Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Trang mạng chuyên về nhân quyền Việt Nam Project88 hôm qua, 23/07/2024 cho biết nhà hoạt động môi trường Ngô Thị Tố Nhiên đã bị kết án 42 tháng tù trong một phiên xử kín. Án tù đối với giám đốc "tổ chức tư vấn năng lượng độc lập duy nhất" ở Việt Nam được tuyên vào ngày 27/06, một tháng trước chuyến công du Hà Nội của lãnh đạo ngoại giao Liên Âu Josep Borrell vào cuối tháng 7, mà trọng tâm là phát triển bền vững và khí hậu.

project1

Bà Ngô Thị Tố Nhiên, giám đốc tổ chức Sáng kiến ​​v Chuyn đi Năng lượng Vit Nam © Sáng kiến về Chuyển dịch Năng lượng Việt Nam (VIETSE)

Bà Ngô Thị Tố Nhiên bị bắt hồi tháng 09/2023, một tháng sau khi một nhóm các nhà tài trợ quốc tế - gồm Hoa Kỳ và các nước Liên Âu - cam kết huy động 15,5 tỉ đô la để hỗ trợ Việt Nam trong khuôn khổ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP), khuyến khích việc từ bỏ dần than đá và phát triển mạnh các năng lượng tái tạo. Tổ chức Sáng kiến về Chuyển đổi Năng lượng Việt Nam (VIETSE) của bà Ngô Thị Tố Nhiên tham gia vào việc triển khai dự án nói trên.

Lãnh đạo ngoại giao Liên Âu dự kiến sẽ làm việc tại Hà Nội trong ba ngày, từ 29 đến 31/07/2024. Project88 kêu gọi Liên Âu trong dịp này "công khai lên án" bản án tù đối với bà Ngô Thị Tố Nhiên, và có các biện pháp để chính quyền Việt Nam tôn trọng cam kết loại bỏ dần điện than và khuyến khích công chúng tham gia vào cơ chế "Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng".

Theo Project88, một năm sau thỏa thuận về Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng, với trọng tâm là từ bỏ dần điện than, chính quyền Việt Nam đang có xu hướng đi ngược lại cam kết. Trong 5 tháng đầu năm 2024, nhập khẩu than của Việt Nam tăng 71% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhập khẩu than năm 2023 cao hơn 61% so với năm 2022. Project88 nhận định quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam "đang thất bại". Báo cáo của Project88, dự kiến công bố vào tuần tới, sẽ trình bày rõ về vấn đề này.

Trọng Thành

Additional Info

  • Author Trọng Thành
Published in Việt Nam

Thấy gì về vụ bắt chuyên gia năng lượng Tố Nhiên trước kế hoạch huy động tài trợ của Thủ tướng Chính ?

Dự án 88 (The 88 Project) vừa công bố báo cáo mới nhất cho thấy vụ bắt giữ Giám đốc Sáng kiến Chuyển dịch Năng lượng Việt Nam (VIETSE) Ngô Thị Tố Nhiên là ‘vi phạm nhân quyền’ và ‘mang yếu tố chính trị’.

tonhien1

Tại thời điểm bị bắt, bà Nhiên đang vận động chính phủ đưa ra cam kết dừng xây dựng các nhà máy điện than.

Báo cáo do Tiến sĩ Ben Swanton và Michael Altman-Lupu là đồng tác giả, được công bố ngay trước ngày khai mạc Thượng đỉnh khí hậu COP28 tại Dubai vào 1/12 – nơi Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính dự kiến có bài phát biểu công bố Kế hoạch Huy động Nguồn lực JETP (Đối tác Chuyển đổi năng lượng công bằng) trước các nhà tài trợ Liên Hiệp Châu Âu (EU).

Tại thời điểm bị bắt, bà Nhiên đang vận động chính phủ đưa ra cam kết dừng xây dựng các nhà máy điện than. Bà cũng đang lãnh đạo một dự án cải cách thể chế nhằm thúc đẩy các công ty năng lượng nhà nước thoái vốn khỏi điện than.

"Hoạt động chính sách của bà, giống như hoạt động của các nhà hoạt động khí hậu, có thể bị các nhà lãnh đạo Việt Nam coi là nỗ lực nhằm ‘làm suy yếu vai trò lãnh đạo của đảng’ vì nó thách thức sự độc quyền của đảng trong hoạch định chính sách", theo Tiến sĩ Swanton và Altman-Lupu.

Người phát ngôn của Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (OHCHR), Ravina Shamdasani, đã tuyên bố ‘quan ngại’ ngay sau khi bà Nhiên bị bắt, theo Reuters.

Từ nghiên cứu ‘quá táo bạo’

tonhien2

Việt Nam phụ thuộc nặng vào điện than

Bà Ngô Thị Tố Nhiên - người bị bắt hôm 15/9/2023 với cáo buộc ‘chiếm đoạt… tài liệu của cơ quan, tổ chức’ theo Điều 342 Bộ Luật Hình sự 2015 - từng hợp tác với Liên Hiệp Quốc để thực hiện một ‘nghiên cứu nhạy cảm’, đưa ra kịch bản tối ưu để giảm phát thải than, các tài liệu mà Dự án 88 thu thập được cho thấy.

Trước COP26 tại Glasgow (Scotland) - nơi ông Chính bất ngờ tuyên bố cam kết đầy tham vọng với mục tiêu đạt phát thải bằng 0 vào năm 2050 - một ‘cuộc đối thoại cấp cao’ đã được bà Nhiên lên kế hoạch để truyền đạt kết quả nghiên cứu tới các lãnh đạo Việt Nam.

