Hai sự kiện : Bà quả phụ Trịnh Văn Bô – nhũ danh Hoàng Thị Minh Hồ - qua đời hôm 5 tháng 11 và tướng Sùng Thìn Cò – Phó Tư lệnh Quân khu 2 - đề nghị chi tiền để tìm kiếm, an táng hài cốt của 2.500 người lính tử trận cách nay ba thập niên tại Hà Giang… là những ví dụ mới nhất minh họa cho tình nghĩa của những người cộng sản.
Vợ chồng Trịnh Văn Bô, doanh gia giàu có nhất Hà Nội
***
Trên số ra ngày 7 tháng 11, tờ Thanh Niên vừa lược thuật thêm một lần nữa về"nỗi buồn nhân đôi" của gia tộc cụ Trịnh Văn Bô.
Vợ chồng cụ Bô là những doanh nhân "hằng tâm, hằng sản" với chính quyền cộng sản Việt Nam. Ngoài chuyện bí mật đóng góp cho Việt Minh hàng vạn đồng bạc Đông Dương, tháng 8 năm 1945, ngay sau khi Việt Minh cướp được chính quyền, họ đã dành căn nhà số 48 phố Hàng Ngang cho giới lãnh đạo Việt Minh cư trú. Rồi để chính quyền Việt Minh có tiền chi dùng, vợ chồng cụ Bô đã hiến 5.147 lượng vàng.
Theo lời cụ Hoàng Thị Minh Hồ kể với tờ Thanh Niên năm 1990 thì 1.000 trong số 5.147 lượng vàng ấy đã được ông Nguyễn Lương Bằng – Đặc phái viên của chính quyền Việt Minh – đem hối lộ hai viên tướng chỉ huy 20.000 quân của Trung Hoa Dân Quốc được phe Đồng minh điều động vào miền Bắc Việt Nam giải giáp quân đội Nhật để hai viên tướng này làm ngơ cho Việt Minh vừa tập tễnh nắm chính quyền, củng cố, phát triển thực lực.
Không có số vàng khổng lố ấy lịch sử Việt Nam có thể đã khác !
Khi cuộc kháng chiến chống Pháp lần thứ hai bùng nổ, vợ chồng cụ Bô bỏ hết nhà cửa, tài sản theo Việt Minh vào chiến khu. Sau Hiệp định Geneve năm 1954, họ theo Việt Minh trở về Hà Nội. Ngoài việc hiến căn nhà số 48 phố Hàng Ngang, họ còn đáp ứng đề nghị của Bộ Quốc phòng – cho mượn biệt thự 34 Hoàng Diệu trong hai năm.
Biệt thự 34 Hoàng Diệu trở thành tư gia của Đại tướng Hoàng Văn Thái, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam. Hết hai năm, tướng Thái bảo vợ chồng cụ Bô rằng quân đội vẫn còn cần đến biệt thự này và sẽ hoàn trả khi "đất nước thống nhất".
Vợ chồng cụ Bô đành chờ đến sau tháng 4 năm 1975 mới xin nhận lại nhà. Năm 1988, cụ Bô qua đời khi nguyện vọng chính đáng của ông vẫn chưa được đáp ứng. Thập niên 1990, trao lại biệt thự 34 Hoàng Diệu cho chủ của nó từng là chủ đề được nhiều cơ quan truyền thông tại Việt Nam tham gia bàn luận trong một thời gian dài. Dù các viên chức lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã nghỉ hưu lẫn đương nhiệm cùng khẳng định đó là "đạo lý", dứt khoát phải thực hiện nhưng cụ Hoàng Thị Minh Hồ và con cháu vẫn phải chờ. Năm 1994, chính phủ Việt Nam giao cho cụ Hoàng Thị Minh Hồ quyết định "tặng" gia đình Trịnh Văn Bô biệt thự 34 Hoàng Diệu vì "đã có những đóng góp to lớn cho đất nước". Năm sau (1995) đột nhiên có lệnh… hoãn thi hành quyết định "tặng" biệt thự 34 Hoàng Diệu.
