 | Tổng quan: | 3600118 |
Virus corona : Thuyết "miễn dịch cộng đồng" bị hạ nốc-ao
Thụy My, RFI, 21/03/2020
Đó là một cuộc chiến về chủ thuyết, liên quan đến mạng sống của hàng mấy chục triệu con người. Theo Les Echos, Luân Đôn rốt cuộc đành phải từ bỏ chủ trương "miễn dịch đại trà" : để mặc cho lây nhiễm để chỉ cứu những bệnh nhân nặng, nhưng như vậy cần tăng năng lực cấp cứu lên gấp 30 lần trong vòng hai, ba tháng.
Khách bộ hành đeo khẩu trang đi ngang qua một bức tranh đường phố ở khu Soho, Luân Đôn, Anh, ngày 20/03/2020. © Reuters/Toby Melville
Để chống lại con virus đến từ Vũ Hán, không ít người cho rằng nên theo chiến lược "miễn dịch cộng đồng". Có nghĩa là cứ để mặc cho nạn dịch tự do lan tràn cho đến lúc tốc độ lây nhiễm chậm lại, và chỉ tập trung cứu chữa những trường hợp nặng.
Ngược lại, nên chăng cố gắng ngăn chận bằng mọi giá, dù phải dùng đến biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt ?
Chủ thuyết thứ nhất đang trên đà bại trận nặng nề so với chủ thuyết thứ hai - do Trung Quốc khởi đầu rồi được Hàn Quốc, Ý áp dụng theo, và đến nay là Pháp.
"Miễn dịch cộng đồng" bác bỏ việc cách ly, trừ những người dễ tổn thương, người già, người bị suy giảm miễn dịch. Chủ trương này nay chỉ còn có Hà Lan áp dụng, và đang gây lo ngại cho các nước Châu Âu láng giềng.
Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte, cho đến tối thứ Ba 17/03/2020 vẫn tuyên bố chính phủ trông đợi nạn dịch virus corona tự chấm dứt khi không còn tìm được người mới để lây sang, vì phân nửa dân số đã bị nhiễm virus và sinh ra kháng thể tự nhiên. Le Monde cho biết bộ trưởng y tế Bruno Bruins hôm sau trước Quốc hội Hà Lan cũng nhắc lại ý của thủ tướng, nhưng ông bộ trưởng ngất xỉu khi đang phát biểu và được giải thích là do làm việc quá sức.
Để mặc phân nửa dân số cả nước bị nhiễm virus và sinh kháng thể tự nhiên : đây là một lý lẽ khá hấp dẫn, và cũng đã được áp dụng trên thế giới trong những trận dịch cúm lớn. Bởi vì biện pháp này không làm giảm sút các hoạt động kinh tế, xã hội và văn hóa ; tuy nhiên cần phải có sự tin tưởng tuyệt đối vào năng lực chữa trị những trường hợp nặng của các bệnh viện, vào khoảng 15%. Và với điều kiện là con virus corona phải tấn công từ từ chứ không đồng loạt.
Nhưng đây không phải là trường hợp của virus Vũ Hán. Một báo cáo của Imperial College khẳng định với số lượng các ca dương tính tăng gấp đôi cứ mỗi năm ngày như hiện nay, từ nay cho đến bốn tháng tới có đến 81% người Anh sẽ bị lây nhiễm ; và 260.000 người sẽ tử vong (ở Mỹ sẽ là 1,1 triệu người). Bộ phận cấp cứu sẽ bị quá tải từ giữa tháng Tư, trừ phi gia tăng năng lực gấp… 8 lần.
Viễn cảnh số lượng người khổng lồ lên đến hàng vạn nằm chờ chết không được ai chăm sóc, đã khiến thủ tướng Anh Boris Johnson phải thay đổi ý kiến. Cho đến thứ Năm tuần trước, khi tổng thống Pháp Emmanuel Macron ra lệnh đóng cửa tất cả các trường học từ nhà trẻ cho đến đại học, ông Johnson chỉ kêu gọi người dân rửa tay, và những ai bị sốt nên ở trong nhà.
Nguyên thủ Pháp dường như tuy không nói ra nhưng ban đầu cũng theo chủ trương miễn dịch cộng đồng của Đức và Hoa Kỳ. Cũng cho xét nghiệm và đeo khẩu trang nhưng chẳng bao nhiêu, và kêu gọi người Pháp tiếp tục sinh hoạt như thường lệ. Tuy nhiên ông Macron đã thay đổi ý kiến sau khi có những báo cáo mang tính báo động.
