 | Tổng quan: | 3596121 |
Facebook đã là một môi trường tốt để chúng ta học hỏi những điều tích cực, truyền thông những hoạt động xã hội cũng như lưu trữ kỷ niệm. Và họ đáng được cảm ơn về điều này.
Tuy nhiên thực tế những năm gần đây cho thấy Facebook ngày càng không tạo điều kiện để những việc trên được thực hiện tốt nhất. Những mâu thuẫn cốt lõi của họ trong mô hình và cách thức kinh doanh khó có thể cho thấy họ là một sản phẩm tiêu biểu của đạo đức và hướng thượng hiện nay và tương lai.
Thứ nhất, có những bằng chứng cụ thể trong việc Facebook chia sẻ dữ liệu người dùng một cách có chủ ý như trường hợp Cambridge Analytica (hằng triệu thông tin mật của người dùng bị tiết lộ), hay cho phép các công ty như Netflix, Yahoo đọc, truy cập, thậm chí thay đổi nội dung các tin nhắn của người dùng. Dầu hứa hẹn sẽ thay đổi, Facebook khó có thể làm khác vì đơn giản đó là mô hình kinh doanh gốc rễ của họ : cho dùng miễn phí, sau đó bán dữ liệu và thông tin cá nhân của người dùng. Ban đầu là các dữ liệu không định danh, và bây giờ là ngay cả các tin nhắn, khu vực riêng tư nhất. Tất cả các tuyên bố bảo mật, các kỹ thuật số hóa tiên tiến nhất đều vô nghĩa và chỉ là lời hứa suông trước mô hình kinh doanh như vậy.
Thứ nhì, trong thời gian dài, Facebook không ngừng xóa các bài viết và khóa tài khoản của nhiều người vì cho là vi phạm "tiêu chuẩn cộng đồng". Facebook xử lý rất chậm và không dành cho người dùng sự tôn trọng đáng có trước những trường hợp này. Còn sớm để nói về sự thỏa hiệp của Facebook đối với các luật an ninh mạng của các nhà nước chuyên chế tuy nhiên rõ ràng họ đã không quan tâm đủ đến các tiếng nói đối lập. Đóng góp vào tiến trình dân chủ và lưu trữ ký ức xã hội của Facebook đã không như trước đây khi các Facebooker giờ đây phải đối diện với áp lực từ chính quyền với các điều luật vi phạm quyền tự do ngôn luận và một đội ngũ dư luận viên được trả tiền để nói và làm theo định hướng. Facebook tỏ ra lưỡng lự rất lâu trong việc đứng cùng với người dân, một điều họ đã từng làm và dẫn đến những thay đổi chính trị, xã hội trên thế giới. Điều này cũng khó thay đổi trong tương lai khi Facebook trước áp lực mở rộng cần phải tiến vào các thị trường lớn hơn đòi hỏi sự thỏa thuận với chính quyền sở tại.
Điều thứ ba có thể làm một số độc giả phật ý, nhưng đó là sự thật. Facebook tạo nên một cuộc sống trên mạng ngày càng nhiều và mắc kẹt chúng ta vào cuộc sống ảo đó bằng nhiều thủ thuật không làm con người ngày càng hướng thượng hơn. Với lợi nhuận thu được từ quảng cáo và chia sẻ dữ liệu thói quen người dùng, Facebook khuyến dụ chúng ta vào màn hình máy tính, điện thoại và xa dần cuộc sống thật. Đỉnh điểm của sự tai hại này là những sản phẩm như Instagram (của Facebook) với các chức năng post và share hình. Đây là một sản phẩm rất nguy hiểm cho các trẻ em trong tuổi đang và mới lớn và là mối lo ngại của các trường học tại phương Tây. Các tại hại rõ ràng : mất rất rất nhiều thời gian đáng lẽ phải dành cho học hành và vui chơi của các em, làm nhiều em nhỏ đặc biệt là em gái tập trung một cách quá đáng vào thân thể và hình ảnh bản thân, dẫn đến những rối loạn tâm lý rất trầm trọng và nguy hiểm.
Nếu có bạn nào nghĩ rằng người viết đang trầm trọng hóa vấn đề, tôi mời các bạn dừng lại suy nghĩ khoảng một phút, sau đó đọc lại những câu trên một lần nữa như những người làm cha làm mẹ. Với kinh nghiệm bản thân, tôi chân thành lưu ý các bậc cha mẹ nên đặc biệt cẩn thận với sản phẩm mạng xã hội mang tên Instagram.
Sự phát triển vũ bão của Facebook, ngoài lý do là một sản phẩm công nghệ tốt (điều đã nhạt nhòa sau một vài năm đầu trong thời buổi công nghệ ngày nay), là kết quả của một chiến lược kinh doanh rất thô bạo, đặt lợi nhuận, tăng số người dùng, lên hàng đầu, một cách khéo léo nhưng bằng mọi giá. Tai hại của việc này rất lớn, và đã vượt qua những đóng góp mà nó mang lại.
Không thể mong chờ Facebook thay đổi, cũng như không thể thay đổi và vực dậy Kodak từ một công ty máy ảnh phim trước làn sóng của máy kỹ thuật số, hay yêu cầu một chính trị gia thay đổi những gì đã thành tư tưởng của họ.
Chúng ta cần thay thế Facebook. Chúng ta cần một mô hình khác, một cách thức khác. Đó là lý do tôi sáng lập và phát triển Livenguide (1).
Trang Livenguide của tác giả Lê Trung Tĩnh.
Trước tiên từ mô hình kinh doanh, chúng tôi khẳng định không thâu thập dữ liệu người dùng để bán nó cho bên thứ ba.
Chúng tôi tôn trọng những giá trị nền tảng như tự do biểu đạt và bảo vệ thông tin cá nhân. Tôi hiểu rất rõ rằng những điều này không chỉ đến từ một nền tảng kỹ thuật mà còn từ cam kết, dấn thân của người sáng lập và của mô hình kinh doanh mà tôi đã khẳng định bên trên.
Chúng tôi phát triển một mạng xã hội có trách nhiệm, để mọi người kết nối và sống cuộc sống thật tốt hơn, gặp mặt nhau nhiều hơn chứ không phải đối diện suốt với màn hình. Livenguide có các công cụ tạo Hoạt động để mọi người cùng tham gia và gần tới đây sẽ phát triển những chức năng để mọi người gặp nhau và tương tác thật với nhau, bắt tay nhau, giúp đỡ nhau, đi xe cùng với nhau, hẹn uống cà phê với nhau, chuyển đồ cho nhau, tìm đến và du lịch với nhau.
