Việt Nam trong thời gian qua đã tích cực vận động để ngày hôm nay, Thủ Tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc có mặt ở thủ đô Washington và sắp sửa được Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đón tiếp tại Tòa Bạch Ốc. Liệu hai bên có đáp ứng được những kỳ vọng của nhau về các vấn đề chiến lược, thương mại & kinh tế, và liệu vấn đề nhân quyền có được đề cập đến theo yêu cầu của một số dân biểu nghị sĩ Mỹ ? Giáo sư Đoàn Viết Hoạt, một nhà đấu tranh để dân chủ hóa đất nước đang cư ngụ tại bang Virginia, Hoa Kỳ, trao đổi với VOA về ý nghĩa và trọng tâm chuyến công du Mỹ của Thủ Tướng Việt Nam.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đến sân bay quốc tế John F. Kennedy, New York, Hoa Kỳ, ngày 29/5/2017. (Ảnh chụp từ Zing.vn)

VOA : Thưa Giáo sư, Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc ngày mai (31/5/2017) sẽ trở thành nhà lãnh đạo Đông Nam Á đầu tiên đến thăm Tòa Bạch Ốc. Có thể coi đây là một thành quả ngoại giao lớn của Việt Nam ?

Đoàn Viết Hoạt : Tôi nghĩ rằng đó là một thành quả, rất là đặc biệt vì ông Phúc cũng như Việt Nam đã quyết định đi thăm rất là sớm, trước tất cả các lãnh đạo của Đông Nam Á khác, thành tôi nghĩ đây là một sự kiện đáng chú ý.

VOA : Dạ thưa Việt Nam trông đợi gì ở Hoa Kỳ trong chuyến công du này ?

Đoàn Viết Hoạt : Tất nhiên là Việt Nam trông đợi Hoa Kỳ tỏ rõ thái độ của mình đối với vấn đề Biển Đông, và Việt Nam trông đợi xem quan hệ giữa Hoa Kỳ với Trung Quốc có tác hại đến nền an ninh cũng như sự ổn định của Việt Nam hay không ? Việt Nam có lẽ cũng trông đợi ở sự hỗ trợ của Mỹ về vấn đề kinh tế, vấn đề quân sự… Đó là những gì mà tôi nghĩ Việt Nam rất là trông đợi, bởi vì chính sách của ông Trump đối với Biển Đông cũng như đối với Đông Nam Á cũng chưa có gì rõ ràng cả".

Tàu hải quân Hoa Kỳ tuần tra Biển Đông

VOA : Thưa Giáo sư trong các quan hệ Mỹ - Việt thì nhân quyền vẫn là một cái gai trong mối quan hệ song phương. Sau đợt đàn áp, bắt bớ các blogger, các nhà tranh đấu cho môi trường cũng như dân oan bị mất đất vv… Và trong khi Tổng thống Trump không được biết tiếng là người thiết tha cho lắm về vấn đề nhân quyền thì thưa Giáo sư, ông có tiên liệu vấn đề này sẽ được nêu lên hay đặt làm điều kiện thương thuyết như một số các dân biểu và nghị sĩ đòi hỏi hay không ?

Đoàn Viết Hoạt : Chúng ta nhìn một cách khách quan thì nhiều người đánh giá ông Trump là một người thực tế hơn, ông quan tâm đến quyền lợi của nước Mỹ và tới thương mại, kinh tế nhiều hơn các vấn đề chính trị hay nhân quyền. Đấy là cái nhìn của rất nhiều nhà quan sát trên thế giới và có thể, của Việt Nam nữa, còn có thực sự ông Trump hay là chính sách của chính quyền mới có ủng hộ những tiếng nói đối lập hay những quyền tự do căn bản của người dân ở Việt Nam hay không thì có lẽ chúng ta phải chờ qua cái cuộc đối thoại giữa ông Phúc với ông Trump.

VOA : Vâng như vậy, Việt Nam hy vọng là với chính sách "Nước Mỹ trên hết" của ông Trump, ông sẽ không đặt quá nặng vấn đề nhân quyền, có phải không ạ ?

