Thông Luận

Một dự luật đang được Quốc hội Mỹ thông qua, từ đó có thể dẫn tới việc TikTok bị cấm trên toàn nước Mỹ. Trung Quốc phản kích, gọi hành động của Mỹ là không công bằng.

TikTok và Douyin có chung định dạng và mã kỹ thuật cơ bản.

Đây là động thái mới nhất trong cuộc tranh cãi hàng năm trời liên quan đến tính an toàn của ứng dụng do một công ty Trung Quốc sở hữu.

Quan chức, chính trị gia và nhân viên an ninh tại nhiều nước phương Tây bị cấm cài đặt ứng dụng này trên điện thoại cơ quan.

Vậy ba nỗi lo lớn nhất về an ninh mạng đối với TikTok là gì và công ty này phản hồi như thế nào ?

1. TikTok thu thập một lượng dữ liệu ‘quá lớn’

TikTok cho rằng việc thu thập dữ liệu của ứng dụng này "phù hợp với thông lệ của ngành".

Giới chỉ trích liên tục cáo buộc TikTok thu thập lượng dữ liệu khổng lồ. Một báo cáo về an ninh mạng đến từ các nhà nghiên cứu của công ty mạng Internet 2.0 tại Úc thường được đem ra làm bằng chứng. Báo cáo này được xuất bản vào tháng 7/2022.

Các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu mã nguồn của ứng dụng và khẳng định nó thực hiện "thu thập lượng dữ liệu quá lớn". Các nhà phân tích nói rằng TikTok lấy cả những thông tin chi tiết như định vị, thiết bị cụ thể nào đang được sử dụng và những ứng dụng nào có trên thiết bị đó.

Tuy nhiên, một thử nghiệm tương tự do phòng thí nghiệm Citizen Lab tiến hành đã kết luận rằng "so với các nền tảng truyền thông xã hội phổ biến khác, TikTok cũng thu thập các loại dữ liệu tương tự để theo dõi hành vi của người dùng".

Một báo cáo từ Viện Công nghệ Georgia năm 2023 cũng cho rằng "trên thực tế, hầu hết các ứng dụng mạng xã hội và di động đều làm những điều như vậy".

2. TikTok có thể được chính phủ Trung Quốc sử dụng để theo dõi người dùng

TikTok khẳng định công ty này hoàn toàn độc lập và không cung cấp dữ liệu người dùng cho chính phủ Trung Quốc ngay cả khi được yêu cầu.

Mặc dù các chuyên gia về quyền riêng tư có thể khó chịu, hầu hết chúng ta đều chấp nhận rằng việc chuyển giao dữ liệu cá nhân là điều chúng ta đồng ý khi sử dụng mạng xã hội.

Để đổi lấy việc sử dụng mạng xã hội miễn phí, chúng ta cho phép các công ty lấy thông tin của mình để bán quảng cáo trên các nền tảng này hoặc bán dữ liệu của chúng ta cho các công ty khác.

Mấu chốt đối với giới chỉ trích nằm ở việc TikTok thuộc sở hữu của gã khổng lồ công nghệ ByteDance có trụ sở tại Bắc Kinh, khiến nó trở thành một trường hợp cá biệt là mạng xã hội lớn không thuộc Mỹ. Facebook, Instagram, Snapchat và YouTube cũng thu thập lượng dữ liệu tương tự nhưng những công ty này đều thành lập ở Mỹ.

Trong nhiều năm, các nhà lập pháp Mỹ, cũng như tại hầu hết mọi nơi trên thế giới, đều cho rằng dữ liệu được các nền tảng này thu thập sẽ không được sử dụng vào mục đích bất chính để có thể gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.

Sắc lệnh của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump vào năm 2020 cáo buộc việc thu thập dữ liệu của TikTok có khả năng cho phép Trung Quốc "theo dõi vị trí của nhân viên liên bang, xây dựng các hồ sơ cá nhân để tống tiền và tiến hành hoạt động gián điệp kinh tế".

Cho đến nay, rủi ro này chỉ nằm trên mặt lý thuyết, nhưng nỗi sợ hãi đã gia tăng khi một điều luật mơ hồ của Trung Quốc được thông qua vào năm 2017.

Điều 7 Luật Tình báo Quốc gia Trung Quốc quy định rằng tất cả các tổ chức và công dân Trung Quốc nên "ủng hộ, hỗ trợ và hợp tác" với các hoạt động tình báo của nước này.

Những người nghi ngờ cho rằng câu này không chỉ được dùng để ám chỉ TikTok mà còn các công ty Trung Quốc khác.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu từ Viện Công nghệ Georgia cho rằng câu này đã bị đưa ra khỏi ngữ cảnh, và lưu ý rằng luật trên cũng bao gồm những điều khoản cảnh báo về việc bảo vệ quyền lợi của người dùng và các công ty tư nhân.

Từ năm 2020, các giám đốc điều hành của TikTok đã nhiều lần cố gắng trấn an mọi người rằng nhân viên Trung Quốc không thể truy cập dữ liệu của người dùng không phải người Trung Quốc.

Nhưng trong năm 2022, ByteDance thừa nhận rằng một số nhân viên tại Bắc Kinh đã truy cập dữ liệu của ít nhất hai nhà báo ở Mỹ và Anh để theo dõi địa điểm của họ và xem họ có gặp nhân viên TikTok bị nghi ngờ rò rỉ thông tin cho giới truyền thông hay không.

Người phát ngôn của TikTok cho biết những nhân viên truy cập dữ liệu này đã bị sa thải.

Công ty khẳng định dữ liệu người dùng chưa bao giờ được lưu trữ ở Trung Quốc và họ đang xây dựng các trung tâm dữ liệu ở Texas để lưu thông người dùng Mỹ và cũng như xây dựng các cơ sở ở Châu Âu để lưu trữ dữ liệu công dân Châu lục này.

Tại Liên Hiệp Châu Âu (EU), công ty này đã tiến xa hơn rất nhiều so với bất kỳ mạng xã hội nào khác và thuê một công ty an ninh mạng độc lập để giám sát các hoạt động sử dụng dữ liệu của TikTok trên các trang mạng ở Châu Âu. TikTok cho biết dữ liệu người dùng Châu Âu của họ được đảm bảo trong môi trường bảo vệ được thiết kế đặc biệt và chỉ có thể được truy cập bởi những nhân viên chịu sự giám sát, xác minh khắt khe.

3. TikTok có thể được dùng làm ‘công cụ tẩy não’

TikTok lập luận rằng nguyên tắc cộng đồng của mình "nghiêm cấm thông tin sai lệch có thể gây hại cho cộng đồng hoặc xã hội, bao gồm việc tham gia vào hành vi phối hợp tạo thông tin sai lệch".

Vào tháng 11/2022, Christopher Wray, Giám đốc Cục Điều tra Liên bang (FBI), nói với các nhà lập pháp Mỹ : "Chính phủ Trung Quốc có thể… kiểm soát thuật toán đề xuất, vốn được dùng trong các hoạt động gây ảnh hưởng". Cáo buộc này đã được lặp đi lặp lại nhiều lần.

Những mối lo ngại như thế tăng lên với thực tế rằng ứng dụng song sinh của TikTok là Douyin - chỉ có mặt tại Trung Quốc - bị kiểm duyệt gắt gao và có thông tin cho rằng nó được thiết kế để lan truyền mạnh mẽ những nội dung giáo dục và bổ ích đến người dùng trẻ tuổi.

Tất cả các mạng xã hội đều bị kiểm duyệt nghiêm ngặt ở Trung Quốc, với đội quân cảnh sát mạng sẽ xóa sạch những nội dung chỉ trích chính phủ hoặc kích động bất ổn chính trị.