Qua VOA, nhà báo Bùi Tín tiết lộ, sở dĩ gia đình cụ Bô không thể nhận lại biệt thự 34 Hoàng Diệu vì sau khi Đại tướng Hoàng Văn Thái nhận nhà mới, dọn ra khỏi biệt thự này (1978), ông ta giao lại biệt thự cho vợ chồng con gái sử dụng !
Năm 2003, vào thời điểm biệt thự 34 Hoàng Diệu vắng chủ, con cháu cụ Hoàng Thi Minh Hồ đã cõng cụ xâm nhập biệt thự rồi ở lì tại đó cho đến giờ. May là cụ Hoàng Thị Minh Hồ và con cháu không bị cưỡng chế. Tuy nhiên theo tờ Thanh Niên, đến nay, sau 14 năm gia đình cụ Bô "tái chiếm hữu tài sản" của họ, chính quyền Việt Nam vẫn chưa tái xác nhận vợ chồng cụ Bô có quyền sở hữu biệt thự 34 Hoàng Diệu.
***
Hai ngày trước khi cụ bà Hoàng Thị Minh Hồ qua đời, tướng Sùng Thìn Cò – Phó Tư lệnh Quân khu 2 đồng thời là đại biểu của tỉnh Hà Giang tại Quốc hội khóa 14, bảo với các đồng viện là còn khoảng 2.500 hài cốt liệt sĩ đang phơi mưa nắng tại các cao điểm 1.800A, 1.800B, 1.722, 1.220, 1.030,…
Cụ bà Hoàng Minh Hồ dự lễ 480 năm ngày mất của Thành tổ Triết vương Trịnh Tùng tại Văn Miếu (cụ ông Trịnh Văn Bô là trực hệ đời thứ 15 Chúa Trịnh Tùng) – Ảnh : X.B
Tướng Cò không cung cấp chi tiết nhưng dựa vào diễn biến xung đột vũ trang tại biên giới Việt – Trung, người ta tin rằng những liệt sĩ này đã đền nợ nước trong các đợt phản công - tái chiếm, phòng vệ lãnh thổ giai đoạn từ giữa năm 1980 đến đầu năm 1987 ở Hà Giang.
Lý do chính khiến cha mẹ nhiều liệt sĩ chờ cho tới chết vẫn chưa nhận được hài cốt của con là vì… giới lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ Việt Nam chưa cấp tiền để tìm kiếm, mang hài cốt của các liệt sĩ về nhà.
Tướng Cò khẳng định với các đồng viện rằng chỉ cần cấp tiền cho Bộ Quốc phòng và Quân khu 2 một lần thì trong hai năm 2018 và 2019, quân đội sẽđưa hết toàn bộ hài cốt các liệt sĩ về với gia đình, về với quê hương.
Sau hơn 30 năm phơi mưa nắng trên những dãy núi đá ở Hà Giang, có bao nhiêu trong số 2.500 hài cốt này còn nguyên vẹn và có thể xác định được danh tính ? Tại sao Bộ Quốc phòng phải chờ hơn 30 năm mới đốc thúc Quốc hội chuẩn chi ? Phải chăng vì tìm kiếm – an táng hài cốt những người lính đền nợ nước trong cuộc chiến chống Trung Quốc, bảo vệ lãnh thổ sẽ ảnh hưởng đến "quan hệ Việt – Trung" và việc thực thi "tinh thần bốn tốt", "phương châm 16 chữ vàng" nên cả liệt sĩ lẫn thân nhân cùng phải chờ tới… thời điểm thích hợp ?
Rồi ngoài Hà Giang với 2.500 hài cốt đang phơi mưa nắng, bao giờ thì Bộ Quốc phòng tính đến chuyện tìm kiếm, an táng hài cốt những liệt sĩ tử trận ở Cao Bằng, Lạng Sơn trong giai đoạn 1979 - 1981 ?