Các biện pháp phong tỏa của Pháp, cho phép đi làm việc nếu không thể làm từ xa, không khắt khe như Ý, nhưng nghiêm khắc hơn so với những gì Boris Johnson áp dụng từ tối thứ Hai 16/3, sau khi bị chỉ trích dữ dội.
Quán rượu (pub), tiệm ăn, nhà hát vẫn mở cửa tại Anh quốc, trong khi các cơ sở này bị đóng trên toàn Châu Âu. Tuy vậy từ nay chính phủ khuyến cáo hạn chế các tiếp xúc xã hội (kể cả tại các địa điểm đông đảo như trên), và tránh di chuyển khi không thật cần thiết. Đến thứ Ba, Luân Đôn quyết định dời lại ba tháng tất cả những cuộc phẫu thuật không khẩn cấp, để giải tỏa 30.000 giường bệnh. Còn các trường học ở Anh thì đến thứ Tư 18/3 mới đóng cửa.
Kế hoạch mới này, theo cố vấn khoa học của ông Johnson là Patrick Vallance, giúp hạn chế số người có thể tử vong là "20.000 người hay ít hơn", và theo ông là một "kết quả tốt". Về mặt chính thức, Anh quốc có 2.626 người bị dương tính, nhưng ước tính 55.000 ca có vẻ "hợp lý" - ông Vallance tuyên bố hôm thứ Ba trước một ủy ban Quốc hội. Thứ Năm tuần trước, ông nói chỉ có từ 5.000 đến 10.000 ca.
Về mặt chính trị, các biện pháp trễ tràng và dè dặt này chưa chắc làm tắt được những tiếng nói chỉ trích, cũng như dập được cuộc khủng hoảng.
Chủ thuyết phong tỏa chừng như đã chiến thắng thuyết "miễn dịch cộng đồng" bằng cú nốc-ao, ở khắp nơi trên thế giới. Nếu cứ để mặc cho con virus lây lan, có thể sẽ phải trả giá bằng 50 triệu người chết, tương đương với trận dịch "cúm Tây Ban Nha" năm 1918.
Được áp dụng (một cách thô bạo) tại Trung Quốc rồi đến Ý và Hàn Quốc với cung cách hợp lý hơn, biện pháp phong tỏa dù vậy có cái giá phải trả về kinh tế rất lớn. Việc đóng cửa các trường học, nhà hàng, cửa hiệu không thiết yếu, cô lập những người bị nhiễm virus tại bệnh viện và cách ly những người thân của họ, giữ khoảng cách…giúp giảm số tử vong tại Anh từ 26.000 đến 48.000 người. Nếu chiến lược này không hiệu quả, sẽ phải cách ly toàn bộ đất nước với việc cấm di chuyển kể cả đi làm việc, trừ ngành y tế và cảnh sát, với cái giá thảm họa về kinh tế.
Việc phong tỏa sẽ bắt đầu có hiệu quả sau ba tuần, không thể lơi lỏng nếu không dịch bệnh sẽ lây lan trở lại. Báo cáo của Imperial College nhận định có thể áp dụng theo từng giai đoạn : nới lỏng nếu áp lực kinh tế xã hội quá mạnh và đã triển khai được thuốc chữa hiệu quả, rồi siết lại khi các ca dương tính tăng vọt. Phong tỏa một cách linh hoạt như thế cần phải duy trì trên khắp thế giới trong vòng năm tháng là ít nhất. Thậm chí cho đến tận khi nào các nhà khoa học tìm ra được vaccin giúp nhân loại được miễn dịch… tối thiểu một năm nữa.
Thụy My
Nguồn : RFI, 21/03/2020
****************
Có phải nước Anh chủ động cho dân chết vì corona ?
Nguyễn Hùng, VOA, 17/03/2020Bốn chữ ‘miễn dịch cộng đồng’ trong mấy ngày qua gây nhiều tranh luận và có người nhầm tưởng rằng nước Anh để mặc corona hoành hành và cho dân sống chết mặc bay. Chẳng có nước dân chủ nào mà chính quyền dám có chính sách như thế vì số ngày cầm quyền của họ sẽ chỉ đếm được trên đầu ngón tay nếu họ toan tính như vậy.
