy cơ bị nhiễm lạnh".
Một điều nữa mà bà Ái Liên cho là quan trọng không kém trong việc phòng chống nhiễm bệnh cho trẻ, đó là không để trẻ sống trong hoang mang, sợ hãi vì dịch bệnh. Vì vậy, phụ huynh cần phải nói chuyện với con cái về dịch bệnh đúng cách :
"Có hai chuyện quan trọng trong vấn đề này đó là bảo vệ con nít khỏi bị dịch và cũng bảo vệ nó khỏi bị sống trong sợ hãi. Con nít sống trong sợ hãi thì tổn hại tâm lí ảnh hưởng sau này rất là nhiều.
Phụ huynh phải nói chuyện với con. Nhưng nếu nói tiêu cực quá để con nít sống trong sợ hãi thì cũng là điều không tốt. Có nhiều phụ huynh sẽ nói là "làm như vậy sẽ chết" thì cái đó là quá nặng nề.
Khi phụ huynh nói chuyện với con thì chỉ nói là làm sao tự bảo vệ mình để khỏi bị lây vì nếu con bị lây thì sẽ lây lại cho cả nhà mình, làm cho dịch bệnh lan tràn như vậy thì sẽ không tốt. Còn cái cách không nên nói với con nít, mà rất nhiều người đã nói, như là "con làm như vậy là xấu lắm", "nếu làm như vậy thì sẽ bệnh, sẽ chết luôn" là những cách không nên nói với con nít".
Thay vì đe doạ về những điều tiêu cực có thể xảy ra, phụ huynh có thể khuyến khích để con hợp tác làm theo chỉ dẫn của cha mẹ :
"Thật ra cách nói chuyện với con nít cách để cho nó chịu làm theo đó là khuyến khích nó trở thành một người anh hùng ngăn chặn bệnh dịch lây lan chứ không phải một người tránh làm sao để cho mình không bị bệnh.
Trong chuyện này thay vì nói là "nếu con không mang khẩu trang thì con sẽ bị lây bệnh và con sẽ chết, bệnh viện sẽ không có chỗ để chữa cho con" thì có nghĩa là mình đang đe dọa. Nhưng thay vì vậy, mình nên khuyến khích nó trở thành một người anh hùng làm cho bệnh không lây lan. Mình nên nói rằng cách tốt nhất để bệnh dịch không lây lan là mình không phải là người đem bệnh đưa cho người khác. Nếu con bảo vệ được con có nghĩa là con bảo vệ được gia đình".
Đến ngày 3/2, trên cả nước có 50 tỉnh, thành phố tại Việt Nam quyết định cho học sinh nghỉ học. Đa số cho nghỉ học đến ngày 9/2 ; riêng Hà Tĩnh cho nghỉ từ ngày 4/2 đến khi có thông báo mới. Hai tỉnh Hải Dương và Quảng Bình cho học sinh nghỉ từ ngày 4/2 đến 11/2.
Cao Nguyên
Nguồn : RFA, 03/02/2020
**************************
Virus corona : Đóng biên giới sẽ ảnh hưởng nặng đến kinh tế Việt Nam
Phạm Chi Lan, RFI, 03/02/2020
Dịch viêm phổi cấp tính do virus corona mới đã bắt đầu ảnh hưởng đến nền kinh tế của các nước Châu Á, trong đó có Việt Nam. Nếu Việt Nam buộc phải đi đến quyết định đóng cửa hoàn toàn biên giới với Trung Quốc, chắc chắn tác hại sẽ còn nặng nề hơn, bởi vì nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc rất nhiều vào nền kinh tế của nước láng giềng phía bắc. RFI Tiếng Việt phỏng vấn chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan ở Hà Nội.
Du khách đeo khẩu trang khi tham quan Hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội, ngày 31/01/2020. Reuters
Chuyên gia Phạm Chi Lan, Hà Nội
RFI : Kính chào bà Phạm Chi Lan, theo bà, trước tình hình dịch bệnh đang lan nhanh như vậy, Việt Nam có nên đóng cửa biên giới với Trung Quốc, như một số nước đã làm hay không ?
Phạm Chi Lan : Tôi nghĩ điều này sẽ tùy thuộc vào việc Trung Quốc kiểm soát được dịch bệnh ở nước họ như thế nào và các biện pháp phòng ngừa của Việt Nam chặt chẽ đến đâu. Hiện nay, số nước đóng cửa biên giới với Trung Quốc cũng còn rất ít và người Trung Quốc thì đang đi du lịch khắp nơi, chứ không phải chỉ ở những nước lân cận như Việt Nam.
