Có phải câu chuyện tập trung quyền lực Trung Quốc là bài học cho Việt Nam ?

Đến nay, chính trường Việt Nam đặt ra một câu hỏi mang tính thực tiễn đối với chính Đảng cộng sản Việt Nam và bản thân nền xã hội : tập trung quyền lực cá nhân là lâu dài hay ngắn hạn ?

Tập Cận Bình và Nguyễn Phú Trọng nâng ly chúc mừng tình đồng chí giữa hai Đảng cộng sản - Ảnh minh họa

Khi là lâu dài, thì hệ quả sẽ như thế nào ? Và nếu ngắn hạn thì tương lai chính trị Việt Nam có thể diễn biến ra sao ? Vai trò của ông Nguyễn Phú Trọng sẽ thế nào ?

Câu hỏi trên sẽ giải quyết luôn câu hỏi về việc, có hai không việc tách hai chức danh (Chủ tịch nước, Tổng bí thư) sau kỳ Đại hội Đảng vào năm 2021 ?

Trong câu chuyện của CNBC vào ngày 28/9 bàn về quyền lực của Tập Cận Bình đã diễn đạt rằng : Trung Quốc đạt những cơ hội và thách thức thông qua tập trung quyền lực tối đa vào tay một người.

Vào tháng 3/2018, Hiến pháp Trung Quốc loại bỏ giới hạn nhiệm kỳ cho Chủ tịch nước, và kết quả, Tập Cận Bình có thể nắm giữa ba vai trò quan trọng ở đất nước này, ít nhất cho đến năm 2027, bao gồm Tổng bí thư Đảng cộng sản Trung Quốc, Chủ tịch Nhà nước Trung Quốc, và Chủ tịch Quân ủy Trung ương Giải phóng Quân Trung Quốc.

Tập Cận Bình về mặt lý thuyết lẫn thực tế đã trở thành một ông vua, ngồi cạnh Mao Chủ tịch.

Điều tích cực mà tập trung quyền lực mang lại cho Tập Cận Bình là chiến dịch chống tham nhũng đã tăng tốc và thu được những thăng lợi đáng kể. 1,5 triệu quan chức Trung Quốc bị trừng phạt.

Vào ngày 1/10 tới, Trung Quốc sẽ có quyền tự hào về thành quả chấn chỉnh Đảng dưới bàn tay quyền lực của ‘Tập Cận Bình vĩ đại’, và các biểu ngữ lẫn chương trình kỷ niệm 70 năm ra đời của nhà nước Cộng sản Trung Quốc được CNBC diễn giải là, ‘vừa vừa thể hiện sức mạnh quốc gia vừa là phương tiện để nhấn mạnh sự lãnh đạo cá nhân vô song, quyết đoán của Tập’.

Trong ngày diễn ra kỷ niệm thành lập nước, các nhân vật nhạy cảm bị gác cửa hoặc dẫn đi nơi khác ; máy bay, bóng bay, chim bay sẽ ‘tạm dừng hoạt động’. Và một số thành phố của Trung Quốc đang cấm các quan chức tiêu thụ rượu trong thời gian diễn ra cuộc diễu bình.

Tuy nhiên, Trung Quốc dưới bàn tay của ‘Tập đại đế’ lại đối mặt với những vấn đề khó khăn : già hóa dân số, nền kinh tế chậm lại, các cuộc biểu tình ở Hồng Kông tiếp tục, Mỹ tăng cường hỗ trợ cho chủ quyền của Đài Loan trước cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 1/2020 và sự thiếu hiệu quả không thể tránh khỏi trong kiểm soát của đảng.

Tập quyền lực, nhưng lại trở thành người dễ bị tổn thương, khi những vấn đề không thể lường trước được đang ập tới Trung Quốc.

Elizabeth cho CNBC biết : sự kiểm soát đảng quá nhiều với bàn tay quyền lực của Tập đã góp phần trì trệ kinh tế Trung Quốc. Hay củng cố kiểm soát nhà nước trong nền kinh tế khiến khu vực kinh tế tư nhân trở nên kém năng động hơn, làm gia tăng các mối nghi ngờ ở khối doanh nghiệp FDI, khi mà sự thâm nhập sâu rộng của đảng vào hoạt động kinh doanh của Trung Quốc đã khiến cho tất cả các công ty Trung Quốc trở thành vũ khí mở rộng của Đảng Cộng sản.

Đó là câu chuyện của Trung Quốc, còn Việt Nam thì sao ?

Mới đây, The Diplomat đăng tải một nhận định của David Hutt về sức khỏe của Tổng bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng. Bài viết mô tả vai trò đáng kinh ngạc của sức khỏe nhà lãnh đạo này, trong hoạt động nâng cấp quan hệ với Mỹ, và trong giữ trật tự nội bộ Đảng cộng sản Việt Nam không rơi vào tình trạng bất ổn định.

Cũng giống như Tập, ông Trọng nhận trong tay ‘quyền lực tối đa’ với ba chức vụ tương đương, và hàng loạt quan chức cao cấp phải hầu tòa và vào tù vì những hành vi tham nhũng trước đó. Ông Trọng cũng tăng cường vai trò đảng trong nền kinh tế, bao gồm khuyến khích thành lập chi bộ đảng trong các cơ sở kinh tế tư nhân.

Điểm khác, có vẻ như là cách nhìn của ông Trọng đối với nền kinh tế tư nhân, khi vào tháng 5, trong phát biểu khai mạc Hội nghị T.Ư 10 (khóa XII), ông đã tuyên bố, 'đừng kỳ thị kinh tế tư nhân, và nơi nào làm tốt thì phải phong danh hiệu anh hùng.' Và thời kỳ hiện nay, nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng khá tốt so với thời kỳ của nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Tổng bí thư Nông Đức Mạnh.

Chiến lược ôm ấp ‘kinh tế tư nhân’ được hiểu như sắp xếp lại vai trò trọng yếu của các thành phần kinh tế theo thời cuộc, và đảm bảo một nền kinh tế hiệu quả, nhằm nạp thêm ngân khố trong tình trạng kiệt quỹ sau năm 2016.

Việt Nam cũng không có vấn đề mà Trung Quốc gặp phải, thậm chí thương chiến Trung – Mỹ còn góp phần đẩy khối doanh nghiệp FDI sang Việt Nam. Đối với các cảnh báo của Tổng thống Donald Trump, Việt Nam linh động giải quyết bằng 5 tỷ USD để mua hàng hóa của Mỹ nhằm xóa gánh nặng thâm hụt thương mại giữa hai quốc gia.

Thế nhưng, dưới bàn tay chỉ đạo của ông Nguyễn Phú Trọng, đó là sự cân đối hài hòa các lợi ích trong tổng thể nhóm người cầm quyền, và việc tranh giành quyền lực không diễn ra. Tuy nhiên, đúng như David Hutt nhận định, sức khỏe yếu đi của người đứng đầu Đảng và Nhà nước Việt Nam sẽ khiến chính trị Việt Nam mất tính ổn định lẫn cơ hội cho quốc gia.

Một là, nâng cấp quan hệ Mỹ-Việt thiếu vắng người đứng đầu. Và hai là, phát sinh nhu cầu chiếm giữ quyền Chủ tịch nước kiêm Tổng bí thư trong nhóm nhân vật chính trị hàng đầu của Việt Nam, vì ai cũng thể hiện nhu cầu được ‘thăng cấp’ trong chính trị.

Nền chính trị Việt Nam ổn định ở quyền lực cá nhân tuyệt đối sẽ trở nên tổn thương bởi sức khỏe của người nắm quyền lực đó.

Bản thân một nền chính trị từ chối ‘cá nhân hóa quyền lực’ cũng sẽ lúng túng trước câu chuyện liên quan đến tách hay vẫn giữ kiêm nhiệm hai chức danh Chủ tịch nước và Tổng bí thư ? Bởi lẽ, sự kiêm nhiệm đem lại quyền lực theo quy trình để giải quyết nhanh gọn các vấn đề liên quan đến tham nhũng, nhưng kéo đi lâu dài là điều mà bản thân các chính trị gia nằm trong Bộ chính trị khó chấp nhận được. Một ‘lãnh tụ Hồ Chí Minh’, hay ‘nhà lãnh đạo Lê Duẩn’ dường như là quá đủ, đặc biệt ông Lê Duẩn và quyền lực tối đa nắm trong tay với những hệ lụy kinh tế là một bài học không nhỏ đối với Đảng cộng sản Việt Nam.

Trong ngắn hạn, nền chính trị Việt Nam vẫn bất ổn trong màng phủ ổn định, và ông Nguyễn Phú Trọng buộc phải ‘gồng gánh’ và kéo dài sức khỏe ‘ổn định’ cho đến khi Đại hội sắp tới (2021) diễn ra thành công tốt đẹp. Đồng thời từ đây đến khi Đại hội diễn ra, ông Nguyễn Phú Trọng phải quyết định chính chức danh kiêm nhiệm, hoặc tách ra để cuộc chiến chống tham nhũng giảm bớt sức răn đe, hoặc tiếp tục nhập vào và kỳ vọng một nhà lãnh đạo kế nhiệm ‘tài và đức’. Nhưng ở vế hai, để tìm ra một người ‘tài đức’ trong hệ thống bầu bán theo mô hình ủy nhiệm trong đảng (thay vì trong dân), thì rất khó để tìm ra một người có tầm nhìn và định hướng như thế.

Việc duy trì thành tựu chống tham nhũng nếu tách lại hai chức danh như cũ, nếu dựa trên Bộ quy tắc mới được cung bố gần đây (Quy định 2015/2019 về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền), thì tính răn đe có giới hạn, bởi từng có nhiều bộ quy tắc được ban ra bởi Đảng cộng sản Việt Nam và Nhà nước Việt Nam, nhưng hầu hết, bằng cách này hay cách khác, trở nên vô hiệu với đội ngũ cán bộ sơ-trung-và cao cấp.

Hệ thống quyền lực độc tôn đưa đến suy thoái độc tôn.

Trong khi đó, những thụ hưởng từ thương chiến Mỹ - Trung, nguồn dân số ‘vàng’… có thể dễ dàng bị đánh mất nếu như chính trị Việt Nam không nhạy bén theo thời cuộc.

An Viên

Nguồn : VNTB, 30/09/2019

Tình hình Biển Đông hiện nay đang xuất hiện ba xu hướng : Trung Quốc tăng cường xâm lấn chủ quyền của Việt Nam ; Hà Nội lúng túng ; và người dân Việt phần lớn bày tỏ sự lãnh đạm.

Gấu sao Trung Quốc độc chiếm Biển Đông - Tranh biếm họa

Trung Quốc và an ninh năng lượng dầu khí

Vào ngày 22/9, Global Times xuất bản nội dung bài viết, cho biết thành công của một tập đoàn năng lượng nước này trong làm chủ công nghệ để tìm kiếm, thăm dò dầu khí nước sâu ở Biển Đông. Tập đoàn dầu khí ngoài khơi quốc gia Trung Quốc (CNOOC), đã thiết lập một lý thuyết về tích tụ khí đốt tự nhiên ở vùng nhiệt độ và áp suất cao của lưu vực Ying-qiong, một khu vực khí mới được phát hiện ở vùng biển gần đảo Hải Nam.

Bài viết dẫn lời ông Lin Boqiang, Giám đốc trung tâm nghiên cứu kinh tế năng lượng Trung Quốc tại Đại học Hạ Môn, ca ngợi những bước đột phá là một đóng góp quan trọng cho an ninh năng lượng và phát triển kinh tế và xã hội của Trung Quốc.

Lin Boqiang khẳng định, phát triển công nghệ khai thác biển ở Biển Đông là một trong những giải pháp khả thi để giải quyết cuộc khủng hoảng năng lượng và đảm bảo an ninh năng lượng trong tương lai.

Như vậy, những tiến triển trong công nghệ thăm dò của Trung Quốc có thể trở thành một trong những nền tảng cơ sở để Bắc Kinh tiến tới thăm dò và khai thác dầu khí mở rộng tại vùng Biển Đông. Và điều này, cùng với đẩy mạnh hiện đại hóa quốc phòng đã khiến vùng Bãi Tư Chính trở nên phức tạp hơn lệ thường.

Trong một thông tin có liên quan, Alexia Frangopoulos trong một bài viết trên Harvard Politics, cho biết, Trung Quốc đang tiến hành hiện đại hóa nhanh quân đội như là một bước tiến nhanh đạt được tham vọng bá quyền của nước này. Ngoài hạm đội tàu ngầm, Bắc Kinh sở hữu hành lang dài 5.000km, với hàng trăm ICBM hạt nhân.

Năm 2019, ngân sách quốc phòng hàng năm của Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc là 177,5 tỷ USD, tăng 7,5% so với ngân sách quốc phòng năm ngoái. Trung Quốc đang phân bổ số tiền ngày càng tăng cho các chương trình và sáng kiến làm tăng số lượng và chất lượng vũ khí quân sự. Bộ Quốc phòng Trung Quốc tuyên bố rằng một trong những phát triển gần đây nhất của nước này chính là tàu khu trục tên lửa dẫn đường Type 055 mới - gần giống với tàu khu trục biển của Washington.

Ngoài ra, PLA đang phát triển kho dự trữ vũ khí hạt nhân. Dean Cheng, một chuyên gia trong quân đội Trung Quốc trong một cuộc phỏng vấn với HPR rằng lực lượng ICBM của Trung Quốc hiện đang rất hạn chế, ở ngưỡng 50. Nhưng có những báo cáo cho thấy Trung Quốc đang đẩy mạnh chương trình hiện đại hóa để mở rộng số lượng vũ khí hạt nhân mà nó khai thác.

Vào tháng 4/2017, Bắc Kinh tuyên bố rằng một trong những tàu sân bay của nước này đã đạt đến giai đoạn thử nghiệm cuối cùng, và hai chiếc tương tự đang được sản xuất. Điều đó sẽ mang lại cho Trung Quốc tổng cộng bốn tàu sân bay vào năm 2022.

Một phần lý do của tiến trình quân sự hóa PLA là nhằm duy trì quyền lực ở Biển Đông.

Biển Đông là con đường trung gian nối kết Bắc Kinh với châu Phi và Âu châu, và nước này có hơn 40% lượng hàng hóa thương mại được vận chuyển qua khu vực này. Đây cũng là tuyến đường giúp Bắc Kinh nhập dầu vào Trung Quốc, với hơn 80% lượng dầu nhập khẩu.

Biển Đông không chỉ hỗ trợ thương mại - nó cung cấp một nguồn tài nguyên quý giá mới như khí đốt và dầu mỏ. Các nhà khoa học ước tính rằng có từ 11 đến 22 tỷ thùng dầu dưới biển.