Chúng tôi không tạo nên những công cụ để gây nghiện, chúng tôi khuyến khích các bạn sử dụng Livenguide vừa phải, và khi các bạn cần. Không hạn chế và kiểm duyệt nhưng chúng tôi cố gắng tạo Livenguide thành sân chơi của những con người và những điều hướng thượng vì tôi cảm thấy trách nhiệm để trí tuệ nhân tạo sẽ là sản phẩm đẹp và lành mạnh của chính chúng ta.
Livenguide không có sự bắt buộc phải phát triển vũ bão, tăng số người dùng bằng mọi giá. Chúng tôi phát triển từ tốn, vừa phải. Từng người dùng đối với chúng tôi là những con người với trí tuệ, phẩm giá và cảm xúc riêng biệt. Một cách khiêm cung và cầu thị, Livenguide ước mơ hướng đến toàn thế giới, nhưng chúng tôi tôn trọng và phục vụ từng người một.
Là người Việt, tôi mong muốn tặng Livenguide đến toàn bộ người dân Việt Nam. Cùng nhau, chúng ta có thể làm được.
Tôi chân thành chào đón các bạn đến với Livenguide.
Một số nguồn tiêu biểu về việc tiết lộ dữ liệu của Facebook và việc xóa tài khoản người dùng
Lê Trung Tĩnh
Nguồn : VNTB, 07/01/2019
(1) https://www.livenguide.com
Tham khảo :
As Facebook Raised a Privacy Wall, It Carved an Opening for Tech Giants
Vietnam : How Facebook is being abused to silence critics in Germany
*****************
Phỏng vấn tiến sĩ Lê Trung Tĩnh và LivenGuide
Kiều Phong, VNTB, 02/01/2019
Trước việc Facebook xóa bài và đóng tài khoản nhiều người dùng cũng như trong bối cảnh của luật an ninh mạng, người dùng mạng xã hội tại Việt Nam đang đứng trước lựa chọn một mạng xã hội mới. Phóng viên Kiều Phong có cuộc phỏng vấn với Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh, nhà sáng lập mạng xã hội LivenGuide - một mạng xã hội mới thành lập với tiêu chí hàng đầu là tôn trọng tự do biểu đạt và bảo mật thông tin người dùng.
Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh, nhà sáng lập mạng xã hội LivenGuide
Kiều Phong : Kính chào Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh. Rất vui được trò chuyện với anh và các đồng đội trong nhóm sáng lập LivenGuide trong ngày hôm nay. Xin anh giới thiệu sơ lược về LivenGuide cho bạn đọc của VNTB được biết ?
Lê Trung Tĩnh : Thân chào Kiều Phong và quý độc giả.
Livenguide cung cấp một mạng xã hội với nhiều tính năng của Facebook (mạng xã hội) và của Google (công cụ tìm kiếm dịch vụ).
Ngoài việc post bài, tương tác với nhau như một mạng xã hội, người dùng Livenguide còn có thể tạo các dịch vụ dưới dạng các Hoạt động. Nếu muốn, họ có thể kiếm tiền bằng cách tự cho mình hoặc Hoạt động của mình một mức giá và trao đổi trực tiếp với những người muốn tham gia.
Các hoạt động này có thể là tổ chức một buổi giới thiệu sách, dạy nấu ăn, tham quan thành phố, cùng nhau chạy bộ, nói chuyện về trí tuệ nhân tạo hay bàn các việc phải làm để bảo vệ môi trường... nói chung tất cả những gì bạn yêu thích và muốn làm cùng người khác.
Kiều Phong : Người dùng LivenGuide chủ yếu đam mê thể loại gì ?
Lê Trung Tĩnh : Người dùng Livenguide đa phần đam mê và tổ chức các Hoạt động xã hội, du lịch, thể thao.
Trước việc Facebook ngày càng xóa bài, đóng tài khoản hay xóa các group một cách tùy tiện, nhiều người tham gia Livenguide hiện nay là những người quan tâm đến Việt Nam và có những suy tư, lên tiếng trước tình hình chính trị, xã hội của đất nước.
Livenguide trân trọng chào đón những người hay hội nhóm bị Facebook xóa bài hay e ngại tài khoản bị đóng. Chúng tôi hiểu sự khó chịu khi bị như vậy, nhất là các trường hợp Facebookers không biết các post của mình bị giới hạn ảnh hưởng như thế nào. Nhiều người đã bắt đầu post song song trên Facebook và Livenguide vì e ngại Facebook có thể xóa, đặc biệt là với những post liên quan đến các chủ đề chính trị, xã hội.
Livenguide tôn trọng từng người dùng. Chúng tôi tạo một môi trường bình đẳng, minh bạch và lưu giữ các post của bạn nguyên vẹn với thời gian.
Kiều Phong : Kể từ ngày đầu thành lập mạng xã hội LivenGuide đến nay, đã có người dùng nào mất kiểm soát đối với tài khoản LivenGuide của họ chưa ạ? Và nếu có thì LivenGuide sẽ hỗ trợ khách hàng thế nào để lấy lại tài khoản của họ ?
Lê Trung Tĩnh : Từ ngày thành lập đến giờ Livenguide chưa hề xóa một bài nào hay để một tài khoản nào bị mất kiểm soát. Chúng tôi áp dụng những biện pháp kỹ thuật tốt nhất để bảo đảm bảo mật thông tin của người dùng.
Tôn chỉ của chúng tôi là tôn trọng nhau và tôn trọng môi trường. Chúng tôi không xóa bài hay đóng tài khoản của người dùng vì những lý do như nhạy cảm hay bị ai, tổ chức nào yêu cầu.
Đây không chỉ là cam kết cá nhân mà là của một công ty. Livenguide thành lập tại Pháp, tuân thủ luật nước Cộng Hòa Pháp và Châu Âu về bảo mật cá nhân và tự do biểu đạt. Luật pháp Châu Âu về Bảo vệ Dữ liệu không cho phép chúng tôi tiết lộ thông tin người dùng cho bên thứ ba, dầu đó là ai.
Kiều Phong : Như một người hoạt động xã hội, và hiện giờ thành lập Livenguide như một người kinh doanh, Tiến sĩ giải quyết thế nào những mâu thuẫn có thể có giữa hai hoạt động này ?