Nhưng nghiên cứu này đã bị một số người cho là ‘quá táo bạo’, theo lời kể của John Cotton, Giám đốc Chương trình cấp cao của Đối tác chuyển đổi Năng lượng (ETP) của Liên Hiệp Quốc. Sau đó, năm nhà hoạt động môi trường Việt Nam bị bắt giữ trong các năm từ 2021-2023.

Không nản lòng, năm 2022, bà Nhiên tiếp tục giúp Liên Hiệp Quốc lãnh đạo một dự án nhằm cải cách ngành năng lượng Việt Nam.

Dự án này đánh giá khả năng ngưng hoạt động của 26 nhà máy điện than của ba công ty năng lượng do nhà nước độc quyền là Petro Việt Nam, Tập đoàn Than – Khoáng sản Việt Nam và Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Đầu tư của ba công ty này vào than chiếm 50% công suất điện than cả nước. Bà Nhiên và các nhà phân tích của Liên Hiệp Quốc xác định đây là trở ngại lớn cho quá trình chuyển đổi năng lượng theo kế hoạch.

‘Vi phạm nhân quyền’

tonhien3

(Từ trái qua) Ngụy Thị Khanh, Mai Phan Lợi, Đặng Đình Bách, Bạch Hùng Dương, Hoàng Minh Hồng - những nhà hoạt động môi trường hàng đầu bị chính phủ Việt Nam bỏ tù.

Bà Nhiên bị bắt ngày 15/9 nhưng công an lại cho biết bà bị khởi tố vào 20/9. Tin bà Nhiên bị bắt giữ và những cáo buộc chống lại bà chỉ được công bố vào ngày 30/9.

Trung tướng Tô Ân Xô, người phát ngôn Bộ Công an, công bố vụ bắt giữ trong cuộc họp báo chính phủ vào ngày 30/9. Ông Xô nói bà Nhiên bị bắt sau khi trả tiền cho ông Lê Quốc Anh và Dương Việt Đức – hai chuyên gia của Tổng công ty Điện lực Việt Nam (EVN) mà VIETSE thuê làm tư vấn - để tiếp cận các tài liệu về quy hoạch và phát triển lưới điện của EVN.

Ông Xô nói các tài liệu này là ‘nội bộ, mật’.

Theo tài liệu mà Dự án 88 có trong tay, ông Anh và Đức đã giúp VIETSE tìm hiểu khả năng tích hợp năng lượng tái tạo vào hệ thống lưới điện của Việt Nam dựa trên các văn bản quy hoạch của EVN.

Hai ông bị công an thẩm vấn tháng 12/2022, khi đó bà Nhiên đang đi công tác nước ngoài. Khi trở về nước đầu 2023, công an tịch thu Hộ chiếu và bắt bà chín tháng sau đó.

Hiến pháp Việt Nam quy định công dân có quyền tiếp cận thông tin theo Luật Tiếp cận thông tin 2016.

Tuy nhiên, trên thực tế, Việt Nam lại cho thiết kế và ban hành một khung pháp lý mở rộng để ngăn chặn quyền này, Dự án 88 phân tích.

Điều 6 luật nói trên quy định những thông tin ‘bí mật nhà nước’ mà công chúng không được tiếp cận.

Luật Bảo vệ Bí mật Nhà nước cũng quy định công dân không được tiếp cận thông tin ‘chính trị’, ‘chính sách của Đảng và Nhà nước’ - những thông tin trên thực tế có ảnh hưởng đến lợi ích chính đáng của người dân.

Dự án 88 chỉ ra rằng cáo buộc ‘chiếm đoạt, mua bán… tài liệu mật của cơ quan nhà nước’ là mơ hồ và không phù hợp với luật về nhân quyền quốc tế.

Quyền tiếp cận thông tin là một khía cạnh tất yếu của quyền tự do ngôn luận, theo Điều 19 của Công ước Quốc tế về các quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR). Quyền này bao gồm việc được tiếp cận với các tài liệu mà cơ quan công quyền nắm giữ, vì lợi ích cộng đồng.

Điều 342 Bộ Luật Hình sự 2015 – vốn được dùng để buộc tội bà nhiên và hai ông Anh, Đức – hạn chế quyền được tiếp cận thông tin và sự hạn chế này là lớn hơn so với luật pháp quốc tế.

Khi buộc tội bà Nhiên tiếp cận thông tin quy hoạch lưới điện Việt Nam, Bộ Công an đã vi phạm quyền tìm kiếm và tiếp cận thông tin từ cơ quan công quyền – và các thông tin này có ích cho cộng đồng – do đó không nằm trong danh sách ngoại lệ của ICCPR.

Ngoài ra, khi công an ập vào văn phòng VIETSE, thẩm vấn nhân viên, họ đã không công khai việc bắt giữ bà Nhiên, nhưng tiếp tục giam giữ và cách ly bà dù bà không gây nguy hiểm cho xã hội.

Các phương thức này giống hệt các vụ bắt giữ 5 nhà hoạt động khí hậu khác trong khoảng thời gian 2021-2023.

Bên cạnh đó, việc chiếm đoạt tài liệu mật được quy định trong Điều 337 và Điều 361 chứ không phải Điều 342. Do đó sử dụng Điều 342 để bắt bà Nhiên là không phù hợp và tùy tiện.

Việc giam giữ bà Nhiên mà không cáo buộc là vi phạm Điều 9 ICCPR mà Việt Nam ký kết năm 1982.

Từ các bằng chứng thu thập được và các phân tích nói trên, Dự án 88 kết luận rằng việc bắt giữ bà Nhiên là vi phạm luật nhân quyền.