Vào lúc TikTok bắt đầu trở nên thịnh hành, đã có các vụ việc gây chú ý liên quan đến kiểm duyệt trên ứng dụng này : một người dùng ở Mỹ đã bị đình chỉ tài khoản vì thảo luận về cách Bắc Kinh đối xử với người Hồi giáo ở Tân Cương. Sau phản ứng dữ dội của công chúng, TikTok đã xin lỗi và khôi phục tài khoản.

Kể từ đó, có rất ít trường hợp bị kiểm duyệt, ngoại trừ các quyết định can thiệp gây tranh cãi mà tất cả các nền tảng đều phải đối mặt.

Các nhà nghiên cứu tại Citizen Lab đối chiếu TikTok và Douyin. Họ kết luận rằng TikTok không áp dụng việc kiểm duyệt chính trị tương tự như ứng dụng chị em của mình.

Các nhà phân tích của Viện Công nghệ Georgia cũng tìm kiếm những chủ đề như độc lập của Đài Loan hay những câu đùa về Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và đưa ra kết luận rằng : "Những video như vậy có thể dễ dàng tìm kiếm trên TikTok. Nhiều trong số đó được phổ biến và chia sẻ rộng rãi".

Rủi ro trên lý thuyết

Bức tranh tổng thể về mối đe dọa của TikTok là nỗi lo và rủi ro trên lý thuyết.

Các bên chỉ trích cho rằng TikTok là một "con ngựa thành Troy" vì dù nó trông vô hại nhưng có thể trở thành một vũ khí hạng nặng khi có xung đột.

Ứng dụng này đã bị cấm ở Ấn Độ. Quốc gia này đã hành động chống lại TikTok và các nền tảng Trung Quốc khác vào năm 2020.

Nhưng lệnh cấm của Mỹ đối với TikTok có thể có tác động rất lớn đến nền tảng này, vì các đồng minh của Mỹ thường sẽ tiếp bước với các quyết định như thế.

Điều đó đã được thể hiện rõ ràng khi Mỹ dẫn dắt thành công lời kêu gọi ngăn chặn gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei triển khai cơ sở hạ tầng 5G – cũng với những rủi ro về lý thuyết.

Tất nhiên, cũng cần lưu ý rằng những rủi ro này giống như "đường một chiều". Trung Quốc không phải lo lắng về các ứng dụng của Mỹ. Công dân Trung Quốc đã không thể sử dụng các ứng dụng đó từ nhiều năm qua, do bị nhà nước chặn.

Joe Tidy

Nguồn : BBC, 20/03/2024

Tìm hiểu nội dung dự luật nhắm vào TikTok mà Hạ viện Mỹ vừa thông qua

AP, VOA, 14/03/2024

TikTok một lần nữa rơi vào tình thế bấp bênh khi các nhà lập pháp ở Washington xúc tiến dự luật có thể dẫn đến lệnh cấm toàn quốc đối với nền tảng này tại Mỹ.

Biểu tình ủng hộ TikTok trước Điện Capitol ở Washington ngày 13/3/2024.

Hạ viện Mỹ ngày 13/3 đã thông qua luật mà qua đó sẽ cấm TikTok nếu chủ sở hữu ByteDance có trụ sở tại Trung Quốc không bán cổ phần của họ trong vòng sáu tháng kể từ khi dự luật này được ký ban hành thành luật.

Nội dung dự luật của Hạ viện Mỹ

Về cơ bản, luật này mang lại cho ByteDance hai lựa chọn : bán TikTok hoặc đối mặt với lệnh cấm.

Nếu ByteDance chọn thoái vốn cổ phần của mình, TikTok sẽ tiếp tục được hoạt động ở Hoa Kỳ nếu Tổng thống Mỹ xác định "thông qua quy trình liên cơ quan" rằng nền tảng này "không còn bị đối thủ nước ngoài kiểm soát nữa". Dự luật cũng sẽ yêu cầu ByteDance từ bỏ quyền kiểm soát thuật toán nổi tiếng của TikTok, thuật toán cung cấp nội dung cho người dùng dựa theo sở thích của họ.

Các chuyên gia cho rằng sẽ rất khó để ByteDance bán TikTok trong vài tháng tới.

Theo dự luật, nếu công ty chọn không bán, TikTok sẽ bị cấm hoạt động trên các cửa hàng ứng dụng – chẳng hạn như các cửa hàng do Apple và Google cung cấp – cũng như các dịch vụ web-hosting lưu trữ dữ liệu website trên máy chủ cho đến khi thoái vốn xảy ra.

Tại sao giới lập pháp Mỹ lo ngại về TikTok ?

Các nhà lập pháp của cả hai đảng - cũng như các quan chức thực thi pháp luật và tình báo Mỹ - từ lâu đã bày tỏ lo ngại rằng chính quyền Trung Quốc có thể buộc ByteDance giao dữ liệu của 170 triệu người Mỹ sử dụng TikTok. Mối lo ngại bắt nguồn từ một bộ luật an ninh quốc gia của Trung Quốc buộc các tổ chức phải hỗ trợ thu thập thông tin tình báo – điều mà ByteDance có thể phải tuân theo – và các cách thức kiểm soát sâu rộng khác mà chính phủ độc tài của Trung Quốc thực hiện.

TikTok đã phủ nhận chuyện họ có thể được sử dụng như một công cụ của chính phủ Trung Quốc. Công ty cho biết họ chưa bao giờ chia sẻ dữ liệu người dùng Hoa Kỳ với chính quyền Trung Quốc và sẽ không làm như vậy nếu được yêu cầu. Cho đến nay, chính phủ Hoa Kỳ cũng chưa cung cấp bất kỳ bằng chứng nào cho thấy TikTok đã chia sẻ thông tin đó với chính quyền Trung Quốc.

Ngoài những lo ngại về an ninh, một số nhà lập pháp, nhà nghiên cứu và nhà phê bình còn cho rằng ứng dụng này ngăn chặn những nội dung bất lợi cho Bắc Kinh, điều mà TikTok phủ nhận. Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia cũng cảnh báo trong một phúc trình công bố hôm 11/3 rằng chính phủ Trung Quốc đã sử dụng TikTok để gây ảnh hưởng đến các cuộc bầu cử gần đây ở Hoa Kỳ.

Phúc trình nói : "Các tài khoản TikTok do một bộ phận tuyên truyền của Trung Quốc điều hành được cho là đã nhắm mục tiêu vào các ứng cử viên từ cả hai đảng chính trị trong chu kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ của Hoa Kỳ vào năm 2022".

TikTok sẽ đóng cửa ngay ?

Không. Thượng viện Mỹ cũng cần phải thông qua dự luật để nó trở thành luật. Nhưng chưa rõ điều gì sẽ xảy ra tại Thượng viện, nơi một số dự luật nhằm cấm TikTok đã bị đình trệ. Các nhà lập pháp Thượng viện đã chỉ ra rằng dự luật này sẽ được xem xét kỹ lưỡng.

Tổng thống Joe Biden cho biết ông sẽ ký dự luật để ban hành thành luật một khi các nhà lập pháp ở lưỡng viện Quốc hội Mỹ thông qua. Nếu điều đó xảy ra, ByteDance sẽ có 180 ngày để bán TikTok cho người mua nào đủ điều kiện.

Đề nghị này cũng có thể bị TikTok kiện ra tòa. Công ty đã kiện để chống lại các nỗ lực khác nhằm cấm nền tảng này ở cả cấp quốc gia và cấp tiểu bang.

Điều gì đã xảy ra với những nỗ lực cấm TikTok trước đây ?

Vào năm 2020, cựu Tổng thống Donald Trump đã cố gắng cấm nền tảng truyền thông xã hội này bằng một sắc lệnh. Điều này sau đó đã bị tòa án chặn lại sau khi TikTok khởi kiện.

