 | Tổng quan: | 3706927 |
Việt Nam "sẵn sàng" hợp tác với BRICS
Thanh Phương, RFI, 25/10/2024
Việt Nam "sẵn sàng" hợp tác với BRICS, đó là tuyên bố của thủ tướng Phạm Minh Chính hôm qua, 24/10/2024, khi lần đầu tiên một lãnh đạo của Việt Nam dự hội nghị thượng đỉnh của nhóm BRICS mở rộng tại thành phố Kazan của Nga. Trong dịp này, thủ tướng Việt Nam đã có các cuộc gặp với lãnh đạo Trung Quốc và Nga.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính, trong cuộc họp song phương bên lề thượng đỉnh BRICS tại Kazan, Nga, ngày 24/10/2024. AP - Alexander Nemenov
Theo hãng tin Reuters, ông Phạm Minh Chính không nói rõ mối quan tâm của Việt Nam trong việc gia nhập nhóm BRICS, một hành động sẽ đưa Việt Nam xích lại gần hơn với Nga và Trung Quốc, nhưng có thể ảnh hưởng đến quan hệ với Hoa Kỳ.
Theo Cổng thông tin điện tử của chính phủ Việt Nam hôm nay, ông Phạm Minh Chính đã tuyên bố Việt Nam sẵn sàng hợp tác với các nước BRICS và cộng đồng quốc tế "để hiện thực hóa ý tưởng cùng nhau xây dựng một thế giới tốt đẹp hơn cho tất cả mọi người".
Trước hội nghị thượng đỉnh BRICS vừa kết thúc hôm qua, một quan chức Việt Nam nói với Reuters rằng Hà Nội quan tâm đến việc gia nhập khối này, nhưng chưa nói rõ về thời điểm và mức độ tham gia. Một quan chức từ một quốc gia thành viên BRICS thì cho biết Việt Nam đã bày tỏ mong muốn trở thành đối tác, một bước để có thể trở thành thành viên của khối này.
Tuyên bố chung của hội nghị thượng đỉnh Kazan cho biết các thành viên đã thông qua "các phương thức của Danh mục quốc gia đối tác BRICS", mà không nêu chi tiết. Theo lời tổng thống Nga Vladimir Putin tại hội nghị thượng đỉnh, hơn 30 nước đã bày tỏ mong muốn gia nhập khối BRICS, nhưng không rõ là trong những điều kiện nào.
Cho dù chưa chính thức nộp đơn xin gia nhập, quan hệ của Việt Nam với một số nước BRICS đã rất chặt chẽ: Nga vẫn là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho Việt Nam, còn Trung Quốc là đối tác kinh tế hàng đầu. Chính phủ Việt Nam cho biết thủ tướng Phạm Minh Chính đã có các cuộc gặp song phương tại Kazan với tổng thống Putin và lãnh đạo tập đoàn năng lượng hạt nhân Rosatom của Nga để thúc đẩy hợp tác năng lượng giữa hai nước, vào lúc Việt Nam đang xem xét việc khởi động các dự án nhà máy điện hạt nhân.
Thanh Phương
***********************
Tổng thống Nga Vladimir Putin 'ủng hộ Việt Nam hợp tác với BRICS'
BBC, 25/10/2024
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong khuôn khổ tham dự Hội nghị các Nhà lãnh đạo Nhóm BRICS mở rộng 2024 tại Kazan, Nga vào tối 24/10 theo giờ địa phương.
Tổng thống Vladimir Putin và Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính trong cuộc gặp song phương bên lề hội nghị thượng đỉnh BRICS tại Kazan hôm 24/10/2024
Tại cuộc gặp, ông Chính khẳng định rằng Việt Nam luôn coi trọng quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Nga.
Ông Chính cũng khẳng định hợp tác năng lượng - dầu khí là một trong những trụ cột quan trọng nhất trong quan hệ đối tác toàn diện Việt - Nga, và ghi nhận những kết quả ấn tượng trong lĩnh vực hợp tác quan trọng này, theo truyền thông Việt Nam.
Hai bên đã nhất trí tăng cường hợp tác, mở rộng quy mô các dự án năng lượng và dầu khí.
Thủ tướng Chính cho biết Việt Nam sẵn sàng tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp Nga quan tâm đầu tư vào thị trường Việt Nam.
Hai bên, trước mắt, nhất trí tập trung tăng cường hợp tác chuyển giao công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng đội ngũ chuyên gia cho Việt Nam.
Hồi tháng 6, trong chuyến thăm của ông Putin tới Việt Nam, Chủ tịch nước Tô Lâm và Tổng thống Putin đã chứng kiến lễ trao đổi bản ghi nhớ giữa Tổng Giám đốc Rosatom Alexey Likhachev và Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt về kế hoạch triển khai Dự án xây dựng Trung tâm Nghiên cứu khoa học và công nghệ hạt nhân tại Việt Nam. Đây là một trong 11 văn kiện mà hai bên ký kết trong chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Putin đến Việt Nam.
Tại cuộc gặp nhân sự kiện BRICS tại Nga, ông Chính và ông Putin cũng thảo luận về hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng khác như khoa học-công nghệ, giáo dục-đào tạo, du lịch, giao thông vận tải…
Hai bên nhất trí phối hợp chuẩn bị tổ chức tốt các hoạt động kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao trong năm 2025.
Theo Thông tấn xã Nga TASS, Tổng thống Putin hoan nghênh việc Việt Nam mong muốn hợp tác với BRICS.
"Chúng tôi chắc chắn ủng hộ mong muốn của Việt Nam trong việc tham gia vào các hoạt động đa dạng của nhóm BRICS", TASS dẫn lời tổng thống Nga.
Ông Putin cũng bày tỏ sự "xúc động về những kỷ niệm sâu sắc và cảm kích trước sự đón tiếp thân tình, chu đáo của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã dành cho ông" trong chuyến thăm cấp nhà nước đến Việt Nam hồi tháng Sáu, "thể hiện tình cảm gắn bó sâu sắc, thủy chung giữa hai nước", theo truyền thông Việt Nam.
Cũng trong buổi gặp mặt với ông Chính, ông Putin đã gửi lời thăm hỏi tới Tổng bí thư Tô Lâm và chuyển lời chúc mừng ông Lương Cường nhân dịp được bầu làm chủ tịch nước.