Đoàn Viết Hoạt : Tôi nghĩ có lẽ không hẳn như vậy, có thể ông Phúc cũng hiểu rằng ông Trump chỉ là ông Tổng thống trong khi nước Mỹ còn có quốc hội, còn có các tổ chức dân sự và còn có cộng đồng người Việt hải ngoại, là những tiếng nói luôn luôn đòi hỏi Bộ Ngoại giao tức là bên hành pháp và Tổng thống Mỹ phải đặt các vấn đề nhân quyền, gắn liền nó với các quan hệ với Việt Nam, thì tôi nghĩ đấy là cái điểm mà ông Phúc cũng phải biết.

VOA : Thưa Giáo sư, hồi nãy chúng ta hỏi Việt Nam trông đợi gì ở Hoa Kỳ, thì bây giờ đặt lại câu hỏi, Việt Nam sẽ mang lại gì cho Hoa Kỳ, nhất là mang lại cho Tổng thống Trump món quà nào để gọi là ‘bôi trơn’ cho mọi việc được suôn sẻ ?

Đoàn Viết Hoạt : Điều đầu tiên mà tôi nghĩ ông Trump trông đợi là vấn đề thương mại, tức là quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ cho tới nay thì chúng ta biết rằng nó vẫn nghiêng về phía Việt Nam. Theo cái quan điểm "Nước Mỹ trên hết" thì Hoa Kỳ vẫn muốn là Hoa Kỳ được thêm những cái lợi hơn trong thương thuyết về thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Điểm thứ 2 là về đầu tư cũng như mở cửa thị trường vốn cho Hoa Kỳ vào Việt Nam. Thứ 3 là quan hệ giữa Việt Nam với Trung Quốc, thì thực sự Việt Nam vẫn chưa thực sự hướng về phía Mỹ như Mỹ mong đợi, thì tôi nghĩ đấy là những điểm mà ông Trump muốn được biết trong chuyến đi của ông Phúc"

VOA : Vâng, với chính sách ngoại giao đa phương của Việt Nam, tức là ai cũng làm bạn, thì Việt Nam thường bị chỉ trích là đi hàng hai, hay là bắt cá hai tay, thưa Giáo sư đánh giá như thế nào nỗ lực gọi là tìm cách "cân bằng quan hệ" của Hà nội ?

Đoàn Viết Hoạt : Thực ra thì cho tới nay giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ thì Việt Nam vẫn thiên về Trung Quốc nhiều hơn, về cả thương mại lẫn quan hệ về chính trị. Hoa Kỳ không thể giúp Việt Nam một cách tích cực nếu Việt Nam không dứt khoát về chính trị theo nghĩa ‘cân bằng’ chứ chưa phải là bỏ Trung Quốc. Chẳng hạn chúng ta thấy như dự luật về lập hội cũng như dự luật biểu tình, đã được đưa ra không biết bao nhiêu lần rồi, mà cho tới nay vẫn chưa được thảo luận nữa, chứ chưa nói gì tới thông qua quốc hội. Đó là những cái rất tối thiểu mà chúng ta vẫn chưa thấy có, thì tôi nghĩ rằng Hoa Kỳ vẫn còn trông đợi là Việt Nam phải cân bằng thật sự, hay nói cách khác, phải thay đổi để có thể tiến về phía Mỹ nhiều hơn nữa.

VOA : Thưa Giáo sư, trở về vấn đề Biển Đông, từ quan điểm của Hà nội thì lo sợ lớn nhất là gì ? Ngoài nguy cơ chiến tranh toàn diện bùng nổ ?