Dường như hài cốt của hàng chục ngàn liệt sĩ (bao gồm cả những người đã thiệt mạng trong các cuộc chiến từ 1945 – 1954, 1954 – 1975), sự khắc khoải của hàng trăm ngàn người khi thân nhân chưa "mồ yên, mả đẹp", vẫn bị xem là chưa "thấu tình", không "tận nghĩa" bằng các tượng đài, bảng đồng, bia đá, lễ tưởng niệm được tổ chức rầm rộ hàng năm. Cũng vì vậy, hồi cuối tháng 7 vừa qua, nhân dịp kỷ niệm 70 năm "Ngày Thương binh Liệt sĩ", dù vẫn còn nhan nhản những trường hợp như vợ chồng cụ Trịnh Văn Bô, như 2.500 hài cốt liệt sĩ đang phơi mưa nắng trên những dãy núi đá ở Hà Giang, ông Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, vẫn dõng dạc khẳng định : "Đảng, Nhà nước và nhân dân ta không bao giờ quên công ơn to lớn của các bậc cách mạng tiền bối, các anh hùng liệt sĩ, thương binh và người có công với cách mạng. Chúng ta nguyện sống, chiến đấu, lao động, học tập và làm việc xứng đáng với các bậc tiền nhân, với những người đã hết lòng hy sinh vì dân, vì nước".
Trân Văn
Nguồn : VOA, 13/11/2017
Ông bà Trịnh Văn Bô - Hoàng Thị Minh Hồ là cặp vợ chồng doanh nhân nổi tiếng Việt Nam từ thời nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà còn chưa ra đời.
Ông bà Trịnh Văn Bô thời còn trẻ
Từ "Bộ trưởng Tài chính" của Việt Minh…
Trước năm 1945, nhờ tài năng kinh doanh buôn bán, cặp vợ chồng này đã tích luỹ được một khối tài sản lớn bậc nhất đất Hà thành. Dù vậy, tinh thần yêu nước và lòng nhân ái của họ thì thậm chí còn lớn hơn cả khối tài sản mà thiên hạ ít ai bì kịp đó.
Gia đình ông bà từng ủng hộ chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà non trẻ 5.147 lượng vàng, trong đó có 1.000 lượng vàng được đặc phái viên của Hồ Chí Minh là Nguyễn Lương Bằng đem đi hối lộ cho 3 viên tướng Tàu là Hà Ứng Khâm (500 lượng), Lư Hán (300 lượng), Tiêu Văn (200 lượng) chỉ để mong quân đội Việt Nam khỏi đụng độ với quân đội Tưởng Giới Thạch. Điều này càng đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh ngân khố quốc gia gần như rỗng tuếch thời bấy giờ.
Ngoài ra, họ còn hiến tặng ngôi nhà 48 Hàng Ngang cho chính quyền cộng sản để làm "bảo tàng cách mạng", bởi đây là nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng một số lãnh đạo Việt Minh khác tá túc từ ngày 24/8 (ngay khi từ Việt Bắc về Hà Nội) cho đến ngày 27/9/1945 và là nơi ra đời của bản Tuyên ngôn Độc lập.
Đóng góp của ông bà Trịnh Văn Bô cho chính phủ Hồ Chí Minh lớn đến mức người Pháp từng nói bà Trịnh Văn Bô là "Bộ trưởng Tài chính của Việt Minh".
…đến vị thế một "dân oan"
Như báo chí nhà nước đã đưa tin, khi trở về từ vùng tản cư năm 1954, ông bà Trịnh Văn Bô đã sửa lại ngôi nhà 34 Hoàng Diệu định để ở thì Thiếu tướng, Tổng Tham mưu trưởng Hoàng Văn Thái (về sau là Đại tướng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng Tham mưu trưởng) ngỏ lời muốn mượn ngôi nhà trong hai năm (1954-1956) để tiện cho ông làm việc, bởi nó nằm gần cơ quan Bộ, với cam kết bằng văn bản là sau 2 năm, khi nước nhà thống nhất, sẽ trả lại cho gia đình ông bà.
Cụ bà Hoàng Thị Minh Hồ, vợ nhà tư sản Trịnh Văn Bô, vừa trút hơi thở cuối cùng vào đêm qua (5/11). Ảnh: Minh Tâm
Đại tá Bùi Tín, một người thân quen với gia đình, cho biết là đến năm 1957-1958, ông bà Trịnh Văn Bô đã ngỏ ý "xin lại" ngôi nhà cũ của mình nhưng ông Hoàng Văn Thái cũng như Bộ Quốc phòng không trả lời, dù đã quá thời hạn cho mượn.