'Động cơ chính trị’

tonhien4

Dự án 88 nghiên cứu các vụ bắt giữ 5 nhà hoạt động môi trường trước đó, gồm Mai Phan Lợi, Bạch Hồng Dương, Đặng Đình Bách, Ngụy Thị Khanh, Hoàng Thị Minh Hồng, và thấy rằng họ đều là những người nỗ lực thành lập các liên minh thúc đẩy phong trào xã hội dân sự. Do đó, vô hình trung, đẩy họ vào thế xung đột với Đảng cộng sản Việt Nam.

Họ cũng đều là lãnh đạo các tổ chức vận động chính sách năng lượng và đều nhận được tài trợ nước ngoài để thực hiện công việc này.

Cùng ngày bà Nhiên bị bắt giữ, báo Nhân Dân có bài viết nhằm vào các nhà bảo trợ nước ngoài đang tài trợ cho các nghiên cứu chính sách ở Việt Nam.

Bài báo cho rằng ‘một nhóm nhỏ’ đang lợi dụng hợp tác quốc tế trong nhiều lĩnh vực, bao gồm môi trường, ‘làm vỏ bọc để can thiệp vào nội bộ Việt Nam’.

Bài báo xuất hiện trong bối cảnh chính phủ Việt Nam được cho là đang ‘đàn áp sâu rộng’ xã hội dân sự.

Cuối cùng, bà Nhiên, ông Đặng Đình Bách và bà Ngụy Thị Khanh đã bị Cơ quan An ninh Điều tra thuộc Công an Hà Nội bắt giữ và khởi tố. Nhưng Luật Tổ chức Cơ quan điều tra Hình sự quy định rõ : Cơ quan An ninh Điều tra chỉ có thẩm quyền điều tra ‘tội phạm an ninh quốc gia’, ‘tội ác chiến tranh’, ‘tội phạm nghiêm trọng’, những tội không bao gồm Điều 342 mà bà Nhiên bị buộc tội. Theo luật thì cơ quan này chỉ được phép điều tra các tội phạm khác nếu được Bộ trưởng Bộ Công an cho phép như một trường hợp ngoại lệ, Tiến sĩ Swanton phân tích.

Từ các phân tích nói trên, việc bắt giữ bà Nhiên dường như có động cơ chính trị, theo Dự án 88.

Khuyến nghị

Dự án 88 khuyến nghị Việt Nam trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho 6 nhà hoạt động môi trường và đảm bảo xã hội dân sự có thể tham gia vào quá trình chuyển đổi năng lượng của đất nước mà không bị đe dọa, quấy rối và trả thù.

Dự án 88 cũng khuyến nghị các nhà tài trợ JETP ra tuyên bố công khai phản ứng với việc bắt giữ tùy tiện bà Ngô Thị Tố Nhiên ; đồng thời đặt điều kiện cho việc giải ngân hơn 15 tỷ USD là chính phủ phải trả tự do cho các nhà hoạt động nói trên.

Với Liên Hiệp Quốc, Dự án 88 khuyến nghị họ chỉ tham gia vào các thỏa thuận thúc đẩy nhân quyền theo đúng nguyên tắc và mục tiêu của họ.

Chính quyền Việt Nam nói gì ?

Tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao ngày 5/10/2023, người phát ngôn Phạm Thu Hằng khi trả lời phóng viên một hãng thông tấn nước ngoài đề nghị cung cấp thêm thông tin về vụ xét xử bà Hoàng Thị Minh Hồng và vụ bắt giữ bà Ngô Thị Tố Nhiên, đã nói :

"Chúng tôi hoàn toàn bác bỏ các thông tin sai sự thật với dụng ý xấu về công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm của Việt Nam cũng như về quan hệ đối ngoại của Việt Nam".

Bà Hằng cũng nói rằng, "Đây đều là những trường hợp vi phạm pháp luật Việt Nam và đã bị điều tra, khởi tố và xét xử theo đúng các quy định của pháp luật Việt Nam".

Về bà Nhiên, trong cuộc họp báo Chính phủ ngày 30/9, trung tướng Tô Ân Xô nói rằng kết quả điều tra và tài liệu chứng cứ thu thập được đã xác định từ năm 2020, bà Nhiên biết ông Việt và ông Anh là những người có quyền tiếp cận tài liệu liên quan đến chính sách phát triển lưới điện EVN.

Ông Xô nói bà Nhiên đã hợp thức hóa việc chiếm đoạt tài liệu bằng cách ký hợp đồng lao động, hợp đồng chuyên gia với hai người này theo hình thức bán thời gian, có trả lương.

"Các hành vi vi phạm của Ngô Thị Tố Nhiên, Dương Đức Việt, Lê Quốc Anh đã phạm tội chiếm đoạt tài liệu của cơ quan, tổ chức. Hiện cơ quan công an đang tiếp tục mở rộng điều tra", ông Xô nói.

Ông này cũng nói rằng sau khi bà Nhiên bị khởi tố, "một số cơ quan truyền thông nước ngoài và tổ chức phản động lưu vong đã đưa tin xuyên tạc, vu cáo Việt Nam bắt giam các nhà hoạt động môi trường".

Ông Xô nói rằng đây là hành động ‘can thiệp nội bộ Việt Nam’.

Mỹ Hằng

Nguồn : BBC, 01/12/2023

Additional Info

  • Author Mỹ Hằng
Published in Diễn đàn
mardi, 31 octobre 2023 22:30

Mũi tên hai đích

Việc bắt bớ những người hoạt động môi trường tình cờ đang phục vụ cho lợi ích của Bắc Kinh.

muiten1

Việt Nam bắt chuyên gia môi trường Ngô Thị Tố Nhiên.