Khả năng lây nhiễm sang Việt Nam có thể cao hơn các nước khác, bởi vì nước ta ở quá gần, người Trung Quốc đi lại Việt Nam khá dễ dàng. Chính phủ đã có biện pháp khẩn cấp là thành lập một ủy ban để chống dịch bệnh này, cũng như trước đây đã giải quyết dịch SARS từ Hồng Kông.
Nếu tình hình quá cần thiết thì chính phủ cũng sẽ phải đóng cửa biên giới thôi, bởi vì tính mạng của người dân Việt Nam vẫn là quan trọng hàng đầu. Cần phải tránh việc lây lan, và qua Việt Nam dịch bệnh có thể tiếp tục đi sang các nước khác nữa, cho nên, việc nghiêm túc bằng mọi cách để tránh dịch đó là điều hết sức cần thiết và Việt Nam sẵn sàng trả giá, kể cả về kinh tế và thương mại, nếu như cần phải thực hiện biện pháp quan trọng nhất và cũng khó nhất là đóng cửa biên giới với Trung Quốc.
Hiện nay, đã có một số địa phương tuyên bố không tiếp nhận du khách Trung Quốc nữa, như tại Lào Cai, Đà Nẵng, nơi có nhiều khách Trung Quốc đến. Tôi nghĩ đó là những bước đầu cần thiết, chứ còn đóng cửa biên giới hoàn toàn sẽ là biện pháp cao hơn và khó hơn rất nhiều. Tôi cũng mong là chính phủ Việt Nam sẽ thực hiện được các biện pháp hết sức tích cực trong thời gian tới, với mục tiêu cuối cùng là bảo vệ sức khỏe và tính mạng của người dân Việt Nam, tránh cho dịch bệnh tràn sang Việt Nam.
RFI : Liệu Việt Nam có đủ khả năng để đóng của hoàn toàn biên giới với Trung Quốc ? Đối với các cửa khẩu sân bay thì có thể dễ, nhưng đối với các cửa khẩu trên bộ thì liệu có thể ngăn chận được 100% ?
Phạm Chi Lan : Tôi nghĩ là ngăn chận được, bởi vì hiện nay các cửa khẩu giữa Việt Nam với Trung Quốc đều có các cơ quan liên quan làm việc ở đấy, kiểm soát người qua lại biên giới. Tất nhiên vẫn có những tuyến đường buôn bán hàng lậu ở biên giới, có những người chui lủi qua các đường rừng, đường ven rừng, đường khe núi, để mang hàng hóa sang. Những đường đó có thể là khó kiểm soát.
Nhưng nếu tăng cường kiểm soát thì có thể làm được, bởi vì người dân và chính quyền địa phương biết rõ có những ngõ ngách nào mà các nhóm buôn lậu thường lợi dụng để đi qua đi lại. Nhưng kiểm soát 100% thì cũng khó, vì có những người đã sang đây từ trước khi dịch bệnh được công bố ở Trung Quốc. Không thể kiểm soát được nguồn nhiễm bệnh mà họ đã có từ trước, khi họ đã qua đây rồi hoặc họ đã sang đây rồi quay trở lại Trung Quốc. Nhưng tôi cho là muốn kiểm soát thì vẫn có thể kiểm soát được.
RFI : Nếu chính phủ Việt Nam buộc phải đi đến quyết định đóng cửa hoàn toàn biên giới, điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào, trước hết là đến du lịch và giao thương giữa hai nước ?
Phạm Chi Lan : Bị trở ngại đầu tiên chắc chắc là ngành du lịch, bởi vì hiện nay lượng du khách sang Việt Nam hàng năm chiếm đến 30-40% tổng số khách du lịch từ nước ngoài. Khách du lịch Trung Quốc đã là một nguồn rất lớn cho việc phát triển du lịch Việt Nam trong thời gian qua. Có nhiều tour du lịch đã được đặt sẵn từ trước, bây giờ không nhận nữa và hợp đồng phải thay đổi, thì sẽ gây tổn hại cho các công ty du lịch Việt Nam, những cơ sở đã nhận hợp đồng tiếp nhận khách Trung Quốc.
Tôi mong là trong việc này Trung Quốc cũng sẽ có biện pháp ngăn chận người Trung Quốc đi các nơi, với khả năng mang theo dịch bệnh rất lớn và như vậy gây tổn hại cho nước chủ nhà tiếp nhận, ảnh hưởng đến cả uy tín của Trung Quốc trong việc không có những biện pháp ngăn chận cần thiết mà để nó lây sang các nước khác.