Đoàn Viết Hoạt : Cái mà Hà nội lo sợ không phải là chiến tranh trong lúc này mà cái lo sợ là không đủ sức để cản Trung Quốc trong chiến dịch hiện này mà chúng ta có thể tạm gọi là giống như "tầm ăn dâu" vậy, tức là họ cứ từ từ họ tiến tới, và Việt Nam không thể ngăn cản được, mà Mỹ cũng không ngăn cản cái chuyện đó, mặc dù Mỹ phản đối, thành ra tôi nghĩ đó là điều mà Việt Nam lo sợ nhất. Gần đây nhất chúng ta thấy là ngay sau chuyến đi của ông Trần Đại Quang, Chủ tịch nước, thì có vẻ rất là hòa dịu, hai bên đồng ý giải quyết các tranh chấp và không gây thêm căng thẳng thì chúng ta lại thấy Trung Quốc đã sử dụng những vũ khí ở ngay tại Trường Sa để ngăn cản hay tấn công những người nhái của Việt Nam đang hoạt động trong vùng mà Việt Nam cho là chủ quyền của mình. Thành ra những hành động như vậy của Trung Quốc là những điều khó cho Việt Nam để mà ngăn cản và cũng khó để mà chống đối, ngoài việc lên tiếng phản đối mà thôi, hay là việc tăng cường vũ khí để có đủ tiềm lực để có thể cản trở… Nếu không khéo thì có thể gây ra đụng độ, mà đụng độ thì có thể là một dịp để Trung Quốc đánh chiếm thêm những phần còn lại của Trường Sa. Trong khi đó thì cho tới nay chúng ta vẫn chưa thấy rõ là nếu có xảy ra một chuyện như vậy, thì Hoa Kỳ có can thiệp hay không ? Ngay cả đối với Philippines là một nước đã có hiệp ước an ninh rồi mà Hoa Kỳ cũng không can thiệp được thì đối với Việt Nam như thế nào ? Tôi nghĩ đó là điều mà Việt Nam lo sợ nhất.

VOA : Thưa Giáo sư có nghĩ là Việt Nam cũng lo sợ là Mỹ có thể đổi những lợi ích ở Biển Đông, như tự do hàng hải vv.. để đánh đổi sự hỗ trợ của Trung Quốc hầu có thể kiềm hãm Bắc Hàn không ạ ?

Đoàn Viết Hoạt : Chắc chắn là phải có điều đó, và Hà nội cũng phải tìm cách để thăm dò xem cái đó có thể xảy ra không nhưng thực ra thì điều đó cũng rất là trừu tượng bởi vì khi mà nó xảy ra rồi thì không còn cách gì để mà gỡ nữa. Cái mà nó đang xảy ra hàng ngày mà Hoa Kỳ cũng không có hành động nào quyết liệt mặc dù hồi gần đây thì ông Trump có cho phép hải quân Hoa Kỳ đi vào vùng 12 hải lý và cả 6 hải lý nữa. Đó cũng là một tín hiệu tốt trước chuyến đi của ông Phúc. Nhưng mà tôi nghĩ còn có nhiều khúc mắc hơn nữa và do đó thì nó có thể đặt ra vấn đề như là trao đổi về thông tin tình báo chẳng hạn, nhưng mà Hoa Kỳ cũng không thể nào thực hiện điều đó trừ phi Việt Nam có một cam kết, có hướng thay đổi về mặt chính trị, tức là tự do hóa hơn, chấp nhận tiếng nói đối lập hơn, không đàn áp những người có tiếng nói độc lập và có những hoạt động bất bạo động. Tôi nghĩ đấy là những điều mà Hoa Kỳ trông đợi ở Việt Nam, và có lẽ cũng là điều chúng ta trông đợi.

VOA : Thưa câu hỏi cuối, những tiêu chí nào sẽ được dùng để đánh giá sự thành công, hay không thành công của chuyến công du Mỹ quốc lần này của Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc ?

Mỹ giao tàu tuần duyên trọng tải cao cho Việt Nam

Đoàn Viết Hoạt : Thật ra nếu mà nói về tiêu chí thì tùy theo mình đứng ở phía nào. Đứng phía Mỹ thì chắc chắn tiêu chí của ông Trump là tăng cường được sự hiện diện của Mỹ trong thị trường Việt Nam về vấn đề thương mại, vấn đề đầu tư, và liệu các công ty của Mỹ có thể sang Việt Nam hoạt động. Đó là tiêu chí thứ nhất, tiêu chí thứ hai là sự cởi mở của chế độ và khuynh hướng thiên Mỹ về mặt chính trị và các quyền tự do của xã hội dân sự. Về phía Việt Nam thì tiêu chí có thể là Mỹ sẽ đồng ý coi Việt Nam là một đối tác quan trọng về mặt chiến lược và sẽ tích cực hỗ trợ Việt Nam khi xảy ra những vấn đề ở Biển Đông. Tiêu chí thứ hai là Hoa Kỳ sẽ tỏ ra thân thiện mặc dầu rằng Đảng Cộng sản vẫn là cái đảng duy nhất cầm quyền ở Việt Nam, và Hoa Kỳ sẽ không quá cứng rắn đối với những đòi hỏi về cải thiện nhân quyền và các quyền tự do của xã hội dân sự. Tôi nghĩ đó là một số tiêu chí về hai phía, Mỹ và Việt Nam.