Chính quyền ông Trump cũng đã làm trung gian cho một thỏa thuận vào năm 2020, theo đó các tập đoàn Oracle và Walmart của Hoa Kỳ sẽ nắm giữ cổ phần lớn trong TikTok vì lý do an ninh quốc gia. Tuy nhiên, thương vụ này không bao giờ được thực hiện vì một số lý do, một trong số đó là do Trung Quốc áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chặt chẽ hơn đối với các nhà cung cấp công nghệ.

Chính quyền Biden đã thu hồi sắc lệnh của ông Trump nhưng vẫn tiếp tục công việc đánh giá TikTok do Ủy ban Đầu tư Nước ngoài ở Hoa Kỳ thực hiện. Đây là một ủy ban nội bộ mà tin nói từng dọa cấm TikTok vào năm ngoái nếu các chủ sở hữu Trung Quốc của TikTok không thoái vốn cổ phần của họ. Tòa Bạch Ốc thừa nhận vào tháng trước rằng việc đánh gia vẫn đang tiếp diễn.

Những nỗ lực khác từ các nhà lập pháp liên bang nhằm ban hành lệnh cấm trên toàn quốc đã bị đình trệ vào năm ngoái trong bối cảnh TikTok cũng như những người có ảnh hưởng và doanh nghiệp nhỏ sử dụng nền tảng này vận động hành lang. Liên minh Tự do Dân sự Hoa Kỳ và một số nhóm cổ súy cho quyền kỹ thuật số đã phản đối lệnh cấm TikTok vì lý do tự do ngôn luận và cho rằng dự luật mới nhất của Hạ viện sẽ vi phạm quyền của những người Mỹ dựa vào ứng dụng này để tìm hiểu thông tin, để phục vụ việc vận động và để giải trí.

Những người sáng tạo nội dung TikTok phản ứng thế nào với dự luật mới nhất ?

Dự luật của Hạ viện trở thành luật là tin xấu đối với các doanh nghiệp nhỏ dựa vào nền tảng tiếp thị hoặc bán sản phẩm trên TikTok Shop - chi nhánh thương mại điện tử của công ty. Nó cũng sẽ tác động đến cuộc sống của những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội, những người đã dành nhiều năm nuôi dưỡng lượng người theo dõi của họ trên nền tảng này và dựa vào đó để có được các giao dịch thương hiệu hoặc các loại thu nhập khác.

Nhiều người có ảnh hưởng trên TikTok đã được công ty đưa đến Washington trong tuần này để tham gia vào một cuộc vận động hành lang rầm rộ chống lại dự luật. Một số người cho biết lệnh cấm ứng dụng này sẽ làm gián đoạn cuộc sống và công việc kinh doanh của họ.

Còn người dùng TikTok thì sao ?

TikTok đã gửi thông báo tới một số người dùng vào tuần trước, kêu gọi họ gõ cửa các dân biểu về biện pháp được mô tả là "đóng cửa TikTok".

Công ty nói với người dùng rằng Quốc hội định "cấm hoàn toàn" nền tảng này, điều này có thể "gây thiệt hại cho hàng triệu doanh nghiệp, phá hủy sinh kế của vô số người sáng tạo trên khắp đất nước và làm các nghệ sĩ mất khán giả.

Vào ngày 7/3, nhiều người dùng đã phản ứng bằng cách ồ ạt gọi vào các văn phòng quốc hội, khiến một số phải tắt điện thoại.

Người dùng ở Mỹ có thể truy cập TikTok chăng, nếu nó bị cấm ?

Các chuyên gia cho biết người dùng có thể tìm cách lách lệnh cấm.

Ông Roger Entner, nhà phân tích viễn thông và người sáng lập Recon Analytics, cho biết người dùng ứng dụng TikTok có thể cố gắng sử dụng VPN để ngụy trang địa điểm truy cập của họ và vượt qua những hạn chế đó. Ông Entner nói, sẽ là một thách thức đối với chính phủ trong việc trấn áp hành vi đó vì có nhiều dịch vụ VPN nước ngoài không cần tuân thủ luật pháp Hoa Kỳ.

Nhưng việc sử dụng VPN cũng đặt ra thêm các câu hỏi an ninh, đặc biệt đối với những người dùng sử dụng nhà cung cấp VPN miễn phí hoặc giá rẻ mà họ chưa xem xét kỹ lưỡng.

AP

Nguồn : VOA, 14/03/2024

*****************************

Hạ viện Mỹ thông qua luật buộc ByteDance phải thoái vốn khỏi TikTok ở Mỹ

Reuters, VOA, 14/03/2024

Hạ viện Mỹ hôm 13/3 đã bỏ phiếu áp đảo thông qua một dự luật buộc hãng ByteDance của Trung Quốc thoái vốn của họ ở Mỹ khỏi Tiktok trong vòng sáu tháng, nếu không ứng dụng video ngắn có khoảng 170 triệu người Mỹ sử dụng này sẽ bị cấm ở Mỹ.

Văn phòng của TikTok ở Culver City, bang California

Dự luật được thông qua với tỷ lệ 352-65, với sự ủng hộ của lưỡng đảng, nhưng nó phải đối mặt với lộ trình bất định hơn tại Thượng viện, nơi có một số thượng nghị sĩ ủng hộ cách làm khác trong việc quản lý các ứng dụng do nước ngoài sở hữu có thể gây lo ngại về an ninh. Lãnh đạo khối đa số tại Thượng viện, ông Chuck Schumer, chưa cho thấy ông dự định sẽ làm như thế nào.

Số phận của TikTok đã trở thành vấn đề lớn ở Washington. Các nhà lập pháp của cả Đảng Dân chủ và Cộng hòa cho biết văn phòng của họ đã nhận được rất nhiều cuộc gọi từ những người dùng TikTok tuổi teen phản đối đạo luật này.

"Đây là vấn đề an ninh quốc gia hệ trọng. Thượng viện phải xem xét và thông qua nó", dân biểu Cộng hòa số 2 tại Hạ viện, ông Steve Scalise, viết trên X.

Ngay sau khi được thông qua, hai thượng nghị sĩ lưỡng đảng là Mark Warner của Đảng Dân chủ và Marco Rubio của Đảng Cộng hòa, đã ra tuyên bố chung nói rằng họ thấy được khích lệ trước sự ủng hộ lưỡng đảng đối với dự luật và họ ‘chờ đợi cùng làm việc với nhau để dự luật này được Thượng viện thông qua và được ký thành luật’.

Cuộc bỏ phiếu diễn ra chỉ hơn một tuần kể từ khi dự luật được đề xuất sau một phiên điều trần công khai với rất ít tranh luận, và Quốc hội đã đình trệ về việc này trong hơn một năm. Hồi tháng trước, chiến dịch vận động tranh cử của Tổng thống Joe Biden đã sử dụng TikTok, làm dấy lên hy vọng của các lãnh đạo TikTok rằng Quốc hội khó có thể thông qua luật trong năm nay.

Giám đốc điều hành TikTok, ông Chu Thụ Tư (Shou Zi Chew), sẽ đến Điện Capitol vào ngày 13/3 trong chuyến đi đã lên lịch từ trước để trình bày với các thượng nghị sĩ Mỹ, một nguồn tin biết về vấn đề này cho hay.

"Dự luật này có kết cục đã được định trước : cấm hoàn toàn TikTok ở Mỹ", hãng này nói trước cuộc bỏ phiếu. "Chính phủ Mỹ đang tìm cách tước bỏ quyền tự do ngôn luận theo Hiến pháp của 170 triệu người Mỹ".

Hồi tuần trước, ông Biden cho biết ông sẽ ký nó thành luật.

Cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng, ông Jake Sullivan, hôm 12/3 cho biết mục tiêu là chấm dứt việc Trung Quốc sở hữu TikTok, chứ không phải cấm TikTok.

"Liệu chúng ta có muốn TikTok, vốn là một nền tảng, thuộc sở hữu của công ty Mỹ hay công ty Trung Quốc ? Liệu chúng ta có muốn dữ liệu trên TikTok - dữ liệu về trẻ em, về người lớn - sẽ được chuyển đi, dữ liệu đó sẽ ở lại Mỹ hay đưa đến Trung Quốc ?" ông nói.