Về thương mại, khi ngành du lịch bị tác hại như vậy, các giao thương khác chắc chắn cũng sẽ bị ảnh hưởng trong một thời gian nhất định, cho đến khi nào phía Trung Quốc ngăn chận được hoàn toàn dịch bệnh này, không để cho nó lây lan sang nữa. Việt Nam đang có quan hệ kinh tế rất nhiều mặt với Trung Quốc, đặc biệt là về thương mại, về nhập khẩu từ Trung Quốc. Nguồn lây nhiễm cũng có thể là qua quan hệ giao thương, về xuất nhập khẩu, đầu tư, vì có những người vì công việc phải đi lại với nhau, chứ không chỉ có du khách.
Nhưng cho dù thế nào, cái giá phải trả cho tính mạng người dân thì không gì có thể tính được. Cho nên điều quan trọng nhất là phải làm sao chặn không để dịch bệnh xảy ra ở Việt Nam, ảnh hưởng đến người dân, bởi vì khi dịch bệnh xảy ra, cái giá phải trả về kinh tế, thương mại và các mặt khác sẽ còn cao hơn rất nhiều so với cái giá của việc đóng cửa biên giới với Trung Quốc.
RFI : Trong trường hợp đóng cửa biên giới, thì lượng hàng theo lẽ xuất sang Trung Quốc sẽ bị ứ đọng lại. Chính phủ phải có biện pháp gì để giải quyết tình trạng đó, để nông dân và thương gia không bị thiệt hại quá nặng ?
Phạm Chi Lan : Hiện nay tôi chưa biết chính phủ chuẩn bị và tính đến các phương án nào, nhưng tôi tin là vào thời điểm như thế này thì bản thân các nhà kinh doanh hay những nhà sản xuất của Việt Nam cũng sẽ phải đủ tỉnh táo để thấy là tự họ phải chuẩn bị cho họ rồi.
Khi Việt Nam buộc phải đóng cửa biên giới thì việc làm ăn của họ chắc chắc bị ảnh hưởng, họ cũng phải sẵn sàng chịu và chuẩn bị cho các tình huống khác nhau, chứ không thể chỉ trông chờ hoàn toàn vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Với tính năng động vốn có của họ, các doanh nghiệp phải tự tìm kiếm các thị trường khác thôi.
Thật ra, trong những năm vừa qua, trong quan hệ Việt-Trung, đã từng xảy ra những tình huống cũng phức tạp, ví dụ như khi tàu bè Trung Quốc vào khu vực bãi Tư Chính, hoặc là khi quan hệ hai nước căng lên, các nhà kinh doanh phải tính các con đường để có thể xuất hàng của họ đi nơi khác, nếu Trung Quốc không mua, hoặc nhập khẩu từ các đường khác, nếu Trung Quốc không bán.
Tác hại đến du lịch
Như chuyên gia Phạm Chi Lan đã nói ở trên, ngành bị tác hại đầu tiên do dịch viêm phổi Vũ Hán dĩ nhiên là du lịch, vì Trung Quốc đã ra lệnh ngưng mọi chuyến du lịch theo đoàn cả ở trong nước cũng như đi đến các nước khác, trong đó có Việt Nam. Ngược lại, chính phủ Hà Nội cũng đã tạm ngừng các hoạt động đưa tour du lịch qua lại giữa hai bên.
Ngoài ra, ngày 30/01, Cục Hàng Không Việt Nam đã yêu cầu các hãng hàng không tạm ngừng tất cả các chuyến bay từ vùng có dịch viêm phổi Vũ Hán đến Việt Nam. Bộ Giao thông và vận tải cũng đã ban hành chỉ thị tạm thời ngừng cấp phép các chuyến bay từ Việt Nam đến vùng có dịch virus corona của Trung Quốc và ngừng tất cả các chuyến bay từ vùng có dịch đến Việt Nam. Vietnam Airlines và Jetstar Pacific vừa cho biết sẽ tạm ngừng khai thác nhiều đường bay giữa Việt Nam và các điểm của Trung Quốc kể từ 04/02. Riêng hãng Vietjet ngày thông báo tạm dừng bay đến Trung Quốc từ ngày 01/02.
Trong khi đó chính quyền các tỉnh biên giới phía bắc đang siết chặt kiểm soát ở các cửa khẩu. Lạng Sơn tạm dừng thông quan hàng hóa tại nhiều cửa khẩu. Quảng Ninh đã cấm người qua lại và tạm thời đóng cửa tất cả các đường mòn, lối mở biên giới ở tỉnh này, đồng thời giám sát chặt chẽ người qua lại các cửa khẩu của tỉnh.
Thanh Phương thực hiện
Nguồn : RFI, 03/02/2020