Thưa quý vị, Giáo sư Đoàn Viết Hoạt là một nhà hoạt động để dân chủ hóa Việt Nam, ông còn là một nhà báo quan tâm theo dõi tình hình trong nước, từng được trao Giải Bút vàng Tự do (1998) và Giải Nhân quyền Robert F. Kennedy (1995). Ông đang sống ở tiểu bang Virginia, Hoa Kỳ.

Hoài Hương thực hiện

Nguồn : VOA, 31/05/2017

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp đón Tổng bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khi ông tới thăm Việt Nam tháng 11/2015. Ảnh: Minh Hoàng.

Nhân dịp Xuân Đinh Dậu - 2017, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài khá dài, trả lời phỏng vấn TTXVN. Có lẽ ông vừa muốn lên gân cho toàn đảng của ông, toàn xã hội, nhưng có thể chỉ tự cố lên dây cót cho chính mình, vì hoảng sợ tương lai, giống như người tự hò hét khi đi ngang nghĩa địa một mình.

Ông khẳng định lập trường trung thành trước sau như một với chủ nghĩa quốc tế vô sản, với chủ nghĩa Mác-Lênin- Mao Trạch Đông, trước chuyến đi "thăm" do triệu tập đột ngột (gọi là mời) của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Trong bài trả lời phỏng vấn này, có một điều đáng chú mà ông nhấn mạnh, rằng :

"Trước đây, khi nói đến nguy cơ đối với sự tồn vong của Đảng, của chế độ, thường nói đến âm mưu diễn biến hòa bình của các thế lực thù địch ; đến Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) là tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống ; và Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã thẳng thắn chỉ rõ, phân tích sâu sắc tình trạng "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ", "tình hình mâu thuẫn, mất đoàn kết nội bộ không chỉ ở cấp cơ sở mà ở cả một số cơ quan Trung ương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty... có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc".

Đây là một nhận thức hoàn toàn mới của đảng, có nghĩa là của Bộ chính trị, Trung ương đảng, hay của chính bản thân ông Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng. Diễn biến hòa bình không phải do âm nưu của thế lực thù địch, cũng không còn phải là suy thoái tư tưởng đạo đức, mà đã thành tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ, và có khả năng đã biểu hiện thành một bộ phận nằm ngay trong các cơ quan trung ương của đảng̣. Không có kẻ địch nào phá từ bên ngoài, chỉ là do "chính ta đánh ta", sự mục ruỗng từ trong ra.

"Cái mới của Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) là đưa ra nhận diện thế nào là suy thoái về tư tưởng chính trị, thế nào là tự diễn biến, tự chuyển hóa".

"Không phải từ bên ngoài", đây là lực lượng tự chuyển hóa nhận thức, chuyển hóa lập trường, chuyển hóa lòng tin vào chủ nghĩa, là sự xác nhận rằng chủ ngĩa Mác-Lênin, nền tảng tư tưởng chế độ đã không còn giá trị thống soái, đã mất vai trò độc tôn, cũng là thừa nhận đang tồn tại hay bắt đầu xuất hiện tình trạng giành giật chân lý giữa lý thuyết Mác-Lênin và các xu hướng tư tưởng dân chủ khác. Điều mà chưa bao giờ trong lịch sử 30 năm đổi mới, đảng cộng sản chịu thừa nhận.

"...Trong đó nguy hiểm nhất là sự phai nhạt lý tưởng cách mạng, không kiên định con đường xã hội chủ nghĩa, mơ hồ, dao động, thiếu niềm tin, nói trái, làm trái quan điểm, đường lối của Đảng..".. Hình như ông nói tới hiện tượng đa đảng ngay trong chính nội bộ đảng ?!