"Thương mại của chúng ta đang tăng trưởng ; tăng 8,3% lên 5 tỷ đô la vào năm 2023 và tăng 25% từ tháng Một đến tháng Tám năm nay", thông tấn xã TASS dẫn lời ông Putin nêu rõ.
"Chúng tôi duy trì hợp tác trong lĩnh vực năng lượng, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp và giáo dục", Tổng thống Nga nói thêm. "Chúng tôi đã phân bổ thêm 1.000 suất học bổng do chính phủ tài trợ cho sinh viên Việt Nam trong năm nay", TASS dẫn lời ông Putin.
Việt Nam sẽ gia nhập BRICS ?
Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã tham dự Thượng đỉnh BRICS tại thành phố Kazan (Nga) từ ngày 23 đến 24/10, theo lời mời của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Đây là lần đầu tiên người đứng đầu chính phủ Việt Nam đến dự thượng đỉnh thuộc khối BRICS.
Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng, chuyến đi lần không những giúp khẳng định vị thế và sự chủ động của Việt Nam trên trường quốc tế mà còn "khẳng định tình bạn thủy chung Việt Nam-Nga".
Trong cuộc gặp với Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak, ông Phạm Minh Chính nói Việt Nam luôn coi Nga là một trong những đối tác ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, theo Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Về phần mình, ông Alexander Novak nói Nga rất coi trọng quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam, coi Việt Nam là đối tác quan trọng hàng đầu tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
Việt Nam tuyên bố việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Thượng đỉnh BRICS "một lần nữa khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, sẵn sàng tham gia các sáng kiến, cơ chế hợp tác đa phương phù hợp với nhu cầu, lợi ích của Việt Nam và đóng góp thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực và trên thế giới".
Việt Nam đã cử đại diện tham dự hội nghị Ngoại trưởng khối BRICS năm 2024 diễn ra từ 10 đến 11/6 tại thành phố Nizhny Novgorod, Nga.
Cho đến nay, Việt Nam chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào về ý định gia nhập BRICS, nhưng Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 9/5 đã chính thức "bày tỏ sự quan tâm" tới việc mở rộng của khối này :
"Cũng như nhiều nước trên thế giới, chúng tôi theo dõi thảo luận về tiến trình mở rộng thành viên của BRICS".
Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hải, giảng viên cao cấp chuyên về chính trị học và quan hệ quốc tế, Đại học Vin, ngày thứ Năm 24/10 nhận định với BBC News tiếng Việt rằng "Nga rất coi trọng sự tham dự của Việt Nam vào các hoạt động của BRICS trong năm Nga là nước chủ nhà", nhưng "Việt Nam vẫn cần phải tìm hiểu và hiểu rõ hơn mục đích của BRICS. Đặc biệt, Việt Nam nhạy cảm với những thông tin rằng BRICS muốn tạo ra một cơ chế đối đầu hay đối trọng với các cơ chế của phương Tây".
Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hải nói đến lợi ích mà Việt Nam có thể có được khi tham gia BRICS trong bối cảnh Tổng bí thư Tô Lâm thường xuyên nhắc đến "kỷ nguyên vươn mình của dân tộc" và mục tiêu Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.
Nguồn : BBC, 25/10/2024
*************************
Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Thượng đỉnh BRICS : Việt Nam gia nhập thì có lợi gì ?
BBC, 24/10/2024
Sau Thái Lan, Malaysia, Việt Nam có thể là thành viên tiếp theo trong ASEAN gia nhập khối BRICS hay không ?
Ông Phạm Minh Chính và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại thành phố Kazan (Nga) vào ngày 23/10 – Maxim Shipenkov/POOL/AFP
Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính lần đầu tham dự Thượng đỉnh BRICS tại thành phố Kazan (Nga) từ ngày 23 đến 24/10, theo lời mời của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Đây là lần đầu tiên người đứng đầu chính phủ Việt Nam đến dự thượng đỉnh thuộc khối BRICS.
Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng, chuyến đi lần không những giúp khẳng định vị thế và sự chủ động của Việt Nam trên trường quốc tế mà còn "khẳng định tình bạn thủy chung Việt Nam-Nga".
Trong cuộc gặp với Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak, ông Phạm Minh Chính nói Việt Nam luôn coi Nga là một trong những đối tác ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, theo Bộ Ngoại giao Việt Nam.
Về phần mình, ông Alexander Novak nói Nga rất coi trọng quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với Việt Nam, coi Việt Nam là đối tác quan trọng hàng đầu tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.
Điện Kremlin đã gọi Thượng đỉnh BRICS lần thứ 16 (22 đến 24/10) tại thành phố Kazan (Nga) là "sự kiện ngoại giao có quy mô lớn nhất chưa từng có".
Giới quan sát cho rằng thông qua Thượng đỉnh BRICS, ông Putin muốn cho thấy quốc gia này không bị cô lập sau khi phát động tấn công Ukraine.
Khối BRICS do Trung Quốc và Nga dẫn đầu được nhiều nhà quan sát và chính trị gia xem là một đối thủ địa chính trị lớn của G7, tập hợp bảy nền kinh tế phát triển hàng đầu của phương Tây do Mỹ dẫn đầu.
Ông Yuri Ushakov, trợ lý chính sách ngoại giao của Tổng thống Nga Putin, nói rằng việc mở rộng BRICS sẽ phải cân nhắc các tiêu chuẩn nhất định và rằng danh sách 13 quốc gia ứng viên đã nhận được sự đồng thuận.
"Chúng tôi sẽ cần phải nói chuyện với họ về mức độ sẵn sàng gia nhập, với tư cách thành viên đầy đủ trong BRICS hoặc theo hình thức khác", hãng thông tấn TASS của Nga dẫn lời ông Yuri Ushakov.
Tổng thống Nga Vladimir Putin chủ trì lễ đón và chiêu đãi các đoàn tham dự tại Thượng đỉnh BRICS vào ngày 23/10 – Alexander Nemenov/POOL/AFP
Khả năng Việt Nam gia nhập BRICS
Việt Nam tuyên bố việc Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Thượng đỉnh BRICS "một lần nữa khẳng định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, sẵn sàng tham gia các sáng kiến, cơ chế hợp tác đa phương phù hợp với nhu cầu, lợi ích của Việt Nam và đóng góp thúc đẩy hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực và trên thế giới".