Không rõ liệu Trung Quốc có chấp thuận cho bán lại TikTok hay liệu ByteDance có thoái vốn khỏi TikTok ở Mỹ trong sáu tháng hay không.

Nguồn : VOA, 14/03/2024

****************************

Hạ Viện Mỹ thông qua dự luật về khả năng cấm TikTok

Phan Minh, RFI, 14/03/2024

Hạ Viện Hoa Kỳ hôm qua, 13/03/2024, với đa số phiếu áp đảo đã thông qua dự luật, buộc ByteDance, công ty mẹ của mạng xã hội Trung Quốc TikTok, phải thoái vốn ở Mỹ, nếu không sẽ bị cấm hoạt động ở quốc gia này. Dự luật được thông qua trong bối cảnh TikTok bị Washington cáo buộc là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Dự luật này sẽ được trình lên Thượng Viện xem xét.

Một người bày tỏ phản đối dự luật cấm TikTok trước tòa nhà Quốc hội, đồi Capitol, Washington, Hoa Kỳ, ngày 12/03/2024. Reuters - Craig Hudson

Từ Washington, thông tín viên Guillaume Naudin cho biết thêm chi tiết :

Lời cảnh báo rất rõ ràng. Nếu chủ sở hữu TikTok không bán lại cho các nhà đầu tư Mỹ, mạng xã hội của Trung Quốc sẽ bị cấm hoạt động ở Hoa Kỳ. Dân biểu Cộng hòa bang Wisconsin Mike Gallagher là một trong những tác giả của dự luật này.

Ông Gallagher nói : "TikTok là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ vì mạng xã hội này thuộc sở hữu của ByteDance, một tập đoàn phục vụ Đảng cộng sản Trung Quốc. Chúng ta biết điều đó vì ban lãnh đạo ByteDance đã cho biết vậy và luật pháp Trung Quốc cũng quy định như vậy. Do đó, đạo luật này sẽ buộc TikTok đoạn tuyệt với Đảng cộng sản Trung Quốc".

Dự luật giờ đây còn phải được Thượng Viện thông qua, và chặng đường này hứa hẹn sẽ cam go. Một số thượng nghị sĩ, đặc biệt là những nhân vật thuộc phe Cộng hòa, lo ngại dự luật này sẽ tác hại đến quyền tự do ngôn luận, được bảo đảm bởi Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ. Nhưng dân biểu Cộng hòa bang Texas Dan Crenshaw không chia sẻ quan điểm này.

Ông Crenshaw nói : "Tu chính án thứ nhất không trao cho Đảng cộng sản Trung Quốc quyền sở hữu dữ liệu của Hoa Kỳ, hoặc quyền thao túng tư tưởng của người dân Mỹ. Đó thực sự sẽ là một cách diễn giải kỳ lạ về Tu chính án thứ nhất".

Tổng thống Joe Biden, có tài khoản TikTok, cho biết sẵn sàng ký thông qua nếu dự luật vượt qua ải Thượng Viện và tới được bàn làm việc của ông. Đối thủ của ông Biden là Donald Trump, trước từng tìm cách cấm TikTok, không chắc là còn muốn làm như vậy. Một số dân biểu ủng hộ cựu tổng thống tại Hạ Viện đã bỏ phiếu chống dự luật.

Phan Minh

***************************

Trung Quốc : Cấm sử dụng TikTok "là một sai lầm nghiêm trọng"

Thanh Hà, RFI, 14/03/2024

Bắc Kinh tức giận sau khi Hạ Viện Hoa Kỳ biểu quyết dự luật đòi cấm sử dụng mạng xã hội TikTok. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân trong sáng nay, 14/03/2024, đánh giá đây là "một sai lầm nghiêm trọng" và là một quyết định "trái ngược với nguyên tắc cạnh tranh". Trung Quốc dọa sẽ "ban hành những biện pháp cần thiết để đáp trả".

Trụ sở của TikTok tại Culver City, California, Hoa Kỳ. Ảnh chụp ngày 17/03/2023. AP - Damian Dovarganes

Phản ứng này khác hẳn với thái độ thận trọng từ trước đến nay của Bắc Kinh, theo giải thích của thông tín viên Stéphane Lagarde : 

"Chính quyền cũng như các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đến nay vẫn giữ khoảng cách, tránh lên tiếng về những tranh cãi tại Hoa Kỳ liên quan đến TikTok. Bắc Kinh không muốn đổ thêm dầu vào lửa.

Họp báo hôm qua, phát ngôn viên bộ Ngoai Giao lưu ý Mỹ chưa bao giờ chứng minh được rằng TikTok là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Hoa Kỳ. Tuy nhiên, ông Uông Văn Bân nói thêm, nếu như dự luật cấm sử dụng mạng xã hội của Trung Quốc được thông qua, thì ‘Mỹ sẽ tự bắn vào chân mình’, bởi quyết định đó sẽ khiến ‘các nhà đầu tư mất niềm tin’ vào Hoa Kỳ.

Một quyết định ‘không có cơ sở và quá đáng’, Bắc Kinh đã đánh giá như trên khi các nhân viên cơ quan nhà nước của Mỹ được lệnh xóa ứng dụng TikTok trên điện thoại cá nhân. Về lo ngại ứng dụng TikTok là phương tiện để Trung Quốc ‘thu thập những thông tin cá nhân ở quy mô lớn’, công ty mẹ của TikTok là ByteDnace từng giải thích rằng ứng dụng này ‘phù hợp với những hoạt động trong ngành’, đồng thời bác bỏ mọi cáo buộc về những liên hệ giữa tập đoàn này với Đảng cộng sản Trung Quốc. Hồ sơ nói trên được Bắc Kinh ghi nhận như một hồi mới trong truyện dài nhiều tập chiến tranh lạnh về công nghệ cao giữa hai siêu cường thế giới.

Tại Trung Quốc, Douyin là ứng dụng được tham khảo nhiều nhất trên điện thoại thông minh, nhưng TikTok, phiên bản quốc tế của ứng dụng này, thì lại bị cấm và bị coi là một trong những ứng dụng của nước ngoài".

Thanh Hà

Biden nói sẽ kí luật trấn áp TikTok, Trump nêu lo ngại

Reuters, VOA, 09/03/2024

Tổng thống Joe Biden ngày thứ Sáu nói ông sẽ kí luật cho công ty ByteDance của Trung Quốc thời hạn sáu tháng để thoái vốn khỏi ứng dụng video ngắn TikTok trong khi đối thủ tranh cử của ông là Donald Trump nêu lo ngại về lệnh cấm mạng xã hội này vốn được 170 triệu người sử dụng.

Hạ viện Hoa Kỳ dự định sẽ biểu quyết vào ngày thứ Ba hoặc thứ Tư tuần sau về dự luật trấn áp TikTok sau khi một ủy ban hôm thứ Năm nhất trí thông qua biện pháp này. Hạ viện sẽ biểu quyết về dự luật này theo quy định mà hai phần số thành viên biểu quyết "có" để giành được sự chấp thuận.

"Nếu họ thông qua, tôi sẽ kí", ông Biden thuộc Đảng Dân chủ nói với các phóng viên. Không rõ số phận của dự luật này sẽ ra sao tại Thượng viện, nơi mà một số nhà lập pháp nói họ muốn thay đổi luật.

Ông Trump thuộc Đảng Cộng hòa, người đang nỗ lực quay trở lại Nhà Trắng trong cuộc bầu cử vào tháng 11, lên tiếng phản đối cấm TikTok. "Nếu loại bỏ TikTok, Facebook ... sẽ tăng gấp đôi hoạt động kinh doanh của họ", ông nói trên mạng xã hội, và nói thêm ông không muốn Facebook "làm ăn khấm khá hơn".