Năm 1975, khi Nam - Bắc thống nhất, ông bà đệ đơn chính thức xin lại ngôi nhà nhưng lá đơn của ông bà một lần nữa rơi tõm vào im lặng, mặc dù lúc này ông bà đã con đàn cháu đống và phải sống chen chúc trong ngôi nhà số 24 Nguyễn Gia Thiều.
Năm 1978, gia đình ông Hoàng Văn Thái được cấp nhà riêng ở khu Liễu Giai, nhưng họ vẫn không chịu trả nhà 34 Hoàng Diệu cho ông bà Trịnh Văn Bô.
Tiếp theo đó là một quá trình vận động ròng rã hàng chục năm nữa của ông bà. Theo báo Thanh Niên, hàng chục chữ ký của các cấp lãnh đạo cao nhất của Đảng, Quốc hội, Chính phủ qua các thời kỳ đều ủng hộ hai cụ nhưng vẫn vô hiệu.
Và phải đến ngày 9/9/1994, bà Trịnh Văn Bô mới có quyết định của Thủ tướng "tặng" ngôi biệt thự 34 Hoàng Diệu cho ông bà Trịnh Văn Bô do "có công lao to lớn đối với đất nước trong cuộc cách mạng giải phóng dân tộc", trong khi lẽ ra là phải trả lại nhà cho ông bà.
Tuy nhiên, không hiểu sao quyết định "tặng nhà" do Thủ tướng Võ Văn Kiệt uỷ quyền cho PTT Thường trực Phan Văn Khải ký lại bị tạm dừng vào tháng 3/1995, không được thi hành.
Cuối cùng, khi đã bị dồn đến chân tường và không còn cách nào khác, gia đình bà Trịnh Văn Bộ quyết định phải làm liều. Tối 9/10/2003, tận dụng cơ hội khi những kẻ chiếm giữ nhà đi vắng, con cháu bà Trịnh Văn Bô đã cõng bà đột nhập vào ngôi nhà, kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với bọn cướp nhà.
Ông Trịnh Văn Bô mất năm 1988, mang theo nỗi uất hận là bị những kẻ mà gia đình ông từng cưu mang và ủng hộ gần như cả gia sản cướp trắng tài sản đáng kể nhất còn lại.
Còn bà Trịnh Văn Bô, mặc dù phải liều chết mới lấy lại được ngôi nhà thân yêu của mình, nhưng cho đến khi trút hơi thở cuối cùng vào ngày 5/11 vừa qua, vẫn chưa được chính quyền cấp sổ đỏ.Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng chữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản.ang Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng chữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản. Đến nước cuối cùng, tháng 10/2003, họ mới quyết làm liều. Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng chữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản.Đến nước cuối cùng, tháng 10/2003, họ mới quyết làm liều. Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng chữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản.Đến nước cuối cùng, tháng 10/2003, họ mới quyết làm liều. Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà (lúc này đã 90 tuổi già yếu) liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc trưng ra, với dải lụa mang dòng ch ữ "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ", kèm theo một can xăng đầy để liều sống chết với lũ cướp cộng sản.
Và trách nhiệm của ông Võ Nguyên Giáp
Ông bà Trịnh Văn Bô cho ông Hoàng Văn Thái mượn nhà trên thực tế là cho Bộ Quốc phòng mượn, vì ông Thái mượn với tư cách Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam, chứ không phải với tư cách cá nhân. (Đại tá Bùi Tín thì cho biết là Bộ Quốc phòng yêu cầu mượn tạm ngôi nhà.)
Thời điểm năm 1954, Thiếu tướng Hoàng Văn Thái là nhân vật cao cấp thứ hai trong Bộ Quốc phòng, chỉ sau Đại tướng Võ Nguyên Giáp, và ngôi nhà 34 Hoàng Diệu lại nằm ngay cạnh nhà 30 Hoàng Diệu của Bộ trưởng Quốc phòng lúc bấy giờ (dãy phố không có số nhà 32). Thế nên ông Giáp càng biết rõ cấp dưới của mình đang ở nhà ai.