Trung Quốc phát triển lực lượng hải quân, nhằm mục đích kiểm soát phần còn lại của Biển Đông.

Trong khi đó, Mỹ với vai trò trở lại ở Châu Á – Thái Bình Dương đã tìm cách duy trì các căn cứ quân sự ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và Singapore. Căn cứ hải quân Singapore, nằm cạnh bờ Biển Đông, đảm bảo Mỹ duy trì một vị trí thường trực trong khu vực, ngăn chặn tốc độ mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc. Nước này cũng có căn cứ tương tự tại Nhật Bản, nơi có 54.000 quân đồn trú.

Quay trở lại với vấn đề hiện đại hóa quân đội Trung Quốc. Vào năm 2017, Tập Cận Bình cam hiện đại hóa quân sự vào năm 2035. Đến năm 2050, Tập mong đợi một quân đội có khả năng chiến thắng các cuộc chiến tranh trên nhiều mặt trận, đặc biệt là thông qua công nghệ quốc phòng.

Trung Quốc đang tiến dần hoạt động ra phía Bắc ?

Trong khi đó, theo Dự án Đại sự ký Biển Đông, nhóm Hải Dương Địa Chất 8 thì vẫn đang đan áo sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam như thường lệ, và đang dịch dần lên hướng bắc. Điều này càng gia cố quan điểm, Bắc Kinh đang tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu bất ổn và Biển Đông là khu vực được lựa chọn. Và những diễn biến ở Bãi Tư Chính với hoạt động của nhóm tàu Hải Dương Địa Chất 8 càng đưa Hà Nội vào thế khó xử. Tính đến thời điểm hiện nay, ngoài những phản đối về mặt ngoại giao có liên quan, với mức độ ‘mạnh mẽ’ hơn so với trước đó (bao hàm yêu cầu Trung Quốc tôn trọng chủ quyền Việt Nam ở Biển Đông của Phó Thủ tướng Việt Nam - Vũ Đức Đam), Hà Nội vẫn chưa cho thấy những động thái kế tiếp.

Ông Nguyễn Phú Trọng, người đứng đầu tổ chức Đảng cộng sản Việt Nam, và Nhà nước Việt Nam vẫn giữ 'quyền im lặng' cho đến hiện nay.

Facebooker Ngọc Trần bày tỏ : chính quyền Việt Nam đang được đưa vào thế khó xử, bởi chính chính sách đu dây của mình. Chính sách đã khiến cho Mỹ và các quốc gia Tây phương trở nên dè dặt trong hợp tác trong những trường hợp mà chủ quyền quốc gia bị xâm phạm.

Quan điểm của Ngọc Trần phản ánh quan điểm chung của người dân, đặc biệt là giới trí thức Việt Nam hiện tại, đó là Việt Nam đang cô đơn trên mặt trận quốc tế, nơi mà Việt Nam không có một đồng minh thực tế hỗ trợ mình trước mối đe dọa của Bắc Kinh. Những đồng minh truyền thống như Nga, Cuba,… thực sự ‘vô dụng’ trong trường hợp này, khi một ‘cường quốc lỗi thời’ như Nga chỉ thuần túy là con buôn vũ khí, còn Cuba – người anh em thân thiết Tây Bán Cầu vẫn chật vật với nền kinh tế yếu ớt, và tiếng nói không có trọng lượng trên trường quốc tế. Còn đối với những quốc gia lên tiếng mạnh mẽ nhất như Úc, Nhật, Mỹ, Anh,… lại là những quốc gia chưa bao giờ được Hà Nội coi là đồng minh. Và đó là lý do vì sao, chuyến thăm lịch sử của Thủ tướng Úc Scott Morrison đến Hà Nội, vấn đề Biển Đông chỉ thể hiện qua tuyên bố mang tính chung chung, và cái tên Trung Quốc đã không được nhắc đến. Bắc Kinh – đồng minh của Hà Nội trong quá khứ, mối quan hệ đặc biệt trong cấp độ ngoại giao của Việt Nam, và quốc gia đồng ý thức hệ lại đang gia tăng ‘quấy rối, xâm lấn’ chủ quyền quốc gia của Việt Nam.

Điều đáng báo động hơn cả những đe dọa từ bên ngoài là vấn đề cảm xúc của xã hội Việt Nam về sự kiện nay. Khi dư luận Việt Nam cũng thể hiện sự lãnh đạm với sự kiện Bãi Tư Chính, một trong những biểu hiện liên quan đến điều này bao gồm lời kêu gọi nhà nước Việt Nam kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế và đẩy mạnh hợp tác quốc phòng với các nước có chung quyền lợi hợp pháp trên biển đông do trang Bauxite tiến hành đến nay chỉ thu hút được 9 tổ chức tham gia, và 683 cá nhân ký tên. Hiện tượng này được cho là đến từ phản ứng đối với những chính sách và chủ trương của Hà Nội trong ứng xử chủ quyền trước đó. Cụ thể là bưng bít về mặt thông tin liên quan đến tình hình Biển Đông và những hoạt động xâm lấn Biển Đông của Trung Quốc, và điều động lực lượng vũ trang, bán vũ trang trong trấn áp người biểu tình. Đó là lý do vì sao, một bài viết với nội dung rất bình thường của báo Tuổi Trẻ ngày 22/9, với tiêu đề ‘Cảnh Sảng, đừng ngụy biện nữa !’, lại được ‘hoan hô’ như một bài viết thẳng thắn bởi ‘công khai thông tin để người dân thấy bộ mặt thật của Trung Quốc’.

Phải chăng, Việt Nam đang chết dần bởi chính sách duy ý chí của mình về ngoại giao - quốc phòng, với chính sách ba không ? Và việc giữ gìn chủ quyền quốc gia vẫn dựa vào yếu tố mang tính thiếu bền vững - ‘đại cục quan hệ tốt đẹp’ ?

Nguyễn Hiền

Nguồn : VNTB, 24/09/2019

Liên minh với Trung Quốc và hệ lụy

Trước sức ép ngày càng ngông cuồng và trắng trợn của Trung Quốc đe dọa chủ quyền Việt Nam, nhà cầm quyền Việt Nam bây giờ không còn chỗ lùi nữa. Họ cần dứt khoát, cương quyết và cứng rắn hơn, đồng thời phải rạch ròi trong mối quan hệ với Trung Quốc. Đó là mối quan hệ vốn không dựa trên nền tảng vững chắc nào. Nó nhập nhằng giữa tình đồng chí, đồng ý thức hệ, tình anh em láng giềng mà chữ tình nào cũng chỉ là vờ vịt để lợi dụng lẫn nhau. Những thứ đó chỉ là lớp sơn cho ra vẻ bên ngoài mà cả hai phía đều tự biết. Về thực chất, nó là quan hệ thôn tính của kẻ mạnh đối với kẻ yếu, quan hệ hàm ơn và chịu ơn, quan hệ của một bên đầy tham vọng còn một bên thì cố trông chờ vào "thiện chí" hoặc ít ra thì cũng trông chờ vào sự có giới hạn về tham vọng của bên kia.

Mối quan hệ với Trung Quốc là quan hệ thôn tính của kẻ mạnh đối với kẻ yếu, quan hệ hàm ơn và chịu ơn

Kể từ khi Việt Nam bước vào thời kỳ độc lập tự chủ năm 939, quan hệ Việt Nam - Trung Quốc luôn luôn là quan hệ không bao giờ hữu nghị mà cao điểm là những cuộc chiến tranh xâm lược và đi liền là những cuộc kháng chiến chống xâm lược. Kết thúc của các cuộc chiến tranh ấy là cha ông ta đã chiến thắng và giữ vững bờ cõi. Cho đến giai đoạn cộng sản thì mối quan hệ này phức tạp hơn nhiều. Nó không đơn thuần và rạch ròi bởi khái niệm xâm lược và bị xâm lược nữa và xen vào đấy là một thứ chủ nghĩa quốc tế vô sản mơ hồ và dẫn đến sự nhập nhằng như vừa nhắc trên đây.

Trong các quốc gia cộng sản thì Trung Quốc là bẩn thỉu nhất, ghê tởm nhất nhưng quan hệ với Việt Nam lại sâu sắc nhất. Nó sâu sắc nhất so với các mối quan hệ của Trung Quốc với các nước cộng sản khác và với 13 nước láng giềng khác của Trung Quốc. Đây là mối quan hệ bất bình đẳng, chỉ trừ thời kỳ Lê Duẩn dám hiên ngang chống Trung Quốc và xác định dứt khoát Trung Quốc là kẻ thù trực tiếp và nguy hiểm nhất.

Cũng chính thời kỳ cộng sản, nước ta bắt đầu mất dần lãnh thổ và biển đảo : Mất những điểm cao và đất liền vùng biên, mất quần đảo đảo Hoàng Sa, một phần quần đảo Trường Sa, một phần Vịnh Bắc Bộ. Số phận của những hòn đảo ở Trường Sa do bộ đội Việt Nam đang canh giữ cũng rất mong manh, luôn bị Trung Quốc đe dọa sẽ đánh chiếm bất cứ lúc nào nếu Việt Nam không "biết điều". Còn bây giờ, nguy cơ trước mắt là Bãi Tư Chính.

Trong quan hệ với Trung Quốc, nhân dân Việt Nam không hề được lợi mà chỉ có thiệt hại. Đảng cộng sản Việt Nam sinh ra trên đất Trung Quốc, được Trung Quốc đào tạo giúp cán bộ, truyền bá kinh nghiệm và nuôi dưỡng. Có thể nói, nếu không có đảng cộng sản Trung Quốc thì sẽ không có đảng cộng sản Việt Nam. Vì vậy, họ chịu ảnh hưởng của đảng cộng sản Trung Quốc rất sâu sắc. Trong quan hệ, Đảng cộng sản Việt Nam tự nhận là em và tôn Trung Quốc làm anh.

Nếu có ân nghĩa thì chỉ có đảng cộng sản Việt Nam chịu ơn Trung Quốc chứ nhân dân Việt Nam thì không. Vì sao vậy ? Nếu không có sự giúp đỡ của Trung Quốc thì đảng cộng sản Việt Nam không thể tiến hành hai cuộc chiến tranh : chiến tranh chống Pháp và chiến tranh Nam - Bắc. Không có Trung Quốc, cũng sẽ không có cuộc cải cách ruộng đất đau lòng ở Việt Nam... Điều bao trùm nhất là nếu không có Trung Quốc thì sẽ không có chủ nghĩa cộng sản ở Việt Nam và đất nước ta giờ đây đã khác, không còn lẹt đẹt ở vũng trũng trong khu vực và thế giới.

Những lợi ích mà Đảng cộng sản Việt Nam có được từ sự giúp đỡ của Trung Quốc chỉ là những lợi ích hẹp hòi của một nhóm người trong đảng cộng sản Việt Nam. Nó không phải là lợi ích của nhân dân Việt Nam. Đó là quyền thống trị và những lợi ích được sinh ra từ đấy.

Nếu không có quan hệ sâu nặng với Trung Quốc, Trung Quốc không dễ gì bắt nạt được Việt Nam. Không phải bây giờ, Việt Nam mới "dọn nhà" đến làm láng giềng của Trung Quốc, không chỉ Việt Nam mới là làng giềng của Trung Quốc, không chỉ Việt Nam mới là nước nhỏ so với Trung Quốc và không phải quốc gia láng giềng nào cũng để Trung Quốc bắt nạt.

Tất cả luận điệu rằng Việt Nam là nước nhỏ, không ai chọn được láng giềng, rằng Trung Quốc nó mạnh lắm chống nó sao được... đều chỉ là ngụy biện. Cay đắng hơn, tôi từng nghe những luận điệu cho rằng lên tiếng bảo vệ chủ quyền của Tổ quốc là kích động chiến tranh hoặc sự nhân nhượng về chủ quyền của Tổ quốc là "đổi đất lấy hòa bình". Tôi biết những luận điệu ấy từ tuyên giáo mà ra và đã ăn vào não trạng của nhiều người Việt Nam.

Tất cả những gì mà nhân dân Việt Nam, đất nước Việt Nam đang phải chịu là hậu quả của việc những người dẫn dắt đất nước này trong gần 1 thế kỷ qua đã đi với ma quỷ. Đi với ma quỷ tất có ngày phải trả giá. Ta thường đọc những tin tức về các băng nhóm giang hồ thanh toán nhau. Tại sao chúng lại thanh toán nhau ? Vì chúng đã từng liên minh với nhau, dựa vào nhau để hành động, biết rõ sở trường sở đoản của nhau, nắm được bí mật của nhau và tất yếu là chán nhau. Có khi nào giang hồ tìm đến một người không quen biết để thanh toán ?

Tôi dùng từ "nhau" để chỉ mối quan hệ ngang hàng. Với quan hệ phụ thuộc như quan hệ Việt Nam - Trung Quốc còn tồi tệ hơn.

Đảng cộng sản Việt Nam lựa chọn thế nào ?

Trở lại câu chuyện ở Bãi Tư Chính. Ngày 18/9 vừa qua, Cảnh Sảng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc láo xược nói rằng, Trung Quốc có quyền chủ quyền và quyền tái phán đối với Bãi Tư Chính. Y yêu cầu Việt Nam dừng ngay lập tức dừng các hoạt động mà y gọi đã vi phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích của Trung Quốc.

Cho đến nay, phía Việt Nam chưa có ý kiến gì về phát ngôn của Cảnh Sảng.

Kể từ khi Trung Quốc chiếm đảo Gạc Ma của Việt Nam thì việc vi phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam ở bãi Tư Chính từ ngày 3/7/2019 đến nay là nghiêm trọng nhất và thể hiện quyết tâm cao nhất của Trung Quốc trong mưu đồ độc chiếm Biển Đông.

Lúc này cũng là lúc nhà cầm quyền Việt Nam đơn độc nhất khi thiếu vắng sự ủng hộ của người dân. Việc Trung Quốc thành lập thành phố Tam Sa dẫn đến các cuộc biểu tình vào tháng 12/2007 ở Hà Nội và Sài Gòn. Vụ Trung Quốc cắt cáp tàu Bình Minh dẫn đến hàng chục cuộc biểu tình vào mùa Hè năm 2011 tại Hà Nội và Sài Gòn. Vụ giàn khoan HD 981 xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam dẫn đến những cuộc biểu tình trên khắp cả nước vào Tháng 5/2014. Thế nhưng lần này, vụ Trung Quốc xâm phạm Bãi Tư Chính đã không có biểu tình xảy ra. Điều này nói lên người dân đã quay lưng với nhà nước trong vấn đề chủ quyền của đất nước, để "đảng và nhà nước lo" như họ thường nói.