Livenguide cũng được xây dựng trên tinh thần đó: tôn trọng quyền tự do biểu đạt và bảo vệ quyền riêng tư của người dùng.
Lê Trung Tĩnh : Tôi nghĩ không có mâu thuẫn gì về các giá trị cốt lõi giữa các hoạt động xã hội mà tôi đang làm và yếu tố kinh doanh sinh lợi cho Livenguide.
Các hoạt động xã hội mà tôi tham gia như đấu tranh cho Biển Đông hay cho một nước Việt Nam dân chủ tự do đều mang tính ôn hòa, hướng đến sự công bằng, thúc đẩy đối thoại và tôn trọng ý kiến khác biệt.
Livenguide cũng được xây dựng trên tinh thần đó: tôn trọng quyền tự do biểu đạt và bảo vệ quyền riêng tư của người dùng. Bản thân việc đề cao, gìn giữ những giá trị đó cũng mang một thông điệp hoạt động xã hội mạnh mẽ.
Tôi sẽ tiếp tục các hoạt động xã hội của mình, không ảnh hưởng bởi việc phát triển Livenguide. Thật ra tôi thấy tự tin hơn vì có được một môi trường vững vàng và đáng tin cậy để chia sẻ các bài viết, công việc xã hội.
Kiều Phong : Tuy nhiên cũng có thể có những mâu thuẫn lợi ích xuất hiện khi tiếp cận dự án dưới góc độ kinh doanh ?
Lê Trung Tĩnh : Những người muốn kinh doanh trên Livenguide (sẽ mang lại lợi ích cho Livenguide) biết rõ các tiêu chí của cộng đồng Livenguide, một sân chơi cho không giới hạn, không kiểm duyệt trong việc biểu đạt các quan điểm chính trị xã hội.
Ngoài ra để phát triển Livenguide chúng tôi cần những nhà đầu tư và chúng tôi rất quý trọng những đóng góp của họ. Tuy nhiên tôi cũng xin nhấn mạnh rằng chúng tôi luôn tôn trọng và không bao giờ xa rời các giá trị đã đề ra : tôn trọng tự do biểu đạt và bảo vệ quyền riêng tư.
Giữ vững những giá trị đó trong việc lựa chọn nhà đầu tư và cách thức kinh doanh là cách để không phát sinh mâu thuẫn lợi ích giữa việc kinh doanh và hoạt động xã hội.
Livenguide bám chặt vào những giá trị trên vì chúng tôi yêu quý nó và cũng vì đó chính là những điều tạo nên sự khác biệt của Livenguide đối với các mạng xã hội khác. Nói theo ngôn ngữ kinh doanh việc gắn chặt vào những giá trị đó tạo ra một thị phần lớn trong phát triển mạng xã hội. Đặc biệt trong khuôn khổ địa chính trị hiện thời.
Kiều Phong : Tiến sĩ có thể nói thêm về ý này ?
Lê Trung Tĩnh : Các chính phủ và hệ-thống-đã-được-thiết-lập ngày càng thấy được mối nguy hiểm của việc để các mạng xã hội phát triển một cách tự nhiên. Họ lo ngại đây sẽ là nơi nuôi dưỡng các mầm mống chống lại hệ-thống và thay đổi xã hội. Thay vì tự thay đổi để thích ứng bằng cách minh bạch và dân chủ hơn, những hệ-thống này ở các nước kém dân chủ có khuynh hướng ngăn cấm và bóp nghẹt thông tin bằng các luật như luật an ninh mạng hay dự thảo các nghị định về luật đó mà mọi người bàn luận những ngày qua.
Đáng tiếc là nhiều mạng xã hội có vẻ đang lựa chọn đứng về phía của hệ-thống. Vì mong muốn mở rộng phạm vi ảnh hưởng, vì muốn lợi nhuận hơn nữa và hơn nữa, vì áp lực để phát triển và duy trì, chính họ trở thành những hệ-thống-đã-được-thiết-lập.
Những mạng xã hội đó đã và vẫn đang làm được nhiều việc như tăng cường trao đổi, đưa thông tin đến người dân. Nhưng rõ ràng họ khó có thể tạo nên những thay đổi lớn. Và nguy hiểm là bằng cách xóa post, đóng tài khoản, làm giảm ảnh hưởng một số người dùng một cách chọn lọc, các mạng xã hội này đang làm chức năng kiểm duyệt thông tin, lâu dài sẽ làm méo mó sự lưu giữ ký ức của từng cá nhân và xã hội.
Là người dùng sản phẩm, là khách hàng, chúng ta có hoàn toàn có quyền chọn dùng một mạng xã hội khác. Livenguide mong muốn là câu trả cho quyết định đó.
Kiều Phong : Được biết LivenGuide có tiếng Anh, tiếng Pháp và tiếng Việt. Đội ngũ đặc biệt hướng về Việt Nam. Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh và LivenGuide có chính sách đặc biệt nào để hỗ trợ các tổ chức xã hội dân sự ở Việt Nam ?
Lê Trung Tĩnh : Chúng tôi có tiếng Việt và sẵn sàng hỗ trợ người dùng bằng tiếng Việt. Được sáng lập và điều hành bởi những người hoạt động xã hội, một cách tự nhiên chúng tôi sẽ quan tâm đến các tổ chức xã hội dân sự ở Việt Nam. Hiện nay đã có những tổ chức xã hội dân sự tham gia sinh hoạt trên Livenguide như Nghiệp đoàn giáo chức Việt Nam, Nghiệp đoàn sinh viên Việt Nam.
Các bạn suy tư vì tình hình đất nước ? Các bạn và hội nhóm e ngại bị Facebook xóa bài hay đóng tài khoản ? Các bạn muốn quảng bá hoạt động của mình? Mời các bạn tham gia vào Livenguide. Chúng tôi tôn trọng và hỗ trợ các bạn hết mình. Livenguide tạo sân chơi bình đẳng, công bằng và mới mẻ đến cho tất cả các bạn.
Chúng ta xứng đáng có một ngôi nhà mới, một vùng trời mới. Mạng xã hội cũng như xã hội, đều là do chúng chính ta can đảm xây nên.
Kiều Phong : Xin cám ơn tiến sĩ Lê Trung Tĩnh về cuộc phỏng vấn ngày hôm nay.