Bộ Công an lúng túng

Vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden rời Việt Nam để lại mối quan hệ song phương được nâng cấp lên mức cao nhất và nhiều lời phê phán về nhân quyền, Việt Nam bắt chuyên gia môi trường Ngô Thị Tố Nhiên.

Thông tin ngay lập tức lan truyền, bao gồm trên cả các hãng thông tấn quốc tế như Reuters . Tuy nhiên, phải hơn 2 tuần sau đó, Bộ Công an mới chính thức lên tiếng  về vụ bắt giữ bí ẩn này. 

Không rõ lý do của sự chậm trễ này có phải là vì Bộ Công an chưa tìm ra tội danh phù hợp hay không, song phần trả lời của Trung tướng Tô Ân Xô cho thấy Bộ này đang lúng túng. 

"Đây là việc chiếm đoạt thông tin, thuộc danh mục tài liệu mật", Trung tướng Xô nói và cho biết thêm là bà Nhiên bị bắt về tội chiếm đoạt tài liệu của cơ quan, tổ chức quy định tại điều 342 Bộ luật Hình sự, theo tường thuật của Báo Tuổi Trẻ

Tuy nhiên, Điều 342 Bộ luật Hình sự  lại quy định rất rõ chỉ áp dụng cho những tài liệu "không thuộc tài liệu bí mật nhà nước hoặc bí mật công tác", bởi lẽ chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước được chế tài theo Điều 337 .

Thật khó hiểu khi Trung tướng Xô, người phát ngôn lão làng của Bộ Công an, lại phạm sơ suất căn bản như thế. Và cũng thật khó giải thích khi đã có hai tuần suy tính, song Bộ Công an lại tỏ rõ sự lúng túng đến thế khi thông tin về vụ bắt giữ bà Nhiên cho báo chí. 

An ninh năng lượng : Trung Quốc hay Mỹ ?

Bà Ngô Thị Tố Nhiên được coi là một chuyên gia về môi trường hơn là một nhà hoạt động. Lý lịch này khiến vụ bắt giữ bà có vẻ không liên quan gì đến sáu vụ bắt giữ các nhà hoạt động môi trường đồng thời là lãnh đạo các tổ chức phi chính phủ trước đó, mà gần đây nhất là Hoàng Thị Minh Hồng.

Tuy nhiên, có một điểm chung giữa bà và những người bị bắt là đều ủng hộ Việt Nam chuyển đổi năng lượng theo hướng xanh và bền vững hơn. Điều này có thể vô tình đã đặt họ vào cuộc cạnh tranh ảnh hưởng giữa Trung Quốc và Mỹ đối với an ninh năng lượng của Việt Nam, theo nhãn quan của cơ quan an ninh. 

Cụ thể, Mỹ và phương Tây muốn hỗ trợ Việt Nam đảm bảo an ninh năng lượng theo hướng chuyển đổi sang năng lượng sạch nhanh hơn, trong khi Trung Quốc là đối tác cung cấp các nhà máy nhiệt điện than hàng thập kỷ qua ở Việt Nam với một hồ sơ môi trường tai tiếng. Các nhà hoạt động môi trường được cho là đã hợp tác với sứ quán Mỹ tạo ra áp lực dư luận xã hội buộc Việt Nam phải nghiêng về phía Hoa Kỳ khi tìm kiếm đối tác năng lượng của mình.

Bằng chứng là trong một bài viết xuất hiện một năm trước khi làn sóng bắt bớ bắt đầu, các nhà hoạt động kể trên cùng với tổ chức của họ đã bị cáo buộc như vậy. Bài viết đặc biệt này được đăng trên blog Loa Phường, lâu nay được cho là do cơ quan an ninh Việt Nam đứng sau.

An ninh năng lượng có tầm quan trọng hàng đầu cho sự tồn tại và phát triển của mọi nền kinh tế. Do đó, quyết định chọn ai làm đối tác chiến lược trong lĩnh vực này chắc chắn sẽ liên quan đến những cân nhắc địa chính trị của mỗi quốc gia. Vào cuối năm ngoái, Việt Nam đã ký với G7 thỏa thuận Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP) với cam kết tài chính lên đến 15.5 tỷ USD. 

Mũi tên hai đích

Không rõ Trung Quốc có liên quan gì đến làn sóng bắt bớ những nhà hoạt động môi trường này không, song không khó để thấy họ có lợi trong việc này. 

muiten2

Hình ảnh khói thải bay ra từ nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân. Ảnh tư liệu : Báo Tuổi Trẻ

Làn sóng phản đối các vụ bắt bớ đã khiến các đối tác tài trợ của JETP trì hoãn xem xét hỗ trợ các dự án mà Việt Nam đang mong muốn thúc đẩy, giữa lúc tình trạng thiếu điện ngày một trở nên trầm trọng đang ngăn cản tham vọng kinh tế của quốc gia này. 

Nếu không nhận được những hỗ trợ này, việc Việt Nam quay trở lại phụ thuộc vào nhiệt điện than, lĩnh vực Trung Quốc chiếm ưu thế, gần như không thể tránh khỏi.

Từ góc nhìn của Bắc Kinh, việc Việt Nam tăng cường bắt bớ các nhà hoạt động môi trường rõ ràng phù hợp với lợi ích của họ. Những vụ bắt bớ này chẳng những làm sứt mẻ mối quan hệ đang trở nên nồng ấm giữa Việt Nam và Mỹ, mà trong địa hạt cụ thể là năng lượng, cũng đang giúp Hà Nội gần lại với Bắc Kinh hơn. 