Giờ đây, trước tham vọng và sức ép ngày càng gia tăng từ phía Trung Quốc, họ buộc phải đứng trước một sự lựa chọn. Hoặc là tiếp tục nhân nhượng, hoặc là phải dứt khoát trong quan hệ với Trung Quốc. Điều này đối với họ là vô cùng khó khăn. Một thứ quan hệ sâu nặng và phụ thuộc khiến họ không dám có một tư thế đàng hoàng, đĩnh đạc và ngang hàng.

Không phải bây giờ, những người cộng sản Việt Nam mới thấy được dã tâm của Trung Quốc. Họ đã biết từ rất lâu nhưng phải nín nhịn. Theo Diễn đàn Doanh nghiệp thì ông Lê Văn Cương nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Bộ Công an chỉ ra rằng, Trung Quốc đã 5 lần bán đứng Việt Nam.

Giờ đây, nhà cầm quyền phải lựa chọn, hoặc là nhân dân và Tổ quốc, hoặc là "tình hữu nghị viển vông" với Trung Quốc. Trong khi lựa chọn, họ cần lưu ý rằng, khi cố giữ cái tình hữu nghị ấy, họ cũng không thể yên thân.

Điều mà họ cần phải biết mà người Việt Nam ai cũng biết là, Trung Quốc đã giúp Đảng cộng sản Việt Nam rất nhiều trong hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chiến tranh Nam - Bắc nên họ phải chịu ơn. Trong khi đó, họ tuyên truyền đế quốc Mỹ xâm lược, đã gây bao nhiêu tội ác với nhân dân Việt Nam. Nhưng trớ trêu thay, giờ đây, gần như 100 % người Việt Nam (trừ họ) ghét Trung Quốc và coi Mỹ là người bạn tốt, cần nhất cho Việt Nam lúc này. Đấy là một nghịch lý, nghịch cảnh và đủ mọi thứ nghịch, chỉ có ở đất nước khốn khổ này.

Mâu thuẫn giữa hai đảng và hai nhà nước Việt Nam - Trung Quốc lên đến đỉnh cao nhất dẫn đến nổ ra cuộc chiến tranh biên giới 1979. Đó là cơ hội để Đảng cộng sản Việt Nam dứt khoát với Trung Quốc nhưng tiếc rằng điều đó đã không xảy ra mà sau đó lại dấn sâu vào quan hệ lệ thuộc Trung Quốc.

Bây giờ lại là một cơ hội nữa để đoạn tuyệt với Trung Quốc. Đảng cộng sản Việt Nam sẽ lựa chọn như thế nào ?

Nguyễn Tường Thụy

Nguồn : RFA, 23/09/2019 (nguyentuongthuy's blog)

"Chúng ta đã kiên trì, kiên quyết đấu tranh bằng mọi biện pháp đối với các hoạt động của nước ngoài vi phạm chủ quyền trên biển của ta" - Thủ tướng ‘Cờ Lờ Mờ Vờ’ Nguyễn Xuân Phúc hé miệng vào ngày 4/9/2019 trong một cuộc họp Chính phủ thường kỳ tháng 8 tại Hà Nội, nhưng vẫn không hề dám nhắc đến cái tên Trung Quốc.

Nêu tên Trung Quốc còn không dám thì làm sao dám kiện ?

Đó là lần đầu tiên ông Phúc có một phát ngôn về tình hình ở Biển Đông kể từ khi Trung Quốc đưa tàu Hải Dương 8 vào hoạt động tại khu vực Bãi Tư Chính từ ngày 3/7/2019.

‘Bản lĩnh Nguyễn Xuân Phúc’ thậm chí còn tệ hơn cả cấp dưới là Phó thủ tướng kiêm bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh. Bởi trước đó, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã ba lần lên tiếng cáo buộc tàu Trung Quốc vi phạm chủ quyền và thềm lục địa của Việt Nam. Lời ‘lên tiếng’ của Thủ tướng Phúc xảy ra trong bối cảnh tàu Hải Dương 8 thậm chí còn lấn tới sát vùng biển Phan Thiết, trong lúc không có một tài hải quân nào của Việt Nam ra ngăn chặn.

Thật đúng là ‘ngư dân bám biển, hải quân bám bờ’ !

Nêu tên Trung Quốc còn không dám thì làm sao dám kiện Bắc Kinh ra tòa án quốc tế ?

Cho tới nay và rất tương đồng với tinh thần "hèn với giặc, ác với dân" của năm 2014 và tại nhiều thời điểm khác, chính quyền và giới quân sự Việt Nam vẫn "rúc mặt" mà không dám hành động mạnh mẽ trước Trung Quốc.

Nếu khả năng tàu Trung Quốc kéo dài vụ xâm nhập bãi Tư Chính xảy ra, mà xác suất của khả năng này đang được giới phân tích chính trị cho là ngày càng lớn, Việt Nam sẽ phải đối phó ra sao ? Tiếp tục phát cờ cho ngư dân để "thuyền ra biển lớn" và làm rộ lên câu vè dân gian "Chống giặc bằng cờ, chống ngập bằng lu, đứa nào nói đảng ngu là thằng phản động" ? Hay tiếp tục kêu gọi quốc tế mau chóng can thiệp ? Liệu Hải Quân Việt Nam có dám nổ súng nếu tàu Trung Quốc gây hấn ? Và nếu nổ súng, Bộ Quốc Phòng Việt Nam đã chuẩn bị ra sao cho những kịch bản đen tối không thể tránh khỏi cho một cuộc xung đột quân sự ở quy mô nhỏ hoặc vừa, hay thậm chí là chiến tranh thực sự với Trung Quốc ?

Thói ươn hèn mãn tính là tác nhân của căn bệnh nhũn não dài hạn và mất đứt lãnh thổ.

Cứ mỗi năm ở Biển Đông, mỗi tháng ở Hoàng Sa và mỗi ngày ở bãi Tư Chính trôi qua, cơ hội của "đảng em" Việt Nam để kiện "đảng anh" Trung Quốc ra tòa án quốc tế lại càng thêm ít ỏi và khó thắng.

Cũng cho tới nay, người ta chỉ nhìn thấy một thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc luôn ‘tự sướng’ với lới ca tụng bất tận những thành tích điều hành kinh tế của ông ta về mức tăng trưởng GDP thần kỳ, bất chấp bị dư luận lên án là căn bệnh ‘giả số liệu’ mà Phúc đã chỉ đạo Tổng cục Thống kê ‘kiến tạo’, hoặc cái cách Thủ tướng Phúc năng nổ đi nhiều tỉnh thành với câu nói đầu môi chót lưỡi ‘mỗi tình là một đầu tàu kinh tế’…Tất cả chỉ nhằm nâng cao ‘hình ảnh và uy tín’ của Nguyễn Xuân Phúc để ông ta lao vào trận tranh giành cái ghế tổng bí thư, hoặc ghế đúp tổng bí thư - chủ tịch nước tại đại hội 13 của đảng cầm quyền vào năm 2021, nếu còn có đại hội đó. 

Thường Sơn

Nguồn : VNTB, 07/09/2019

Tư Chính : Hành động của tàu Trung Quốc theo AMTI (RFI, 22/07/2019)

Vụ việc xẩy ra từ đầu tháng Bảy, nhưng mãi đến ngày 19/07/2019, bộ Ngoại Giao Việt Nam mới chính thức lên tiếng phản đối đích danh Trung Quốc về việc cho tàu vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam tại khu vực Bãi Tư Chính (Vanguard Bank) gần Trường Sa (Biển Đông), vừa khảo sát địa chất, vừa cản trở công việc thăm dò của Việt Nam.

Giàn khoan JDC Hakuryu-5 của tập đoàn Rosneft tại mỏ khí đốt Lan Tây ở ngoài khơi Vũng Tàu, Việt Nam. Ảnh chụp ngày 29/04/2018. Reuters/Maxim Shemetov

Phản ứng được xem là mạnh bạo của Hà Nội đã được đưa ra ba hôm sau khi cơ quan Sáng Kiến Minh Bạch Hàng Hải Châu Á (AMTI), thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến Lược và Quốc Tế (CSIS), trụ sở tại Washington, ngày 16/07, đã công bố một báo cáo nêu chi tiết các hoạt động bất chấp luật lệ quốc tế của tàu Trung Quốc tại khu vực Bãi Tư Chính.

Bản báo cáo mang tựa đề "Trung Quốc sẵn sàng gây bùng nổ trên vấn đề tài nguyên khí đốt với Việt Nam và Malaysia" đã nêu bật hành vi khiêu khích của tàu hải cảnh Trung Quốc, trong vòng 6 tuần lễ đã hai lần xuống Biển Đông quấy phá công việc khai thác dầu khí của Malaysia rồi Việt Nam. Vào cùng một thời điểm, Bắc Kinh cũng phái một chiếc tàu của họ đến vùng biển ngoài khơi bờ biển Việt Nam để khảo sát địa chấn, tìm dầu khí.

Theo AMTI, hành động của Trung Quốc có nguy cơ tạo ra va chạm giữa đội tàu hải cảnh và dân quân biển tháp tùng chiếc tàu khảo sát Trung Quốc với nhóm tàu chấp pháp của Việt Nam được phái đến nơi.

Đối với các chuyên gia Mỹ, tình hình cho thấy thái độ nước đôi của Trung Quốc : một mặt thì kiên quyết ngăn chặn các hoạt động dầu khí đơn phương mới của các nước láng giềng ở bất cứ nơi nào nằm bên trong trong đường chín đoạn mà họ dùng để yêu sách chủ quyền ở Biển Đông, đồng thời sẵn sàng tự mình tìm kiếm và khai thác dầu khí trong vùng biển tranh chấp.

Trung tâm nghiên cứu Mỹ đã căn cứ trên các dữ liệu công khai của Hệ Thống Nhận Dạng Tự Động (AIS) - ghi lại tín hiệu của các tàu thuyền trên 300 tấn hoạt động trên đại dương - để phác họa lại hoạt động của chiếc tàu hải cảnh Trung Quốc mang ký hiệu Haijing 35111, thủ phạm chính của các hành vi khiêu khích nhắm vào Malaysia và đặc biệt là Việt Nam trong những ngày qua.

Theo AMTI, sau khi hoành hành trong tháng Năm tại vùng biền gần cụm bãi cạn Luconia, ngoài khơi bờ biển bang Sarawak của Malaysia, phá rối hoạt động của giàn khoan Sapura Esperanza của nước láng giềng Đông Nam Á, và có nhiều hành vi cực kỳ khiêu khích đối với tàu tiếp tế của Malaysia, chiếc Haijing 35111 đã quay về cảng ở Hải Nam, nghỉ ngơi trong vài ngày vào cuối tháng Năm, trước khi trở xuống phía nam một lần nữa để quấy phá Việt Nam.

Kể từ ngày 16/06, chiếc tàu hải cảnh Trung Quốc đã tuần tra một vùng cách bờ biển phía đông nam Việt Nam khoảng 190 hải lý, tập trung ở khu vực có lô dầu khí 06.1, nằm ở phía tây bắc của Bãi Tư Chính ( Vanguard Bank), trên thềm lục địa Việt Nam. Lô này cách đảo Trường Sa Lớn do Việt Nam kiểm soát 172 hải lý, và nằm bên trong đường chín đoạn của Trung Quốc.

Lô dầu khí này rất quan trọng đối với dự án Nam Côn Sơn của Việt Nam, được BP và ConocoPhillips phát triển vào đầu những năm 2000, với mục tiêu vận chuyển khí đốt bằng đường ống vào đất liền. Hiện nay, khí đốt tự nhiên đến từ mỏ Lan Đô ở lô 06.1 cung cấp tới 10% tổng nhu cầu năng lượng của Việt Nam.

Tập đoàn Nga Rosneft đã trở thành nhà điều hành chính của lô này vào năm 2013 sau khi mua lại phần hùn của TNK-BP. Vào tháng 5 năm 2018, Rosneft đã ký hợp đồng thuê giàn khoan Hakuryu-5 của Công ty Khoan Dò Nhật Bản Japan Drilling Company, để khoan một giếng sản xuất mới tại một mỏ thứ hai ở lô 06.1.

Theo ghi nhận của AMTI, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng cảnh cáo rằng "không một quốc gia, tổ chức, công ty hay cá nhân nào được phép hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí trong vùng biển thuộc thẩm quyền của Trung Quốc, mà không có sự cho phép của chính phủ Trung Quốc".

Bắc Kinh đòi "các bên liên quan phải tôn trọng một cách nghiêm túc các quyền chủ quyền và quyền tài phán của Trung Quốc và không làm bất cứ điều gì có thể ảnh hưởng đến quan hệ song phương và hòa bình và ổn định khu vực."

Lời cảnh cáo này được đưa ra sau hai sự cố vào tháng 7/2017 và tháng 8/2018, khi những đe dọa của Trung Quốc đã buộc được Việt Nam phải hủy bỏ công việc khoan dò tại các lô dầu khí gần đấy vốn được giao cho tập đoàn dầu khí Tây Ban Nha Repsol.

Thế nhưng, lần này Rosneft có dấu hiệu không nao núng và vẫn tiếp tục công việc khoan dò tại Lan Đô và một mỏ khác gọi là Phong Lan Dại thuộc Lô 06.1. Vào tháng 5 năm 2019, Rosneft đã ký hợp đồng với Hakuryu-5 để khoan một giếng khác ở lô 06.1. Hình ảnh vệ tinh xác nhận rằng giàn khoan đã hoạt động vào ngày 18 tháng 5.

Hành động đe dọa của tàu hải cảnh Trung Quốc Haijing 35111

Trước việc Việt Nam và Rosneft coi thường cảnh cáo của mình, Trung Quốc đã bắt đầu chiến dịch sách nhiễu.

Theo AMTI, tín hiệu AIS cho thấy hai tàu tiếp tế của Việt Nam là Sea Meadow 29 và Crest Argus 5 đã thường xuyên đi lại giữa Vũng Tàu và Lô 06.1 kể từ tháng 5 để phục vụ giàn khoan Hakuryu-5. Sử dụng lại chiến thuật sách nhiễu như đã từng dùng với giàn khoan Sapura Esperanza của Malaysia trước đó, tàu Haijing 35111 đã có những thao tác mang tính đe dọa gần các tàu Việt Nam này trong một nỗ lực rõ ràng để uy hiếp các chiếc tàu này. Một ví dụ : Ngày ngày 2 tháng 7, khi tàu Việt Nam rời giàn khoan Hakuryu-5, thì chiếc Haijing 35111 đã chạy xen vào giữa hai chiếc tàu này với tốc độ cao, chỉ cách tàu Việt Nam khoảng 100 mét, và cách giàn khoan chưa đến nửa hải lý.