Nếu là người đạo đức và trách nhiệm, tuân thủ nguyên tắc quân đội không được cướp đoạt của dân, khi quá thời hạn cho mượn mà ông Hoàng Văn Thái vẫn không chịu trả nhà cho ông bà Trịnh Văn Bô, lẽ ra ông Bộ trưởng Quốc phòng phải yêu cầu cấp dưới của mình thực hiện đúng cam kết.
Tuy nhiên, điều đó đã không xẩy ra trong năm 1956, khi thời hạn ông bà Trịnh Văn Bô cho Bộ Quốc phòng mượn nhà đã hết ; không xẩy ra trong hai năm 1957 và 1958, khi ông bà đề nghị ông Hoàng Văn Thái và Bộ Quốc phòng trả lại nhà ; không xẩy ra khi ông bà chính thức gửi đơn thư đòi nhà đến một loạt cơ quan ban ngành sau năm 1975 ; không xẩy ra khi ông Thái đã được cấp nhà mới ở khu Liễu Giai năm 1978.
Rời khỏi chiếc ghế Bộ trưởng Quốc phòng năm 1980, ông Võ Nguyên Giáp vẫn là Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng cho đến tận năm 1986, nên ông vẫn phải chịu trách nhiệm trong việc trả lại ngôi nhà 34 Hoàng Diệu cho khổ chủ.
Sau khi về hưu năm 1986, trách nhiệm của ông Võ Nguyên Giáp đối với ông bà Trịnh Văn Bô còn nằm ở chỗ : Võ Điện Biên, con trai cả của ông, cùng vợ là con gái đầu của ông Hoàng Văn Thái lại sinh sống trong ngôi nhà 34 Hoàng Diệu, ngay kế bên ngôi biệt thự rộng hàng ngàn m2 của ông cựu Bộ trưởng Quốc phòng.
Trong số con cái của hai vị đại tướng, người thành đạt nhất là ông Trương Gia Bình (con rể ông Võ Nguyên Giáp) thì cũng mãi sau này mới trở thành Chủ tịch Hội đồng quản trị FPT, tức là họ không thể đủ sức cưỡng lại một loạt lãnh đạo của chế độ.
Sau khi Đại tướng Hoàng Văn Thái mất năm 1986, thế lực chống lại việc trả ngôi nhà 34 Hoàng Diệu cho khổ chủ quyết liệt đến mức Tổng bí thư Đỗ Mười phải than thở với bà Trịnh Văn Bô : "Hay là chị Bô còn chôn vàng ở biệt thự 34 Hoàng Diệu ? Nếu có chuyện này thật thì tôi xin đứng ra bảo lãnh để chị đến đào rồi mang đi toàn bộ... Chị hãy tin tôi và thương tôi với !"
Trong khi đó, Thủ tướng Võ Văn Kiệt phải thốt lên với nhiều người rằng việc ông đồng ý để chính phủ ký quyết định "trả" nhà nói trên còn khó hơn gấp nhiều lần ông ký cho ra đời một dự án kinh tế vài trăm triệu dollar.
Thế lực chống đối thậm chí còn khiến quyết định nửa vời của chính phủ nói trên bị "tạm dừng thi hành" vào tháng 5/1995, sau khi ra đời được 8 tháng.
Thế lực đó là ai ?
Lê Anh Hùng
Nguồn : VOA, 13/11/2017
Ngày 07/11/2017, từ Paris, tôi nhận được tin buồn. Bà Trịnh Văn Bô, nhà kinh doanh thành đạt đã trút hơi thở cuối cùng ở Hà Nội, đại thọ 103 tuổi.
Gia đình ông Trịnh Văn Bô : Một 'bà đỡ' tài chính của chính quyền cách mạng - Đại Đoàn Kết
Tôi buồn vì tôi coi bà là bà chị thân thiết có lòng nhân ái, yêu nước tuyệt vời.