Hay nói cách khác, thay vì phá hoại quan hệ Việt - Mỹ một cách lộ liễu sẽ dễ bị phê phán, những ai muốn làm điều này có thể chọn cách kín đáo hơn là bắt bớ những người hoạt động nhân quyền và môi trường, vừa được tiếng bảo vệ chế độ vừa là cách cản trở Việt Nam gần lại với Mỹ tốt nhất.

Quả là một mũi tên trúng hai đích.

Nguyễn Anh Tuấn

Nguồn : RFA, 31/10/2023

Additional Info

  • Author Nguyễn Anh Tuấn
Published in Diễn đàn

Xét v tng th thì chuyn hoàn thuế, min thuế hay trn thuế hoc các sai sót khi tiếp nhn các khon tài tr cũng ch là chuyn nh mà thông đip "chng li can thip ni b" có th là câu chuyn ln hơn mà B công an hướng đến.

tonhien1

Bà Ngô Th T Nhiên. (Hình : Trích xut t Diễn Đàn Doanh Nghiệp)

Ngày 20/9/2023, công an Hà Ni đã bt gi bà Ngô Th T Nhiên, đi din pháp lut ca Doanh nghip xã hi sáng kiến v chuyn dch năng lượng Vit Nam (VIETSE).

Lý do bt gi ban đu không được công khai nhưng tibui hp báo thường k ca Chính ph 10 ngày sau đó, trung tướng Tô Ân Xô, đi din BCA cho biết bà Nhiên b bt v ti"Chiếm đot tài liu ca cơ quan, t chcquy đnh ti điu 342 B lut hình s.

Cùng b bt vi bà Nhiên còn có Dương Đc Vit và Lê Quc Anh, đu là chuyên viên thuc tp đoàn đin lc quc gia EVN.

"Chiếm đot tài liu" ca EVN có chính xác ?

Điu 342 Bộ luật hình sự : Ti chiếm đot, mua bán, tiêu hu con du, tài liu ca cơ quan t chc, quy đnh :"Người nào chiếm đot, mua bán hoc tiêu hu trái phép con du, tài liu ca cơ quan, t chc không thuc tài liu bí mt nhà nước hoc bí mt công tác, thì b pht tin t 5 triu đến 50 triu đng, pht ci to không giam gi đến 02 năm hoc b pht tù t 03 tháng đế 02 năm". Khon 2 ca khung hình pht lên đến ti đa 5 năm.

Cn nhn mnh Điu 342 là dành cho tài liu KHÔNG thuc tài liu bí mt nhà nước hoc bí mt công tác, bi nếu là tài liu mt thì B lut Hình s đã quy đnh ti phm riêng ti Điu 337 và 361 ca Bộ luật hình sự. Thế nhưng ông Xô đã tr li phng vn và nói đó là "tài liu mt".

Theo quy đnh ca pháp lut thì mt khách quan ca vic "chiếm đot" là "dùng th đon lén lút, gian di, uy hiếp th cht hoc tinh thn ca người đang qun lý tài liu đ ly tài liu". Nhưng ông Xô cũng cho rng "Nhiên đã biết Vit và Anh là nhng người có quyn tiếp cn thông tin, tài liu liên quan đến hoch đnh chính sách phát trin lưới đin ca Tp đoàn EVN, v lưới đin 500kV và 220 kV nên ký Hp đng chuyên gia vi Vit và Anh theo hình thc bán thi gian, có tr lương đ 2 b can trên cung cp tài liu ca EVN cho Nhiên".

Do không được biết chi tiết hành vi ca 2 chuyên gia là Vit và Anh là "lén lút, gian di hay uy hiếp th cht hoc tinh thn ca ai đó trong EVN đ chiếm đot tài liu" hay không nên ta không th hiu chính xác vic "chiếm đot" din ra như thế nào.

Tuy nhiên, nếu xét riêng nhng gì ta được biết v 3 b can (T Nhiên, Đc Vit và Quc Anh) thì có th hiu rng h đã công khai dùng kiến thc, thông tin và s hiu biết ca mình mà tham gia vào công ty VIETSE như mt chuyên gia đ thc hin các d án nghiên cu. Do vy, nếu có vi phm thì vn đ đây liên quan đến quyn và nghĩa v hoc s xung đt li ích trong hp đng lao đng, được điu chnh bi B lut lao đng.

Còn xét theo tr li ca B công an thì cu thành ti phm ca "chiếm đot tài liu mt ca cơ quan t chc" là không chính xác.

"Đánh" ngun tài tr v mình ?

Theo kết lun kim tra s 722/KL-BKHĐT ngày 7/2/2023 ca B Kế hoch và Đu tư v công tác qun lý, s dng các ngun tài tr nước ngoài thì ch riêng ti VUSTA t 1/1/2018 đến 30/6/2022 thì t chc này đã nhn được 305 khon tài tr t nước ngoài bao gm : 22 khon ODA không hoàn li, 283 khon vin tr phi chính ph nước ngoài vi tng giá tr cam kết quy đi tương đương 85,55 triu USD.

Trong đó hu hết đến t các T chc phi chính ph Quc tế (iNGO), các cơ quan phát trin quc tế có uy tín và các Đi s quán như : Qu dân s Liên Hiệp Quốc, Phái đoàn Liên Hiệp Châu Âu, USAID, Tng lãnh s Úc, T chc Nông Lương Thế gii (FAO), Oxfarm, Bánh mì thế gii (Đc), PLAN, Wildaid, GIZ, IESR

Điu khác nhau trong cách tiếp cn là các nhà tài tr thường tìm kiếm nhng nhân s gii, có uy tín đ trc tiếp trao thu thc thi công vic (đi vi các d án nh) hoc hoc tiến hành đu thu la chn (thường là đi vi các hp đng trên 200 ngàn đô la). Qua quá trình làm vic các NGO thường trao đi và hiu các NGO nào ca Vit Nam thì hot đng hiu qu, tính đc lp cao và nhân s gii chuyên môn.