Hệ quả tự nhiên của miễn dịch cộng đồng là có tới khoảng 80% người nhiễm corona thường tự khỏi mà không cần bất kỳ can thiệp y tế nào.
Vậy tại sao có vấn đề miễn dịch cộng đồng ở đây ? Nó chỉ là hệ quả tự nhiên của chuyện có tới khoảng 80% người nhiễm corona thường tự khỏi mà không cần bất kỳ can thiệp y tế nào. Niềm hy vọng hiện nay là số người này sẽ có kháng thể và không nhiễm lại nữa nhưng không có gì đảm bảo đây là điều chắc chắn xảy ra. Còn để tạo ra miễn dịch cộng đồng hiệu quả và khoa học, điều chắc chắn cần tới là vắc-xin mà khả năng sớm nhất phải tới cuối năm mới có. Và kể cả khi đã có vắc-xin rồi, sản xuất ra đủ cho cả tỷ người trên thế giới sẽ còn mất rất nhiều tháng trời, theo phóng viên khoa học của BBC. Các chuyên gia cũng nói độ hiệu quả của vắc-xin còn tùy thuộc vào sức đề kháng của mỗi người.
Hôm 16/3 chương trình thời sự Today, tức Ngày nay, của Đài BBC 4 tại Anh đã phỏng vấn một phụ nữ 60 tuổi, người nhiễm corona mới nhưng đã hồi phục. Bà nói con vi-rút quái ác đã khiến bà sốt cao, ho, buồn ngủ triền miên và mệt như "đấm bốc năm hiệp với Mike Tyson". Nhưng bà đã vượt qua chỉ bằng uống thuốc giảm sốt và đang đợi khi nào có dịch vụ thử kháng thể với corona để xem bà đã miễn nhiễm chưa. Ở Việt Nam cũng đã có từng có khách nam người Trung Quốc trên 60 tuổi được chữa khỏi tại bệnh viện. Như vậy con corona mới tai hại hơn nhiều lần so với bốn con corona khác mà hàng năm vẫn gây ra cúm thường. Nhà báo khoa học của BBC cũng nói hiện không có vắc-xin cho cả bốn con corona đó.
Một điều nữa cũng cần chỉ ra là nhiều trường hợp tử vong trong mùa dịch corona mới là những người đã có sẵn một hay nhiều bệnh khác trong người. Đây là lý do mà ngay cả khi Anh chỉ mới dự tính sẽ yêu cầu những người trên 70 tuổi cách ly trong nhiều tuần đã có ý kiến cho rằng chính sách này không hẳn đúng. Có người nói người trên 70 tuổi cũng có thể có hệ miễn dịch tốt hơn người 40 hay 50 tuổi mà hút thuốc, uống rượu và có các bệnh nền. Bởi vậy một chính sách dựa vào độ mạnh yếu của hệ miễn dịch sẽ chính xác hơn. Chính quyền Anh cũng phải cân nhắc xem nếu buộc phải đóng cửa trường học họ sẽ cần làm như vậy trong bao lâu. Lý do là các bác sĩ và nhân viên y tế cũng sẽ phải nghỉ ở nhà trông con nếu các trường học đóng cửa. Và các bậc ông bà, nhóm có nguy cơ cao, cuối cùng lại phải trông trẻ. Một lý do khác khiến Anh không muốn cách ly thái quá là họ sợ dịch sẽ trở lại sau quá trình cách ly xã hội mà khả năng có thể là vào mùa đông năm sau, lúc hệ thống y tế thường quá tải.
Nhưng ở những nước tự do, các cơ quan và tổ chức không nhất nhất phải nghe theo chính phủ. Chẳng hạn trường Goldsmiths thuộc University of London mà tôi dạy hôm 16/3 đã quyết định ngưng tất cả việc giảng dạy trực tiếp và tạm cho học sinh nghỉ một tuần để giảng viên chuẩn bị dạy trực tuyến từ tuần tới. Các kỳ thi đòi hỏi học sinh có mặt tại trường cũng đã bị hủy trong khi lễ tốt nghiệp mùa hè hiện tạm hoãn. Điều này xảy ra dù chính quyền chưa có chính sách đóng cửa trường học và sau khi chính các sinh viên của trường gửi thư ngỏ đề nghị Goldsmiths chuyển sang dạy trực tuyến như nhiều trường khác trong đó có King’s College và Oxford. Cùng ngày với Goldsmiths, nhiều trường khác cũng ngưng dạy trực tiếp. Còn đài BBC cũng gửi thư thông báo cho tôi biết khóa học mà họ mời tôi tham gia giảng dạy đầu tháng Tư đã bị huỷ. Một khóa khác được tổ chức ở Delhi của Ấn Độ vào nửa cuối tháng Tư cũng bị hủy từ tuần trước.