Tôi buồn vì bà đã nhiều lần tâm sự với tôi về hoàn cảnh éo le của bà và nhờ tôi giúp đỡ từ những năm 1976-1980 nhưng tôi không sao làm bà vui lòng. Năm 1990 trước khi sang Pháp tôi đã đến chào bà như một niềm ân hận và thương cảm đối với một bà chị có tấm lòng nhân hậu và lòng yêu nước tột đỉnh đang ở trong tình trạng uất hận mà vẫn lạc quan, tươi cười.
Tôi xin kể tóm tắt nguồn cơn với các bạn, nhất là với các đảng viên cộng sản để có thể hiểu rõ thêm cái bản chất của đảng này và tự tìm ra kết luận.
Bà Trịnh Văn Bô, tên khai sinh là Hoàng Thị Minh Hồ, là bà chủ hiệu Tơ lụa Phúc Lợi, phố Hàng Ngang, khu phố cổ Hà Nội. Bà là doanh nhân thành đạt lớn. Bà tham gia phong trào Việt Minh bí mật năm 1944, nhiều lần góp những món tiền lớn cho phong trào, từ 1 vạn đến 8 vạn đồng bạc Đông dương.
Tháng 8/1945 bà tình nguyện đón ông Hồ Chí Minh từ chiến khu miền Bắc về ở ngôi nhà mình ở 48 Hàng Ngang. Ông Hồ đã ở đây hơn 1 tháng, viết Tuyên Ngôn Độc Lập tại đây. Sau đó bà biếu tặng cả ngôi nhà này thành Bảo tàng cấp Nhà nước cho đến nay. Trong Tuần lễ vàng, bà góp hàng nghìn lạng vàng, gần bằng ngân sách tiếp thu của chế độ cũ. Tổng cộng số vàng bà góp là trên 5 nghìn lạng. Tất cả áo quần mới tươm tất của ông Hồ, các ông Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp… mặc trong ngày 2/9/1945 đều do bà cung cấp. Hồi ấy nhiều người coi bà là "Bộ trưởng tài chính" của nước Việt Nam độc lập. Sau này bà sinh hoạt trong đảng Xã hội do đảng cộng sản lập ra để vận động các trí thức, nhà kinh doanh cũng như trong Hội Liên hiệp Phụ nữ.
Điều không may đối với bà là năm 1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, chính phủ từ Việt Bắc trở về Hà Nội, Bộ Quốc phòng yêu cầu mượn tạm ngôi nhà rộng lớn của bà ở số nhà 34 phố Hoàng Diệu gần Cột Cờ, sát khu vực quân sự của Bộ Quốc phòng. Bản giao kèo cho mượn trong 2 năm (từ 1954 đến 1956) có chữ ký cam kết của đại tướng Hoàng Văn Thái, tổng tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân. Chính gia đình ông Thái đến ở ngôi nhà ấy. Quá hạn, năm 1957, 1958 bà Trịnh Văn Bô ngỏ ý "xin lại" ngôi nhà cũ của mình nhưng ông Thái và bộ Quốc phòng không trả lời. Lúc này gia đình ông bà Trịnh Văn Bô đã có 7 người con, đều lập gia đình, có đúng 30 cháu và chắt, tất cả 40 người ở tại ngôi nhà cũ chật chội 24 phố Nguyễn Gia Thiều, gần hồ Ha Le, nơi tôi ghé thăm bà trước khi sang Pháp.
Điều làm cho ông bà Bô cay đắng rồi oán hận là vào năm 1978, đại tướng Hoàng Văn Thái được cấp nơi ở mới trong ngôi nhà lớn xây riêng cho cấp tướng ở khu Liễu Giai, nhưng ông không trả lại nhà cho ông bà Bô. Ngôi biệt thự 34 phố Hoàng Diệu vẫn là nơi ở của cặp quý tử Võ Điện Biên, con đầu của đại tướng Võ Nguyên Giáp và vợ là con gái đầu của đại tướng Hoàng Văn Thái.