Ngược li, nhà nước luôn luôn tìm cách gii thiu, đ ngh các doanh nghip thuc Nhà nước hoc nhà nước kim soát được bt chp kh năng, trình đ và hiu qu công vic. Nhng NGO mà được chính các nhà qun lý đã v hưu thành lp luôn có "quan h" và nh hưởng nht đnh lên vic trao hp đng d án nhưng v mt chuyên môn không phi khi nào cũng được đánh giá cao, do đó các nhà tài tr quc tế ít trao d án cho nhng t chc này.

Do có ngun tài tr đ làm nghiên cu, VIETSE có th thuê chuyên gia đ thc hin các hp đng công vic cho mình. Sn phm ca các công ty chính là nhng báo cáo, nhng kết qu nghiên cu và khi có sn phm thì công ty có th cung cp cho người đã thuê làm d án hoc bán nó ra th trường như mt sn phm thông thường.

Truy bt người tài ?

Trong VIETSE thì bà Ngô Th T Nhiên làm ch tch, giám đc nghiên cu là Tiến sĩ Hà Dương Minh Xavier. Bn thân bà Tô Nhiên là người gii, tt nghip đi hc Bách khoa, có bng Thc sĩ qun lý và H thng năng lượng ca Đi hc Flensburg, Đc vi hơn 15 năm làm tư vn đc lp cho các d án năng lượng do Ngân hàng thế gii, EU, Liên Hiệp Quốc, ADB tài tr.

Tiến sĩ Hà Dương Minh Xavier là mt nhà nghiên cu khoa hc vi chc bài báo, nghiên cu và tài liu viết chung và riêng v vn đ biến đi khí hu, chuyn đi năng lượng và phát trin bn vng. Ông sinh năm 1969 có quc tch Pháp và Vit Nam.

Ông cùng bà Ngô Th T Nhiên thành lp nên Sáng kiến chuyn đi năng lượng Vit Nam (VIET) vào năm 2018 và đã bt đu có nhng hp đng tư vn t OECD, Liên Minh Châu Âu và AFD, GTZ cho các đi tác chuyn đi năng lượng Đông Nam Á.

S vic càng nóng khi bà Nhiên cùng tiến sĩ Hà Dương Minh càng ngày càng có được s chú ý ca cơ quan tài tr quc tế vì tính hiu qu trong công vic ca bà và nhóm chuyên gia hin ti và nhng d phóng cho công vic chuyn đi năng lượng sp ti.

Tht vy, tìm kiếm được các chuyên gia gii trong ngành đ làm vic càng tr nên quan trng khi vào cui năm 2022, Vit Nam đã ký tho thun Đi tác Chuyn đi năng lượng công bng (JETP) vi mt nhóm nước giàu tr giá 15,5 t đô la đ đt mc tiêu phát thi bng không vào năm 2050.

Điu khó khăn là hin nay các NGO va nm dưới s qun lý ca B KH&ĐT và c B Tài chính theo 2 Ngh đnh s 16/2016/NĐ-CP và Ngh đnh 56/2020/NĐ-CP. Nhiu t chc NGO thc s quay như chong chóng vn không th nào thoát khi m bòng bong tài chính, tài tr và báo cáo cho các cơ quan nhà nước đc bit nhng quy đnh ti Thông tư s 109/2007/TT-BTC ca B tài chính.

Thông đip chng "Can thip ni b"

Thế nhưng, xét v tng th thì chuyn hoàn thuế, min thuế hay trn thuế hoc các sai sót khi tiếp nhn các khon tài tr cũng ch là chuyn nh mà thông đip "chng li can thip ni b" có th là câu chuyn ln hơn mà B công an hướng đến.

Vào ngày cơ quan an ninh tiến hành lc soát văn phòng Vietse và bt gi bà Nhiên, Báo Nhân dân có bài viết : "Không được phép can thip xâm phm quyn, li ích hp pháp ca đt nước và Nhân dân Vit Nam"  trong đó nhn mnh :"Ni lên trong thi gian qua là hin tượng nhân danh hp tác quc tế v xây dng pháp lut, ci cách tư pháp, giáo dc, y tế, nht là liên quan đến lĩnh vc bo v quyn ca người dân tc thiu s, người lao đng, đt đai, môi trường... mt s NGO tìm cách can thip các công vic ni b ca Vit Nam, đưa ra nhng thông tin, đánh giá thiếu khách quan nhm mc đích gây hoang mang dư lun, dy lên nhng nghi k, mt đoàn kết dân tc, có tính cht chia r vùng min, làm suy gim lòng tin ca người dân đi vi Ðng và Nhà nước".

Bài báo trên t Nhân dân cho rng các t chc NGO quc tế đã "lôi kéo" các t chc xã hi VN không đ điu kin đ tham gia vào các d án và hình thành các nhóm tư vn chính sách cho Vit Nam. H coi nhng t chc NGO có khuynh hướng đc lp và t do này là mt mi nguy cơ khi h t chc nhng bui hi tho đ trình bày nhng báo cáo và khuyến ngh chính sách ca mình rng rãi.

Đó có th là điu mà chính quyn Vit Nam không th chp nhn được.

Bi vì thiếu minh bch đã là căn bnh kinh niên. Bên trong thì càng duy trì tình trng càng m mt càng d cho nhng nhóm li ích đc khoét còn bên ngoài thì v thế ca Vit Nam đang lên.

Điu đó càng giúp chính quyn t tin hơn trong vic bt gi nhng người có nh hưởng vi quc tế, bt lun nó có tác đng xu như thế nào đi vi s phát trin ca Vit Nam.