Việt Nam đã cử đại diện tham dự hội nghị Ngoại trưởng khối BRICS năm 2024 diễn ra từ 10 đến 11/6 tại thành phố Nizhny Novgorod, Nga.
Cho đến nay, Việt Nam chưa đưa ra tuyên bố chính thức nào về ý định gia nhập BRICS, nhưng Bộ Ngoại giao Việt Nam ngày 9/5 đã chính thức "bày tỏ sự quan tâm" tới việc mở rộng của khối này :
"Cũng như nhiều nước trên thế giới, chúng tôi theo dõi thảo luận về tiến trình mở rộng thành viên của BRICS".
Trong năm 2024, hoạt động ngoại giao cấp cao giữa Việt Nam và Nga tương đối dày.
Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Việt Nam vào tháng 6 và điện đàm với ông Tô Lâm, lúc bấy giờ là tổng bí thư kiêm chủ tịch nước, vào tháng 8.
Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Trần Thanh Mẫn thăm Nga vào tháng 9 và nay là chuyến tham dự Hội nghị thượng đỉnh BRICS mở rộng của Thủ tướng Phạm Minh Chính.
Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hải, giảng viên cao cấp chuyên về chính trị học và quan hệ quốc tế, Đại học Vin, ngày thứ Năm 24/10 nhận định với BBC News tiếng Việt :
"Cần lưu ý một điểm nhỏ ở đây là phía Nga rất coi trọng sự tham dự của Việt Nam vào các hoạt động của BRICS trong năm Nga là nước chủ nhà. Ngay từ đầu năm, phía Nga thông qua một số kênh đã gửi tín hiệu và thậm chí bày tỏ sẵn sàng ủng hộ Việt Nam gia nhập BRICS".
"Chuyến đi này của Thủ tướng Phạm Minh Chính còn gửi đi một thông điệp khéo léo và cân bằng nữa trong quan hệ Việt Nam-Nga-Ukraine. Như chúng ta biết, bên lề Khóa họp thứ 79 của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc cách đây đúng một tháng, Tổng bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã hội kiến với Tổng thống Ukraine Zelensky".
"Tuy nhiên, cho đến nay, mặc dù đã tham gia nhiều hoạt động của BRICS, Việt Nam chưa công khai bày tỏ mong muốn trở thành thành viên của BRICS như nhiều nước, trong đó có một số nước ASEAN như Thái Lan, Myanmar và Malaysia. Tôi hiểu là Việt Nam vẫn cần phải tìm hiểu và hiểu rõ hơn mục đích của BRICS. Đặc biệt, Việt Nam nhạy cảm với những thông tin rằng BRICS muốn tạo ra một cơ chế đối đầu hay đối trọng với các cơ chế của phương Tây".
Trong ASEAN, Malaysia và Thái Lan là hai quốc gia đầu tiên đã tiến hành các bước để gia nhập BRICS.
Còn Myanmar tuyên bố hồi giữa tháng 9 rằng quốc gia này muốn tham gia BRICS với tư cách quan sát viên, không phải thành viên có tư cách đầy đủ.
Việc các quốc gia ASEAN tham gia BRICS có thể tác động đến sự đoàn kết và vai trò trung tâm của khối này, theo một số chuyên gia.
Chính phủ Thái Lan nói rằng việc gia nhập BRICS sẽ giúp nâng cao vị thế của quốc gia này trên chính trường quốc tế sau khi chính thức nộp đơn vào tháng 6.
Trong khi đó, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã tuyên bố về ý định gia nhập BRICS và đã tiến hành vận động Nga, Trung Quốc, Ấn Độ về vấn đề này.
Tiến sĩ Nguyễn Hồng Hải nói đến lợi ích mà Việt Nam có thể có được khi tham gia BRICS trong bối cảnh Tổng bí thư Tô Lâm thường xuyên nhắc đến "kỷ nguyên vươn mình của dân tộc" và mục tiêu Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045.
Ông bình luận với BBC như sau :
"Tổng bí thư Tô Lâm và nhiều lãnh đạo của Việt Nam gần đây đã nói đến cụm từ 'kỷ nguyên vươn mình của dân tộc' trong các phát biểu. Mặc dù chưa thấy văn bản nào giải thích cụ thể, nhưng tôi tin rằng 'thịnh vượng về kinh tế' ở trong nước và 'ảnh hưởng' hay 'có vị thế và tiếng nói' ở bên ngoài (đối ngoại) là hai trong số những nội hàm của khái niệm này.
"Nói về lợi ích kinh tế của BRICS, có lẽ chúng ta cần thấy rõ hơn những cơ chế hay hiệp định tạo khuôn khổ có tính ràng buộc nhằm thúc đẩy hoạt động đem lại lợi ích kinh tế. Những gì chúng ta thấy ở BRICS cho đến nay còn lỏng lẻo, chưa rõ ràng. Chúng ta đừng chỉ nhìn thuần túy vào con số tổng hợp dân số của BRICS chiếm bao nhiêu dân số thế giới, hay tỷ trọng GDP của BRICS trong GDP của thế giới là bao nhiêu. Hơn nữa, chúng ta đừng quên, các nước BRICS cũng tham gia cơ chế này, cơ chế khác hiện tại mà Việt Nam cũng tham gia ; hoặc ở cấp độ song phương, Việt Nam cũng có những thỏa thuận thương mại hoặc cơ chế với từng nước BRICS rồi. Vậy, lợi ích thực sự mà Việt Nam cần từ BRICS là một khuôn khổ tập thể mà cơ chế này tạo ra, chứ không phải vào cơ chế đa phương nhưng lợi ích lại tính ở quan hệ song phương".
"Về lợi ích đối ngoại hay lợi ích địa chính trị, tôi nghĩ rằng Việt Nam sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi tham gia BRICS so với những cơ chế khác do các nước phương Tây dẫn dắt bởi tất cả 5 nước ban đầu của BRICS đều có quan hệ tốt đẹp với Việt Nam", ông nói thêm.