Năm 1988, ông Bô ốm nặng, qua đời trong niềm ân hận trên đây. Trong buổi dự đám tang ông, bà Bô đã khóc khi gặp tôi và yêu cầu tôi giúp, sau khi ông bà đã gửi hơn 20 lá đơn cho mọi cửa. Tôi đã in thêm các đơn của bà, gửi cho vợ chồng tuớng Giáp, vợ chồng tướng Thái, cho Ban kiểm tra trung ương đảng, cho đại tướng Chu Huy Mân ở Tổng cục chính trị, nhưng đều vô hiệu.
Cho đến tháng 6/1989 bà Bô mới nhận được công văn do ông Đỗ Mười nhân danh Thủ tướng ký, yêu cầu Bộ Quốc phòng trả lại ngôi nhà trên cho bà Bô. Công văn này chờ hoài vẫn không hiệu quả.
Tháng 7 năm 1990 chính Chủ tịch Quốc hội Lê Quang Đạo ký công văn yêu cầu Bộ Quốc phòng sớm trả lại ngôi nhà trên, nhưng rồi cũng như nước đổ đầu vịt.
Cho đến năm 1993 Thủ tướng Võ Văn Kiệt và Phó thủ tướng Phan Văn Khải yêu cầu có cuộc họp liên tịch giữa Ủy ban Hành chính Thủ đô, Sở nhà đất Hà Nội và Bộ Quốc phòng để giải quyết xong xuôi một vấn đề dân sự đã kéo quá dài này.
Cuộc họp có kết luận nhưng rồi không ai chấp hành, không có ai có thể cưỡng chế việc thi hành. Một thái độ ù lỳ, bất chấp luật pháp, bất chấp đạo đức của kẻ có uy quyền đảng trị !
Cho đến tận tháng 10 năm 2003, gia đình, con cháu bà Bô mới quyết định làm liều khi đã bị dồn đến chân tường. Tận dụng khi gia đình người ở ngôi nhà đi vắng, chỉ có một bộ đội gác gần đó, con cháu bà Bô cõng bà – bà cụ 90 tuổi già yếu đã nghễnh ngãng liều đột nhập vào ngôi nhà, mang "Bằng khoán điền thổ" gốc, trưng ra, với một giải lụa mang dòng chữ : "Vui mừng trở về ngôi nhà cũ". ký tên : Gia đình Trịnh Văn Bô. Tôi được tin này, đã lập tức gọi điện thoại về mừng bà chị và con cháu đã giành lại được ngôi nhà của mình, các cháu thuật lại cho bà bằng cách viết ra, vì tai bà đã điếc hẳn !
Sau này anh Trần Duy Nghĩa, con cố thị trưởng Thủ đô, bác sĩ Trần Duy Hưng - là bạn cực thân của gia đình bà Bô - từ Pháp trở về Việt Nam, có dịp đến thăm bà cụ Bô kể cho tôi chuyện cơ mật của gia đình. Đó là khi tự mình trở về nhà, bà Bô đã dự liệu sẽ liều mình nếu như bà bị đuổi khỏi ngôi nhà thân yêu của chính mình. Bà đã bảo con bà mang theo một can đầy xăng để liều sống chết với lẽ phải, sống chết với nhà cửa, với con cháu ruột thịt của mình. Thế nhưng thật là may mắn và hạnh phúc, can xăng đã không cần dùng đến.
Bài báo này như một nén hương thắp trên mộ của bà Trịnh Văn Bô, bà chị của tôi đầy lòng nhân ái, yêu nước đến tột đỉnh, từng tự cho mình một phương châm sống, là "Trong buôn bán, nếu có lời chỉ nên giữ lại 7 phần mười làm vốn, để ra 3 phần mười làm từ thiện. Còn khi đất nước cần thì nên hiến hết không tính toán, chỉ giữ chút ít để sống và kinh doanh tiếp". Bài học cho đảng viên tham nhũng ở khắp nơi hiện nay, cho các doanh nhân mới.
Một nhà kinh doanh yêu nước đến tột cùng, yêu nhân dân đến thế là cùng ! Xin bà chị mỉm cười, yên nghỉ trên cõi vĩnh hằng.
Bùi Tín
Nguồn : VOA, 07/11/2017