Ông Trump trước đây đã chỉ trích Meta Platforms, công ty mẹ của Facebook, vì tước quyền truy cập Facebook và Instagram của ông sau khi xóa hai bài đăng của ông trong vụ bạo loạn ở Điện Capitol Hoa Kỳ vào ngày 6 tháng 1 năm 2021. Tài khoản của ông đã được khôi phục vào tháng 2 năm 2023.

Ban vận động tranh cử của ông Trump chưa bình luận ngay lập tức về việc liệu ông có quan điểm gì về dự luật này hay không. Meta Platforms từ chối bình luận.

Mike Pence, người từng giữ chức phó tổng thống dưới thời ông Trump, tán thành dự luật được đề xuất ở Hạ viện nhắm vào TikTok. "Trung Quốc đang đầu độc tâm trí trẻ em Mỹ. Vậy là quá đủ rồi", ông viết trên mạng xã hội X, trước đây là Twitter.

Dự luật sẽ cho ByteDance 165 ngày để thoái vốn khỏi TikTok. Nếu họ không thực hiện, các cửa hàng ứng dụng được điều hành bởi Apple, Google và những công ty khác không thể lưu hành TikTok hoặc cung cấp dịch vụ lưu trữ web một cách hợp pháp cho các ứng dụng do ByteDance kiểm soát.

Năm 2020, ông Trump tìm cách cấm TikTok và WeChat do Trung Quốc sở hữu nhưng bị tòa án ngăn chặn.

Ông Trump nói trong một sắc lệnh hành pháp vào tháng 8 năm 2020 rằng việc TikTok thu thập dữ liệu "có nguy cơ cho phép Đảng cộng sản Trung Quốc tiếp cận thông tin cá nhân và thông tin sở hữu của người Mỹ – có khả năng cho phép Trung Quốc theo dõi vị trí của các công chức và nhân viên hợp đồng liên bang, xây dựng hồ sơ thông tin cá nhân để tống tiền, và tiến hành hoạt động gián điệp doanh nghiệp".

TikTok nói họ chưa và sẽ không chia sẻ dữ liệu người dùng ở Mỹ với chính phủ Trung Quốc, lập luận rằng dự luật của Hạ viện ngang như một lệnh cấm. Không rõ liệu Trung Quốc có chấp thuận bất kỳ thương vụ nào hay không và liệu có thể thoái vốn khỏi TikTok sau sáu tháng hay không.

Nguồn : VOA, 09/03/2024

***************************

Mỹ : Tiktok phải "cắt đứt với Đảng cộng sản Trung Quốc hoặc rời khỏi Hoa Kỳ"

Tiểu ban Hạ Viện Mỹ "phụ trách chiến lược cạnh tranh với Trung Quốc" thông qua dự luật buộc ứng dụng Tiktok "hoặc cắt đứt quan hệ với Đảng cộng sản Trung Quốc, hoặc rời khỏi thị trường Mỹ". Đặc sứ Trung Quốc công du Châu Âu lần thứ hai tìm giải pháp cho chiến tranh tại Ukraine.

Logo của ứng dụng Tiktok trên điện thoại cầm tay, chụp tại Boston, Hoa Kỳ, ngày 18/03/2024. AP - Michael Dwyer

Căng thẳng gia tăng một nấc tại Biển Đông. Hải cảnh Trung Quốc làm bị thương nhiều nhân viên Tuần duyên Philippines, tổng thống Philippines tuyên bố "không nhân nhượng chủ quyền dù chỉ một ly", nhưng chưa yêu cầu Hoa Kỳ can thiệp. Chiến tranh kéo dài hơn 150 ngày tại Gaza. Người theo đạo Hồi sắp bước vào kỳ Ramadan nhưng đàm phán ngừng bắn chưa đạt kết quả : Dân Palestine có nguy cơ chết đói, Mỹ quyết định lập cầu cảng tại Gaza để cấp viện trợ không thông qua Israel. Tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc (FAO) công bố số liệu về biến đổi khí hậu, cho thấy phụ nữ phải gánh chịu hậu quả nặng nề hơn nhiều so với nam giới. Trên đây là các chủ đề chính của tạp chí Thế giới Đó đây tuần này.

***

Ứng dụng Tiktok với khoảng 170 triệu người sử dụng tại Mỹ có nguy cơ bị loại khỏi thị trường, nếu không rời bỏ các quan hệ "mờ ám" với Bắc Kinh. Báo Hồng Kông South China Morning Post, hôm 06/03/2024, có bài "Tiktok được yêu cầu cắt đứt quan hệ với Đảng cộng sản Trung Quốc hoặc mất khách hàng tại Mỹ", cho biết các nhà lập pháp Mỹ đang nỗ lực chuẩn bị ra luật buộc ByteDance, công ty mẹ của Tiktok, phải "thoái vốn" khỏi Tiktok trong vòng 180 ngày, nếu không sẽ bị cấm.

Tập đoàn công nghệ hàng đầu của Trung Quốc ByteDance, có trụ sở tại "thiên đường thuế" Caimans, trị giá hơn 200 tỷ đô la, bị cáo buộc là "công cụ" trong tay chế độ cộng sản Trung Quốc (báo cáo của Thượng Viện Pháp 2023). Tập đoàn ByteDance hiện cũng đang bị bộ Tư Pháp Hoa Kỳ điều tra trong nghi án giám sát các nhà báo Mỹ.

Dự thảo luật của lưỡng đảng do tiểu ban phụ trách chiến lược cạnh tranh với Trung Quốc, do dân biểu Cộng Hòa Mike Gallagher chủ trì, đã được bỏ phiếu tại cấp tiểu ban hôm 07/03, với sự ủng hộ của toàn bộ 50 dân biểu. Dự luật yêu cầu Tiktok "cắt đứt quan hệ với Đảng cộng sản Trung Quốc" được chính phủ Mỹ hỗ trợ soạn thảo. Hôm qua, 08/03, tổng thống Joe Biden tuyên bố ông sẽ sớm phê chuẩn luật, nếu Quốc hội lưỡng viện thông qua. Theo AP, dự luật nhiều khả năng sẽ sớm vượt cửa ải Hạ Viện đầu tuần tới. Chủ tịch Hạ Viện Mike Johnson, đảng Cộng Hòa, nhấn mạnh : "Đây là một biện pháp quan trọng của lưỡng đảng để đối phó với Trung Quốc, kẻ thù địa-chính trị lớn nhất của chúng ta, hiện đang tích cực phá hoại nền kinh tế và an ninh của chúng ta". Tại Thượng Viện, một số nghị sĩ cho biết dự luật có thể sẽ buộc phải có một số chỉnh sửa.

TikTok thanh minh là chưa từng chuyển dữ liệu của người sử dụng Mỹ cho chính quyền Trung Quốc, đồng thời lên án "lệnh cấm" vi phạm quyền tự do ngôn luận trong Hiến pháp Mỹ, xâm hại quyền lợi của "5 triệu doanh nghiệp nhỏ" sử dụng ứng dụng này. Tiktok kêu gọi 170 triệu người sử dụng phản đối dự luật. Bắc Kinh theo sát vụ này. Hôm qua, 08/03, Hoàn Cầu Thời Báo, một cơ quan ngôn luận của Đảng cộng sản Trung Quốc, cảnh báo luật này nếu được thông qua "sẽ khiến quan hệ song phương rạn nứt".

Ngăn chặn "con ngựa thành Troy" Tiktok và "giảm thiểu rủi ro"

Dự luật yêu cầu Tiktok phải lựa chọn, hoặc cắt đứt quan hệ với nhà cầm quyền Trung Quốc, hoặc rời khỏi Hoa Kỳ cho thấy những liên hệ mật thiết giữa kinh tế với vấn đề an ninh, chính trị trong quan hệ Mỹ - Trung. Việc Quốc hội Hoa Kỳ hướng đến "tối hậu thư" nói trên với Tiktok nằm trong chính sách "giảm thiểu rủi ro" (de-risking) trong quan hệ với Trung Quốc, mà chính quyền của tổng thống Joe Biden xác lập kể từ đầu năm 2023.