'Trăm năm mới có một lần'
Trong cuộc gặp thuộc khuôn khổ Thượng đỉnh BRICS vào ngày 22/10, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình lặp lại ý "thay đổi trăm năm mới có một lần" với Tổng thống Nga Vladimir Putin, như từng nói vào tháng 3 nhân chuyến thăm cấp nhà nước đến Nga.
Trước đó hồi tháng 5, ông Tập và ông Putin đã cam kết về "một kỷ nguyên mới" trong quan hệ hợp tác giữa hai quốc gia, hiện được xem là hai đối thủ lớn nhất của Mỹ.
"Hiện tại, thế giới đang trải qua những thay đổi chưa từng có trong 100 năm qua, tình hình quốc tế có những hỗn loạn", ông Tập Cận Bình nói với ông Putin tại thành phố Kazan của Nga trong phiên khai mạc Thượng đỉnh BRICS lần thứ 16 vào ngày 22/10.
"Nhưng tôi tin tưởng chắc chắn rằng tình hữu nghị giữa Trung Quốc và Nga sẽ được tiếp nối trong hàng thế hệ và trách nhiệm của các đại cường quốc đối với nhân dân của mình sẽ không thay đổi".
Về phần mình, ông Putin gọi ông Tập là "người bạn thân" và nói hợp tác với Trung Quốc là động lực cho sự ổn định của thế giới.
"Quan hệ hợp tác Nga-Trung trong vấn đề quốc tế là một trong những nhân tố giúp ổn định trên bình diện thế giới", ông Putin nói.
"Chúng ta có kế hoạch tăng cường phối hợp trên tất cả các nền tảng đa phương để đảm bảo an ninh toàn cầu và một trật tự thế giới đúng đắn".
Ông Tập nói hợp tác trong khối BRICS là "một nền tảng quan trọng trong đoàn kết và hợp tác giữa các thị trường mới nổi và các quốc gia trên thế giới ngày nay".
Ông Tập cũng nói sự hợp tác này là "động lực chính để thúc đẩy thực thi một thế đa cực toàn cầu bình đẳng và có trật tự, cũng như quá trình toàn cầu hóa kinh tế mang tính bao hàm và bền vững".
Một số chuyên gia đánh giá thượng đỉnh BRICS lần này cho thấy tầm quan trọng mang ý nghĩa biểu tượng cho ông Putin, khi bất chấp cuộc chiến tranh Ukraine, nước Nga vẫn không bị cô lập và có nhiều đối tác quan trọng như Ấn Độ, Trung Quốc và các nền kinh tế lớn đang trỗi dậy khác.
'Thế đa số toàn cầu'
"Tư tưởng giống nhau" không phải là từ để mô tả các thành viên hiện tại trong khối BRICS ngày nay.
"Xét theo một số phương diện, chuyện Trung Quốc và Ấn Độ không bao giờ có thể đạt được sự đồng thuận về bất kỳ vấn đề nào là tốt cho phương Tây. Bởi vì nếu hai quốc gia này thật sự nghiêm túc thì BRICS sẽ có một sức ảnh hưởng khổng lồ", ông Jim O'Neill, cựu kinh tế trưởng của công ty Goldman Sachs, nói với BBC.
"Trung Quốc và Ấn Độ đang nỗ lực hết sức để tránh công kích lẫn nhau. Việc tìm cách để hai quốc gia này thật sự hợp tác với nhau về kinh tế là một thách thức không có hồi kết".
Khối BRICS không chỉ có căng thẳng giữa Ấn Độ và Trung Quốc, mà còn giữa các thành viên mới như Ai Cập và Ethiopia hay giữa Saudi Arabia và Iran, những quốc gia có mối hiềm khích lịch sử lâu dài trong khu vực.
Vào ngày thứ Năm 23/10, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã có cuộc gặp song phương với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Thượng đỉnh BRICS.
Thông qua cuộc gặp này, Ấn Độ mong muốn đặt dấu chấm hết cho các căng thẳng biên giới, vốn đã phủ bóng đen trong quan hệ ngoại giao với Trung Quốc trong bốn năm qua.
Cho đến nay, không có thông tin rõ ràng về khả năng BRICS chấp nhận áp dụng một giải pháp thanh toán toàn cầu thay thế cho đồng đô la Mỹ.
Trang web của Thượng đỉnh BRICS có ghi chú về việc các vị khách nhớ mang theo tiền mặt vì thẻ Mastercard và Visa không hoạt động tại Nga và "chỉ có USD hay đồng euro có thể được đổi tự do thành đồng rouble trong hầu hết các ngân hàng của Nga".
Quy mô của BRICS
Vào năm 2006, Brazil, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc đã thiết lập khối "BRIC", viết tắt từ tên tiếng Anh của các quốc gia này.
Nam Phi gia nhập vào năm 2010 và khối đã đổi tên thành "BRICS".
Từ đầu năm 2024, BRICS có thêm 5 thành viên mới gia nhập gồm Ai Cập, Ethiopia, Iran, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc ả rập thống nhất (UAE).
Như vậy, BRICS hiện có 10 nước tham gia.
Khối BRICS có tổng dân số khoảng 3,5 tỷ người, tương đương 45% dân số thế giới.
Tổng giá trị nền kinh tế của các quốc gia này đạt hơn 28.500 tỷ USD – khoảng 28% nền kinh tế toàn cầu.
Giới chức Nga nói 30 quốc khác muốn gia nhập BRICS hoặc tìm kiếm các mối liên kết chặt chẽ hơn với khối này. Một số quốc gia đã tham dự thượng đỉnh lần này.
Câu chuyện BRICS đại diện cho "thế đa số trên toàn cầu" cũng được bàn luận nhiều tại thượng đỉnh BRICS lần này.
Nguồn : BBC, 24/10/2024
Như là phát súng cảnh báo để phương Tây chấm dứt giấc ngủ chiến lược ở thế giới phương Nam.