Nhưng nếu ông đánh giá sự thay đổi bắt đầu có hơi hướng về chất, thì các nhóm giải pháp mà nghị quyết 4 lần này đề ra lại vẫn không có gì mới. Vẫn là bốn nhóm, và vẫn "cơ bản, chủ yếu, quyết định là nhóm công tác tư tưởng".

Nghị quyết 4 viết thế này :

"1. Về công tác chính trị tư tưởng, tự phê bình và phê bình : Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức trong toàn Đảng về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc học tập, nghiên cứu, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh"...

2. Về cơ chế, chính sách

3. Về kiểm tra, giám sát, kỷ luật đảng

4. Về phát huy vai trò của nhân dân và Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội".

Và vì không có gì mới, khác với bốn nhóm giải pháp cổ điển này, thì đương nhiên là :

- Suốt 30 năm, suốt 6 nhiệm kỳ đại hội liên tiếp nhau "sợi dây kinh nghiệm rút hoài không hết" và "...tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên không bị đẩy lùi, có mặt, có bộ phận còn diễn biến tinh vi, phức tạp hơn, mức độ "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trầm trọng hơn .."..

Và điểm cuối cùng tất yếu sẽ đến là sự tan rã không tránh khỏi của đảng và sụp đổ tan tành của chế độ.

Cứu cánh duy nhất của chế độ, cũng là bấu víu cuối cùng chính danh cầm quyền còn lại của đảng là tăng trưởng kinh tế, là sự tìm kiếm từ tăng trưởng một cách lôi kéo lạc hướng sự tức giận của quần chúng nghèo đói vào sự khốc liệt của cuộc săn tìm sinh kế.

Ông Trọng biết rõ rằng, "trước hết phải có đời sống no đủ thì người dân mới yên tâm, tin tưởng được, đất nước có bình yên thì mới phát triển được". Và "vấn đề đặt ra là làm thế nào để vừa làm cho tổ chức đảng và bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh, vừa phát triển được kinh tế ; xã hội ổn định ; đất nước không ngừng phát triển đi lên".

Nhưng cái khó khăn cũng rất "cơ bản" là tầng lớp lãnh đạo của đảng hiện rất thiếu kiến thức cơ bản về khoa học kinh tế. Bản thân tổng bí thư chỉ biết lý thuyết xây dựng đảng và thực tiễn kinh qua duy nhất của ông là viết và biên soạn lý thuyết xây đựng đảng. Đứng đầu chính phủ là một người, nếu không kể tới 5 năm bổ túc công nông khi tập kết ra Bắc lúc 13 tuổi, thì bằng cử nhân kinh tế của ông chỉ đi lên từ trình độ lớp ba phổ thông. Đứng đầu thường trực Ban bí thư Đinh Thế Huynh, người kế cận tổng bí thư đảng, lại là nhân vật leo vào lãnh đạo chỉ vì từng là chủ tịch Hội đồng lý luận trung ương, vào bộ chính trị chỉ nhờ câu trả lời các nhà báo Ấn độ rằng "Việt Nam chưa có nhu cầu và không có nhu cầu đa đảng". Những người này không làm cải cách kinh tế được, vì họ không biết gì nhiều lắm về kinh tế, nhất là kinh tế thị trường. Mà không làm cải cách thì không có tăng trưởng.

Thực tế sẽ không có tăng trưởng và sẽ không còn tăng trưởng nữa.

Ngày 17/10/2016, chính phủ ông Nguyễn Xuân Phúc buộc phải trình Quốc hội xin rút chỉ tiêu vì "không thể đạt được mức tăng trưởng 6,7%. Chính phủ sẽ quyết tâm đạt 6,3-6,5%" :

Cuối cùng, báo cáo cuối năm cuả Bộ tài chính, tăng trưởng chỉ đạt 6,21%, trong khi, sự thật, theo Ngân hàng thế giới thì chỉ đạt 6,1%.

Điều này phản ánh nền kinh tế đã không còn động lực, bắt đầu chuỗi suy thoái.

Nhưng một nghịch lý khó hiểu là ngày 16/12/2016 Chính phủ giao chỉ tiêu năm 2017 tăng trưởng 6,7%. Nó kỳ lạ giống như cái bằng cử nhân kinh tế của ngài Thủ tướng vậy.