Kiều Phong thực hiện
Nguồn : VNTB, 02/01/2019
Mâu thuẫn Nguyễn Phú Trọng : Ý nguyện dân chúng và quyền lực của đảng
So với các lãnh đạo cộng sản khác ở Việt Nam, ông Nguyễn Phú Trọng đã mang đến, hay ít nhất đã khéo léo tạo cho người ta thấy, các tố chất quan trọng của những người làm chính trị đích thực. Đó là phải có lý tưởng và đi đến cùng trong việc thực hiện lý tưởng của mình. Với cách thức loại bỏ các đối thủ chính trị bằng hình thức đấu tranh chống tham nhũng, ông Trọng đã phần nào nâng tầm cuộc tranh đoạt ngôi vị bằng tiền thành một cuộc chạy đua lý tưởng và quan điểm chính trị. Mặc dầu đằng sau các lý tưởng chính trị cũng là các thế lực kim tiền, cuộc chạy đua lý tưởng bản thân nó cũng hướng thượng và tích cực hơn.
Với cách thức loại bỏ các đối thủ chính trị bằng hình thức đấu tranh chống tham nhũng, ông Trọng đã phần nào nâng tầm cuộc tranh đoạt ngôi vị bằng tiền thành một cuộc chạy đua lý tưởng và quan điểm chính trị.
Một bài học chính trị từ trường hợp của ông Trọng mà có lẽ những người quan tâm hay thực hành chính trị cần phải quan tâm, đó là tập trung xây dựng đảng của mình. Đáng tiếc trong một chế độ độc đảng, điều này đi cùng với việc tận diệt các tiếng nói chính trị khác. Ông Trọng dành nhiều thời gian và phát biểu cho việc củng cố tổ chức, xây dựng hệ thống thân cận và đảng của ông vững mạnh. Để lãnh đạo và dẫn lối chính trị cần có nhiều đóng góp và dấu ấn cá nhân. Nhưng để tiến hành và thực thi các công việc chính trị về lâu dài cần phải có một hệ thống và đảng phái mạnh mẽ và thông suốt. Các cuộc họp cán bộ hưu trí, của đoàn viên thời gian qua mà ông phát biểu về việc chán đảng khô đoàn cho thấy ông Trọng nắm rõ tầm quan trọng của tổ chức hệ thống.
Chiến dịch chống tham nhũng dầu giúp ông Trọng thành công trong việc tăng cường quyền lực, tác dụng thực chất của nó cho đất nước lại là một chuyện khác. Dầu kêu gọi chống tham nhũng, ông Trọng và hệ thống của ông tiếp tục hạn chế các quyền tự do của người dân, tăng cường trấn áp bằng bộ máy công an và an ninh đồ sộ, giảm sự độc lập của hệ thống tư pháp, và bịt miệng báo chi, vốn là những công cụ và cách thức đắc lực nhất để chống tham nhũng.
Là người làm chính trị, thực hành quyền lực, hơn ai hết ông Trọng biết rằng trong một chế độ độc đảng, tham nhũng là hình thức chia của cải và lợi ích hiệu quả cho những thành viên, những nhóm trung thành và đắc lực trong việc bảo vệ chế độ. Ở Việt Nam đó là những người nắm vũ khí, phương tiện trấn áp người dân, và truyền thông, phương tiện triệt tiêu tiếng nói khác biệt. Nếu không có tham nhũng, lấy gì bảo vệ chế độ này ?
Chỉ cần để ý một chút sẽ thấy khẩu hiệu chống tham nhũng của ông Tổng bí thư không đi kèm với những thay đổi căn cơ trong lực lượng thanh gươm lá chắn cũng như trong các bài của tuyên giáo. Công an vẫn ăn hối lộ đến tận cùng và trong những tổ hưu trí người ta vẫn bày nhau từ trên xuống dưới những "lập luận" để lý giải cho chuyện đó. Ví dụ như câu chuyện Đường Tăng đi thỉnh kinh vẫn phải hối lộ, hay không ăn hối lộ thì anh cảnh sát giao thông cực khổ ngoài đường cả ngày sẽ sống không đủ với đồng lương. Thỏa hiệp với sự vô đạo đức thậm chí còn được các lãnh đạo cộng sản nâng lên tầm văn hoá dân tộc : Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng Thanh tra Chính phủ mà đi kiện các ông Bộ trưởng có tài sản bất minh là "không đúng truyền thống văn hoá Việt Nam" (!).
Giờ đây với quyền lực rất lớn trong tay, ông Trọng sẽ có nhiều quyền quyết định hơn nhưng cũng sẽ đối mặt với trách nhiệm cá nhân hơn. Một trong những vấn đề đầu tiên đối với ông Trọng sẽ là luật đặc khu. Các cuộc biểu tình của người dân vào tháng sau và cuộc nổi dậy ở Bình Thuận là chỉ dấu rất rõ ràng của lòng dân về dự luật này. Ông Trọng sẽ đứng trước lựa chọn quan trọng : lắng nghe ý kiến người dân hay thông qua việc hình thành đặc khu để có tiền nuôi dưỡng các lực lượng bảo vệ chế độ và đàn áp.
Ông Trọng cũng sẽ đối diện trực tiếp với mâu thuẫn giữa ý nguyện của dân chúng và của đảng cộng sản đang cầm quyền. Cuộc "Bầu cử lãnh đạo nước Việt Nam dân chủ" trên mạng (baucudanchulink.wordpress.com/) dầu với quy mô chưa lớn, cũng thể hiện so với các ứng cử viên khác ngoài đảng cộng sản, số phiếu ủng hộ ông Trọng không cao, cho thấy có rất nhiều khoảng cách giữa lòng dân và ý đảng. Dầu vẫn là lãnh đạo của một nước độc đảng, vị trí Chủ tịch nước đặt ông Trọng rõ ràng hơn trước trách nhiệm đối với gần 100 triệu dân, chứ không chỉ trên 4 triệu đảng viên.
Ông Nguyễn Phú Trọng cho thấy mối quan tâm đặc biệt đến mô hình Chủ Nghĩa Xã Hội của nhiều thập kỷ trước, của Cách mạng tháng 10 Nga trong nhiều phát biểu và bài viết, thậm chí sách. Ông nhấn mạnh vai trò kinh tế nhà nước, tăng cường hệ thống lãnh đạo tập trung, của một đảng. Sẽ khó có chuyện quay lại thời kinh tế tập trung, bao cấp nhưng kinh tế nhà nước sẽ có khuynh hướng chủ đạo hơn. Về chính trị sẽ có nhiều hạn chế tự do cá nhân và phát biểu, luật biểu tình sẽ không còn được nhắc đến. Luật an ninh mạng, xây dựng mạng xã hội của riêng Việt Nam do nhà nước quản lý sẽ là những việc được thúc đẩy nhiều hơn.