Các nhà lãnh đạo và đại diện BRICS, bao gồm các đại biểu từ sáu quốc gia được mời tham gia hội nghị thượng đỉnh BRICS được tổ chức tại Johannesburg ngày 24/8/2023. Ảnh Per-Anders Pettersson
Những người tin rằng thế giới đang dịch chuyển sang trật tự toàn cầu hậu phương Tây đã tìm thấy bằng chứng cho niềm tin của mình vào tuần trước. Tại thượng đỉnh thường niên ở Johannesburg, diễn đàn BRICS gồm 5 nền kinh tế mới nổi lớn – Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, và Nam Phi – đã công bố mở rộng quy mô bằng cách mời thêm 6 thành viên mới. Sang tháng 1 năm sau, Argentina, Ai Cập, Ethiopia, Iran, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE) sẽ tham gia tổ chức. Nếu dùng sức nặng kinh tế làm thước đo quyền lực, thì đây sẽ là một khối có sức mạnh phi thường. Cùng nhau, 11 quốc gia BRICS sẽ có tỷ trọng GDP toàn cầu dựa trên sức mua tương đương (purchasing power parity) cao hơn các nước công nghiệp G-7.
Tùy thuộc vào quan điểm của bạn, bạn có thể ăn mừng việc BRICS mạnh hơn hoặc lo lắng về điều đó – không có gì là hoàn toàn chắc chắn. BRICS mở rộng sẽ không làm đảo lộn thế giới và cũng không báo trước sự trỗi dậy của một trật tự toàn cầu hậu phương Tây. Cũng phi lý không kém là các tuyên bố cho rằng việc mở rộng BRICS đánh dấu một chiến thắng lớn cho Trung Quốc, Nga, và những nỗ lực của họ nhằm xây dựng một khối chống phương Tây từ các quốc gia phương Nam – hoặc rằng BRICS là cốt lõi của Phong trào Không liên kết mới.
Tất cả những cách giải thích này đều ít chú ý đến động lực đằng sau việc BRICS mở rộng và những tác động của nó. Khi nhầm lẫn những hy vọng và nỗi sợ về trật tự toàn cầu của họ với những phân tích khách quan, các nhà bình luận phương Tây đã bộc lộ sự thiếu hiểu biết của họ về các quốc gia phương Nam, với những lợi ích đa dạng và cách can dự riêng với các cường quốc.
Chắc chắn, việc nhiều quốc gia quan trọng bất ngờ bày tỏ mong muốn trở thành thành viên BRICS đã ảnh hưởng đến khâu phân tích. Nhưng việc mở rộng danh sách thành viên không biến BRICS thành một khối hùng mạnh, mà chỉ làm xói mòn sự gắn kết ít ỏi mà khối này có được trước khi mở rộng.
Cuộc đối đầu địa chính trị ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc và Ấn Độ đã phủ bóng đen lên BRICS và bất kỳ nỗ lực nào nhằm tạo ra một chương trình nghị sự thống nhất. Việc có thêm thành viên mới sẽ dẫn đến những xung đột mới : Ai Cập và Ethiopia đang tranh chấp quyết liệt trên sông Nile, trong khi Iran và Ả Rập Saudi là những kẻ thù trong khu vực – bất chấp nỗ lực hòa giải do Bắc Kinh làm trung gian. Những vấn đề này và nhiều vấn đề khác sẽ khiến việc biến sức nặng kinh tế tổng hợp của các quốc gia BRICS trở thành một lực lượng chính trị có ảnh hưởng trong các vấn đề toàn cầu trở nên khó hơn nhiều.
Những người coi BRICS như một Phong trào Không liên kết mới đã vô tình đúng ở một khía cạnh : Giống như Phong trào Không liên kết, BRICS sẽ không đạt hiệu quả trong việc biến những luận điệu mạnh mẽ về các vấn đề toàn cầu thành những kết quả cụ thể, thực tiễn. Khi thúc đẩy mở rộng BRICS, Trung Quốc chỉ đang tạo cho mình một diễn đàn thảo luận lớn hơn. Nhưng nếu Bắc Kinh muốn xây dựng một khối chống phương Tây lớn, thì họ không thể đạt được mục tiêu này vì bên trong BRICS có quá nhiều bạn bè của Mỹ.
Ai Cập, Ả Rập Saudi, và UAE là những đối tác an ninh thân cận của Mỹ. Ngay cả khi có những khác biệt với Washington, các nước này khó có thể từ bỏ những đảm bảo an ninh của Mỹ để chạy theo những lời hứa chưa được kiểm chứng của Trung Quốc, chứ chưa nói đến sự bảo vệ từ một tổ chức vô dụng như BRICS. Trong bài phát biểu tại thượng đỉnh Johannesburg, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kêu gọi các quốc gia BRICS "thực hành chủ nghĩa đa phương thực sự" và "từ chối nỗ lực tạo ra các vòng tròn nhỏ hoặc các khối độc quyền". Nhưng Ấn Độ đã là một phần của ít nhất hai "vòng tròn nhỏ" như vậy. Một là Đối thoại An ninh Bốn bên với Australia, Nhật Bản, và Mỹ ; vòng tròn thứ hai là diễn đàn I2U2 kết hợp Ấn Độ với Israel, UAE, và Mỹ. Tại Johannesburg, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi thậm chí còn kêu gọi "chuỗi cung ứng linh hoạt và toàn diện", một kiểu nói tránh để nhắc đến việc giảm sự phụ thuộc kinh tế vào Trung Quốc.
Nếu Trung Quốc coi BRICS là một diễn đàn để mở rộng vai trò của mình ở phương Nam thì Ấn Độ cũng vậy – và tương tự là Ả Rập Saudi và UAE, những nước sẵn sàng triển khai những khoản lớn từ nguồn vốn mà họ đã tích lũy trong nhiều thập niên để giành được lợi ích kinh tế và chính trị ở Châu Phi và xa hơn nữa. Trên thực tế, sự cạnh tranh giữa các nước BRICS để giành ảnh hưởng toàn cầu có lẽ sẽ gây ra hậu quả lớn hơn lợi ích chung của họ trong việc chống lại phương Tây. Thay vì tạo dựng một sân khấu mới để đối đầu với phương Tây, diễn đàn BRICS sẽ là một sân khấu mới để họ đối đầu lẫn nhau.
Do đó, các nhà hoạch định chính sách phương Tây nên bớt than vãn về "sự trỗi dậy" của BRICS – thay vào đó, hãy tập trung vào những mâu thuẫn nội khối mà họ có thể khai thác.