Lê Quốc Quân

Nguồn : VOA, 04/10/2023

Additional Info

  • Author Lê Quốc Quân
Published in Diễn đàn

Chính quyền Việt Nam xác nhận vụ bắt giữ giám đốc một công ty tư vấn về năng lượng

Hãng tin Pháp AFP ngày hôm nay, 01/10/2023 đã trích dẫn báo chí Việt Nam cho biết là chính quyền Hà Nội đã xác nhận việc bắt giữ lãnh đạo một công ty tư vấn về chính sách năng lượng. Đây là chuyên gia về môi trường thứ 6 bị chính quyền Việt Nam giam giữ trong vòng hai năm gần đây.

tonhien1

Bà Ngô Thị Tố Nhiên, giám đốc tổ chức Sáng Kiến ​​v Chuyn Dch Năng Lượng Vit Nam. © Sáng kiến về Chuyển dịch Năng lượng Việt Nam (VIETSE)

Theo AFP, ngày 20/09 vừa qua, tổ chức phi chính phủ mang tên Dự án 88 (The Project 88) đã lên tiếng báo động về việc bà Ngô Thị Tố Nhiên, giám đốc công ty Sáng Kiến ​​v Chuyn Dch Năng Lượng Vit Nam (tên tt tiếng Anh là VIETSE), đã b bt giam vào ngày 15 trước đó, một thông tin không được chính quyền Việt Nam xác nhận.

Tuy nhiên, liên tiếp trong hai ngày 30/09 và 01/10, truyền thông nhà nước tại Việt Nam đã bắt đầu đưa tin về việc bà Ngô Thị Tố Nhiên đã bị khởi tố về tội "Chiếm đoạt tài liệu của cơ quan tổ chức" và bị bắt tạm giam vào ngày 20 tháng 9.

Cùng bị bắt và khởi tố trong vụ này còn có hai chuyên gia trong lãnh vực điện lực là Dương Đức Việt và Lê Quốc Anh.

Báo chí Việt Nam cũng trích lời trung tướng Tô Ân Xô, phát ngôn viên bộ Công An Việt Nam, trong cuộc họp báo chiều hôm qua 30/09, đã tố cáo "một số cơ quan thông tấn nước ngoài và các tổ chức phản động lưu vong đã đưa thông tin xuyên tạc, vu cáo Việt Nam" sau khi bà Ngô Thị Tố Nhiên bị bắt.

Theo ông Tô Ân Xô : "Bộ Công An bác bỏ luận điệu xuyên tạc kể trên và coi đó là hành vi can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam".

Theo ghi nhận của AFP, bà Ngô Thị Tố Nhiên đã làm việc với một số tổ chức quốc tế, bao gồm Ngân Hàng Thế Giới, Liên Hiệp Châu Âu và Liên Hiệp Quốc. Theo tổ chức Dự án 88, vào thời điểm bị bắt, bà đang làm việc trên vấn đề thực hiện kế hoạch 15 tỷ đô la do nhóm G7, trong đó có Pháp, và các tổ chức quốc tế tài trợ, nhằm giúp Hà Nội đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050.

Tuy nhiên, theo AFP, giới quan sát đang rất hoài nghi về tham vọng môi trường của Việt Nam sau một loạt những vụ bắt giữ và kết án nhắm vào một số nhà hoạt động nổi tiếng.

Gần đây nhất là vụ bà Hoàng Thị Minh Hồng, một nhà hoạt động môi trường hàng đầu ở Việt Nam đã bị kết án ba năm tù vào ngày 28/09 về tội trốn thuế.

Trọng Nghĩa

Additional Info

  • Author Trọng Nghĩa
Published in Việt Nam

Hà Nội bắt giữ nhà hoạt động môi trường thứ sáu, bà Ngô Thị Tố Nhiên của VIET

RFA, 20/09/2023

Bà Ngô Thị Tố Nhiên – Giám đốc điều hành Tổ chức Sáng kiến về chuyển đổi năng lượng Việt Nam (VIET) – vừa bị bắt giữ hôm 15/9 vừa qua, hiện không rõ lý do bắt giữ. Tổ chức chuyên theo dõi tình hình nhân quyền Việt Nam – Project 88 – loan tin này hôm 20/9.

vietse1

Bà Ngô Thị Tố Nhiên - Giám đốc điều hành VIET - VIET

Theo Project 88, công an đã khám xét văn phòng của VIET và thẩm vấn các nhân viên của văn phòng này nhưng không công bố lý do bắt giữ.

Hãng tin AP dẫn nguồn tin từ một người biết tin này nhưng không thể nêu danh tính vì lý do an toàn xác nhận vụ bắt giữ.

Theo Project 88, bà Nhiên "có hơn 20 năm kinh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chuyên môn về năng lượng và kinh tế môi trường, mô hình năng lượng, chính sách năng lượng và đánh giá các công nghệ năng lượng carbon thấp".

AP dẫn lời ông Ben Swanton – đồng Giám đốc Project 88 – nhận định : "Việc bắt giữ bà Nhiên là dấu hiệu quan trọng cho thấy việc nghiên cứu chính sách năng lượng tại Việt Nam hiện nay là không được phép".

Bà Ngô Thị Tố Nhiên là nhà hoạt động môi trường thứ hai bị bắt giữ trong năm nay tại Việt Nam sau trường hợp bà Hoàng Thị Minh Hồng của tổ chức phi lợi nhuận CHANGE bị bắt vào ngày 30/5 vừa qua với cáo buộc tội "Trốn thuế".