Và đó thực sự là một điều không tốt khi các xu hướng kinh tế như mạng xã hội, thương mại điện tử, trí tuệ nhân tạo cần một sự linh động, sáng tạo và tự do phát kiến, kinh doanh của từng người dân, chứ không phải của các tập đoàn nhà nước... Giấc mơ để tạo những sản phẩm mang màu sắc nhà nước hay nội địa như vậy ở Việt Nam là một sự hoang tưởng, và nếu có thành công (theo nghĩa thiết lập được) thì là một sự cô lập khỏi thế giới về văn hóa, kinh tế. Làm như vậy chúng ta vừa tách ly với thế giới như người thụ hưởng, vừa ra khỏi các chuỗi cung ứng các dịch vụ trên, và do đó mất một nguồn lợi kinh tế và tri thức khổng lồ.
Vấn đề quan hệ với Trung Quốc cũng là một thử thách đối với ông Trọng. Là người nắm cả hai vị trí đứng đầu đất nước và đảng hiện đang lãnh đạo đất nước, các quyết định liên quan đến Trung Quốc của lãnh đạo Việt Nam sẽ khó có thể được giải thích là một quyết định tập thể như trước. Quyết định của ông Trọng sẽ là cuối cùng và ý nghĩa của quyết định đó sẽ gắn liền với tên tuổi ông. Vốn đã được cho là người thân Trung Quốc, các quyết định liên quan đến Trung Quốc của ông Trọng, ví dụ như rút hay không rút mũi khoan thăm dò dầu khí trong vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế của Việt Nam trước áp lực của Trung Quốc hay việc chọn lập trường thế nào trong các căng thẳng hiện nay trên Biển Đông khi Mỹ tăng cường đảm bảo tự do hàng hải, sẽ cần phải cẩn trọng hơn rất nhiều. Nếu không, ông Nguyễn Phú Trọng sẽ được lưu vào sử sách với những tên tuổi mà không ai muốn nhắc đến.
Lê Trung Tĩnh
Nguồn : VNTB, 09/10/2018
Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh, nhà sáng lập mạng xã hội Livenguide (https://www.livenguide.com). Hiện đang sống và làm việc tại Anh.
Trước bê bối làm lộ thông tin khách hàng của Facebook, nhiều người dân Việt Nam đã lựa chọn chuyển sang dùng mạng xã hội mới. Phóng viên Kiều Phong có cuộc phỏng vấn với tiến sĩ Lê Trung Tĩnh, một người Việt hiện đang sinh sống tại Pháp và Anh, nhà sáng lập mạng xã hội LivenGuide - một mạng xã hội mới thành lập và được nhiều người quan tâm trong thời gian gần đây.
Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh, một người Việt hiện đang sinh sống tại Pháp và Anh, nhà sáng lập mạng xã hội LivenGuide
Kiều Phong : Mến chào tiến sĩ Lê Trung Tĩnh, được biết anh là nhà sáng lập mạng xã hội LivenGuide. Xin anh cho biết cơ duyên cũng như động lực nào đã thôi thúc anh thành lập mạng xã hội này ?
Lê Trung Tĩnh : Thân chào Kiều Phong và quý vị độc giả.
Có thể nói LivenGuide phần nào kết hợp con người hoạt động xã hội và kinh doanh trong tôi. Là người tranh đấu cho công lý và hoà bình trên Biển Đông cũng như cho một nước Việt Nam tự do và dân chủ, tôi ý thức rõ sự cần thiết của việc người Việt cần không chỉ trao đổi với nhau trên mạng mà còn phải gặp gỡ, đi cùng, làm việc cùng, tham gia cùng những Hoạt động từ nhỏ đến lớn. Những việc này giúp chúng ta hiểu nhau hơn, tổ chức với nhau tốt hơn và dần dần từ những thay đổi đó sẽ thay đổi xã hội.
Ngoài ra những ngày tháng làm việc tại London, một trung tâm tài chính năng động của thế giới cũng khơi dậy nhiều ý tưởng kinh doanh trong tôi, khi đó đang điều hành một công ty về du lịch và tổ chức hoạt động tại Châu Âu. Tôi nhận thấy được một nhu cầu tự nhiên, một xu hướng cung cấp dịch vụ từ Người đến Người, cắt bỏ các khâu trung gian và rào cản về địa lý.
Từ những ý tưởng ban đầu đó, qua trao đổi với những cộng sự có cùng chí hướng và tâm huyết, tôi đã triển khai và thành lập nên đội ngũ Livenguide, gồm những người tài năng và sáng tạo nhất từ Châu Âu, Mỹ và khắp thế giới để xây dựng nên LivenGuide như hôm nay.
Kiều Phong : Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh có thể cho biết ý nghĩa của tên gọi LivenGuide ?
Lê Trung Tĩnh : Tôi cho rằng cuộc đời mỗi con người là một hành trình đẹp và độc đáo. Trên hành trình đó, mỗi chúng ta đều vừa Sống hết mình vừa có thể Dẫn đạo cho chính mình và người khác ở những cung đường mình đã quen thuộc hay còn đang khám phá. Đó là lý do tôi chọn tên Live and Guide, hay viết gọn lại thành LivenGuide.
Kiều Phong : Tiến sĩ có thể cho biết, đặc điểm nổi bật nhất của mạng xã hội LivenGuide là gì ?
Lê Trung Tĩnh : LivenGuide thúc đẩy và khuyến khích tối đa mọi Người gặp nhau trong các Hoạt động ngoài đời thực. Có thể nói Hoạt động là tế bào gốc của LivenGuide.
Không chỉ trao đổi, chia sẻ trên mạng như các mạng xã hội khác, Người dùng Livenguide có thể tạo các Hoạt động. Các Hoạt động này có thể là tổ chức một buổi đọc sách chung, dạy nấu ăn, cùng nhau chạy bộ, hay bàn thảo về các việc phải làm để bảo vệ môi trường...Mỗi Người dùng có thể tạo nhiều Hoạt động, các Hoạt động này có thể miễn phí và cũng có thể thu phí.