Tàu hải cảnh Trung Quốc 35111 vẫn tiếp tục hoạt động xung quanh giàn khoan Hakuryu-5, được biết là có thời hạn hợp đồng từ 60 đến 90 ngày. Điều đó cho thấy là Trung Quốc vẫn chưa hoàn thành mục tiêu mong muốn, và công việc khoan dò vẫn có dấu hiệu tiếp tục, mặc dù việc các hoạt động đó có bị cản trở hay không vẫn chưa được biết.

Cách hành xử của tàu Trung Quốc cũng bộc lộ giá trị của các đảo nhân tạo của Bắc Kinh đối với chiến thuật tấn công kiểu "vùng xám" của Trung Quốc tại Biển Đông. Sau khi tuần tra quanh lô 06.1 trong gần một tháng, chiếc Haijing 35111 đã ghé tiền đồn Trung Quốc tại Đá Chữ Thập (Fiery Cross Reef) từ ngày 12 đến 14 tháng 7, có lẽ là để được tiếp tế, trước khi quay trở lại vị trí gần giàn khoan Hakuryu-5.

Trung Quốc tăng sức ép

Không chỉ cho tàu hải cảnh sách nhiễu Việt Nam, vào ngày 3 tháng 7, chiếc Hải Dương Địa Chất 8 (Haiyang Dizhi 8), một tàu khảo sát thuộc sở hữu của cơ quan Khảo Sát Địa Chất Trung Quốc do chính phủ điều hành, đã bắt đầu khảo sát một khu vực rộng lớn dưới đáy biển ở phía đông bắc Lô 06.1.

Các hoạt động của con tàu khảo sát này đã được giáo sư Ryan Martinson thuộc Trường Hải Chiến Hoa Kỳ và nhiều người khác theo dõi gần như từng bước, và công bố trên các mạng xã hội.

Tàu Hải Dương Địa Chất 8 đang thực hiện một cuộc khảo sát dầu khí trên hai lô mà Trung Quốc gọi là Riji 03 và Riji 27. Vào năm 2012, Trung Quốc đã vạch ra những lô đó và bảy lô khác ngoài khơi Việt Nam rồi gọi thầu nước ngoài, nhưng đến nay không có ai tham gia.

Thời gian Trung Quốc tiến hành khảo sát hai lô dầu khí nói trên có thể là một sự trùng hợp ngẫu nhiên, nhưng có rất nhiều khả năng là công việc này đã được quyết định nhằm trừng phạt Việt Nam vì đã cho phép Rosneft khoan dò tại Lô 06.1.

Trong cả hai trường hợp, theo AMTI, hành động của Trung Quốc đều mang tính chất cực kỳ khiêu khích. vì cả hai lô này rõ ràng nằm sâu bên trong vùng 200 hải lý của Việt Nam. Cuộc khảo sát đang được Trung Quốc tiến hành ở một khu vực cách đảo Trường Sa Lớn 180 hải lý. Các lô này cũng nằm ngay ở phía bắc Nhà Giàn DK-1 mà Việt Nam kiểm soát nằm trên thềm lục địa ở phía tây nam quần đảo Trường Sa.

Trung Quốc đã cho bảo vệ tàu khảo sát của họ một cách chặt chẽ, với ít nhất là bốn tàu hải cảnh hộ tống. Tàu Haijing 37111 và hai tàu hải cảnh khác không rõ số hiệu đã đi theo chiếc Hải Dương Địa Chất 8 kể từ ngày 3 tháng Bảy. Còn có ít nhất một chiếc tàu dân quân biển được nhận diện trong đoàn tàu hộ tống : chiếc Quỳnh Tam Sa (Qiong Sansha) Yu 00114. Tín hiệu AIS của chiếc tàu này đã được truyền đi ngày 13/07 từ khu vực mà tàu Hải Dương Địa Chất 8 đang hoạt đông.

Phản ứng của Việt Nam

Việt Nam đã đối phó với hoạt động khảo sát của Trung Quốc bằng cách gửi các tàu chấp pháp của mình đến nơi theo dõi chiếc Hải Dương Địa Chất 8.

Có ít nhất hai tàu kiểm ngư KN 468 và KN 472, rời Vịnh Cam Ranh để đến nơi theo dõi tàu khảo sát kể từ ngày 4 tháng 7. Tín hiệu AIS cho thấy tàu khảo sát Trung Quốc tiếp tục hoạt động, được đoàn tàu hải cảnh hộ tống bao quanh và đẩy lùi các chiếc tàu Việt Nam cố xông vào ngăn chặn.

AMTI cảnh báo : Tình hình tại cả Lô 06.1 lẫn chung quanh khu vực Trung Quốc khảo sát dầu khí rất khó lường và nguy hiểm. Do việc hai bên đang đối đầu nhau và không ngần ngại có hành vi khiêu khích, rõ ràng là đang có nguy cơ một vụ va chạm vô tình có thể dẫn đến leo thang.

Cho dù những sự cố kể trên diễn biến ra sao, các hành động của Trung Quốc ngoài khơi cả Malaysia lẫn Việt Nam kể từ tháng Năm cho thấy là Bắc Kinh ngày càng sẵn sàng sử dụng biện pháp cưỡng ép và đe dọa dùng vũ lực để ngăn chặn các hoạt động dầu khí của các nước láng giềng, ngay cả khi bản thân Trung Quốc cũng tự mình theo đuổi hoạt động thăm dò năng lượng tại vùng biển tranh chấp.

Mai Vân

********************

Việt Nam ‘sẽ thắng’ nếu kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế ? (VOA, 22/07/2019)

Trong lúc cuộc đối đầu giữa Việt Nam và Trung Quốc trên Biển Đông chưa có dấu hiệu giảm nhiệt, các chuyên gia cho rằng Việt Nam nên tìm kiếm sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế cũng như đưa Trung Quốc ra tòa án quốc tế để giải quyết vụ việc mà Hà Nội nói là Bắc Kinh vi phạm lãnh hải của mình.

Vụ đụng độ giữa tàu Việt Nam và Trung Quốc trên trang bìa của 2 tờ báo lớn ở Việt Nam, sau khi Bộ Ngoại giao ở Hà Nội cáo buộc tàu Trung Quốc xâm phạm chủ quyền vùng biển Việt Nam.

Vụ đối đầu được cho là bắt đầu sau khi Trung Quốc hôm 3/7 đưa một tàu khảo sát cùng nhiều tàu hải cảnh vào khu vực mà Hà Nội nói là vùng đặc quyền kinh tế của mình để tiến hành khảo sát địa chất. Việc này khiến Việt Nam phải điều các tàu hải cảnh của họ tới khu vực này.

Đây là vụ đối đầu căng thẳng nhất giữa hai quốc gia Cộng sản láng giểng kể từ năm 2014 khi Trung Quốc đưa giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển của Việt Nam và gây ra những cuộc biểu tình chống Trung Quốc quy mô lớn trong và ngoài nước.

Bộ Ngoại giao Việt Nam hôm 19/7 cáo buộc nhóm tàu khảo sát Hải Dương 8 của Trung Quốc "vi phạm vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa Việt Nam" trong khu vực Biển Đông.

Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng, "đây là vùng biển hoàn toàn của Việt Nam, được xác định theo đúng các quy định của Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982) mà Việt Nam và Trung Quốc đều là thành viên".

Ông James Kraska, Chủ tịch Trung tâm Stockton về Luật hàng hải Quốc tế thuộc Trường Hải Chiến của Mỹ, cho rằng Trung Quốc đang hành động "bất hợp pháp" trên Biển Đông và vi phạm "nghiêm trọng" UNCLOS 1982. Ông nói thêm : "Bằng việc làm như vậy, Trung Quốc đang tìm cách làm cho Việt Nam phải chấp nhận một cách từ từ quyền bá chủ và thế thống trị của Trung Quốc trong khu vực".

Giáo sư về luật hành hải quốc tế cho rằng Việt Nam "nên kiện" Trung Quốc ra tòa quốc tế, và nhận định "Việt Nam hầu như là sẽ thắng".

Giải thích vì sao Việt Nam có cơ hội chiến thắng, ông Kraska cho biết "phán quyết cuối cùng sẽ do chủ tịch của tòa trọng tài quốc tế về luật biển và không có ai (nước nào) ngoài Trung Quốc tin rằng những gì mà Trung Quốc đang làm là hợp pháp".

Vụ đối đầu giữa Việt Nam và Trung Quốc diễn ra đúng vào thời điểm tròn 3 năm sau khi tòa trọng tài quốc tế ra phán quyết bác bỏ tuyên bố đường lưỡi bò 9 đoạn của Trung Quốc trên Biển Đông. Ngày 12/7/2016, tòa quốc tế ở La Haye đã tuyên bố Philippines giành phần thắng trong vụ kiện mà Trung Quốc đòi tuyên bố chủ quyền trên hầu hết khu vực có tranh chấp trên Biển Đông. Tuy nhiên Bắc Kinh không bao giờ công nhận phán quyết này.

Cùng ý kiến với ông Kraska, ông Jonathan Odom – giáo sư luật quốc tế của Trung tâm Nghiên cứu An ninh Marshall của Mỹ, nhận định rằng Hà Nội "có thể dùng hầu hết phần biện hộ" của Manila trong vụ kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế cách đây 3 năm và có khả năng "chiến thắng" về mặt pháp lý.

"Vì vậy, chỉ là câu hỏi liệu Hà Nội có đủ quyết tâm chính trị để làm việc đó hay không thôi", ông Odom đưa ra nhận định trên trang Twitter cá nhân.

Trung Quốc trước đây bị coi là đã "bắt nạt" Việt Nam trong các hoạt động thăm dò và khai thác dầu khí trên Biển Đông. Cuối năm 2017 và đầu năm 2018, Việt Nam được cho là đã phải ngừng 2 dự án thăm dò dầu khí với đối tác nước ngoài dước sức ép của Bắc Kinh.

Theo cập nhật hôm 21/7 của ông Ryan Martinson, nhà nghiên cứu về hải quân Trung Quốc và là giảng viên tại Trường Hải chiến Mỹ, tàu khảo sát Hải Dương 8 của Trung Quốc "vẫn tiếp tục các hoạt động trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam".

Nói với VOA hôm 17/7, ông Martinson cho rằng Trung Quốc "quyết tâm ngăn chặn Việt Nam khai thác tài nguyên dưới đáy biển", sau khi Hà Nội "cho phép công ty dầu khí Nga Rosneft thuê giàn khoan dầu của Nhật là Hakuryu 5 để khoan thăm dò vùng biển nằm ở phía Tây của Bãi Tư Chính".

Thông cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ ra hôm 20/7 cáo buộc các hành động gây hấn liên tiếp của Trung Quốc nhắm vào việc phát triển dầu khí ngoài khơi của các nước có tuyên bố chủ quyền khác, trong đó có Việt Nam. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Morgan Ortagus Mỹ nói rằng "Trung Quốc phải chấm dứt hành vi bắt nạt của mình và ngừng các hành động gây hấn và làm mất ổn định như vậy".

Theo ông Kraska, việc Mỹ nêu quan ngại về các hành động của Trung Quốc lần này là "cần thiết nhưng chưa đủ" vì Trung Quốc "đã lớn mạnh rất nhiều trong 20 năm qua".

Giáo sư Carl Thayer của Đại học New South Wales của Úc cho rằng Việt Nam cần tìm kiếm sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế trong vụ tranh chấp này.

Viết trong một bản tin ra ngày 18/7, chuyên gia về tình hình Việt Nam nói rằng Hà Nội nên "kêu gọi các nước trong khu vực và các thành viên của cộng đồng quốc tế để ủng hộ Việt Nam trong việc tán thành các quyền của họ theo UNCLOS".

Theo ông Kraska, ngoài Mỹ, quốc gia hùng mạnh nhất hiện nay, Việt Nam nên tìm kiếm sự ủng hộ của các nước có cùng mục đích kháng cự sức mạnh của Trung Quốc trong vực như Nhật, Úc và Ấn Độ.

Trong tuyên bố ra ngày 19/7, bà Hằng nói rằng "Việt Nam mong muốn các nước có liên quan và cộng đồng quốc tế cùng nỗ lực đóng góp nhằm bảo vệ và duy trì lợi ích chung này".

******************

Bãi Tư Chính : Tại sao Trung Quốc "đánh" Việt Nam vào lúc này ? (RFI, 22/07/2019)

Năm năm sau cơn sốt 2014, khi việc Trung Quốc đem giàn khoan Hải Dương 981 vào cắm trong vùng thềm lục địa của Việt Nam làm dấy lên cả một phong trào phản đối quyết liệt từ phía Việt Nam, từ tháng Sáu vừa qua, Bắc Kinh lại bất ngờ gây sự trở lại với Việt Nam, lần này bằng cách cho tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8, được cả một đoàn tàu hải cảnh và tàu dân quân biển hộ tống, tiến vào khảo sát một khu vực rộng lớn nằm sâu bên trong vùng thềm lục địa của Việt Nam, ngoài khơi bờ biển phía nam Việt Nam

Sơ đồ hoạt động của tàu hải cảnh Trung Quốc Haijing 35111 (màu đỏ) sách nhiễu tàu Việt Nam ở bãi Tư Chính, thời gian từ 16/06-10/07/2019. AMTI (CSIS)

Không những thế một chiếc tàu hải cảnh Trung Quốc còn liên tục chạy đến khiêu khích và sách nhiễu công việc khai thác dầu khí của Việt Nam tại một vùng mỏ cũng ở trong vùng thềm lục địa mà Việt Nam đã khai thác từ lâu.

Câu hỏi mà nhiều nhà quan sát đặt ra là tại sao Trung Quốc lại gây sự với Việt Nam vào lúc này, tức là lúc mà quan hệ hai bên đang bình thường hóa trở lại. Trả lời phỏng vấn của Ban Việt Ngữ RFI, chuyên gia Carl Thayer, giáo sư danh dự tại Học Viện Quốc Phòng Úc thuộc trường Đại học New South Wales, cho rằng tùy theo cấp thẩm quyền tại Trung Quốc đã ra lệnh tấn công Việt Nam, nguyên do có thể khác nhau.

Việc cho triển khai tàu khảo sát Hải Dương Địa Chất 8 xuống Biển Đông, theo giáo sư Thayer, có thể là quyết định của cấp điều hành công việc thường nhật, xuất phát từ lý do thương mại. Năm 2012, tập đoàn Dầu Khí Hải Dương Quốc Gia Trung Quốc (CNOOC) đã quy định một số lô khai thác dầu khí nằm bên trong đường chín đoạn của Trung Quốc, chồng chéo với các lô dầu khí của Việt Nam trong khu vực. Cho đến nay, không có công ty dầu khí nước ngoài nào đáp ứng lời gọi thầu của CNOOC.