Đây không phải là lần đầu tiên Nga và Trung Quốc cố gắng thúc đẩy một liên minh chống phương Tây. Quả thực, lịch sử cho chúng ta biết rằng Moscow và Bắc Kinh đã đánh giá quá cao khả năng đoàn kết các xã hội ngoài phương Tây để chống lại phương Tây. Khi các hy vọng về một cuộc cách mạng cộng sản ở Đức tan vỡ sau Thế chiến I, người sáng lập Liên Xô, Vladimir Lenin, đã quay sang Châu Á và hứa sẽ "thiêu đốt phương Đông" bằng các cuộc cách mạng chống lại chủ nghĩa tư bản toàn cầu và các chúa tể thực dân phương Tây. Tại Đại hội các dân tộc phương Đông năm 1920 ở Baku, thuộc Azerbaijan do Soviet chiếm đóng bấy giờ, Quốc tế Cộng sản đã tập hợp một nhóm đa dạng và đầy màu sắc, gồm các nhà dân tộc chủ nghĩa, các nhà cách mạng, và các nhà lãnh đạo tôn giáo. Tuy nhiên, nỗ lực của Lenin đã không tiến xa được vì chủ nghĩa dân tộc đang trỗi dậy khiến Châu Á trở nên không thân thiện với những ý tưởng của Bolshevik.
Sang thập niên 1960, lãnh đạo Trung Quốc Mao Trạch Đông nghĩ rằng ông có thể làm được điều tương tự khi nỗ lực thúc đẩy các cuộc cách mạng ở Châu Á. Thế nhưng, thất bại của ông đã mở đường cho "chủ nghĩa tư bản mang màu sắc Trung Quốc" ở quê nhà. Các nhà lãnh đạo Liên Xô Nikita Khrushchev và Leonid Brezhnev chọn thử một chiến thuật khác – liên kết với những người theo chủ nghĩa dân tộc ở Châu Phi và Châu Á để chống lại phương Tây. Moscow dường như đã giành được chỗ đứng ở phương Nam trong suốt những năm 1970. Tại hội nghị thượng đỉnh Phong trào Không liên kết năm 1979 ở Havana, lãnh đạo Cuba Fidel Castro và những người ủng hộ ông đã tuyên bố rằng Liên Xô và các nước vệ tinh chính là "đồng minh tự nhiên" của Thế giới Thứ Ba.
Tuy nhiên, nước Mỹ bị cho là đang suy thoái cuối cùng đã quay trở lại vào những năm 1980 và đẩy Moscow vào thế phòng thủ. Trong khi đó, giới tinh hoa tại các nước phương Nam đã chứng tỏ sự khôn ngoan khi lợi dụng sự chia rẽ giữa phương Tây, Liên Xô, và Trung Quốc để làm lợi cho mình. Tuyên bố của Castro và các nhà lãnh đạo khác về tình hữu nghị với khối cộng sản vào năm 1979 có nhiều điểm tương đồng với việc Trung Quốc thể hiện tham vọng của mình đối với BRICS. Nhưng cũng giống như việc Liên Xô tự vắt kiệt nguồn lực khi hỗ trợ một danh sách dài các nước thuộc Thế giới Thứ Ba vào cuối thập niên 1970, Trung Quốc của Tập cũng đã đi quá xa – nước này đang bị bao vây bởi những khó khăn kinh tế sâu rộng và phải bận rộn đối phó với sự phản kháng từ Mỹ.
Tuy nhiên, thông báo mở rộng BRICS vào tuần trước có một tác dụng hữu ích : yêu cầu phương Tây ngừng xem thường vai trò của phương Nam. Theo đó, những người ra quyết định sáng suốt ở phương Tây nên loại bỏ thái độ coi thường bảo thủ, lẫn thái độ trịch thượng cấp tiến – vốn là những thái độ đang gây khó khăn cho việc thu hút giới tinh hoa ở các nước phương Nam – và cần tìm ra những cách tốt hơn để tái thu hút các quốc gia đang phát triển.
Mối đe dọa lớn nhất đối với phương Tây hiện đại từ thế giới ngoài phương Tây là sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc ở Châu Á và Châu Phi. Quá trình phi thực dân hóa và cạnh tranh với khối cộng sản để giành được bạn bè ở phương Nam đã giúp phương Tây giành lại được vị thế. Tuy nhiên, sau khi Liên Xô sụp đổ vào năm 1991, những bài học từ Chiến tranh Lạnh nhanh chóng bị lãng quên, và phương Tây lại bắt đầu chế nhạo và chỉ trích các nước phương Nam. Khi đó, Trung Quốc và Nga đã xuất hiện, khai thác sự phẫn nộ chống phương Tây ở các nước phương Nam.
Phương Tây không thể duy trì vị thế thống trị toàn cầu của mình mà không phải làm gì. Họ cần phải bước xuống khỏi bệ cao mà họ đã tự đặt lên kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh và vật lộn trong "vũng bùn" thách thức từ Trung Quốc và Nga. Phương Tây đã thành công vượt qua những thách thức đối với vị thế thống trị toàn cầu của mình trong một giai đoạn dài cạnh tranh giữa các siêu cường, khi họ tìm ra nhiều cách hợp tác hơn để thu hút giới tinh hoa ngoài phương Tây. Và họ có thể làm điều tương tự một lần nữa. Việc mở rộng BRICS có thể là một việc làm ngu ngốc, nhưng nó vẫn là một phát súng cảnh báo rằng phương Tây phải chấm dứt giấc ngủ chiến lược của mình. Các nước Phương Nam đang chờ họ.
C. Raja Mohan
Nguyên tác : "BRICS Expansion Is No Triumph for China", Foreign Policy, 29/08/2023
Nguyễn Thị Kim Phụng biên dịch
Nguồn : Nghiên cứu quốc tế, 05/09/2023
C. Raja Mohan là chuyên gia bình luận của Foreign Policy, nghiên cứu viên cấp cao tại Viện Chính sách Xã hội Châu Á và là cựu thành viên Ban Cố vấn An ninh Quốc gia Ấn Độ.