LivenGuide có các công cụ để mọi Người có thể tìm thấy các Hoạt động của Người khác và quảng bá Hoạt động của mình. Người nào càng tương tác trên LivenGuide thì Hoạt động của họ càng được biết đến, và nhiều người tham gia. Còn gì vui hơn khi bạn là người yêu môi trường, thiên nhiên có được nhiều người tham gia Hoạt động leo núi mà bạn tổ chức?
Kiều Phong : Điểm khác nhất của LivenGuide với những mạng xã hội xuất hiện trước như Facebook và Minds là gì, thưa Tiến sĩ ?
Lê Trung Tĩnh : Khác với Facebook với những công cụ và cách thức để làm người dùng dính vào màn hình và ám ảnh bởi like, LivenGuide khuyến khích tối đa mọi người ra khỏi nhà, gặp mặt nhau, cùng làm gì đó với nhau. Ví dụ trong màn hình chat của các Người dùng LivenGuide, chúng tôi bố trí chức năng hẹn giờ gặp nhau và tham gia Hoạt động. Các Hoạt động cũng hiện lên bên trên Tường của từng Người dùng LivenGuide.
Khác với Minds, chúng tôi không tặng Người dùng tiền ảo, Bitcoin hay tương tự. Mỗi Người dùng LivenGuide nếu muốn có thể định một giá riêng cho họ hay Hoạt động của họ. Và nếu muốn, Người dùng có thể kiếm được tiền thật từ những Hoạt động của mình, LivenGuide không thu bất cứ chi phí nào. Việc ghi giá trên LivenGuide là hoàn toàn không bắt buộc. Rất nhiều bạn sinh viên tham gia LivenGuide và tạo các Hoạt động thiện nguyện, miễn phí trên LivenGuide để trao đổi và học thêm ngoại ngữ.
Tôi nghĩ Livenguide là một lựa chọn tốt và đảm bảo hiện nay cho người dùng trong tình hình Facebook đang chao đảo niềm tin vào tự do thông tin và quyền riêng tư, còn Minds thì có vẻ chỉ áp dụng blockchain cho tiền ảo.
Kiều Phong : Một điều quan tâm thuộc loại lớn nhất của số đông người dùng, đó là có được nhà sáng lập mạng xã hội bảo đảm bí mật về thông tin cá nhân và thư tín hay không. LivenGuide cam kết bảo đảm cho quyền riêng tư của người sử dụng như thế nào ?
Lê Trung Tĩnh : Bảo mật dữ liệu cá nhân và tính riêng tư là ưu tiên hàng đầu của LivenGuide. Chúng tôi áp dụng những kỹ thuật tốt nhất để giữ cho dữ liệu cá nhân của bạn an toàn. Các thông tin cá nhân như mật khẩu để truy cập tài khoản của bạn được mã hóa, các nội dung cá nhân như tin nhắn, thư tín của bạn không ai khác được biết, ngay cả lãnh đạo, các Admin và kỹ thuật viên của Livenguide. Cũng nên lưu ý LivenGuide được thành lập tại Pháp, được khai báo với Ủy ban Quốc gia về Tin học và Tự do Cộng hòa Pháp nên tuân theo các quy định về bảo mật tính riêng tư và quản lý thông tin cá nhân nghiêm ngặt của Pháp và Liên minh Châu Âu.
Kiều Phong : Tháng 6 vừa qua, Quốc hội Việt Nam thông qua Bộ luật an ninh mạng và được ký tên bởi chủ tịch nước. LivenGuide cam kết gì về quyền riêng tư và tự do thông tin trong bối cảnh mới này ?
Lê Trung Tĩnh : Luật an ninh mạng Việt Nam vừa được thông qua gần đây với yêu cầu các trang mạng xã hội xoá bỏ các post “nhạy cảm” và cung cấp các thông tin cá nhân và dữ liệu người dùng cho Nhà nước Việt Nam đã làm dấy lên nhiều lo ngại về quyền riêng tư và tự do thông tin. Về việc này, chúng tôi khẳng định là chúng tôi tôn trọng luật của nước Cộng hòa Pháp, cam kết bảo vệ quyền riêng tư của người dùng LivenGuide và không có ý định cung cấp thông tin người dùng theo yêu cầu từ các cấp thẩm quyền viện dẫn Luật an ninh mạng, đặc biệt là khi cá nhân đó chưa được xét xử bởi một phiên tòa công bằng và minh bạch.
Vấn đề bảo mật thông tin cá nhân và tự do thông tin theo chúng tôi ngoài câu chuyện kỹ thuật còn tùy thuộc nhiều vào những giá trị của công ty và quyết tâm theo đuổi các giá trị đó của người lãnh đạo. Nền tảng đạo đức của LivenGuide là tôn trọng nhau và tôn trọng môi trường. Đó là nền tảng duy nhất, toàn cầu, mà chúng tôi áp dụng để quản lý và điều hành LivenGuide. Chúng tôi không có tiêu chí nào khác để xoá bỏ các post, hạn chế tự do thông tin hay cung cấp thông tin cá nhân cho bất cứ cấp thẩm quyền nào. Là một người hoạt động xã hội, tôi hiểu tầm quan trọng của việc tự do, minh bạch thông tin và sẽ quyết tâm bảo vệ điều đó.
Kiều Phong : Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh có nhận xét gì về Bộ luật an ninh mạng này ?
Lê Trung Tĩnh : Tôi nghĩ Luật an ninh mạng được thông qua là một điều đáng tiếc. Các quy định như nội địa hóa cơ sở dữ liệu, yêu cầu doanh nghiệp phải hợp tác, cung cấp thông tin người dùng cho chính quyền, hạn chế và bóp nghẹt tự do thông tin một cách không cần thiết. Đọc qua Luật, có thể thấy Nhà nước Việt Nam dường như e ngại việc các thông tin bất lợi cho nhà cầm quyền được phát tán hơn là thật sự bảo vệ cho an ninh mạng của đất nước. Các kẻ xấu, mà Nhà nước Việt Nam đáng ra cần phải ngăn chặn thật sự, vẫn có thể có những phương thức trao đổi và tấn công khác mà Luật an ninh mạng không thể khắc chế hay kiểm soát được. Ví dụ rõ nét là các sự cố về an ninh, về bảo mật mạng tại sân bay Tân Sơn Nhất, Nội Bài những năm vừa qua sau những va chạm với Trung Quốc. An ninh mạng còn là vấn đề cơ sở hạ tầng, con người và thể chế.