Khác hẳn với chủ trương tách rời khỏi kinh tế Trung Quốc (decoupling), chính sách "giảm thiểu rủi ro" nhắm vào một số lĩnh vực được coi là đe dọa an ninh quốc gia, như các công nghệ cao, thông tin về bộ máy nhà nước, thông tin về cá nhân người Mỹ…. Trường hợp Tiktok cho thấy việc thực thi chính sách "giảm thiểu rủi ro" trong quan hệ với Trung Quốc là điều không hề đơn giản tại các xã hội nơi mà quyền tự do kinh doanh, tự do ngôn luận vốn là khuôn vàng thước ngọc. Năm 2020, ông Donald Trump khi còn là tổng thống từng ra lệnh cấm các ứng dựng TikTok và WeChat của Trung Quốc, nhưng lệnh không được thực thi, do bị tư pháp ngăn chặn.

Bắc Kinh đồng nhất chính sách "giảm thiểu rủi ro" của Âu - Mỹ với chủ trương "tách rời" Trung Quốc

Gần đây có một hiện tượng lạ. Trên một số phương tiện truyền thông phương Tây, chủ trương "tách rời" khỏi kinh tế Trung Quốc tiếp tục bị lên án là "thất bại", cho dù chính quyền Mỹ hiện tại không đi theo chủ trương này, còn Liên Âu cũng không hề có chủ trương như vậy. Bắc Kinh liên tục lên án phương Tây mưu đồ "tách rời" khỏi kinh tế Trung Quốc. Trung Quốc cũng thường đồng nhất chính sách "giảm thiểu rủi ro" hiện tại của phương Tây đối với Trung Quốc với chủ trương "tách rời" khỏi kinh tế Trung Quốc. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, "giảm thiểu rủi ro" là chính sách thông thường trong kinh doanh, chưa kể đến lý do an ninh quốc gia, và chính Bắc Kinh cũng đã ngầm thực thi chính sách "giảm thiểu rủi ro" trước phương Tây từ hơn mười năm nay, đặc biệt với chính sách "Made in China 2025".

Chỉ trích chính sách "giảm thiểu rủi ro" của phương Tây với Trung Quốc phải chăng là một cách nhắc lại lập trường của Bắc Kinh ? Một cách để làm giảm ý nghĩa các nỗ lực của chính quyền các nước phương Tây trong việc thực thi chính sách "giảm thiểu rủi ro" với Trung Quốc, vốn không hề dễ dàng ? Hay nhằm gieo rắc tâm lý "chủ bại" trong các xã hội phương Tây trong quan hệ với Trung Quốc ?... Có nhiều câu hỏi đặt ra về vấn đề này.

Chiến tranh Ukraine : Chuyến công du CChâu Âu lần thứ hai của đặc sứ Trung Quốc

Hồi tháng 5/2023, trước thềm cuộc phản công chống Nga của quân đội Ukraine, Trung Quốc cử đến Châu Âu đặc sứ tìm "giải pháp chính trị" cho cuộc chiến tranh tại Ukraine. Vòng công du đầu tiên của đặc sứ Lý Huy (Li Hui), nguyên đại sứ Trung Quốc tại Nga, phụ trách các vấn đề Á - Âu, không mang lại kết quả. Vào dịp cuộc xâm lăng Ukraine của Nga bước sang năm thứ ba, Bắc Kinh một lần nữa cử đặc sứ Lý Huy đi Châu Âu.

Ngày 04/03, người đứng đầu khu vực Đông Âu và Trung Á của ngành ngoại giao Châu Âu, Michael Siebert, và người phụ trách khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, Niclas Kvarnström, đã gặp đặc phái viên Lý Huy tại Bruxelles. Theo thông tin trên trang mạng của ngành Ngoại Giao Liên Âu, hai bên đã thảo luận về cuộc chiến tranh "bất hợp pháp" của Nga chống Ukraine, và phương thức thúc đẩy giải pháp hòa bình "công bằng và bền vững". Liên Âu nhấn mạnh, "các nguyên tắc của Hiến chương Liên Hiệp Quốc", "chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine phải là nền tảng cho bất kỳ giải pháp cuối cùng nào". Bruxelles cũng kêu gọi Bắc Kinh có các hành động hiệu quả nhằm ngăn chặn xuất khẩu sang Nga "các mặt hàng lưỡng dụng quân sự - dân sự" cùng công nghệ tiên tiến, để phục vụ cho cỗ máy chiến tranh của Nga.

Ngày 06/03, thứ trưởng ngoại giao Ba Lan Wladyslaw T. Bartoszewski đã tiếp đặc phái Trung Quốc Lý Huy. Tương tự như Liên Âu, chính quyền Ba Lan kêu gọi Trung Quốc "không cung cấp bất kỳ hỗ trợ chính trị, kinh tế và quân sự nào cho Nga với tư cách là kẻ tiến hành cuộc xâm lược" chống Ukraine, đồng thời phản đối quan điểm biện minh cho hành động gây hấn của Nga nhân danh cái gọi là "những lo ngại về an ninh chính đáng", lập luận mà Bắc Kinh đã nhiều lần đưa ra.

Hơn hai năm kể từ khi Nga mở màn cuộc xâm lăng Ukraine, ít tuần sau khi Bắc Kinh và Moskva khẳng định quan hệ đối tác "không giới hạn", các nước Châu Âu không đặt nhiều hy vọng vào vai trò trung gian của Trung Quốc, và tiếp tục cảnh giác với nguy cơ Bắc Kinh ngầm gia tăng các hỗ trợ quân sự cho Nga. Trong loạt trừng phạt hồi tháng trước, lần đầu tiên Châu Âu nhắm vào các công ty Trung Quốc, bị cáo buộc tiếp tay cho Nga.

Biển Đông : Tổng thống Philippines không nhân nhượng "một ly lãnh thổ nào" cho Trung Quốc

Biển Đông nóng thêm trong tuần qua, đặc biệt với hành động tấn công của tàu Hải cảnh Trung Quốc nhắm vào tuần duyên Philippines. Tổng thống Philippines khẳng định sẽ không nhân nhượng Trung Quốc. Tường trình của thông tín viên Juliette Pietraszewski từ Kuela Lumpur :

"Chỉ trong một thời gian rất ngắn, các hình ảnh về vụ va chạm giữa hai con tàu đã lan truyền trên mạng xã hội. Đứng sau các thông tin này là người phát ngôn của lực lượng Tuần duyên Philippines, người đã công khai tố cáo Hải cảnh Trung Quốc "đã có các hành động vô trách nhiệm và phi pháp". Về phần mình, Bắc Kinh Trung Quốc cáo buộc Manila đã "cố tình đâm vào" tàu Trung Quốc.

Các đụng độ lại xảy ra gần rạn san hô Bãi Cỏ Mây, thuộc quần đảo Trường Sa, nơi thường xuyên là điểm đối đầu giữa hai nước.Bắc Kinh đòi hỏi chủ quyền với gần như toàn bộ Biển Đông. Yêu sách của Trung Quốc, xâm phạm các vùng đặc quyền kinh tế quốc gia, bị nhiều nước trong khu vực phản đối. Năm 2016, Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực La Hay, không thừa nhận các đòi hỏi chủ quyền của Trung Quốc.