Tưởng lầm rằng Việt Nam sẽ tiếp tục lùi như trong vụ Repsol

Vào tháng 7 năm 2017 và tháng 3 năm 2018, Việt Nam đã lùi bước trước sức ép của Trung Quốc và đình chỉ hoạt động thăm dò dầu khí tại hai lô trong khu vực Bãi Tư Chính. Theo giáo sư Thayer, rất có thể là các quan chức dầu khí Trung Quốc đã kết luận rằng họ có thể yên tâm tận dụng tình trạng này. Chỉ có hai tàu hải cảnh Trung Quốc hộ tống tàu khảo sát, trái ngược với tám mươi chiếc hoặc nhiều hơn nữa tháp tùng giàn khoan Hải Dương 981 vào vùng biển tranh chấp vào năm 2014…

Tổ chức Sáng Kiến ​​Minh Bạch Hàng Hải Châu Á AMTI cho rằng Trung Quốc tìm cách "trừng phạt" Việt Nam vì đã bật đèn xanh cho chi nhánh tại Việt Nam của tập đoàn Nga Rosneft tiếp tục thăm dò tại lô 06.1. Tuy nhiên, theo giáo sư Thayer, cho đến giờ, giả thuyết này vẫn chỉ là suy đoán, vì chưa được bằng chứng công khai nào xác nhận.

Hành động của Trung Quốc tại khu vực Bãi Tư Chính cũng có thể là kết quả của một tính toán chiến lược ở cấp cao. Theo giáo sư Thayer, trong trường hợp này, có thể cho rằng "Trung Quốc đang tìm cách chống lại thái độ quyết đoán mới của Mỹ bằng cách gây áp lực lên các quốc gia trong khu vực để Hoa Kỳ hụt chân".

Lý do chiến lược : Ép Việt Nam để phá Mỹ

Thái độ quyết đoán mới của Hoa Kỳ được thể hiện qua việc tăng cường các chiến dịch tuần tra vì tự do hàng hải, tăng cường sự hiện diện và các chuyến tuần tra của oanh tạc cơ, của tàu hải quân, và bán vũ khí cho Đài Loan. Ngoài ra, Ngoại trưởng Mike Pompeo đã xác nhận rằng Hiệp Ước Phòng Thủ Hỗ Tương năm 1951 với Philippines bao gồm Biển Đông trong phạm vi áp dụng, trong lúc một đô đốc Mỹ cao cấp tuyên bố rằng một cuộc tấn công của dân quân biển Trung Quốc sẽ được coi là một cuộc tấn công bằng lực lượng Hải Quân.

Kể từ khi công bố Chiến Lược Ấn Độ-Thái Bình Dương vào giữa năm nay, Hoa Kỳ đã ưu tiên nhiều hơn cho việc tranh thủ Việt Nam làm đối tác an ninh. Một số nguồn tin quân sự và ngoại giao đã cho biết riêng là Hoa Kỳ đã đề nghị với Việt Nam nâng cấp quan hệ song phương từ hàng đối tác toàn diện lên hàng đối tác chiến lược và Việt Nam đã đồng ý cho hàng không mẫu hạm Mỹ ghé cảng Việt Nam hàng năm.

Nhìn dưới góc độ chiến lược, thì có vẻ như là Trung Quốc đang sử dụng áp lực ở mức độ thấp đối với Việt Nam để phá hoại những nỗ lực của Hoa Kỳ muốn hình thành mạng lưới các đồng minh và đối tác chiến lược trong khu vực để đối phó với Trung Quốc.

Dụng tâm chiến lược kể trên được thấy trong phản ứng gay gắt của Bắc Kinh vào hôm nay, 22/07, sau khi bị Washington công khai vạch mặt chỉ tên về hành vi"bức hiếp" các láng giềng, đặc biệt là Việt Nam, trên vấn đề khai thác dầu khí ở Biển Đông.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên án Mỹ vu khống Trung Quốc, đồng thời nhắc lại lập luận cố hữu của Bắc Kinh là Hoa Kỳ và "nhiều thế lực bên ngoài" khác cố tình khuấy động tình hình Biển Đông, phá hoại các "cố gắng của Trung Quốc và các nước ASEAN đang giải quyết bất đồng bằng đối thoại" để duy trì hòa bình và ổn định tại Biển Đông.

Trọng Nghĩa

***************

Trung Quốc phản đối tuyên bố của Mỹ về vụ Tư Chính (RFI, 22/07/2019)

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Cảnh Sảng, ngày 22/07/2019 chỉ trích Mỹ "vu khống" Trung Quốc qua việc Washington lên án Bắc Kinh cản trở các hoạt động khai thác dầu khí của Việt Nam ở Biển Đông.

Ảnh chụp các đảo Trường Sa từ trên không, ngày 21/04/2017. Ted ALJIBE / AFP

Họp báo sáng nay tại Bắc Kinh, ông Cảnh Sảng chỉ trích Mỹ "thóa mạ" Trung Quốc về sự cố tại bãi Tư Chính. Theo phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, việc chỉ trích Bắc Kinh ngăn cản các quốc gia trong khu vực khai thác năng lượng tại Biển Đông là nhằm mục đích đổ thêm dầu vào lửa, trong lúc mà Trung Quốc Trung Quốc và các nước láng giềng đang "nỗ lực san bằng những bất đồng" về tranh chấp chủ quyền.

Ông Cảnh Sảng kêu gọi Washington ngưng đưa ra những tuyên bố "vô trách nhiệm" như trên và nên "tôn trọng những nỗ lực của Trung Quốc cùng các nước ASEAN giải quyết bất đồng bằng đối thoại, vì hòa bình và ổn định tại Biển Đông".

Hãng tin Anh, Reuters nhắc lại, hôm 20/07/2019 Bộ Ngoại giao Mỹ ra thông cáo bày tỏ quan ngại về những "hành động khiêu khích liên tục" của Bắc Kinh, đặc biệt là trong vùng biển mà Việt Nam đã tuyên bố chủ quyền. Hoa Kỳ yêu cầu Trung Quốc "ngưng các hành vi quấy nhiễu và đe dọa các quốc gia trong khu vực".

Ngoại trưởng Mike Pompeo đầu năm 2019 từng trực tiếp lên án Trung Quốc "cưỡng bức, ngăn chận các quốc gia thành viên ASEAN tiếp cận với các nguồn năng lượng trị giá hơn 2.500 tỷ đô la".

Hà Nội hôm 19/07/2019 cáo buộc một tàu khảo sát của Trung Quốc cùng các tàu hộ tống đã vi phạm chủ quyền của Việt Nam khi tiến vào vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam ở phía nam Biển Đông. Tàu của Trung Quốc đã tiến hành thăm dò ở bãi Tư Chính, quần đảo Trường Sa. Tàu hải cảnh Trung Quốc còn đe dọa các tàu Việt Nam bảo vệ giàn khoan do tập đoàn Nga Rosneft khai thác ở lô dầu 06-1.

Thanh Hà

*******************

Trung Quốc đứng đầu danh sách các mối đe dọa an ninh đối với Hoa Kỳ (RFA, 21/07/2019)

Trung Quốc đứng đầu danh sách các mối đe dọa an ninh đối với Hoa Kỳ, và có khả năng biến đổi trật tự thế giới thành ‘tốt hay xấu’.

Thứ trưởng Quốc phòng John Rood phụ trách về chính sách của Ngũ Giác Đài tại Diễn đàn An ninh Aspen - AFP

Thứ trưởng Quốc phòng John Rood phụ trách về chính sách của Ngũ Giác Đài phát biểu như vừa nêu tại Diển đàn An Ninh Aspen ở Colodado như vừa nêu và được South China Morning Post loan đi ngày 21 tháng 7.

Trung Quốc là một chủ điểm được nói đến nhiều trong diễn đàn kéo dài 4 ngày qui tụ các quan chức Hoa Kỳ hàng đầu và những thủ lãnh về chính sách trên thế giới vừa kết thúc vào ngày thứ bảy 20 tháng 7.

Tướng về hưu Tony Thomas cho rằng Trung Quốc, nước đông dân nhất thế giới, là một thách thức lớn hơn trong lĩnh vực công nghệ mà Hoa Kỳ từng chứng kiến trong khoảng thời gian gần 20 năm.

Ông Chris Brose, Cựu giám đốc Ủy ban Quân Vụ chịu trách nhiệm tài trợ và giám sát của Bộ Quốc phòng đề cập đến tham vọng của Trung Quốc tại Biển Đông và tại vùng biên giới với Ấn Độ và đó nên là một tập trung lớn đối với những nộ lực an ninh của Hoa Kỳ.

Ông Chris Brose cũng cảnh giác rằng Washington có nguy cơ mất thế thượng phong nếu như không có ứng phó đối với việc Bắc Kinh đầu tư sâu rộng vào công nghệ ; tuy nhiên ông này lạc quan cho rằng Trung Quốc đã không thể tạo nên một mối nguy bao trùm.

Cũng tin liên quan, tại Diễn đàn An ninh Aspen, chỉ huy quân đội tại khu vực Ấn Độ- Thái Bình Dương, Đô đốc Philip Davidson, vào ngày thứ năm 18 tháng 7 phát biểu rằng những tên lửa mà Trung Quốc bắn ra Biển Đông vào tháng trước là một loại tên lửa đạn đạo chống ngầm mới mà Bắc Kinh phát triển được.

Tin này do Đài NHK của Nhật loan đi ngày 19 tháng 7 và theo đô đốc Philip Davidson thì có sáu tên lửa đạn đạo chống ngầm được bắn đi và đây là lần đầu tiên Trung Quốc cho bắn thử nghiệm loại tên lửa này ra Biển Đông.

Đô đốc Philip Davidson cho rằng vụ thử tên lửa đó của Trung Quốc không chỉ đưa ra một thông điệp đối với Hoa Kỳ mà cho toàn thế giới.

Trung Quốc đang chơi trò gì tại Biển Đông ? Phải chăng những bất ổn trong nước và khó khăn trong giao thương Mỹ - Trung khiến Tập Cận Bình "xuất khẩu bất ổn" ra ngoài, và Biển Đông là một lựa chọn ?

Dàn DK1 - Bãi Tư Chính - Ảnh minh họa

Trong khi dư luận Việt Nam vẫn xôn xao với lon coca và lu nước chống ngập, thì ngoài Biển Đông, những giằng co giữa lực lượng kiểm ngư Việt Nam với lực lượng biển Trung Quốc tại Bãi Tư Chính vẫn đang tiếp tục.

Trung Quốc đang chơi trò gì tại Biển Đông ? Phải chăng những bất ổn trong nước và khó khăn trong giao thương Mỹ - Trung khiến Tập Cận Bình "xuất khẩu bất ổn" ra ngoài, và Biển Đông là một lựa chọn ?

Panos Mourdoukoutas trong một bài viết trên forbes đã nhấn mạnh, Bắc Kinh không nên đối xử với Việt Nam như Philippines. Tác giả này lý giải, bởi điều đó sẽ không thành công và sẽ không giúp cho sự hội nhập kinh tế của khu vực.

Việt Nam không muốn điều đó, và đó là lý do vì sao mà Hà Nội đã "triển khai lực lượng của mình để đối đầu với các tàu Trung Quốc, tại các vùng lãnh thổ đang tranh chấp".

Bắc Kinh đang áp dụng trò chơi đảo chiều đối với Việt Nam, tương tự như làm với Philippines. Theo đó, Bắc Kinh đã từng biến Philippines từ một kẻ thù thành một người bạn, và thúc đẩy kế hoạch biến Biển Đông thành biển của chính mình. Đó là lý do vì sao vào tháng 4. 2018, Duterte đã đảo ngược quyết định trước đó của mình về việc giương cờ Philippines tại các đảo tranh chấp, thậm chí là hoãn thi hành phán quyết trọng tài quốc tế về Biển Đông (vốn có lợi cho nước này) theo lời khuyên thân thiện của Bắc Kinh.

Sự yếu đuối của Duterte thể hiện ngày càng rõ, khi nội các của ông đã gọi vụ Trung Quốc đâm "chìm tàu ngư dân" chỉ là sự "va chạm".

Và sự thật là, ông Duterte nói rằng ông không thể ngăn tàu Trung Quốc đánh bắt cá ở vùng biển Philippines. Văn phòng của ông tiết lộ ông đã ký một thỏa thuận bằng lời nói vào năm 2016 với Chủ tịch Tập Cận Bình để cho phép các tàu Trung Quốc đánh cá, bao gồm cả ở Bãi Cỏ Rong - Reed Bank, để đổi lấy việc Philippines tiếp cận các khu vực tranh chấp khác dưới sự kiểm soát của Trung Quốc.

Gần đây, Bắc Kinh đã bắt đầu thử chiến lược tương tự với Việt Nam. Tuần này, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tiếp Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân, "kêu gọi hai nước để thúc đẩy tình hữu nghị và tăng cường hợp tác để nâng quan hệ song phương lên tầm cao mới", theo Hoàn Cầu Thời Báo. 

Tuy nhiên, "hợp tác" theo hướng hội nghị này không hẳn là khiến cho tình hình êm dịu. Bởi, tranh chấp hàng hải lần này vẫn diễn ra, bất chấp cam cam kết hồi tháng 5, của Bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc và Việt Nam nhằm giải quyết tranh chấp hàng hải bằng đàm phán.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng hôm thứ Sáu vẫn tiếp tục khẳng định yêu sách của Trung Quốc đối với khu vực.

"Vị trí của Trung Quốc trong Biển Đông là rất rõ ràng. Chúng tôi kiên quyết giữ vững lợi ích và quyền chủ quyền của mình ở đó".

Giáo sư Baladas Ghoshal, chuyên gia hàng đầu của Ấn Độ về Đông Nam Á trong một bài luận đăng trên ET vào ngày 13/7, đã lý giải các hành động khiêu khích của Trung Quốc. Theo đó, căng thẳng tiếp tục gia tăng ở Biển Đông, bất chấp kỷ niệm 3 năm phán quyết của PCA về Biển Đông xuất phát từ lòng tham vô độ của Bắc Kinh đối với đất đai và lãnh thổ, tham vọng muốn cạnh tranh sự thống trị khu vực với Mỹ.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền không tranh cãi đối với đảo Thị Tứ, và thể hiện sức mạnh của mình bằng cách triển khai ít nhất bốn máy bay chiến đấu J-10 tới. Đây là lần đầu tiên máy bay chiến đấu hiện diện ở đây kể từ năm 2017.

Việc triển khai cũng là một tuyên bố rằng Trung Quốc có thể mở rộng sức mạnh không quân của họ trên biển Đông và những vùng vận chuyển quan trọng, như J-10 (máy bay phản lực có tầm bắn chiến đấu lên đến 500 dặm), theo nhu cầu của Bắc Kinh.