Ngày 24/08/2023, kết thúc thượng đỉnh lần thứ 15 tại Johannesburg, Nam Phi, nhóm BRICS – gồm năm nước Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi – thông báo đón thêm sáu thành viên mới. Một số nhà quan sát cho rằng BRICS mở rộng còn đồng nghĩa với việc thúc đẩy tiến trình phi đô la hóa và hình thành một liên minh thống trị thị trường dầu khí, nguyên nhiên liệu.
Từ trái sang phải : Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov tại thượng đỉnh BRICS, Johannesburg, Nam Phi, ngày 23/08/2023. AP - Gianluigi Guercia
Kể từ ngày 01/01/2024, BRICS sẽ trở thành BRICS+, khi có thêm sáu thành viên mới là Argentina, Ai Cập, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc ả rập thống thất, Ethiopia và Iran. Hầu hết giới chuyên gia đều có chung một nhận xét : Đây là một thắng lợi của Nga và nhất là của Trung Quốc.
Đây là hai nước quyết tâm mở rộng nhóm nhiều nhất. Với Bắc Kinh, sự mở rộng này đồng nghĩa với khả năng gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc với nhóm các nước phương Nam. Về phần Moskva, sự mở rộng này có thể hạn chế phần nào thế cô lập của Nga trên trường quốc tế vì cuộc chiến xâm lược Ukraine.
Sự kiện cũng cho thấy ảnh hưởng gia tăng của Trung Quốc trong nhóm. Ấn Độ và Brazil lo sợ tầm ảnh hưởng của mình sẽ bị tan biến. New Dehli – đối thủ cạnh tranh của Bắc Kinh – cũng có tham vọng trở thành một trong những đầu tầu của những nước đang phát triển.
Một sự mở rộng quá nhanh và quá lớn có nguy cơ biến "BRICS thành một diễn đàn chống phương Tây để phục vụ trước hết các lợi ích của Trung Quốc và Nga", theo như lời một quan chức ngoại giao Ấn Độ được nhật báo Pháp Le Monde dẫn lại.
Raoul Delcorde, đại sứ danh dự của Bỉ, trả lời nhật báo kinh tế L’Echo (Bỉ) nhận định "Trung Quốc có thể ép buộc được các nước còn lại vì chỉ riêng nước này đã đóng góp đến 70% GDP của toàn bộ nhóm BRICS".
Thay đổi trật tự thế giới
Dù vậy, giữa các nước đều có chung một mẫu số : Cùng phản đối một trật tự kinh tế thế giới do phương Tây thiết lập và mong muốn hướng đến một thế giới đa cực. Mở rộng cửa đón các thành viên mới cho phép củng cố hơn nữa vai trò thay thế của BRICS trên bình diện địa chính trị, trước các định chế quốc tế do phương Tây thống trị.
Nhà kinh tế học Jean-Joseph Boillot, cố vấn cho Viện Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược (IRIS), trả lời RFI Pháp ngữ, nhắc lại BRICS được thành lập năm 2009, sau khi cơn bão khủng hoảng tài chính của Mỹ quét qua, đẩy nhiều nước đang phát triển và nước nghèo lâm vào cảnh khốn khó trong vòng 5-10 năm liên tiếp.
BRICS cho rằng, bất chấp quy mô diện tích, dân số và kinh tế, nhóm này đã không được đại diện đầy đủ trong các định chế quốc tế. Chuyên gia kinh tế Jean-Joseph Boillot, cố vấn cho Viện Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược (IRIS), trả lời RFI Pháp ngữ, giải thích vì sao dù có những khác biệt lớn về trọng lượng kinh tế nhưng nhiều nước vẫn được chọn để tham giam BRICS :
"Điều cốt lõi ở đây là vì những nước này bị gạt ra khỏi các định chế quốc tế lớn. Năm nước thành viên của BRICS chiếm khoảng 15% phiếu bầu ở Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) trong khi cả năm nước gộp lại có đến gần 3,5 tỷ dân và chiếm gần 25% GDP của toàn cầu. Đây là ý tưởng chính dẫn đến việc hình thành BRICS.
Từ quan điểm này, Saudi Arabia là cường quốc thứ chín trên thế giới và trên phương diện GDP tính theo đầu người, Saudi Arabia cũng không xa mấy các nước Châu Âu, nhưng trên bình diện chính trị, vai trò và quyền phủ quyết trong các tổ chức quốc tế lớn là không có. Do vậy, việc bày tỏ nguyện vọng tham gia nhóm BRICS còn nhằm mục đích làm thay đổi trật tự kinh tế thế giới".
Nhưng BRICS có thêm thành viên mới không chỉ là mở rộng câu lạc bộ, mà đây còn là một liên minh mở rộng cho phép vạch lại mô hình tài trợ phát triển của các nước mới trỗi dậy, thống trị các thị trường dầu khí và nguyên liệu thiết yếu trong quá trình chuyển đổi năng lượng.
Các vương quốc Ả Rập : Những ông chủ ngân hàng mới
Và trong tầm nhìn này, Trung Quốc sẽ là bên hưởng lợi trước tiên. Trang mạng La Tribune (25/08/2023) nhận định việc mở rộng nhóm cho phép Trung Quốc tăng tốc dự án Những Con đường Tơ lụa Mới (BRI), được khởi động từ năm 2013, liên quan đến gần 70 nước, đông đến khoảng 4,4 tỷ dân, và chiếm đến khoảng 40% GDP toàn cầu, nhưng bị đình trệ vì đại dịch Covid-19.
Như vậy, BRICS có thể huy động thêm được nguồn vốn cho ngân hàng phát triển của nhóm – New Development Bank (NDB), được thành lập năm 2014 – để có thể tài trợ các dự án đầu tư cho các nước mới trỗi dậy mà không cần các khoản vay có điều kiện từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (World Bank – WB).
Kinh tế gia Alexandre Kateb, chủ tịch Văn phòng tư vấn The Multipolarity Report, trên đài truyền hình tư nhân BFMTV, nhấn mạnh việc mở rộng BRICS cũng có nghĩa là phi đô la hóa :
"Đúng là phi đô la hóa và phát triển một đồng tiền trao đổi thay thế như nhân dân tệ chẳng hạn sẽ đi cùng với việc mở rộng nhóm. Ở đây thật sự có một lô-gic kết nối hai khía cạnh này với nhau. Theo tôi, điều này thể hiện rõ qua việc kết nạp hai nước Saudi Arabia và Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất, bởi vì đây là những nước có thể tài trợ cho một hệ thống tài chính mới dựa trên đồng tiền của BRICS hay một đơn vị tiền tệ dự trữ nào đó mà đồng tiền này được ấn định theo bản vị vàng hay dầu hỏa".