Theo tập quán, kế hoạch của năm sau dựa trên các số liệu thống kê vào cuối quý ba của năm trước. Con số 6,7% này căn cứ trên các tính toán dựa vào con số các doanh nghiệp mới đăng ký trong năm 2016, và số vốn đăng ký kinh doanh được dự kiến tăng vọt, đặc biệt từ khu vực đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI), cùng với các chỉ tiêu đăng ký kế hoạch nhập khẩu nguyên liệu từ giưã quý ba năm 2016. Những dự kiến kế hoạch này là kết quả tác động bởi chiến lược đón đầu TPP, dự kiến sẽ được phê chuẩn chậm nhất vào quý một năm 2017, đem lại khả năng xuất khẩu hàng hóa tăng khoảng 28%.

Báo VTV điện tử ngày 24/09/2016 : "Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, trong 9 tháng vừa qua, cả nước có gần 81.500 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng vốn đăng ký 630.000 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với năm trước. Dự kiến, năm nay sẽ có hơn 100.000 doanh nghiệp thành lập mới. Đây là điều chưa từng có trong lịch sử nước ta".

Tất cả đều là các con số dự kiển và trên thực tế đang trở thành các con số ảo, vì triển vọng sẽ phá sản cùng với sự ra đi của tổng thống Obama. Cả Thượng và Hạ viện Mỹ đều đã quyết định không thông qua TPP, và tất cả các hiệp định thương mại song phương cũng sẽ được xem xét lại theo hướng bảo hộ nền kinh tế Mỹ.

Các rào cản kinh tế sẽ có thể thay đổi, thuế nhập khẩu vào Mỹ sẽ tăng vọt, các tiêu chí chống phá giá với các nền kinh tế chưa được gọi là thị trường, như nền kinh tế Trung Quốc và Việt Nam sẽ rất gay gắt. Tất cả những điều này sớm hay muộn sẽ tác động tới khả năng xuất khẩu hàng hóa của Việt nam không chỉ vào thị trường Mỹ, mà cả trên thị trường châu Âu và tất cả các thị trường tiềm năng khác.

Tại Việt Nam, vốn đầu tư FDI sẽ dừng lại, hoặc ít nhất cũng sẽ chậm lại, nghe ngóng, thăm dò. Vốn huy động của các doanh nghiệp nội địa sẽ không có lối thoát vì thiếu hụt ngân sách, và nhất là nếu thị trường xuất khẩu bế tắc, thì sản xuất sẽ buộc phải chậm lại, lao động sẽ dư thừa, kéo theo hàng loạt những hệ lụy khác, tín dụng giảm, giá thị trường giảm, lạm phát xuống thấp kỷ lục.

Theo bá́o Dân Trí 24/12/2016 : "số doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn của cả nước là 19.917 doanh nghiệp, tăng 4.268 doanh nghiệp so với cùng kỳ năm trước (27,3%). Số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động không thời hạn hoặc chờ giải thể của cả nước là 40.750 doanh nghiệp, giảm gần 15.000 doanh nghiệp so với cùng kỳ (giảm 26,9%)". Trung Quốc cũng sẽ chịu ảnh hưởng rất xấu do đối phó với các chính sách kinh tế mang nhiều mầu sắc chủ nghĩa dân tộc của Trump. Dự kiến nền kinh tế Trung Quốc năm 2017 sẽ giảm sâu xuống dưới 5,5-5,7%. Khả năng hấp thụ của nền kinh tế khổng lồ này giảm trầm trọng, ảnh hưởng lớn tới mức tăng trưởng của các nền kinh tế mới nổi, khu vực ASEAN và đặc biệt Việt Nam.

Nền kinh tế Việt Nam trong khoảng hai quý đầu năm 2017 có thể vẫn giữ được mức sản xuất, nhưng sẽ mất đà và trượt sâu từ giữa quý ba, và sẽ suy giảm vào cuối năm. Chỉ tiêu tăng trưởng có thể chỉ đạt được không quá 5,5%. Những khó khăn bắt đầu từ cuối năm 2017 sẽ tăng mức trầm trọng vào năm 2018, khởi đầu cho chuỗi năm suy giảm, không thể khắc phục vào những năm tiếp theo.