Cá nhân tôi, như có dịp đã kể trong một blog trước, tôi buộc phải ở trọ thay vì về nhà sau chuyến đi tới California và Ukraine. Cũng phải nói rằng Hoa Kỳ và Ukraine có những cách hành xử khác nhau. Khi tôi tới Ukraine, tôi bị kiểm tra nhiệt độ tại sân bay và cả ở sân bay lẫn khách sạn họ có kem khử trùng để sẵn trong nhà vệ sinh hoặc đã thực hiện khử trùng cho khách. Cũng may chuyến đi tới Hoa Kỳ của tôi diễn ra vào cuối tháng Hai và chuyến dạy học ở Ukraine vào đầu tháng Ba. Hiện cả hai nước này đều đã khóa cửa với những người như tôi. Chuyến bay từ Kiev về lại London của tôi hôm 7/3 cũng bị hủy vì người ta ngờ rằng không có đủ khách bay từ London sang và từ Kiev về. Nhưng rất may ngày hôm sau tôi đã về lại London. Hãng hàng không Ukraine cũng bồi thường cho mỗi khách 400 euro ngoài chuyện thanh toán trước chi phí ăn ở trong đêm phải ở lại Kiev.
Dù đi lại khá nhiều cho tới hết tuần đầu tháng Ba, tôi may mắn vẫn giữ sức khỏe tốt. Trong túi tôi lúc nào cũng có kem sát trùng. Về London tôi còn trang bị cho mình thêm giấy lau tay để dùng khi cần mở cửa, kéo rèm, bấm nút… Điều quan trọng nữa là luôn rửa tay thật sạch bằng xà phòng trước khi ăn và tránh đưa tay lên mặt. Tôi cũng nghĩ có thể cần mang theo lọ nước rửa tay nhỏ phòng trường hợp nơi quý vị tới có nước để rửa tay nhưng đã hết xà phòng như từng xảy ra với tôi mới đây ở London. Và tuyệt đối tránh ho vào tay mà nên dùng giấy hoặc ho vào phía trong khuỷu tay nếu chẳng may không có giấy. Một số chuyên gia cảnh báo con corona mới có nguy cơ sẽ quay lại và tham gia vào nhóm bốn con corona hiện có vào mỗi mùa đông. Nếu đúng vậy chúng ta sẽ phải tìm cách sống chung với loại cúm mới này.
Nguyễn Hùng
Nguồn : VOA, 17/03/2020
Virus corona : Thuyết "miễn dịch cộng đồng" bị hạ nốc-ao
Miễn dịch cộng đồng ở Việt Nam ?
Mai Lan, VNTB, 16/03/2020
Khi nhiều người trong một khu vực tiêm vắc-xin, ít người bị ốm hơn. Từ đó, ít vi trùng lây lan từ người sang người hơn. Khái niệm này được gọi là miễn dịch cộng đồng.
Một kịch bản do Hiệp Hội các bệnh viện Mỹ họp ngày 26/2 đưa ra một dự báo để các thành viên tiên liệu mà đối phó với dịch, kịch bản đó sẽ là : 96 triệu người trong số 330 triệu người dân Mỹ dính bệnh, 4,8 triệu người cần nằm bệnh viện, và 480 ngàn người tử vong (1).
Miễn dịch cộng đồng là gì ?
Chuyên viên dịch tễ, ông Nguyễn Trung Nghĩa, nói rằng tại Mỹ, cứ tới mỗi mùa cúm, các quan chức y tế đều thúc giục mọi người từ 6 tuổi trở lên đi tiêm vắc-xin ngừa cúm. Nguyên nhân chính khiến các bác sĩ muốn càng nhiều người tiêm vắc-xin ngừa cúm càng tốt nằm ở chỗ : Nó giúp bảo vệ cộng đồng, chứ không chỉ riêng bạn. Nguy cơ đối với gia đình bạn, đồng nghiệp của bạn và tất cả những người quanh bạn đều được cắt giảm. Khi nhiều người trong một khu vực tiêm vắc-xin, ít người bị ốm hơn. Từ đó, ít vi trùng lây lan từ người sang người hơn. Khái niệm này được gọi là miễn dịch cộng đồng.