Bắc Kinh cũng xây dựng các cơ sở trên đào, triển khai tên lửa đất đối không, xây dựng 20 nhà chứa máy bay tại sân bay, nâng cấp hai bến cảng và thực hiện cải tạo đất đai. Tình hình càng trở nên trầm trọng hơn khi Bắc Kinh thử nghiệm tên lửa chống hạm. Lầu Năm Góc đã lên án hành động mới nhất của Trung Quốc là tiếp tục quân sự hóa ở vùng biển tranh chấp. Lầu Năm Góc, theo một tuyên bố chính thức, đã ghi nhận nhiều vụ phóng tên lửa của Trung Quốc từ các công trình nhân tạo ở Biển Đông gần quần đảo Trường Sa, và mô tả vụ phóng tên lửa này thực sự đáng lo ngại vì nó mâu thuẫn với Tuyên bố của Chủ tịch Tập Cận Bình trong Vườn hồng 2015. Khi đó, ông Tập đã cam kết với Mỹ, các quốc gia trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương và thế giới rằng ông sẽ không quân sự hóa các tiền đồn nhân tạo đó.

Tên lửa DF-21D, sát thủ hàng không mẫu hạm, có tầm bắn 1.500 km cũng hiện diện trên khu vực Biển Đông.

Những tranh chấp và lấn lướt bất chấp các quan điểm và thỏa thuận trước đó của Bắc Kinh đã chỉ ra điểm yếu của ASEAN.

Trong cuộc chiến chéo giữa Mỹ - Trung, ASEAN rơi vào tình trạng bất lực vì thiếu sự thống nhất trong vấn đề Biển Đông. ASEAN chắc chắn lo ngại về tình hình xấu đi ở Biển Đông, điều này được thể hiện trong tuyên bố của Chủ tịch ASEAN trong một hội nghị gần đây.

"Chúng tôi đã thảo luận về các vấn đề liên quan đến Biển Đông và bày tỏ một số lo ngại về việc cải tạo đất và các hoạt động trong khu vực, đã làm xói mòn niềm tin, làm gia tăng căng thẳng và có thể phá hoại hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực. Chúng tôi tái khẳng định sự cần thiết phải tăng cường niềm tin lẫn nhau".

Có vẻ, Trung Quốc đã thành công trong cách tiếp cận của mình, "hoãn tranh chấp và cùng phát triển tài nguyên".

Vậy giải pháp duy nhất đặt ra đối với vấn đề Biển Đông là gì ?

Đó là thông qua Bộ quy tắc ứng xử (CoC) có tính chất ràng buộc về mặt pháp lý. Điều này hiện đang được đàm phán giữa Trung Quốc và ASEAN. Nhưng có những nghi ngờ về ý định của Trung Quốc bởi Bắc Kinh được cho là không ưa thích một CoC ràng buộc về mặt pháp lý. Nhưng một CoC không ràng buộc như vậy sẽ là vô nghĩa. Thứ hai, Trung Quốc cũng đã cho thấy xu hướng đàm phán với các quốc gia yêu sách khác trên cơ sở một đối một. Và cách thức này khiến Bắc Kinh cảm thấy có thể áp đảo ý chí đối với quốc gai đối diện, bởi sức nặng ngoại giao và kinh tế đối với các quốc gia nhỏ hơn. Đây là lý do tại sao CoC phải được ASEAN đàm phán chung với Trung Quốc và không thành viên ASEAN nào nên có thỏa thuận riêng với Bắc Kinh. Tuy nhiên, ngay cả khi Trung Quốc đồng ý với một CoC ràng buộc, ai sẽ thực hiện nó ?

Trong khi đó, Việt Nam cũng đang đau đầu, khi Bắc Kinh gây hấn trong trước thềm Đại hội Đảng tiếp theo. Những lo lắng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về việc xử lý không tốt với vấn đề Biển Đông có thể ảnh hưởng đến tổ chức Đại hội của mấy năm về trước đang quay trở lại.

Một bóng ma thực sự mang tên Bắc Kinh.

Nguyễn Hiền

Nguồn : VNTB, 15/07/2019

Tham khảo

- https://www.forbes.com/sites/panosmourdoukoutas/2019/07/13/south-china-sea-beijing-shouldnt-treat-vietnam-like-the-philippines/#393aad155ff4

- https://www.news18.com/news/world/china-vietnam-ships-in-standoff-over-a-reef-in-disputed-south-china-sea-2228531.html

- https://www.bloomberg.com/graphics/2019-south-china-sea-silent-war/

- https://www.scmp.com/news/china/diplomacy/article/3018332/beijing-and-hanoi-stand-over-chinese-survey-ship-mission

Dường như, những gì Trung Quốc đang gặp hiện tại đều được tái hiện một cách đầy đủ ở Việt Nam (từ vấn đề bất động sản, số liệu tăng trưởng không đáng tin cậy...).

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói về những rủi ro có thể so sánh với thiên nga đen và tê giác xám trong bài phát biểu hồi tháng 1. (Đoạn phim Nikkei / Hình ảnh Getty / Reuters)

Xuất phát từ phương châm 16 chữ vàng của quan hệ Việt - Trung, do lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc đưa ra - 'Sơn thủy tương liên, Lý tưởng tương thông, Văn hóa tương đồng, Vận mệnh tương quan' (nghĩa là sông núi gắn liền, cùng chung lý tưởng, hoà nhập văn hoá, có chung định mệnh), người viết lược dịch một bài viết của Nikkei (xuất bản ngày 31/01) với chủ đề khá hay cho năm Kỷ Hợi – ‘Trung Quốc : bạo loạn, chiến tranh, đàn áp’, để từ đó bạn đọc có cái nhìn đối chiếu về Việt Nam. Bởi dường như, những gì Trung Quốc đang gặp hiện tại đều được tái hiện một cách đầy đủ ở Việt Nam (từ vấn đề bất động sản, số liệu tăng trưởng không đáng tin cậy,..). Và sự ‘biến động’, kể cả về mặt kinh tế lẫn chính trị đều tác động rộng rãi đến bản thân Việt Nam, nhất là về mặt kinh tế - khi mà EVFTA đang bị hoãn, thì nhiều quan điểm có xu hướng ‘cậy nhờ’ vào quan hệ hai chiều Việt – Trung trong giữ tăng trưởng GDP của Việt Nam.

Trung Quốc 2019 : bạo loạn, chiến tranh, đàn áp

Nikkei [1], trong một bài bình luận thú vị ngày 31/01/2019, đã nhận định, Tập Cận Bình chuẩn bị cho một năm đầy biến động.

Trong thế giới mê tín của Trung Quốc, con số 4 (tử) là con số không may mắn, nhưng con số 8 (bát) lại là con số tốt lành.

Và dân mạng (Trung Quốc ? – người dịch) tiếp tục đồn đoán về con số 9 (cửu).

Con số 9, lại là con số mang tính ‘vĩnh cửu’, nhưng nó gắn với các sự kiện lịch sử đầy tính chất ‘bạo loạn, chiến tranh, đàn áp’ của Trung Quốc, kể thời điểm thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào năm 1949. Cụ thể, tháng 10 năm 1949 - Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập ; tháng 3 năm 1959 - Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 bị buộc phải lưu vong ở Ấn Độ ; tháng 3 năm 1969 -một cuộc đụng độ quân sự quy mô lớn xảy ra giữa Trung Quốc và Liên Xô trên đảo Zhenbao ; tháng 2 năm 1979 - Chiến tranh nổ ra giữa Trung Quốc và Việt Nam ; tháng 3 năm 1989 - Thiết quân luật được áp đặt tại thủ đô Lhasa của Tây Tạng, trong bối cảnh đụng độ dữ dội ; tháng 5 năm 1989 - Thiết quân luật được áp đặt tại Bắc Kinh khi các cuộc biểu tình của sinh viên lan rộng. Quân đội đàn áp các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ ở Quảng trường Thiên An Môn và nhiều người đã thiệt mạng ; tháng 4 năm 1999 - Những người theo phong trào tâm linh Pháp Luân Công bao quanh khu vực lãnh đạo Trung Nam Hải ở Bắc Kinh ; tháng 7 năm 2009 - Bạo loạn nổ ra ở Khu tự trị Duy Ngô Nhĩ của Tân Cương, khiến nhiều người thiệt mạng ; tháng 2 năm 2019 - Các công tố viên Hoa Kỳ truy tố Huawei Technologies, các công ty liên quan.

Và không ít cư dân mạng chỉ ra rằng hầu hết những sự cố đáng tiếc này đã xảy ra trong nửa đầu của năm có số 9. 

Khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tập hợp lãnh đạo trung ương cũng như các quan chức cấp cao cả nước vào ngày 21/1, ông ta đã có một bài phát biểu bất thường, nhấn mạnh đến những rủi ro đối với quốc gia, mọi người tự hỏi liệu nó có liên quan đến số chin hay không ?. Bởi trong bài phát biểu của mình, Tập đã đề cập đến hai con vật tượng trưng cho những rủi ro mà Trung Quốc phải chuẩn bị : thiên nga đen và tê giác xám.

Trong thuật ngữ thị trường tài chính, một con thiên nga đen đề cập đến một sự cố nghiêm trọng, không lường trước được, bất chấp sự khôn ngoan thông thường. Thuật ngữ ‘thiên nga đen’ được đặt ra vào cuối thế kỷ 17 khi những con thiên nga đen được phát hiện ở Úc, gây sốc cho người phương Tây, những người từ lâu đã tin rằng chúng không tồn tại.

Một con tê giác xám đề cập đến một nguy cơ tiềm tàng rất rõ ràng nhưng bị bỏ qua. Một con tê giác có màu xám là điều khá tự nhiên. Hẳn đó là một con tê giác hiền lành, không có lý do gì để quan tâm. Nhưng một khi nó nổi giận, không ai có thể kiểm soát được.

Tập nhấn mạnh thông điệp rằng các cán bộ đảng phải ‘đấu tranh’ để tránh những rủi ro đe dọa sự ổn định xã hội, báo hiệu rằng đây là những rủi ro đối với sự cai trị của Đảng Cộng sản, nhưng ông không nói rõ những rủi ro đó thực sự là gì.

Những người nghe bài phát biểu đang nghĩ về hai khả năng.

Đầu tiên là cuộc chiến kinh tế, thương mại và công nghệ Trung-Mỹ đang diễn ra. Bộ Tư pháp Hoa Kỳ hôm 28/1 đã công bố hơn 20 cáo buộc chống lại Huawei, từ các giao dịch bất hợp pháp với Iran đến ăn cắp bí mật về cánh tay robot của T-Mobile. Bản cáo trạng được đưa ra vào đêm trước của các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung, che giấu triển vọng cho các cuộc đàm phán.

Rủi ro thứ hai là sự chậm lại nhanh chóng của nền kinh tế Trung Quốc, được kích hoạt bởi nợ quá mức và các công ty tư nhân đang gặp khó khăn, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân Trung Quốc.

Các nhà cải cách kinh tế của Trung Quốc cũng đã bắt đầu nói về những rủi ro tương tự, cảnh báo người dân về những nguy cơ.

Ví dụ, có sự hoài nghi về mức độ tăng trưởng kinh tế thực sự của Trung Quốc. Vốn được chính thức công bố vào ngày 21/1 - cùng ngày với bài phát biểu của Tập - rằng nền kinh tế Trung Quốc đã tăng 6,6% theo giá trị thực trong năm 2018.

Nhưng Hứa Tùng Tộ, Giáo sư tại Đại học Nhân Dân Bắc Kinh, cho biết trong một bài giảng vào tháng 12 năm ngoái rằng nghiên cứu nội bộ ước tính tăng trưởng trong năm 2018 có thể thấp tới 1,67%.

Nếu đó là sự thật, tất cả các giả định đều bị phá vỡ. Trên thực tế, nhiều ước tính mới cho thấy tăng trưởng kinh tế thấp đã xuất hiện kể từ đầu năm.

Giáo sư Tộ là một người tham dự thường xuyên tại các hội nghị tài chính quốc tế. Sự thẳng thắn của ông ấy đã gây ra nhiều tranh cãi, nhưng ông ấy đã không lùi bước và vẫn tự tin về số liệu của mình.

Tại một diễn đàn kinh tế ở Thượng Hải vào ngày 20/1, Giáo sư Tộ đã chỉ trích một số nhân vật học thuật và truyền thông đã gây hoang mang và làm mất tinh thần các công ty tư nhân bằng cách đột ngột tuyên bố bãi bỏ quyền sở hữu tư nhân vào năm 2018 hoặc đánh giá sai hoàn toàn tác động nghiêm trọng của cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ.

Những tuyên bố của Giáo sư Tộ có vẻ nhận được sự hỗ trợ nhất định giữa các nhà cải cách và giới trưởng lão trong Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Để đối phó với suy thoái kinh tế, chính phủ Trung Quốc đã đưa ra gói kích thích kinh tế truyền thống, bao gồm đầu tư cơ sở hạ tầng bổ sung. Có khả năng nếu kích thích khổng lồ trả hết và tiêu dùng phục hồi, nền kinh tế Trung Quốc sẽ đón đầu vào nửa cuối năm 2019, khi một buổi lễ sẽ được tổ chức để kỷ niệm 70 năm thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.

Nhưng lập trường của Tổng thống Mỹ Donald Trump về Trung Quốc là không thể đoán trước được. Và có một rủi ro lớn khác cho nền kinh tế Trung Quốc : thị trường bất động sản.

Trong bài giảng ngày 20/1, một ngày trước bài phát biểu của Chủ tịch Tập Cận Bình, Giáo sư Tộ đã nói về một con tê giác xám. Không giống như ông Tập Cận Bình, Giáo sư Tộ đề cập cụ thể hơn. Theo Giáo sư Tộ, một con tê giác xám dự kiến vào năm 2019 là nguy cơ thị trường bất động sản Trung Quốc bùng nổ. Giáo sư Tộ ước tính rằng 80% tài sản hiện đang thuộc sở hữu của người Trung Quốc là ở bất động sản. Tổng giá trị của tài sản này bằng tổng sản phẩm quốc nội hàng năm của tất cả các quốc gia phát triển trên thế giới, bao gồm Mỹ, Châu Âu và Nhật Bản.

Mặc dù mọi người đều biết về trò chơi kiếm tiền phi thường này, nhưng không có biện pháp đối phó hiệu quả nào được thực hiện. Một ngày nào đó, mọi người sẽ nhận ra rằng khối tài sản khổng lồ của họ không hơn một ảo ảnh và tài sản tài sản của họ sẽ giảm giá trị, Giáo sư Tộ đã cảnh báo.

Điều này sẽ tương tự như cách mà nền kinh tế bong bóng của Nhật Bản bùng nổ vào những năm 1990. Mặc dù chính phủ Trung Quốc đã nghiên cứu kỹ lưỡng và tuyên bố đã học được bài học từ những thất bại của Nhật Bản, nhưng tiếng chuông báo động vẫn đang tiếp tục vang lên ở Trung Quốc.