Rõ ràng, duy trì tăng trưởng không thề chờ đợi những cú hích từ bên ngoài. Tính cạnh tranh của nền kinh tế không thể trông chờ vào chính sách can thiệp phản thị trường của Nhà nước thông qua các chỉ thị, các nghị quyết của Đảng, dù là cả của Bộ chính trị. Tính cạnh tranh phải có xuất xứ từ năng suất lao động, từ trình độ tiên tiến cuả công nghệ, từ hàm lượng chất xám trong sản phẩm, không bằng sự hy sinh môi trường, hy sinh quyền lợi của người lao động, của phúc lợi xã hội.

Giải pháp cấp bách có hiệu quả trực tiếp là giải phóng khối tài sản khổng lồ đang thuộc hệ thống các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty quốc doanh. Gần 70% tổng tài sản quốc gia do hệ thống này nắm giữ từ 30 năm nay không sinh lợi, năng suất lao động không những không tăng mà giảm dần, trong khi tài sản công biến dần vào trong tay các cá nhân, làm giàu bất chính cho các quan chức được đảng giao quyền thay phiên nhau thao túng.

Nếu đảng cộng sản vẫn kiên trì chủ trương kinh tế quốc doanh giữ vai trò chủ đạo, cùng với kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác xã phát triển thành lực lượng kinh tế quyết định, không chỉ dừng ở mức nắm giữ trên 70% tổng tài sản quốc gia như hiện nay, thúc đẩy lộ trình hoàn thành thời kỳ qúa độ xây dựng cơ sở vật chất cho một nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, bắt đầu vào giữa thế kỷ XXI, thì nguy cơ nền kinh tế phá sản hoàn toàn cùng với sự sụp đổ của chệ́ độ là không thể tránh khỏi.

Mâu thuẫn giữa tính hiệu quả của quản trị kinh tế theo nguyên tắc Chính phủ nhẹ với chủ trương tập trung tuyệt đối hóa quyền lãnh đạo và kiểm soát kinh tế vào trong tay Đảng, đang tạo ra sự giẫm đạt, chồng chéo giữa hai hệ thống, khoét sâu vết nứt bắt đầu xuất hiện giữa ông Phúc và ông Trọng. Ông Trương Hòa Bình, một thứ cảnh sát mật vụ của đảng cài vào Chính phủ đang gây rối và gây hàng loạt khó chịu cho ông Phúc.

Trung Quốc lo sợ ông Trump, và chính phủ của chế độ cộng sản Việt Nam lo sợ trước những gì ông Trump có thể sẽ làm. Cả hai nền kinh tế độc đảng này có một hệ thống doanh nghiệp quốc doanh chiếm trên dưới 70% tổng tài sản quốc dân, một ngân hàng trung ương không độc lập, trợ giá và in tiền theo lệnh đảng chính trị cầm quyền. Cả hai sẽ phải bị xét lại bởi chính sách kinh tế mang mầu sắc bảo hộ thị trường của tân Tổng thống Mỹ.

Cả hai nền kinh tế có hàm lượng tham nhũng nhất nhì hành tinh. Cả hai chế độ chính trị có những vi phạm nhân quyền nghiêm trọng nhất. Cả hai hệ thống cai trị mà tỷ lệ tham nhũng và vi phạm nhân quyền trong hàng ngũ các quan chức cao cấp là cao nhất, theo Luật Nhân quyền Magnitsky toàn cầu mà Quốc hội Mỹ vừa phê chuẩn ngày 8/12/2016, sẽ là hai quốc gia có số lượng các hàng ngũ lãnh đạo cao cấp rơi vào đối tượng bị Chính phủ Mỹ cấm vận và phong tỏa tài sản. Sẽ khó có những chuyến thăm cao cấp diễn ra giữa Mỹ và hai quốc gia này. Sẽ không còn những chuyến thăm nhằm "nâng cấp quan hệ" giữa hai quốc gia này với Mỹ, ít nhất trong một vài năm tới. Đây là đòn đánh tệ hại nhất mà chế độ độc đảng cộng sản Việt nam, xưa nay vẫn khư khư giữ chính sách ngoại giao "đi giây", buộc phải ngậm đắng nuốt cay.