Để có miễn dịch cộng đồng và bảo vệ nhiều người khỏi bệnh tật, tại bất kỳ khu vực nào cần có một lượng lớn dân số được tiêm vắc-xin. Thuật ngữ chuyên ngành gọi đây là "ngưỡng".
Theo Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (U.S. CDC) định nghĩa miễn dịch cộng đồng (tên tiếng Anh là Community immunity), là tình trạng trong đó có một tỷ lệ nhất định người dân có miễn dịch với một số bệnh truyền nhiễm thông qua tiêm chủng và/hoặc đã mắc bệnh này trước đó, nhằm phòng tránh các bệnh lây từ người sang người.
Bàn luận về quan điểm này, bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, bệnh viện Nhi Đồng I, Thành phố Hồ Chí Minh, phân tích : Muốn có được miễn dịch cộng đồng thì số người nhiễm bệnh sẽ rất lớn. Nghĩa là số người mắc bệnh gần như ở tất cả mọi người.
Nếu chủ động làm miễn dịch cộng đồng nhanh bằng cách để lây nhiễm tự nhiên sẽ rất nguy hiểm, và phải trả giá rất lớn bằng tính mạng của con người. Khi đó số lượng người mắc bệnh sẽ là rất lớn. Ở một số nhóm cơ địa đặc biệt như người già, miễn dịch kém, bệnh lý nền… nếu mắc bệnh sẽ rất nặng. Số lượng bệnh nhân mắc bệnh quá nhiều thì chúng ta sẽ không có thời gian chạy để cứu người nặng.
Ví dụ đơn giản, 10 người mắc bệnh có 4 người già, nhưng nếu nhân số người mắc lên 1.000 người thì sẽ có 400 người già mắc. Khi đó nhóm người này không đủ sức khỏe để tạo miễn dịch và có thể tử vong.
Sai lầm từ con số ‘đầu vào’ ?
"Thực tế quan điểm miễn dịch cộng đồng dựa trên một nhận định sai lầm, là số tử vong phía ngoài Trung Quốc chỉ ở mức 0,2%, hay bệnh Covid-19 chỉ là một bệnh nhẹ như cúm, nên thay vì phòng chống, có thể sống chung với bệnh được và từ đó có miễn dịch cộng đồng". Giáo sư Tiến sĩ Lê Thị Hương - Viện trưởng Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội, nhận định.
Giáo sư Tiến sĩ Lê Thị Hương làm phép tính : Khi để mặc cho dân tự nhiễm, nếu may mắn, chỉ 0,2% tử vong, vậy số tử vong tại Việt Nam là bao nhiêu với 90 triệu dân và 70% mắc ?. Số tử vong ở tỷ lệ 0,2% cũng đã lên tới con số là 126.000 người. Ai sẽ chấp nhận là 1 trong số 126 ngàn người đó ?
"Thêm nữa, đấy là khi không hề có quá tải y tế. Nếu quá tải y tế như Ý, số tử vong sẽ là 4-7% chứ không phải 0,2% và số chết sẽ là 5-9 triệu người. Ai sẽ chấp nhận là 1 trong số 5 triệu người đó. Chưa nói sẽ rất nhiều bác sĩ tử vong. Và đây mới chỉ là số lý thuyết. Trong số 50 bệnh nhân đã và đang nằm viện, cũng đã có 10 người triệu chứng nặng (20%). Nếu không có can thiệp y tế rất bài bản, chắc chắn đã có người tử vong, nếu số mắc là hàng loạt, bao nhiêu cái chết sẽ không thể tránh nổi ? Đó không phải là vấn đề rủi ro ý tế nữa, đó là vô nhân đạo, là vô đạo đức trong triết lý về phòng chống dịch". Giáo sư Tiến sĩ Lê Thị Hương biện giải.
Trong một trao đổi với báo chí, Giáo sư Tiến sĩ Lê Thị Hương có đưa ra thông tin đáng chú ý như sau về tiên liệu khả năng tử vong : "Hiện tại cũng đã có những trường hợp bệnh tiến triển khá nặng trong số 50 bệnh nhân đã và đang điều trị" (!?).