Thế giới ngày càng mở hơn, thông tin cũng đa dạng, nhiều chiều, chúng ta cần tận dụng nó như một cơ hội hơn coi nó như một mối nguy hiểm và ngăn cấm, bóp nghẹt. Chúng ta có thể luôn đặt câu hỏi vì sao Nhà nước Việt Nam lại lo sợ và ngăn cản tự do thông tin mà không tự thay đổi để thích ứng với nó, có những chính sách thông thoáng hơn để người dân và doanh nghiệp sáng tạo, minh bạch hơn trong giải trình trách nhiệm và tiếp nhận phản biện, và công bằng dân chủ hơn trong cơ chế tuyển chọn, bầu cử?
Dĩ nhiên mục tiêu của chúng tôi ban đầu không liên quan đến luật an ninh mạng mà chỉ nhằm xây dựng một mạng xã hội trên những nền tảng giá trị mà chúng tôi đeo đuổi và hy vọng các bạn tham gia, cùng chia sẻ một cách hiệu quả và có lợi nhất cho các bạn.
Kiều Phong : Chúng tôi được biết là LivenGuide do người Việt sáng lập và chiến đấu cho tự do ngôn luận. Mạng xã hội LivenGuide sẽ dành nhiều ưu tiên hơn cho người dùng tại Việt Nam chứ ?
Lê Trung Tĩnh : Vâng, chúng tôi bảo vệ tự do ngôn luận và không bao giờ xoá các post của Người dùng nếu các post đó tuân thủ các giá trị của LivenGuide như đã nói ở trên. Điều này khác với một số mạng xã hội gần đây đang làm. Chúng tôi cho rằng lưu trữ ký ức thật là một chức năng rất quan trọng của mạng xã hội bên cạnh tính tương tác. Nếu không làm điều này một cách công tâm, mạng xã hội chỉ còn là nơi lan truyền của những điều xa dần sự thật và do đó lịch sử sẽ bị méo mó với thời gian.
LivenGuide hiện giờ có ba ngôn ngữ chính là tiếng Việt, Anh, Pháp. Là một người Việt Nam với các mối ưu tư dành cho đất nước, một cách tự nhiên tôi quan tâm phát triển cộng đồng nói tiếng Việt. LivenGuide hỗ trợ tiếng Việt 100%, chúng tôi cũng bố trí nhiều Admin LivenGuide sử dụng tiếng Việt để hỗ trợ các bạn nhiều nhất. Các bạn có thể bắt đầu bằng việc đăng ký, thêm hình ảnh và thông tin bản thân, post vài status và hình ảnh, tạo một vài Hoạt động. Tất cả đều đơn giản và nhanh chóng.
Kiều Phong : Cuối cùng Lê Trung Tĩnh có thể giải thích về lý do vì sao LivenGuide nhấn mạnh việc tôn trọng môi trường ?
Lê Trung Tĩnh : LivenGuide đề cao việc tôn trọng nhau và tôn trọng môi trường vì tôi nghĩ đơn giản môi trường là ngôi nhà chung. Chung quy lại thì chúng ta cũng phải tìm cách sống với nhau trên tinh thần tôn trọng, thương mến nhau, cùng khám phá và tôn trọng ngôi nhà mà chúng ta đang ở. Để làm điều đó, tôi nghĩ chúng ta cần phải gặp nhau, đi cùng và Hoạt động cùng nhau, đó là mục tiêu của LivenGuide, mạng xã hội kết nối mọi Người và Hoạt động.
Với tinh thần đó tôi mời các bạn tham gia LivenGuide (1), cùng nhau chúng ta không chỉ xây dựng một mạng xã hội khác.
Kiều Phong : Xin cám ơn tiến sĩ Lê Trung Tĩnh đã dành cho chúng tôi cuộc phỏng vấn ngày hôm nay.
Kiều Phong thực hiện
Nguồn : VNTB, 23/07/2018
Trong nền chính trị độc đảng của Việt Nam, ông Đinh La Thăng và ông Nguyễn Phú Trọng nổi lên như những đại diện cho những cách hành xử chính trị khác hẳn nhau.
Hai ông Nguyễn Phú Trọng và Đinh La Thăng đại diện cho hai cách hành xử chính trị khác hẳn nhau. ẢNh : BBC
Ông Đinh La Thăng thể hiện hình ảnh của mình trên báo chí như một người dám nghĩ, dám làm và dám kiểm tra.
Những người đánh giá cao ông Thăng kể rằng thời gian ông làm bí thư thành ủy thành phố Hồ Chí Minh, các lãnh đạo, cán bộ ban ngành, quận huyện rất lo ngại, có người kể lại là họ phải vác giò lên trên cổ để chạy và làm việc.
Vì đi đâu ông Thăng cũng có một quyển sổ, sau khi hỏi về công việc xong, việc nào chưa xong ông hỏi bao giờ có thể xong và ghi rõ lời hứa vào quyển sổ của mình.
Khi đến ngày hẹn, hoặc ông đích thân hỏi, hoặc cho dưới quyền của mình hỏi, giục, và khiển trách. Cách làm đó một cách tự nhiên làm công việc chạy hay ít nhất cũng làm cho người dân thấy như vậy.
Dĩ nhiên không ai tin hết vào những chuyện kể lại như trên. Tuy nhiên những chuyện này phần nào giống với cách mà ông Thăng thể hiện trên báo chí từ nhiều năm nay. Nên có lẽ đó cũng là cách thức mà ông Thăng, hay dạng lãnh đạo giống như ông mà một tiêu biểu khác là ông Nguyễn Tấn Dũng, tiếp cận với công việc, chính trị, với người dân.
Đó là bộc trực, dám nghĩ, dám làm, dám thể hiện để làm hài lòng dân chúng. Và dĩ nhiên những cái dám đó cũng sẽ dẫn đến cái phải dám chịu trách nhiệm, vì đã dám làm và thể hiện thì trách nhiệm được ghi lại trên mặt báo, không giấu đi đâu được.
Những câu chuyện như tham nhũng, sai phạm khi lãnh đạo và quản lý là những cái lý hiện giờ người ta đưa ra để bắt ông ấy.
Ở một nước như Việt Nam, khi tham nhũng, hối lộ đã đi vào từng ngóc ngách và hơi thở của cuộc sống thì chuyện bắt ai đó vì tội tham nhũng hay liên quan là rất đơn giản.