Ngày 20/01/2017 tới đây, ngày mà tổng thống mới của Mỹ, ông Donald Trump chính thức chấp chính, có thể bắt đầu chuỗi ngày cay đắng nhất đối với hai cái chế độ lươn lẹo nhất hành tinh, chống lại quyền con người.

Một "équipe Obama- Kerry" là cơ hội ngàn năm để thoát Trung cho Việt Nam, nhưng đã bị cái đầu óc tăm tối của ông Trọng và đảng cộng sản bỏ lỡ. Dưới con mắt chiếu yêu của Donald Trump, Trung Quốc và Việt Nam cộng sản trở lại nguyên hình là những con yêu quái. Quy luật ngàn đời, "Quái nhân tất hữu Quái nhân Trị".

Điều có thể dự đoán là Tập Cận Bình và Nguyễn Phú Trọng sẽ bàn bạc những gì để đối phó với Mỹ, trong chuyến thăm đột ngột của ông Trọng tới Bắc Kinh trong tháng Một này. Sẽ gác lại xung đột và tranh chấp biển Đông, làm ngơ quyền chủ quyền, liên kết chặt chẽ để giữ vững hệ thống ý thức hệ vô sản và chủ nghĩa Mác-Lênin-MaoTrạch Đông "vô địch" chống lại "chủ chĩa đế quốc Mỹ" mới (?!).

Việt Nam sẽ một lần nữa bị trói chặt vào sợi dây ý thức hệ cộng sản để trở thành con rối trong tay Bắc Kinh.

Nhưng ông Trọng sẽ có thể làm được gì, nếu, tới đây, Mỹ sẽ không thừa nhận cái thể chế Đảng nằm trên Nhà nước, một thứ thể chế mà bên trên nguyên thủ, bên trên lập pháp lại tồn tại một kẻ vô danh không tương ứng với bất cứ ai trong hệ thống chính trị thông thường của loài người tiến bộ. Nếu loài người có một thứ Hiến Pháp chung, thì cái đảng của ông là một đảng vi hiến, một loại đảng chống lại pháp luật nhân loại. Nếu có thể tồn tại một Tòa án toàn cầu, theo Hiến pháp toàn cầu, thì cả 4,5 triệu đảng viên của ông sẽ phải vào tù.

Sẽ không có ai trên thế giới tiếp ông công khai nữa, ngoài Trung Quốc.

John Kerry, trước khi rời khỏi chính trường, dành cho Việt Nam chuyến tâm sự cuối cùng, trong chuyến thăm sắp tới. Ông sẽ nói, "Good bye the government by political parties".

John McCain là người trình Quốc hội phê chuẩn đạo luật Magnisky, chính là thông điệp cuối cùng với chế độ cộng sản gian trá và lươn lẹo, đã tước đi của ông những thiện chí cuối cùng.

Hai đạo luật cuối cùng mà ông Obama ký phê chuẩn trước khi rời ghế tổng thống Mỹ (Luật nhân quyền Magnysky ký ngày 8/12/2016 và Luật chống tuyên truyền và thông tin sai lệch ký ngày 23/12/2016) là hai đạo luật chống lại những chế độ và những cá nhân vi phạm nhân quyền, cũng là những thông điệp cuối cùng đối với chế độc đảng cộng sản, mà trước hết là Việt Nam.

Những người Mỹ cuối cùng hy vọng ở sự tự cải cách lương thiện của Đảng Cộng sản Việt Nam đã không còn đủ kiên nhẫn. Họ đã buộc phải làm những điều cần làm và đáng lẽ phải làm từ sớm hơn.

Ông Trọng buộc phải đi Trung Quốc ngay từ đầu năm, và ngay trước khi ông Donald Trump lên cầm quyền là chuyện không khó giải thích. Vì ông còn có thể đi đâu, kiếm những hạt thóc thừa rơi vãi ở chỗ nào nữa. Ông là con gà què rồi. Quanh quẩn cái cối xay, mà chính nó cũng đã sắp mục ruỗng.

Paris, 11/01/2017

Bùi Quang Vơm