"Miễn dịch cộng đồng có thể tạo từ từ để đảm bảo an toàn, không có người tử vong. Sớm muộn chúng ta cũng có sẽ có miễn dịch cộng đồng với loại virus này. Tuy nhiên, làm cho nó lây nhiễm càng chậm sẽ càng tốt. Việc chúng ta cần phải làm là tiếp tục ngăn chặn dịch bệnh, làm việc một cách quyết liệt hơn, không được lơ là. Dịch bệnh có thể kéo dài nhưng, kéo dài tới đâu chúng ta cũng phải theo sát tới đó không thể để dịch bùng phát trên diện rộng". Bác sĩ Trương Hữu Khanh, nhấn mạnh.
Mai Lan
Nguồn : VNTB, 16/03/2020
******************
Chữa cúm virus corona cho ngành du lịch Việt Nam
Nguyễn Ngọc Toản, RFI, 16/03/2020
Như bao ngành nghề khác, du lịch Việt Nam bị tác động mạnh vì dịch virus corona (Covid-19). Hy vọng hết dịch bỗng bị dội gáo nước lạnh với nhiều trường hợp nhiễm mới trong cộng đồng từ ngày 06/03/2020 cùng với số người được yêu cầu cách ly trải trên nhiều tỉnh.
Bãi biển ở Đà Nẵng vắng bóng khách du lịch vì virus corona, ngày 06/03/2020. Reuters/Kham
Ngành du lịch có nguy cơ bị tác động trực tiếp từ ba yếu tố chính : khủng hoảng thiên tai, sự bất ổn chính trị hay đại dịch y tế toàn cầu. Nếu ngành du lịch bị tác động, hàng loạt lĩnh vực liên quan khác cũng bị thiệt hại theo, như hàng không, nhà hàng, khách sạn, dịch vụ địa phương…, do du lịch là một lĩnh vực kinh tế tổng hợp của nhiều ngành, theo nhận định với trang Forbes Việt Nam (10/02/2020) của ông Nguyễn Quốc Kỳ, tổng giám đốc công ty lữ hành Vietravel.
Cụ thể, ngành du lịch hiện bị tác động như thế nào ? Đâu là hướng tái cơ cấu sau dịch Covid-19 ? RFI Tiếng Việt phỏng vấn ông Nguyễn Ngọc Toản, giám đốc công ty lữ hành Images Travel, chuyên về "Điểm đến Đông Dương và Việt Nam", tại thành phố Hồ Chí Minh.
*****
RFI : Từ khi xuất hiện virus corona tại Việt Nam, đã có nhiều trường hợp tours bị hủy chưa ?
Nguyễn Ngọc Toản : Trong nước, đương nhiên là hủy vì Nhà nước siết chặt các hoạt động dành cho khách Việt Nam, tức là những hoạt động vui chơi lễ hội. Có nghĩa là du lịch, đi thăm quan thì được, nhưng mà vui chơi, lễ hội, tụ tập đông người thì không được. Trong khi đó, du lịch trong nước, thường là du lịch đi theo kiểu công ty, vui chơi, tổ chức vui chơi hội họp nhiều hơn là đi du lịch vì người Việt biết Việt Nam rồi. Vì các hoạt động chính bị hủy hết luôn, nên các công ty làm thị trường khách nội địa, coi như là không hoạt động luôn. Từ tháng Hai, sau Tết, là ngưng luôn.
Về khách nước ngoài, tùy theo thị trường. Ngay sau Tết, thị trường đầu tiên là khách Trung Quốc coi như là "đứt" vì Nhà nước siết chặt các biện pháp đối với khách Trung Quốc, chỉ mở cửa biên giới cho hàng hóa, chứ không nhận du khách, bắt đầu là từ tỉnh Hồ Bắc, sau đó là toàn bộ Trung Quốc. Nếu mà nhận, thì chỉ theo kiểu nhận rồi cho vào cách ly 14 ngày. Đối với khách du lịch thì không ai chấp nhận cách ly 14 ngày nên đương nhiên là hủy toàn bộ.
Đầu tiên Trung Quốc, tiếp theo thì tùy vào diễn biến của virus corona đến đâu thì Nhà nước cấm đến đó và thị trường cứ theo như thế. Sau đó là tới Nhật Bản, tự nhiên người ta sợ, người ta không dám đi, tại vì lúc đó Việt Nam có nhiều ca nên người Nhật Bản sợ không vào. Bây giờ đến Hàn Quốc và Iran, thì ngược lại, nghĩa là Việt Nam không nhận nữa. Cho nên các thị trường cứ nối đuôi nhau như vậy đó !