Khi công an dừng xe lại người dân sẵn sàng đưa tiền, khi đi làm giấy tờ nhà đất, người dân cũng kẹp tiền, khi khai báo hải quan, khi xin trường học cho con…Đó là những vụ việc tham nhũng, hối lộ hằng ngày, hằng giờ, và tất cả các bên đều có thể bị bắt nếu người ta muốn bắt.
Những điều nói trên không nhằm bênh vực cho ông Thăng hay hạ thấp sự nguy hại và vô đạo đức của tham nhũng. Người viết không có lý do chính trị, đạo đức hay tình cảm gì để làm điều đó.
Ai mị dân hơn ?
Ông Thăng nằm trong guồng máy độc đảng, ông tạo ra luật chơi, ông thi hành luật chơi đó rất tốt cho đến khi ông mắc một số sai lầm trong luật chơi đó và ông ấy bị bắt.
Nhiều người nói ông Thăng bị bắt mặc dầu ông ấy mị dân, dân túy bằng những chiêu thức đánh bóng tên tuổi của mình. Thật ra ông Thăng bị bắt bởi một hay những người còn mị dân, dân túy hơn ông ấy nhiều, hay ít nhất là đã mị đúng chỗ, đúng nơi trong tình hình Việt Nam hiện tại.
Những người bắt ông đã vận dụng câu chuyện chống tham nhũng một cách thuần thục và thuyết phục.
Nhiều người gán cho Tổng bí thư đảng Cộng sản Việt Nam những tên ghép không được nhã nhặn và nghĩ về ông ấy như vậy.
Tuy nhiên nếu thật sự nghiêm túc, chúng ta có thể thấy ông Nguyễn Phú Trọng là một chính trị gia đúng nghĩa, lão luyện, và trong chừng mực định nghĩa giành cho chính trị gia, là một người làm chính trị chuyên nghiệp.
Khác với những người lãnh đạo hiện thời, ông Trọng tạo cho mọi người thấy ông là một người không tham nhũng, ít nhất là tiền bạc.
Có người nói ông Trọng tham nhũng cái còn quan trọng hơn nhiều, đó là quyền lực, bằng sự tham quyền cố vị của mình.
Điều này đúng nhưng trong tình hình hiện nay, tham nhũng quyền lực dễ được người dân Việt cảm thông hơn những biệt phủ, những tài sản tỷ đô ở nước ngoài mà những bài báo, trang mạng đưa tin hằng giờ về ông này bà khác.
Đó có thể phần nào do căn bản và công việc xây dựng, tổ chức đảng của ông Trọng đã giúp ông ít phải va chạm và nhúng chàm với thực tế tham nhũng một cách nghiệt ngã tại Việt Nam.
Quan điểm chính trị và hành xử của ông Trọng nhất quán và rõ ràng : chống tham nhũng, điều này thì quá dân túy rồi còn gì, trong xã hội mà tham nhũng đã thành bệnh kinh niên như trên đã nói thì ai mà không muốn hết bệnh ; và xây dựng đảng vững mạnh, điều này thì người nào có quyền lợi gắn bó mật thiết với Đảng mà không ủng hộ ?
Do đó một cách hết sức tự nhiên thông điệp chính trị của ông Trọng được nhiều người hưởng ứng, từ người dân đến những giai tầng biết đảng vững mạnh quan trọng như thế nào đối với quyền lợi và quyền lực của họ.
Có người nói chiến dịch chống tham nhũng của ông Trọng cũng chỉ là một phiên bản của chiến dịch Đả hổ diệt ruồi mà ông Tập Cận Bình đang tiến hành bên Trung Quốc.
Điều này không hẳn đúng vì việc sử dụng chiêu thức chống tham nhũng để xộ khám các đối thủ chính trị hiện tại hay quá khứ là một việc không mới trên thế giới và lịch sử.
Mặt khác nếu điều này có đúng đi nữa thì càng thấy ông Trọng học hỏi và áp dụng nhanh.
Trong các lãnh đạo Việt Nam hiện nay, ai là người nói không với tham nhũng thuyết phục hơn ông Trọng ?
Chọn đúng đối tượng
Ông Trọng chọn đúng thông điệp, và gửi đến đúng đối tượng.
Ông vừa dân túy đối với mấy chục triệu người dân Việt, vừa rất khôn ngoan chính trị đối với hàng ngũ lãnh đạo quanh ông.
Trong một xã hội mà lá phiếu bầu cử trên tay mấy chục triệu người dân ai cũng biết là vô giá trị thì sự ủng hộ của đội ngũ lãnh đạo cấp ủy của các cơ quan công an, an ninh và truyền thông quan trọng hơn rất nhiều vài tấm hình hay câu nói nức lòng dân nổi trôi trên các trang báo và mạng xã hội.
Trái khoáy là mặc dầu luôn tuyên bố không chấp nhận những lãnh đạo có tham vọng quyền lực, ông Trọng là đại diện tiêu biểu nhất của tham vọng quyền lực. Khi mà không ít lãnh đạo khác ăn không chỗ này thì chỗ kia, ông Trọng đã cho thấy ông đặt tham vọng quyền lực và chính trị của mình cao hơn, ít nhất là cao hơn các biệt phủ và tỷ đô.
Dĩ nhiên, là người làm chính trị tại một nước tên là Việt Nam, ông Trọng biết phải thực hành chiến dịch của mình một cách "hợp lý", tức chỉ chống những trường hợp tham nhũng nào cần thiết để ông củng cố được quyền lực của mình.
Và đó là quyền lực của một chế độ độc tài một đảng, không có phản biện, không có tự do báo chí, không có dân chủ, pháp quyền, những phương thức và định chế thật sự để chống tham nhũng.
Tham nhũng do đó chỉ rót từ bên này sang bên khác, không bao giờ hết, Đảng Cộng sản vẫn tiếp tục độc tôn lãnh đạo, tiếp tục tham nhũng, và người dân và nước Việt tiếp tục lầm than trong những dự án tàn hại môi trường và cuộc sống nhưng không có bất cứ quyền quyết định nào.
Lê Trung Tĩnh
Nguồn : BBC, 12/12/2017
Tiến sĩ Lê Trung Tĩnh là thành viên nhóm Nghiên cứu Biển Đông và thường viết về chủ đề tranh chấp biển đảo, chính trị Việt Nam và Trung Quốc. Ông hiện cư trú tại Gloucestershire, Anh Quốc.