Về phía Chính phủ Tập Cận Bình, với sự không chắc chắn xuất hiện trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, Tập Cận Bình đã không thể ấn định ngày họp và quyết định kế hoạch tăng trưởng kinh tế cho những năm tới.

Việt Nam thì sao ?

So với Trung Quốc, thì con số 9 của Việt Nam lại gắn liền với yếu tố tấn công và tự vệ, thiên tai hơn. Cụ thể, năm 1959 là sự phát động tấn công vũ trang ở miền Nam của Xứ uỷ Nam Bộ ; 1969 là năm tấn công của quân Giải phóng miền Nam vào Nam Việt Nam ; 1979 là cuộc tự vệ trước cuộc chiến Biên giới do Trung Quốc phát động ; đại hồng thủy năm 1999 và 2009. Tuy nhiên, số 9 lại cũng gắn liền với cuộc khủng hoảng kinh tế theo chu kỳ 10 năm xảy ra tại Việt Nam những năm 1979, 1989, 1999 và 2009.

Đầu tiên, như đã đề cập, những biến động từ Trung Quốc có thể ảnh hưởng sâu rộng đến Việt Nam. Những sự kiện như 10/1949 (Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập) trở thành động lực cho Đảng Cộng sản Việt Nam và nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tiến hành mở rộng chiến tranh trong nước ; 2/1979 là cuộc chiến Biên giới tác động đến mối quan hệ Việt Trung hai thập niên sau đó ; 5/1989 - Thiết quân luật được áp đặt tại Bắc Kinh khi các cuộc biểu tình của sinh viên lan rộng là thời điểm mà Việt Nam lắng nghe tình hình và ban hành các chính sách siết chặt tự do – dân chủ, đặc biệt là các cuộc biểu tình hoặc có xu hướng biểu tình.

Năm 2019, khi Trung Quốc đang bắt đầu đối diện với những tác động từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, cùng với sự khởi động tấn công vào ‘nhân quyền kiểu Trung Quốc’ của nhà tỷ phú, nhà từ thiện Mỹ George Soros tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos thì Việt Nam cũng đón nhận tin tức không tốt lành liên quan đến EVFTA bị ‘hoãn ký’ do vấn đề nhân quyền. Điều này, có thể khiến cho mối quan hệ kinh tế Việt – Trung gắn kết với nhau, nhưng nó cũng khiến cho nền kinh tế Việt Nam lệ thuộc nhiều hơn vào Bắc Kinh, bởi EVFTA được nhiều chuyên gia như bà Phạm Chi Lan, ông Nguyễn Quang A nhấn mạnh là 'cực kỳ quan trọng' trong đa dạng hóa mối quan hệ kinh tế [1]. 

Sự lệ thuộc này là vô cùng nguy hiểm, bởi con số tăng trưởng và sự bền vững của nền kinh tế Trung Quốc đã không thực như cách mà Bắc Kinh bày tỏ ra ngoài - với sự chỉ trích của GS Hứa Tùng Tộ. Blogger Hoàng Tư Giang, một nhà báo chính thống cũng tỏ ra tiếc nuối trước sự kiện EVFTA tạm hoãn ký kết, mà theo ông, Lẽ ra có Nghị quyết 06 của Bộ Chính trị về hội nhập, thì tất cả phải đi theo tinh thần của nó. Và ông cho rằng, lời nhắc nhở của hai Nghị viên EU về việc dời lại Hiệp định ('Việc dời lại Hiệp định mở ra một cánh cửa cơ hội') là câu nhắn nhủ thấm thía (không hội nhập là mất cơ hội, mất cơ hội là đi đôi với nghèo hèn).

Cùng với các sự kiện bị bao vây kinh tế từ Mỹ, ngôi vị chính trị của Tập Cận Bình (người truyền cảm hứng thiết lập quyền lực chính trị cho ông Tổng bí thư-Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng) cũng đang bị lung lay với sự kiện chỉ trích của Giáo sư Hứa Tùng Tộ (người được đánh giá là tiếng nói gián tiếp của các nguyên lão trong Đảng Cộng sản Trung Quốc) về mặt kinh tế. Cùng với nguy cơ bất động sản trong nước, và sự rối loạn liên quan đến chiến dịch 'đả hổ diệt ruồi', điều này có thể khiến Tập Cận Bình có thể hướng sự bất ổn ra ngoài bằng sự phát động một cuộc chiến tranh bên ngoài Trung Quốc, như cách mà Tập Cận Bình lên tiếng cảnh báo về 'chiến tranh' trong thông điệp đầu năm. Và ngoài Đài Loan, thì Biển Đông được các chuyên gia đánh giá là nơi dễ xảy ra xung đột quân sự nhất với quan điểm 'xuất khẩu bất ổn' thời Tập Cận Bình. Và điều này có thể khiến ông Nguyễn Phú Trọng gợi nhớ về quan điểm của mình vào năm 2015, khi ông trao đổi với giới cử tri của mình rằng : 'Nếu để xảy ra đụng độ gì thì tình hình bây giờ bất ổn thế nào, chúng ta có ngồi đây mà bàn việc tổ chức đại hội Đảng được không ?...'. Bởi nếu Tập Cận Bình gặp sự đe dọa về địa vị chính trị qua sự thoái lui liên tục của kinh tế Trung Quốc trong vấn đề thương mại Mỹ - Trung thì đồng thời, Biển Đông là nước cờ để Tập Cận Bình dựa vào đó duy trì quyền lực của mình.

Bên cạnh đó, sự không ổn định của địa vị chính trị Tập Cận Bình cũng có thể gián tiếp gây ra những khó khăn cho bản thân ông Nguyễn Phú Trọng, bởi dù chưa có sự minh chứng xác thực về 'số phận tương thân' của hai người đứng đầu Đảng cộng sản của cả 2 nước, nhưng sự 'sao chép' từ hợp nhất hai chức vị đến cuộc chiến 'đốt lò' đã cho thấy tương quan trong hành vi của hai nhà lãnh đạo, và Việt Nam luôn được cho là sử dụng Trung Quốc như một 'tấm gương' phản chiếu trong thực hành hành vi chính trị trong nước. 

Nếu Tập Cận Bình bị tổn hại trong nước, thì đồng thời, có thể ông Nguyễn Phú Trọng sẽ gián tiếp bị tổn hại - đến từ cuộc chiến đốt lò. Bởi hơn ai hết, cuộc chiến 'đốt lò' đã chạm đến mối dây lợi ích nhóm cực kỳ lớn trong nhóm nhỏ những người làm chính yếu ở Việt Nam lẫn Trung Quốc. Nhưng trên hết, có lẽ ông Tổng bí thư-chính trị nước Nguyễn Phú Trọng phải 'chịu trách nhiệm chính' trong việc bỏ lỡ EVFTA lần này (nếu như EVFTA chính thức bị lùi đến cuộc bầu cử năm sau), vì cách ứng xử nhân quyền của ông cũng như quan điểm mang tính ngắn hạn về kinh tế trước đó - 'Về mặt chính trị, suy thoái còn nguy hiểm hơn cả kinh tế'. Nó đồng thời sẽ lặp lại một chu kỳ không còn khả năng tăng trưởng, mà chỉ thuần túy là hô hào như giai đoạn trước đó (2006 - 2016).

Đó là lý do vì sao, người viết đã sử dụng tiêu đề : 2019 : năm đáng nguyền rủa của Trung Quốc và Việt Nam ? Và thực sự là đáng nguyền rủa đối với bản thân Việt Nam nếu như Hà Nội không có chuyển biến mang tính hội nhập đầy đủ về trách nhiệm với tất cả các mặt, về cả nhân quyền và kiểm soát quyền lực. 

Một viễn cảnh có thể đặt ra với Việt Nam, tương tự như Trung Quốc : Thủ tướng Việt Nam không thể ra quyết định kế hoạch tăng trưởng kinh tế cho những năm tới, vì các cơ sở đều bị đổ nát (hoặc bị phá hoại một cách chủ quan, vô ý) từ bên trong.

Katsuji Nakazawa

Nguyên tác : The cursed year : Xi and China brace for a wild 2019, Nikkei Asian Review, 31/01/2019

Hoa Nghi lược dịch và nhận định 

Nguồn : VNTB, 03/02/2019

Như chúng tôi từng cảnh báo, chiến lược thôn tính Việt Nam của Trung Quốc trong kỷ nguyên của chiến tranh hiện đại là từng bước hình thành nhiều gọng kìm nhằm bủa vây và siết chặt dải đất hình chữ S từ mọi hướng : biên giới phía bắc, biên giới Lào - Việt, biên giới Campuchia - Việt Nam, vùng biển Tây Nam, Biển Đông và vùng duyên hải Việt Nam. 

Vị trí của doanh nghiệp Trung Quốc tại Cửa Việt trên bản đồ. Ảnh : Lê Anh Hùng

Trong tương lai, khi một cuộc chiến khó tránh khỏi giữa Hà Nội và Bắc Kinh xẩy ra, tiếng súng của quân xâm lược sẽ không chỉ nổ trên phòng tuyến biên giới phía bắc, giống như từ cuộc chiến tranh biên giới năm 1979 trở về trước, mà Việt Nam sẽ rơi vào cảnh "tứ bề thọ địch" theo đúng nghĩa đen của cụm từ này. 

Lúc đó, quân Trung Quốc sẽ tiến đánh Việt Nam từ biên giới phía bắc, từ biên giới Lào - Việt (đội quân nằm vùng dọc biên giới Lào - Việt hoặc từ Vân Nam kéo sang), từ biên giới Campuchia - Việt Nam (đội quân nằm vùng dọc biên giới Campuchia - Việt Nam), vùng biển Tây Nam (căn cứ quân sự của Trung Quốc nằm bên bờ biển Campuchia nhìn ra Vịnh Thái Lan, nơi Bắc Kinh đã thuê 90km chiều dài bờ biển Campuchia trong 99 năm), Biển Đông (các căn cứ quân sự của Trung Quốc trên đảo Hải Nam, quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa cùng hàng loạt tàu sân bay, tàu chiến, tàu ngầm khác) và vùng duyên hải Việt Nam (các căn cứ quân sự đội lốt "dự án kinh tế" mà Bắc Kinh đã thiết lập dọc theo bờ biển Việt Nam). 

Vị trí Cửa Việt thời Việt Nam Cộng Hòa trước 1975

Các mũi tấn công này sẽ khiến Việt Nam bị chia cắt thành nhiều phần khi các gọng kìm đánh từ ngoài Biển Đông vào hợp lực với các gọng kìm đánh từ Lào và Campuchia sang. Một khi bị chia cắt tại nhiều nơi như vậy, thế trận liên phòng giữa các vùng miền của Việt Nam sẽ nhanh chóng bị phá vỡ và tê liệt, giúp Bắc Kinh dễ dàng làm chủ toàn bộ chiến trường.

Kế sách "đánh mà thắng" như trên thực ra mới chỉ là "kế trung sách" của các bộ óc Đại Hán. "Kế thượng sách" mà các ông chủ Trung Nam Hải nhắm đến là "không đánh mà thắng". Với một thế trận bị các gọng kìm quân sự bủa vây và siết chặt tứ bề như vậy thì Việt Nam làm sao có thể "cựa quậy" nổi, ấy là chưa kể vô số những quả "bom nổ chậm" đang chờ "kích hoạt" tại hàng loạt các dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia từ Bắc chí Nam trong đó doanh nghiệp Trung Quốc làm tổng thầu tới 90% số dự án, tức là đảm trách toàn bộ từ thiết kế đến thi công.

Theo chiến lược trên, Bắc Kinh sẽ đặc biệt chú ý đến các cửa sông đổ ra Biển Đông của Việt Nam. Các cửa sông này sẽ giúp tàu chiến Trung Quốc cùng các loại vũ khí hạng nặng và quân lính nhanh chóng tiến sâu vào nội địa đối phương, và việc kiểm soát các con sông sẽ giúp Trung Quốc dễ bề hiện thực hóa mưu đồ chia cắt Việt Nam thành nhiều phần. Sông Thạch Hãn đổ ra Biển Đông ở Cửa Việt là một trong số không nhiều những con sông như vậy. 

Hơn hai năm trước, chúng tôi đã lên tiếng cảnh báo về việc Trung Quốc đang lập một căn cứ sát nách cảng Cửa Việt thông qua thủ đoạn núp bóng người Việt để thâu tóm một doanh nghiệp thủy sản địa phương – đó là Chi nhánh Quảng Trị của Công ty cổ phần Phát triển Thủy sản Huế tại thôn Phú Hội, xã Triệu An, huyện Triệu Phong (1). 

Sau khi bài báo được đăng, hoạt động xây dựng của dự án đã tạm dừng trong mấy tháng, khiến chúng tôi ngỡ là dự án sẽ bị hủy bỏ. Tuy nhiên, trong lần trở lại Cửa Việt mới đây, chúng tôi mới biết là lời cảnh báo ấy chẳng khác nào "nước đổ đầu vịt" : Một doanh nghiệp "made in China" mang tên "Công ty trách nhiệm hữu hạn Thủy sản Liên hiệp Quốc tế Elites Việt Trung" đã lừng lững mọc lên ngay dưới chân cầu Cửa Việt (kế bên Đồn Biên phòng Cửa Việt và cách Hải đội 202 thuộc Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 2 chỉ vài trăm mét), một vị trí cực kỳ xung yếu về an ninh quốc phòng và đặc biệt quan trọng trong chiến lược phòng thủ quốc gia của Việt Nam. 

Biển hiệu doanh nghiệp được ghi rõ bằng 2 thứ tiếng. Ảnh : Lê Anh Hùng

Người dân địa phương cho chúng tôi biết, doanh nghiệp Trung Quốc này đã đi vào hoạt động hơn 1 năm. Họ đã đưa rất nhiều người từ Trung Quốc sang đây sinh sống và làm việc, dù không ai biết chính xác con số cụ thể, bởi không ai kiểm soát nổi. 

Kể từ khi đi vào hoạt động, doanh nghiệp này đã gây ra nhiều vấn đề về môi trường, mùi hôi thối toả ra nồng nặc khiến người dân xung quanh khu vực không chịu nổi và họ đã nhiều lần biểu tình phản đối. Cứ mỗi lần như thế, chính quyền, cơ quan môi trường, thậm chí cả báo chí "quốc doanh" lại đến, nhưng khi họ rời đi thì mọi chuyện đâu lại trở về đấy. 