RFI : Công ty Images Travel chuyên về "Điểm đến Đông Dương và Việt Nam". Vậy công ty gặp những khó khăn gì trong giai đoạn này ?
Nguyễn Ngọc Toản : Tháng Hai, tức là tháng ngay sau Tết, thì bình thường. Công ty chỉ bị hủy một chút thôi, dưới 5%. Tháng Ba thì hủy khoảng hơn 10%, chắc khoảng tầm 15-20%, khó tính chính xác vì người ta hủy, rồi người ta chuyển đi tháng khác chẳng hạn, hoặc là người ta chưa đặt, thì không đặt nữa, nên cũng không biết là có tính vào hay không, nhưng cứ tính là giảm. Tháng Tư thì căng hơn. Từ tháng Ba, sau khi Việt Nam thực hiện cách ly (xã Sơn Lôi), bên Pháp người ta sợ, người ta cứ tưởng mình giống như Vũ Hán, nên người ta không dám đặt tháng Tư. Hoặc là nếu họ đặt tháng Tư, thì họ cũng hủy luôn, chắc hủy tầm 30%.
RFI : Đối với những tours vẫn được duy trì, công ty Images Travel, cũng như các công ty lữ hành khác, có phải thay đổi lịch trình điểm thăm quan không ? Và có gặp khó khăn trong vấn đề này không ? Công ty đưa ra những biện pháp phòng ngừa như nào đối với khách ?
Nguyễn Ngọc Toản : Hoàn toàn không, vì nói chung, trong nước là an toàn. Các nguy cơ bị cách ly hết, ví dụ như xã Sơn Lôi từng bị cách ly. Theo báo chí và thông tin, khi người ta đọc, cứ tưởng là rất nguy hiểm nhưng thực ra, khi cách ly thì an toàn hơn nhiều, các mối nguy không ra ngoài xã hội.
Mọi người đi du lịch, không gặp khó khăn gì hết, mà thậm chí còn tốt hơn trước nữa, thăm quan thích hơn vì khách thấy thoải mái hơn, không có khách Trung Quốc. Tháng này (tháng Ba) không có khách Hàn Quốc luôn, còn tuyệt vời hơn, đi chơi như được lại về ngày xưa yên bình. Khách Pháp rất thích như thế !
RFI : Liệu đợt dịch Covid-19 này có là cơ hội để du lịch Việt Nam cơ cấu và đa dạng hóa đối tượng du khách và mở rộng hơn sang các nước khác, thay vì phần đông là du khách Trung Quốc như hiện nay ?
Nguyễn Ngọc Toản : Cái này là Nhà nước cũng mong muốn dữ lắm. Các doanh nghiệp cũng muốn dữ lắm. Hôm đi họp ở Sở Du Lịch (thành phố Hồ Chí Minh), các doanh nghiệp thích lắm. Nhưng vấn đề không phải là mình thích thì mình làm được. Ví dụ mình muốn làm khách Châu Âu nhưng mà khả năng trong nước, như trong ngành khách sạn, họ không được đào tạo để đón khách Âu. Hoặc là các đường bay hiện nay cũng không có nhiều. Muốn làm khách Âu cũng khó, không phải muốn là làm được.
Lúc bắt đầu dịch, mình không nhận được khách Úc. Ngay lập tức, trong nước đã bắt đầu nghĩ đến và tiến hành ngay các phương án lâu dài để thay đổi cơ cấu nguồn khách. Sở Du Lịch đã đề nghị các doanh nghiệp tập trung lo về thay đổi cơ cấu nguồn khách. Nhưng tạm thời chưa nói đến việc làm như thế nào.
RFI : Như vừa rồi ông nói, trong tháng Hai, Ba và Tư, số lượng khách hủy tour khá nhiều, vậy sau mùa dịch tầm tháng Năm, tháng Sáu chẳng hạn, và từ giờ đến cuối năm, liệu có thể bù lại một phần nào đó thất thu do thời gian dịch này không ?