Về điểm này, nhà nghiên cứu thuộc IRIS, trên đài RFI lưu ý thêm rằng "ngân hàng NDB của BRICS vốn đang thiếu nguồn tài chính, bỗng nhiên có thêm hai chủ ngân hàng, giờ có thể cấp vốn cho các nước phương Nam nào có nhu cầu. Cho đến hiện tại, Trung Quốc là bên giữ vai trò này, tất cả các nước đều tỏ ra nghi ngại về ảnh hưởng quá lớn của Trung Quốc ở trong nhóm. Do vậy, sự có mặt của hai nước Ả Rập là một sự tái cân bằng khá thú vị".
Liên minh BRICS và OPEC+ để thống lĩnh thị trường dầu lửa
Trong bối cảnh này, Nhà Trắng ra sức ngăn cản nhiều nước tham gia BRICS, khi cam kết giải ngân "khoảng 50 tỷ đô la tiền vay cho các nước có thu nhập trung bình và các nước nghèo", đồng thời mời gọi các nước đồng minh và đối tác tham gia đóng góp để nâng tổng số tiền hỗ trợ có sẵn là 200 tỷ đô la.
Liệu rằng Mỹ có thể cạnh tranh với Trung Quốc ? Câu trả lời là Khó, vì giới quan sát cảnh báo thêm rằng đại đa số các nước thành viên khối OPEC Mở rộng, nhóm các nước khai thác và xuất khẩu dầu hỏa, cũng sẽ sớm gia nhập nhóm BRICS. Sự hội nhập này sẽ mang lại cho nhóm một vị thế vượt trội trên các thị trường dầu khí.
La Tribune ước tính tổ chức OPEC+ được hội nhập vào BRICS có thể sẽ chiếm đến hơn 60% sản lượng khai thác và 40% khả năng tinh lọc vàng đen của thế giới. Trung Quốc và Ấn Độ là những khách hàng quan trọng của các nước Vùng Vịnh. Việc bảo đảm nguồn cung dầu khí là mang tính sống còn cho nền kinh tế Trung Quốc, vốn dĩ một phần lớn nhập khẩu là để đáp ứng các nhu cầu trong nước.
Ông Alexandre Kateb nhận định, việc nhiều nước khai thác và xuất khẩu dầu hỏa gia nhập BRICS cho thấy rõ một mục tiêu chiến lược khác : Giảm bớt sự phụ thuộc vào đô la trong việc niêm yết giá dầu trên thị trường thế giới.
"Đây thực sự là chất xúc tác cho sự chuyển đổi này và vai trò của nhân dân tệ trong việc thanh toán các hợp đồng dầu mỏ. Quá trình đã được bắt đầu với việc Saudi Arabia ký một thỏa thuận với Trung Quốc để thanh toán những hợp đồng xuất khẩu dầu lửa bằng nhân dân tệ. Rồi chuyển giao hàng khí hóa lỏng đầu tiên của Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập Thống Nhất đến Trung Quốc cũng được trả bằng đồng nhân dân tệ.
Hơn nữa, chính hãng Total của Pháp là bên đưa ra sáng kiến giao dịch này. Và ngày nay chúng ta thấy rõ là có cả một phong trào nhằm thiết lập các giao dịch trong một khuôn khổ đa phương, nơi xuất phải cho ý tưởng về một loại tiền dự trữ cho BRICS, một loại đơn vị tiền tệ trao đổi đóng vai trò như là một đơn vị thanh toán cho tất cả các hoạt động giao dịch này và như vậy cũng sẽ cho phép gộp những nước khác mắc nợ Trung Quốc, cung cấp tài chính cho họ mà không dùng đến đồng đô la, như trường hợp của Argentina hiện nay".
Châu Âu và sự phụ thuộc vào BRICS trong tương lai ?
Cuối cùng, trong lĩnh vực nguyên liệu, mức độ tập trung còn quan trọng hơn và trở nên mang tính chiến lược cho nhiều nước mới trỗi dậy muốn tận dụng quá trình chuyển đổi năng lượng để có thể tự mình phát triển các chuỗi công nghiệp thế giới và hưởng lợi các chuỗi giá trị cao như kế hoạch IRA của tổng thống Mỹ Biden trị giá 370 tỷ đô la, hay của kế hoạch của Liên Hiệp Châu Âu, 750 tỷ euro.
Những nước muốn tham gia, hay đã là thành viên, đều là những quốc gia giầu khoảng sản, nhất là những nguồn đất hiếm như nickel, cobalt, platine hay palladium… Trọng lượng của những nước này (Nga, Indonesia, Cộng hòa Congo, Nam Phi, hay Trung Quốc…) trong lĩnh vực dầu khí và nguyên nhiên liệu, cũng như trữ lượng của chúng có khả năng thúc đẩy sự hội tụ lợi ích giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng trong nhóm BRICS trong tương lai.
Điều này có nguy cơ làm thay đổi cấu hình hiện tại của thị trường quốc tế và các chuỗi cung ứng. Đó cũng là những gì đã xảy ra cho dầu lửa và khí đốt khi chiến tranh Nga – Ukraine nổ ra, qua việc phát triển khai thác mỏ tại lục địa Châu Phi.
Nếu như Hoa Kỳ vẫn có thể trông cậy vào nguồn khai thác và sản xuất dầu khí ở trong nước và trong một chừng mực nào đó là các loại nguyên liệu hiếm từ Canada, rõ ràng là việc BRICS mở rộng nhưng dưới sự ảnh hưởng của Nga và Trung Quốc có thể làm suy yếu Liên Hiệp Châu Âu. Khu vực này có nguy cơ bị lệ thuộc nhiều vào nguồn cung dầu lửa từ nhiều nước thành viên tương lai của BRICS, chủ yếu ở vùng Trung – Cận Đông và Châu Phi.