Không dừng lại ở diện tích đất đai đã thâu tóm, doanh nghiệp Tàu này còn đang tìm cách mua thêm đất ở nhiều nơi quanh khu vực Cửa Việt. Và với "biệt tài" thoắt ẩn thoắt hiện, cộng với độ trơ tráo "nức tiếng" của người Tàu, ngay tại những thành phố lớn như Đà Nẵng hay Nha Trang nhà chức trách Việt Nam còn không kiểm soát nổi hành tung và hoạt động của họ, huống hồ là ở những địa bàn như Cửa Việt. 

Khu nhà này có hố móng sâu đến 2,3m, có thể tạo thành một hệ thống hầm ngầm. Ảnh : Lê Anh Hùng

Xem ra, cùng với những "đặc khu kinh tế" Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc, hàng đàn diều hâu phương bắc âm thầm đến "lót ổ" ở phương nam như "Công ty Thủy sản Liên hiệp Quốc tế Elites Việt Trung" tại Cửa Việt đang khiến cho kế thượng sách "không đánh mà thắng" của Bắc Kinh dần trở thành hiện thực. Và đến lúc đó, chiến lược "Hán hóa" Việt Nam của các ông chủ Trung Nam Hải sẽ chẳng cần tới một tiếng súng nào, mà cứ êm ả diễn ra như tằm ăn dâu. 

Lê Anh Hùng

Nguồn : VNTB, 08/07/2018

(1) "Báo động : Người Trung Quốc đã lập căn cứ sát nách Cửa Việt - Quảng Trị", VOA ngày 29/5/2016

* Bài viết tác giả gửi đến VNTB trước khi bị công an Hà Nội bắt tạm giam và khởi tố theo điều 331 Bộ luật hình sự Việt Nam (2015).

Cùng ngày sau khi Tổng thống Mỹ rời Việt Nam hôm 12/11, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tới thăm lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và ký kết 12 văn kiện với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.

Chủ tịch Tập Cận Bình được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đón tiếp tại Hà Nội với 21 phát đại bác. Trong chuyến thăm 2 ngày kết thúc hôm 13/11, ông Tập đến thăm lăng Bác Hồ, dự khai trương Cung hữu nghị Việt-Trung và Trung tâm Văn hóa Trung Quốc ở Hà Nội.

Trước đó người đứng đầu nhà nước Trung Quốc đã tham dự lễ cắt băng khánh thành Cung hữu nghị Việt-Trung ở Hà Nội. Chủ tịch quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cùng ông Tập khai trương biển tên Trung tâm Văn hóa Trung Quốc cùng trong buổi lễ này.

Mặc dù chuyến đi của ông Tập lần này được truyền thông trong nước ca ngợi là làm phát triển thêm mối quan hệ toàn diện và chiến lược, nhưng mục tiêu của chủ tịch Trung Quốc được các chuyên gia cho rằng có mục đích tăng cường sức mạnh mềm ở Việt Nam để phục vụ mục tiêu bành trướng trên Biển Đông.

Nhận định về mục đích của Trung tâm Văn hóa Trung Quốc ở Hà Nội, tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện của Viện nghiên cứu Hán-Nôm cho rằng nó chỉ là một trung tâm để Trung Quốc tiếp thị văn hóa của họ.

"Các trung tâm văn hóa ở Hà Nội như của Nhật Bản, Viện Goethe của Đức, Alliance Francaise của Pháp góp phần làm giàu thêm văn hóa cho Việt Nam nhưng trung tâm văn hóa của Trung làm dấy lên lo ngại đối với người Việt Nam. Cũng như Viện Khổng tử, trung tâm văn hóa Trung Quốc chỉ nhằm mục đích truyền bá du học, du lịch và ngôn ngữ của họ để bành trướng sức mạnh mềm của Trung Quốc".

Biểu tình trước Tổng Lãnh sự quán Trung Quốc ngày 17/5/2014. Ngườ Việt luôn quan ngại sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc để lấn chiếm biển Đông. (ảnh Bùi Văn Phú)

Tiến sĩ của Viện Hàn lâm khoa học Việt Nam cho rằng đằng sau đó sẽ là "sự tụ tập nhiều hơn của người Trung Quốc" và nhận định rằng gần đây người Trung Quốc ở Hà Nội đang có dấu hiệu gia tăng. Quan sát từ việc chào đón ông Tập đến Hà Nội, Tiến sĩ Diện cho biết rằng mặc dù báo chí trong nước cho rằng người dân Việt Nam ra chào đón nhưng thực tế phần lớn trong số họ là người Trung Quốc – gồm nhiều sinh viên, lưu học sinh.

Trước khi ông Tập Cận Bình tới Việt Nam tham dự APEC tại Đà Nẵng, một nhà hoạt động trẻ trong nước đã kêu gọi phản đối chuyến thăm này của người đứng đầu nhà nước Trung Quốc vì những hành động mà anh gọi là "phi pháp" trên Biển Đông.

Kể từ khi Trung Quốc đặt dàn khoan Hải Dương 981 trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và nhất là khi quốc gia láng giềng này được cho là gây sức ép buộc Việt Nam ngừng khoan thăm dò dầu khí với tập đoàn Repsol của Tây Ban Nha trên Biển Đông mới đây, người dân Việt càng quan ngại về Trung Quốc, theo giới quan sát.

Luật sư Hoàng Việt chuyên nghiên cứu về luật biển đảo cho VOA biết rằng dư luận Việt Nam không thích Trung Quốc và nước này đang muốn bành trướng sức mạnh của mình thông qua sự ảnh hưởng về văn hóa.

"Quan điểm của Trung Quốc vẫn là muốn bắt Việt Nam phải thực hiện cái gọi là ‘gác tranh chấp cùng khai thác’. Phương án này của Trung Quốc có những điểm rất bất lợi cho Việt Nam. Tên đầu đủ của nó là ‘chủ quyền của ta, gác tranh chấp cùng khai thác’. Tuy vậy nếu (Việt Nam) chấp nhận ‘gác tranh chấp cùng khai thác với Trung Quốc tức là vô hình chung đã chấp nhận chủ quyền của Trung Quốc".

Theo Tiến sĩ Hoàng Việt, Chủ tịch Tập và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có bàn về vấn đề Biển Đông tại Hà Nội cuối tuần qua nhưng chỉ nhất trí chung chung về việc đảm bảo hòa bình ổn định trong vùng biển có tranh chấp này "như trước đây họ vẫn nói". Trong khi đó Tổng thống Mỹ trong chuyến thăm tới Hà Nội đưa ra tuyên bố chung với Chủ tịch Trần Đại Quang nhắc đến vấn đề Biển Đông mạnh mẽ hơn.

Theo tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện và luật sư Hoàng Việt, trong khi mối quan hệ với Trung Quốc tiến triển tốt đẹp, nhưng Trung Quốc tiếp tục xây đảo nhân tạo và quân sự hóa Biển Đông thì người Việt Nam sẽ tiếp tục lo ngại và tinh thần bài Trung Quốc sẽ tăng lên.

Tổng thống Trump trong bài phát biểu trước phóng viên báo chí tại Phủ Chủ tịch hôm 11/11 nói ông sẵn sàng làm trung gian hòa giải cho tranh chấp Biển Đông.

Trong một phỏng vấn trước đây với VOA, cựu trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ David Shear cho rằng Việt Nam đang rất cẩn trọng trong quan hệ với Trung Quốc và Mỹ và ông cho rằng Hà Nội nên phát triển mạnh mẽ hơn nữa mối quan hệ với Washington để cân bằng và đối chọi với sự ảnh hưởng của Trung Quốc.

Giới quan sát nhận định rằng Việt Nam đang ngày càng trở nên "đơn thương độc mã" chống Trung Quốc trong lòng ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á), và việc bị Berlin cáo buộc "bội tín" sau vụ "bắt cóc" ông Trịnh Xuân Thanh về nước càng khiến Hà Nội rơi vào thế đơn độc.

Nhà quan sát Nguyễn Anh Tuấn, người từng xuống đường biểu tình chống Trung Quốc, nhận định: "Mọi nỗ lực của Việt Nam kêu gọi các bên tuân thủ luật pháp quốc tế trong vấn đề Biển Đông ít nhất sẽ bị Đức (và cả Liên minh Châu Âu mà nước này đang dẫn dắt) phớt lờ hoặc coi là lố bịch một khi Việt Nam đã chứng tỏ họ sẵn sàng bất chấp luật pháp quốc tế để đạt được mục đích của mình, ngay trên đất Đức, ngay trên đất Châu Âu".

"Theo đó, lập luận chính của Việt Nam đối với vấn đề Biển Đông sẽ trở nên yếu ớt vô cùng ; và họ cũng chẳng còn tư thế nào phản đối việc Trung Quốc chơi luật rừng trên biển, khi đây cũng là thứ luật mà họ vừa áp dụng ngay trước mắt cộng đồng quốc tế", nhà hoạt động xã hội này viết trên Facebook cá nhân.

Cuối tuần qua, ít ngày sau khi bị Đức lên án, Hà Nội vận động các nước ASEAN có quan điểm mạnh mẽ hơn chống lại sự bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông.

Việt Nam cũng muốn các quốc gia trong khối nhấn mạnh tới tính ràng buộc về mặt pháp lý của khung bộ quy tắc ứng xử (COC) trên Biển Đông, nhưng vấp phải sự phản đối của một số quốc gia nhận viện trợ lớn của Trung Quốc như Campuchia và Philippines.

Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh (thứ tư từ trái sang) tại hội nghị của ASEAN ở Philippines hôm 5/8.

Khi được hỏi rằng liệu có phải Trung Quốc đã lợi dụng việc Việt Nam bị mất lòng tin với Đức trong vụ Trịnh Xuân Thanh để lấn tới, tìm cách cô lập Hà Nội trong vấn đề Biển Đông, Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Trường, Chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Phát triển Quan hệ Quốc tế ở Hà Nội, nói rằng "không nên gắn cái nọ với cái kia".

Ông nói thêm : "Vụ Trịnh Xuân Thanh không tác động gì tới quan hệ quốc tế của Việt Nam đâu. Với Đức, hai bên có thể có một số mâu thuẫn và sẽ tự dàn xếp. Còn có dính gì tới Trung Quốc ? Trung Quốc bây giờ đang ‘tả xung, hữu đột’ trong lò bát quái về Đại hội 19 [diễn ra cuối năm nay]. Trung Quốc không hài lòng với cách tiếp cận của Việt Nam. Bây giờ chỉ còn Việt Nam chủ trương rằng COC phải thúc đẩy, nhưng phải có tính ràng buộc, và phải tuân thủ luật pháp quốc tế. Điều đó Trung Quốc không muốn".

Cựu đại sứ Việt Nam tại Thụy Điển nhận định rằng Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị "muốn lập thành tích để chuẩn bị cho đại hội đảng mà trong đó có việc giải quyết ổn thỏa với ASEAN về COC".

Tại Philippines, bên lề hội nghị của khối, theo truyền thông nước ngoài, ông Vương đã hủy cuộc họp với Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, trong khi cổng thông tin chính phủ Việt Nam đăng ảnh hai quan chức quốc gia láng giềng bắt tay nhau, nói rằng đây là cuộc gặp "bên lề" hôm 7/8.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Ngọc Trường cho rằng các nước ASEAN "không chú ý" tới vụ Trịnh Xuân Thanh vì mỗi nước ASEAN đều có rất nhiều vấn đề gai góc", "quá phụ thuộc" và "bị sức ép của Trung Quốc", trong khi Bắc Kinh "lobby [vận động] thông qua COC".

Một nghi phạm Trung Quốc bị bắt ở Mỹ và giải về nước.

​Từ chuyện Trịnh Xuân Thanh, chuyên gia về quan hệ quốc tế này liên tưởng tới việc Trung Quốc dẫn độ hàng nghìn người về nước cũng như vị thế của Việt Nam.

Ông nói thêm : "Khoảng 3.200 đến 3.500 người Trung Quốc bị dẫn độ từ nước ngoài về mà các nước đành phải ngậm bồ hòn làm ngọt, bởi vì sức ép của Trung Quốc nó lớn quá và phải thuận theo Trung Quốc. Còn Việt Nam chẳng có lực gì lớn nên nói người ta cũng không nghe. Thôi thì nhiều khi cũng phải làm đại đi một cái để mà thực hiện những chủ trương trong nước của mình cho nó chắc chắn. Chứ nói chống tham nhũng mà lại không chống được tham nhũng thì nó khó chịu".

Trong một bài viết hôm 2/8, báo điện tử VietNamNet viết bài về chuyện "quan tham Trung Quốc bỏ trốn rồi đầu thú hệt như Trịnh Xuân Thanh", trong đó nói với việc bà Dương Tú Châu, nguyên Phó giám đốc Sở Xây dựng tỉnh Chiết Giang, một người nằm trong danh sách 100 quan tham bị Bắc Kinh "truy nã đỏ quốc tế", mới về nước "đầu thú" sau 13 năm lẩn trốn ở nước ngoài.

Sau khi bị Đức cáo buộc "bắt cóc" ông Thanh, Việt Nam lên tiếng nói "lấy làm tiếc" về tuyên bố của Berlin, đồng thời nhấn mạnh rằng cựu quan chức tỉnh Hậu Giang này về nước "tự thú".

Người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng mới chỉ nói "lấy làm tiếc" về tuyên bố của Bộ Ngoại giao Đức.

​Trong một diễn biến liên quan, Bộ Ngoại giao Đức hôm 9/8 đăng ý kiến của Ngoại trưởng Đức Sigmar Gabriel, trong đó nhấn mạnh rằng Đức "sẽ không dung thứ" dù "trong bất kỳ hoàn cảnh nào".

Trên Facebook, đại sứ quán Đức ở Hà Nội cũng đăng bài phỏng vấn của ông Gabriel với tờ Stuttgarter Nachrichten, trong đó ông nói rằng Berlin "sẽ không để yên" chuyện này.

Trả lời câu hỏi về chuyện liệu chính phủ Việt Nam có sẵn lòng nhanh chóng đưa ông Trịnh Xuân Thanh trở lại Berlin, nhà ngoại giao hàng đầu của Đức nói: "Chúng tôi đã thông báo với chính phủ Việt Nam về quan điểm rõ ràng cũng như các kỳ vọng của chúng tôi. Tới nay, vẫn chưa có hồi đáp chính thức. Nhưng chúng tôi có quyền tiến hành các biện pháp tiếp theo, nếu cần".

Tuy nhiên, ông không nói rõ các bước đi kế tiếp sẽ là gì, dù nhấn mạnh rằng "cộng đồng doanh nghiệp Đức lo sợ vì một số người có chức quyền ở Việt Nam rõ ràng đã không tôn trọng quan hệ đối tác với Đức hay vấn đề pháp quyền".

Viễn Đông

Nguồn : VOA, 09/08/2017

Trung Quốc đắc lợi từ vụ Trịnh Xuân Thanh?