Nguyễn Ngọc Toản : Đặc thù của dòng khách Âu-Mỹ là mùa hè họ không đi Việt Nam nhiều tại vì bên Châu Âu, trời đẹp, họ không cần đi Việt Nam. Cho nên, mùa du lịch đầu năm, tháng Năm cũng đã bị hủy nhiều, nhưng điều đó không quan trọng lắm với doanh nghiệp làm thị trường Âu-Mỹ, vì nếu không có dịch, cũng có rất ít khách.
Vấn đề của doanh nghiệp đón khác Châu Âu là từ tháng Tám trở đi mới là vấn đề lớn. Có nghĩa là nếu trong vòng hai tháng, bên Châu Âu không giải quyết được dịch, để tháng Sáu mà mua tour cuối năm, thì có khi không kịp, vì người Pháp, người Đức hay mua tour rất sớm, có khi mua trước cả 7-8 tháng. Nếu đến tháng Bẩy, Châu Âu mới giập được dịch thì tháng Bẩy họ sẽ mua tour cho tháng Một, hoặc là tháng Hai,/3/2021, chứ còn 2020 thì sẽ quá muộn. Ít có khách nào mua tour tầm ba tháng trước. Người Châu Âu là như vậy !
Bây giờ, các thị trường khách Châu Á là mất trắng. Từ tháng Ba đến cuối năm, các doanh nghiệp có nguy cơ mất 100%. Về phần thị trường khách Châu Âu, mất 30% là chắc chắn rồi, còn mất 50% hay 70% thì tùy vào diễn biến sắp tới vào tháng Ba này, vào khả năng giập dịch như thế nào.
RFI : Vậy các công ty lữ hành có sáng kiến gì để giúp Nhà nước khôi phục ngành du lịch không ?
Nguyễn Ngọc Toản : Về câu hỏi các doanh nghiệp, trong những ngày căng thẳng nhất của Châu Âu, có sáng kiến hay ý tưởng gì để phục hồi thị trường, để góp ý với Nhà nước, thì thực ra bây giờ, doanh nghiệp bây giờ không cần thiết phải nói về phát triển nữa. Tức là bây giờ, doanh nghiệp tập trung ủng hộ Nhà nước để giải quyết xong dịch bệnh trong nước để hình ảnh đất nước Việt Nam trở về như trước, nghĩa là hoàn toàn không có dịch bệnh. Đó mới là cách lâu dài nhất, chứ không còn cách nào khác, không còn biện pháp nào gọi là "kích cầu" hay "khuyến mãi". Bây giờ chỉ còn mỗi tập trung vào ủng hộ mọi chính sách của Nhà nước để giải quyết xong dịch bệnh.
*****
Du lịch Việt Nam mất 5 tỷ đô la nếu dịch kéo dài sang quý II
Tại Việt Nam, tổng thu từ khách du lịch trong năm 2019 đạt 726 nghìn tỷ đồng, tăng 17,1% so với cùng kỳ năm 2018, theo trang VnEconomy (30/12/2019). Việt Nam đón ba nguồn khách chính : khách Trung Quốc, khách quốc tế đến Châu Á cũng như Đông Nam Á và khách du lịch nội địa. Năm 2019, trong tổng số 18 triệu lượt khách quốc tế đến Việt Nam (tăng 16,2% so với năm 2018), đã có hơn 5,8 triệu khách Trung Quốc, chiếm 32%.
Do dịch Covid-19, "Nha Trang - Khánh Hòa dự kiến chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất do tỷ trọng khách Trung Quốc lớn nhất, chiếm 70% tổng số khách quốc tế năm 2019", theo nhận định của ông Mauro Gasparotti, giám đốc Savills Hotels Châu Á-Thái Bình Dương với Forbes Việt Nam.
Tình hình dịch bùng phát tại Trung Quốc, hiện đang lan ra trên khắp thế giới, khiến ngành du lịch Việt Nam khó có thể thực hiện được hy vọng hồi phục trong nửa cuối năm 2020, cũng như mục tiêu phấn đấu đón khoảng 20,5 triệu lượt khách quốc tế trong năm 2020. Theo ước tính của bộ Kế Hoạch và Đầu Tư, nếu dịch Covid-19 kết thúc trong quý I, ngành lịch có thể sẽ bị thiệt hại khoảng 2,3 tỷ đô la, nhưng nếu dịch kéo dài đến hết quý II, thiệt hại sẽ là 5 tỷ đô la.
Thu Hằng thực hiện
Nguồn : RFI, 16/03/2020