Đây cũng là nhà hoạt động môi trường thứ sáu tại Việt Nam bị bắt giữ trong vòng hơn hai năm qua. Năm người bị bắt trước đó đều bị cáo buộc tội "Trốn thuế". Các tổ chức quốc tế đã lên án các vụ bắt giữ và kết án tù những nhà hoạt động này là có động cơ chính trị.

VIET là môt tổ chức nghiên cứu độc lập được thành lập vào cuối năm 2018 với các hoạt động nghiên cứu liên quan đến việc chuyển dịch hệ thống năng lượng quốc gia hướng đến mục tiêu phát triển bền vững và có độ tin cậy cao.

Theo AP, khi bị bắt giữ, bà Nhiên đang làm việc với tổ chức Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc để giúp Việt Nam thực hiện cam kết thỏa thuận về Đối tác Chuyển đổi Năng lượng (JETP) mà Việt Nam vừa đạt được hồi cuối năm ngoái với Nhóm các đối tác quốc tế (IPG) gồm Canada, Pháp, Đức, Italia, Nhật Bản, Vương quốc Anh, Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu (EU), Đan Mạch và Na Uy.

Theo thỏa thuận này, các đối tác sẽ giúp Việt Nam hơn 15 tỷ đô la để thực hiện việc chuyển đổi năng lượng bền vững từ sử dụng than sang các nguyên liệu thân thiện với môi trường.

Hôm 10/9 vừa qua, nhân chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Joe Biden tới Việt Nam, Hà Nội đã trả tự do cho một trong số năm nhà hoạt động môi trường đang bị giam giữ là nhà báo Mai Phan Lợi 18 tháng trước thời hạn tù bốn năm với cáo buộc tội "Trốn thuế". Ông Mai Phan Lợi, Chủ tịch Hội đồng khoa học của Trung tâm Truyền thông Giáo dục Cộng đồng (MEC).

Nguồn : RFA, 20/09/2023

****************************

Vit Nam bt giam chuyên gia năng lượng Ngô Th T Nhiên, vài ngày sau chuyến thăm ca Tổng thống Biden

Reuters, VOA, 20/09/2023

Vit Nam va bt gi mt chuyên gia năng lượng vài ngày sau khi Tng thng Hoa K Joe Biden đến thăm Hà Ni và công b nhiu sáng kiến chung, bao gm c vic bo v nhân quyn, theo Reuters.

vietse2

Ngày 20/09/2023 công an Hà Ni đã bt gi bà Ngô Th T Nhiên (y phục đen, đứng giữa), Giám đc Điu hành Sáng kiến Chuyn đi Năng lượng Vit Nam (VIETSE)

Reuters dn thông tin t The 88 Project hôm 20/9 cho biết trong mt tuyên b rng công an Hà Ni đã bt gi bà Ngô Th T Nhiên, Giám đc Điu hành Sáng kiến Chuyn đi Năng lượng Vit Nam (VIETSE), mt t chc tư vn đc lp tp trung vào chính sách năng lượng xanh, vào ngày 15/9.

Chính quyn chưa đưa ra thông báo nào v vic bt gi này và báo chí trong nước cũng chưa đưa tin v vic này. Chính ph Vit Nam không tr li ngay lp tc yêu cu bình lun ca Reuters.

Mt người biết rõ s vic xác nhn vi Reuters rng bà Nhiên đã b giam gi.

The 88 Project (D án 88) cho biết thêm 5 chuyên gia năng lượng và khí hu khác hin đang b giam gi ti Vit Nam trong bi cnh quc gia do cộng sản cai tr này đang đàm phán vi các đi tác quc tế đ đy nhanh các chính sách gii quyết vn đ biến đi khí hu.

Vào thi đim b giam gi, bà Nhiên đang hp tác vi văn phòng Vit Nam ca Chương trình Phát trin Liên Hp Quc (UNDP) đ thc hin Đi tác Chuyn đi Năng lượng Công bng, mt cam kết tr giá 15,5 t đôla ca nhóm G-7 và các nước khác nhm giúp Vit Nam gim s dng than, D án 88 và ngun tin cho biết.

UNDP Vit Nam chưa đưa ra bình lun ngay lp tc.

Ông Biden ri Vit Nam vào ngày 11/9 sau khi nâng cp quan h ngoi giao và ký kết nhiu tha thun vi lãnh đo Hà Ni, vp phi s ch trích t các t chc nhân quyn cáo buc ông gt b các vn đ nhân quyn.

T thông tin ca Nhà Trng v chuyến thăm có hơn 2.600 t, trong đó có 112 t v nhân quyn. Nhà Trng đ cp đến "tăng cường cam kết đi thoi có ý nghĩa" v vic thúc đy và bo v nhân quyn mà không nêu chi tiết.

Hôm 19/9, Reuters đưa tin rng như mt phn ca tha thun, hai nhà hot đng nhân quyn b giam gi đã được th và hai người khác b cm xut cnh, s được phép đnh cư đến Hoa K.

T chc Theo dõi Nhân quyn (HRW) cho biết hi đu tháng này rng trước chuyến thăm ca ông Biden, Vit Nam giam gi ít nht 159 tù nhân chính tr và giam gi 22 người khác.

Ông Ben Swanton, Đng giám đc D án 88, cho biết : "Vic giam gi bà Nhiên chng t chính ph Vit Nam đang s dng tù nhân chính tr làm công c mc c trong các cuc đàm phán ngoi giao".

Đi s quán Hoa K ti Hà Ni đã không tr li ngay lp tc yêu cu bình lun ca Reuters.

Nguồn : VOA, 20/09/2023

Additional Info

  • Author RFA tiếng Việt, VOA tiếng Việt
Published in Việt Nam