Tổng thống Philippines, Ferdinand Marcos Junior, đã cam kết thực hiện chính sách xích lại gần với người Mỹ. Tham dự một diễn đàn những ngày gần đây tại Úc, tổng thống Philippines nhấn mạnh đến những căng thẳng giờ đây đã trở thành điều gần như thuyền xuyên tại Biển Đông. Ông nói : "Philippines hiện đang ở tuyến đầu cuộc chiến chống các hành động gây tổn hại đến hòa bình khu vực.Tôi sẽ không cho phép bất kỳ thế lực nước ngoài nào xâm chiếm dù chỉ một ly lãnh thổ có chủ quyền của chúng tôi".

Lập cầu cảng ở Gaza không thông qua Israel : Thủ tướng Netanyahu bị Mỹ ''sỉ nhục''

Chiến tranh Israel chống Hamas tại Gaza đã kéo dài 5 tháng. Bất chấp các nỗ lực của cộng đồng quốc tế, Israel không chấp nhận ngừng bắn. Một nửa dân cư Gaza có nguy cơ chết đói. Chính quyền Mỹ gia tăng áp lực lên đồng minh Israel. Hôm 07/03, tổng thống Biden ra lệnh cho quân đội xây cầu cảng để đưa hàng viện trợ đến vùng lãnh thổ Palestine, mà không cần thông qua Tel Aviv. Tổng thống Mỹ lần đầu tiên gần như trực tiếp lên án Israel, khi nhắc lại con số 30.000 thường dân Palestine thiệt mạng, do Hamas - mà Hoa Kỳ coi là tổ chức khủng bố - đưa ra.

Thông tín viên Michel Paul tường trình từ Jerusalem :

"Lập ra một cảng biển tạm thời hoàn toàn không phải là ý tưởng mới, và chính quyền Mỹ cũng đã nhấn mạnh là việc xây dựng cầu cảng này cũng sẽ phải mất nhiều tuần lễ. Nhưng tại Israel hiện tại, người ta đặc biệt chú ý đến việc tổng thống Mỹ đổi giọng (hoặc sự đổi giọng của tổng thống Mỹ).

Dự án lập cầu cảng này sẽ được tiến hành phối hợp với Israel về những gì liên quan đến an ninh, nhưng Mỹ sẽ không tham khảo trước ý kiến của chính quyền Israel. Tổng thống Mỹ đã nhấn mạnh : "Viện trợ cho Gaza không thể được coi là một "món hàng trao đổi".

Các nhà bình luận tại Israel chú ý đến việc, đây là lần đầu tiên tổng thống Joe Biden đưa ra nhận định về số lượng nạn nhân Palestine, căn cứ trên số liệu mà bộ Y Tế Hamas công bố. Vào thời điểm đầu xung đột, tổng thống Mỹ đã từng bày tỏ hoài nghi về mức độ chính xác của con số này. Giờ đây ông tuyên bố : "Hơn 30.000 người Palestine bị giết hại, và đa số họ không phải là thành viên của tổ chức Hamas".

Lập trường mới nói trên của nước Mỹ, được nhiều người ở đây, đặc biệt là đối lập Israel, xem như là một sự lăng nhục thực sự đối với thủ tướng Israel Benyamin Netanyahu".

Giảm ăn thịt để hãm biến đổi khí hậu : Thái độ của người dân Texas

Chăn nuôi chịu trách nhiệm 12% của lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính khiến Trái đất bị hâm nóng, theo số liệu của FAO, cơ quan lương nông quốc tế. Người dân bang Texas, Hoa Kỳ, nghĩ sao về khả năng giảm ăn thịt để giúp hãm lại đà biến đổi khí hậu. Phóng sự của thông tín viên Thomas Harms từ Houston :

"Ở Montana, bang viễn Tây nước Mỹ, người ta ăn thịt đỏ từ 5 đến 6 ngày một tuần, dưới một chút là các bang Trung Tây và Texas, tiêu thụ thịt đỏ từ 3 đến 4 ngày một tuần, hoặc hơn nữa. Vì vậy, điều hiển nhiên là, trước cửa một siêu thị ở Houston, bang Texas, để trả lời cho câu hỏi "liệu bạn có muốn giảm lượng tiêu thụ thịt không, khi biết đến số liệu của FAO ?", Manuel người cuồn cuộn cơ bắp bật lại ngay : "Không, tôi đến đây chỉ để mua thịt"…

Với James, một khách hàng khác có bộ râu dài, mang áo phông của một câu lạc bộ bóng bầu dục Mỹ ở Texas, thì "chuyện này không thay đổi bất cứ điều gì. Tôi không tin vào những chuyện linh tinh người ta nói về khí hậu, cũng như kế hoạch mà FAO và các tổ chức khác đang cố gắng thúc đẩy". Nói rồi, James chui vào chiếc xe bán tải của mình.

Cô Connie thì không tin vào những con số này. Cô nói : "Tôi không nghĩ người ta có thể từ bỏ đơn giản như vậy. Tôi không nói rằng mọi người không muốn thay đổi, nhưng cần phải có những lý do chính đáng để thay đổi thói quen. Bạn đang nói với tôi về một con số 12% chẳng có nghĩa lý gì với tôi cả". 

Một người thanh niên khác ngập ngừng trước khi trả lời : "Điều này có ảnh hưởng đến chúng tôi không ? Có lẽ trong tương lai rất xa. Nhưng liệu tôi có nên ăn ít thịt hơn không ? Tôi không biết, tôi chỉ đang cố gắng giữ sức khỏe".

Cuối cùng Engie, người không muốn tiết lộ danh tính, nói với chúng tôi rằng gia đình cô ấy đang trong quá trình thay đổi chế độ ăn uống và từ bỏ giáo điều bất khả xâm phạm về việc cần phải ăn thịt hàng ngày".

Giảm tiêu thụ thịt giúp giảm bất công với phụ nữ

Một nghiên cứu của tổ chức nông lương của Liên Hiệp Quốc, công bố nhân ngày Quốc tế phụ nữ, nhấn mạnh là biến đổi khí hậu gây nhiều hậu quả cho phụ nữ hơn hẳn đàn ông. Nhiệt độ tăng cao gây thiệt hại thêm khoảng 37 tỉ đô la với phụ nữ. Một lý do chủ yếu là do phụ nữ là người làm việc nhiều hơn trên đồng ruộng, nơi chịu tác động mạnh của biến đối khí hậu. Giảm thói quen ăn thịt quá nhiều với một số tầng lớp xã hội được coi là biện pháp hữu hiệu giúp giảm biến đổi khí hậu, cũng là điều giúp giảm bất bình đẳng nam nữ.

Trọng Thành

Việt Nam muốn kiểm soát nội dung hơn lo ngại về bảo mật

Nhiều nước phương Tây cấm TikTok vì lo ngại lộ thông tin người dùng ; trong khi đó ở Việt Nam, mạng xã hội này có nguy cơ bị Chính phủ Hà Nội cấm vì lý do không kiểm soát được "nội dung chống Đảng, Nhà nước". 

Logo ứng dụng TikTok. Ảnh minh họa - Reuters

Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, ông Lê Quang Tự Do, hôm 27/5, phát biểu nhấn mạnh rằng nếu nền tảng mạng xã hội này không hợp tác với Chính phủ Việt Nam trong việc giải quyết các nội dung bị nhà nước cho là xấu, độc thì công ty này sẽ bị cấm hoạt động tại Việt Nam.

Đây không phải là lần đầu lãnh đạo Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử đe dọa cấm Tiktok. Hồi đầu tháng tư, ông này từng phát biểu rằng trước đây nền tảng TikTok có nội dung thuần túy về giải trí, nhưng từ năm 2022, trên TikTok xuất hiện nhiều nội dung chống phá Đảng, nhà nước. Cơ quan chức năng sẽ yêu cầu TikTok gỡ bỏ những nội dung này. 

Ngoài ra, Tiktok còn bị cho là lan truyền nhiều video có nội dung nhảm nhí, mê tín, gây ảnh hưởng đến trẻ em.

Một số TikToker đã bị xử lý như trường hợp TikToker Nờ Ô Nô bị phạt hành chính, buộc gỡ clip với lý do cố tình đăng tải clip gây sốc, lợi dụng người già để câu view. Hoặc Công an Quảng Ngãi xử phạt năm triệu đồng đối với TikToker "V.P" vì đăng tải thông tin bị cho là xúc phạm uy tín, danh dự của lực lượng Cảnh sát cơ động.

Hiện, TikTok đang bị một đoàn liên ngành các Bộ, bao gồm Bộ Thông tin và truyền thông, Bộ Công an, Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh… thanh tra toàn diện kể từ ngày 15/5.

Trong một tuyên bố với trang báo mạng Rest of World, TikTok cho biết họ hoan nghênh cơ hội được lắng nghe và để giải quyết bất kỳ mối quan ngại nào, cũng như chia sẻ những tiến bộ mà TikTok đã đạt được tại Việt Nam trong bốn năm qua.

RFA đã gởi email cho TikTok Việt Nam vào hôm 30/5 để hỏi về kết quả, cũng như quan điểm của TikTok về những cáo buộc của chính phủ Việt Nam, nhưng chưa nhận được câu trả lời.

Chỉ kiểm soát nội dung

Nhận định về đợt kiểm tra này đối với TikTok, chuyên gia về công nghệ thông tin, ông Hoàng Ngọc Diêu, từ nước Úc, cho rằng lời đe dọa lần này đối với TikTok là cho thấy chính quyền Việt Nam muốn kiểm soát toàn diện nội dung trên không gian mạng : 

"Từ trước đến giờ và Nhà nước Việt Nam vẫn muốn kiểm soát tất cả các mạng xã hội cho nên điều gì họ không kiểm soát được thì họ sẽ cấm hoặc đòi hỏi phải làm sao để hợp ý của họ.

Cái chuyện cấm TikTok nó cũng rơi vào cùng một dạng giống như hồi trước là họ muốn kiểm soát Facebook hoặc là YouTube hay là tất cả các mạng xã hội khác".

Số người dùng TikTok tại Việt Nam trong năm 2022 được hãng DataReporter chuyên theo dõi các mạng xã hội quốc tế thống kê khoảng 50 triệu người, tăng hơn gấp đôi từ năm 2021, và đang trên đà vượt qua số người dùng Facebook và YouTube ở Việt Nam.

Một nhà hoạt động về quyền riêng tư, bảo mật trên không gian mạng, hiện đang ở trong nước, yêu cầu được giấu danh tính vì lý do an toàn, nói với RFA rằng TikTok hiện đang là mạng hội được giới trẻ sử dụng rất nhiều. Bất cứ một video nào lạ, độc đáo đều có thể trở thành xu hướng trong tích tắc, được hưởng ứng, lan truyền nhanh chóng và có khi tạo ra hiệu ứng đám đông :

"Nếu đọc báo chí thì thấy rằng chính quyền Việt Nam họ chỉ không hài lòng TikTok về vấn đề nội dung mà thôi. Vì vậy, điều mà chính phủ quan tâm là kiểm soát nội dung chứ không phải là các nguy cơ bảo mật khác".

Cũng theo Rest of World, Chính phủ Việt Nam sử dụng phần mềm giám sát độc quyền, được phát triển để sàng lọc nội dung trên mạng xã hội. Tuy nhiên, phần mền này đang gặp khó khăn trong việc xử lý các nội dung là video ngắn.

Không quan tâm đến bảo mật

Công ty mẹ của TikTok là ByteDance, một công ty công nghệ internet đa quốc gia của Trung Quốc có trụ sở tại Bắc Kinh. TikTok đã bị chỉ trích trên toàn cầu vì một loạt cáo buộc liên quan đến vấn đề truy cập dữ liệu, bảo mật và sự ảnh hưởng chính trị của Trung Quốc.

Các nước như Mỹ, Canada, Úc, New Zealand, Ấn Độ, Đài Loan và nhiều thành viên Châu Âu đã ra lệnh cấm nhân viên chính phủ cài đặt ứng dụng này trên thiết bị điện tử với lý do lo ngại về an ninh mạng, quyền riêng tư và thông tin sai lệch.

Nhà hoạt động giấu tên cho biết trong khi các nước phương Tây cấm TikTok bởi lý do an ninh, bảo mật thì Việt Nam là ngược lại, chính phủ chỉ muốn nhắm vào các nội dung chống chính phủ mà thôi : 

"Nhà nước không đề cập tới nguyên do vi phạm quyền riêng tư của người dùng như thu thập thông tin trái phép… như ở hầu hết các nước phương Tây cấm Tiktok. Ở Việt Nam, họ cấm là vì không quản lý được nội dung trên TikTok".

Theo ông Hoàng Ngọc Diêu, có sự khác biệt rõ rệt giữa lệnh cấm TikTok của các nước phương Tây so với lệnh cấm của Việt Nam. Ông nói, ở những nước phương Tây, đối với những lệnh cấm đoán như vậy là dựa vào bằng chứng khoa học và chỉ cấm đối với nhân viên chính phủ mà thôi. Ông nói nếu như mà chính phủ Việt Nam cũng dựa trên những căn bản như Úc, Anh, Mỹ… họ chỉ có thể cấm trong môi trường chính phủ, cấm nhân viên chính phủ sử dụng hoặc cài ứng dụng TikTok trên những thiết bị của chính phủ vì mục đích an ninh quốc gia thì nghe hợp lý. 

TikTok liệu có hợp tác ?

Báo cáo minh bạch của TikTok cho thấy họ đã chủ động xóa năm triệu video của những người làm sáng tạo nội dung chỉ trong nửa đầu năm 2022 vì chứa ảnh khỏa thân, bắt nạt và quấy rối.

Theo Rest of World, tỷ lệ TikTok xóa video theo yêu cầu của chính phủ Việt Nam là khá cao so với tiêu chuẩn quốc tế. Để so sánh, tại Hoa Kỳ, TikTok chỉ gỡ bỏ một video và chín tài khoản theo yêu cầu của chính phủ.

Nhà hoạt động giấu tên cho biết có rất nhiều dấu hiệu cho thấy TikTok sẽ tuân theo yêu cầu kiểm duyệt từ chính phủ Việt Nam : 

"Tôi nghĩ là Việt Nam chỉ hù dọa vậy thôi chứ TikTok rồi cũng sẽ đáp ứng theo yêu cầu thôi. Sắp tới TikTok sẽ siết chặt hơn các nội dung nói xấu đảng và nhà nước ; Còn nhà nước cũng sẽ "mắt nhắm mắt mở" cho qua các nội dung đơn thuần vi phạm quy tắc động đồng khác trên TikTok.

Hơn nữa, TikTok có đặt máy chủ ở Việt Nam, việc cấm như vậy sẽ gây thiệt hại lớn cho TikTok và khí đó có thể họ sẽ nhờ tới chính phủ Trung Quốc can thiệp.

Cho nên tôi nghĩ chính phủ Việt Nam cũng không quá mạnh tay với TikTok đâu, rồi cũng sẽ thoả thuận được thôi".

Đồng quan điểm, ông Hoàng Ngọc Diêu cũng cho rằng TikTok sẽ dễ dàng chấp nhận yêu cầu kiểm duyệt của nhà nước Việt Nam, hơn là Facebook và YouTube :

"Tiktok là một công ty của Trung Quốc, tin là khả năng TikTok sẽ làm theo ý muốn của chính quyền Việt Nam rất là cao.

Công ty của Trung Quốc có thể nó sẽ chấp nhận một số các điều khoản của Việt Nam dễ dàng hơn là Facebook hay là YouTube bởi vì Facebook hay Youtube nó còn bị giới hạn bởi các luật của Hoa Kỳ cho nên nó không thể vượt ra khỏi khuôn phép đó để làm thỏa mãn các quốc gia khác trên thế giới".

Nguồn : RFA, 31/05/2023