 | Tổng quan: | 3711405 |
Thanh Phương, RFI, 07/03/2022
Kể từ khi Nga xua quân xâm lăng Ukraine ngày 24/02/2022, do đều có quan hệ tốt với Nga và với phương Tây cũng như với Ukraine, Việt Nam vẫn giữ thái độ thận trọng, không dám lên án nước Nga và chỉ kêu gọi hai bên đối thoại tìm giải pháp hòa bình.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và ngoại trưởng Việt Nam Phạm Bình Minh trong cuộc họp báo chung ngày 16/04/2014 tại Hà Nội, Việt Nam. AP
Ngày 25/02/2022, tức là một ngày sau khi Putin khởi động cuộc chiến tranh Ukraine, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng chỉ tuyên bố Việt Nam "hết sức quan ngại" trước điều mà bà gọi là "tình hình xung đột vũ trang" ở Ukraine. Phát ngôn viên này "kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, không sử dụng vũ lực, bảo vệ người dân, tiếp tục đối thoại tìm kiếm giải pháp hoà bình".
Báo chí chính thức của Việt Nam cho tới nay cũng không dám dùng chữ "xâm lược", mà chủ yếu chỉ nói "xung đột". Một số tờ báo như tờ Quân Đội Nhân Dân thậm chí vẫn gọi chiến tranh ở Ukraine là "chiến dịch quân sự đặc biệt" theo đúng ngôn từ chính thức của điện Kremlin. Tuy vậy, cũng phải nhìn nhận là đa số các báo ở Việt Nam lần này đưa tin chiến sự từ cả hai chiều, chứ không hoàn toàn đưa tin có lợi cho phía Nga.
Trong phiên họp đặc biệt của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc về hình hình Ukraine hôm 01/03, trưởng phái đoàn thường trực của Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc, đại sứ Đặng Hoàng Giang, tuy không nêu đích danh nước Nga của Putin, đã lên án những hành động "không phù hợp với những nguyên tắc của Liên Hiệp Quốc, đe dọa nghiêm trọng hòa bình quốc tế, cũng như an ninh và phát triển của các quốc gia và người dân".
Đại sứ Việt Nam còn cho rằng " Mọi tranh chấp quốc tế cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, dựa trên các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc, bao gồm các nguyên tắc về bình đẳng chủ quyền, độc lập chính trị và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia và không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực. Tất cả các quốc gia lớn hay nhỏ đều phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản này".
Tưởng rằng với phát biểu mạnh mẽ như vậy, Việt Nam sẽ có thái độ dứt khoát hơn tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, thế mà trong cuộc biểu quyết ngày 02/03 về nghị quyết yêu cầu Nga chấm dứt chiến tranh và rút quân khỏi Ukraine ngay lập tức, Việt Nam (cùng với Lào) lại nằm trong số các quốc gia bỏ phiếu trắng ! Trong khi đó Cam Bốt và Miến Điện lại bỏ phiếu thuận cùng với các nước ASEAN khác. Như vậy là Hà Nội vẫn tránh lên án nước Nga về cuộc xâm lược Ukraine.
Trả lời RFI Việt ngữ ngày 04/03/2022, nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, Singapore, nhận định về lá phiếu của Việt Nam tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc :
"Các phát biểu của người phát ngôn Bộ Ngoại giao hay trong các phát biểu của đại sứ Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc đều nhấn mạnh đến sự tôn trọng luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc. Chính vì vậy mà một số người đã bất ngờ khi Việt Nam bỏ phiếu trắng. Có một chút gì đó không nhất quán trong lập trường của Việt Nam ở điểm này.
Còn về các nước bỏ phiếu thuận, chúng ta thấy có một số trường hợp đáng chú ý, đặc biệt là Miến Điện. Miến Điện cũng có quan hệ khá gần gũi với Nga và trong thời gian qua, Nga cũng đã cung cấp vũ khí cho chính quyền quân sự Miến Điện. Còn Singapore là nước thể hiện rõ ràng và dứt khoát nhất đối với cuộc xâm lược này của Nga. Thái độ này xuất phát từ mối quan ngại của Singapore, một nước nhỏ chịu nhiều rũi ro về an ninh, nên luôn nhấn mạnh vai trò của luật pháp quốc tế, của Hiến chương Liên Hiệp Quốc như là một công cụ để giúp nước này đối phó với các mối đe dọa từ bên ngoài, đặc biệt là từ các nước láng giềng hùng mạnh hơn"
Theo nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp, thái độ dè dặt quá mức của Việt Nam về cuộc xâm lăng Ukraine chủ yếu là do quan hệ đặc biệt của Hà Nội với Liên Xô trước đây và Nga hiện nay :
"Thái độ thận trọng và dè dặt của Việt Nam trong vấn đề này bắt nguồn từ hai lý do chính. Thứ nhất là lý do lịch sử, trước đây Nga và Liên Xô đã hỗ trợ Việt Nam rất nhiều trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cũng như trong giai đoạn 1970-1980, khi Việt Nam gặp nhiều khó khăn trong quan hệ với Trung Quốc và bị bao vây cấm vận.
Thứ hai là trong quan hệ hiện tại, Nga cũng là một đối tác quan trọng của Việt Nam trên hai khía cạnh chính : thứ nhất, Nga là nguồn cung cấp vũ khí cho Việt Nam. Hiện giờ khoảng 80% vũ khí là có nguồn gốc từ Nga. Thứ hai, Nga cũng là đối tác quan trọng về hợp tác dầu khí, đặc biệt là ở khu vực Biển Đông. Ngoài ra, các công ty Việt Nam cũng có nhiều dự án đầu tư tại Nga. Có lẽ chính vì vậy mà Việt Nam không muốn làm ảnh hưởng đến các quan hệ kể trên.
Tuy nhiên, theo tôi, sự thận trọng này là hơi quá một chút, tại vì Việt Nam có làm phật lòng Nga hay không thì Việt Nam cũng sẽ gặp khó khăn trong quan hệ với Nga trong thời gian tới, ví dụ như việc mua vũ khí của Nga trong thời gian tới có thể gặp phải những biện pháp trừng phạt của Mỹ và phương Tây nói chung, vì Mỹ có một đạo luật chống các đối thủ của Mỹ thông qua đe dọa trừng phạt, quy định Mỹ có thể trừng phạt các nước mua thiết bị quân sự, vũ khí của Nga. Lâu nay Mỹ đã bỏ qua việc Việt Nam mua vũ khí của Nga, nhưng trong thời gian tới Mỹ có thể chú ý nhiều hơn đến việc này.
Việc hợp tác dầu khí giữa Việt Nam với Nga trong thời gian tới cũng sẽ gặp khó khăn. Các đầu tư của Việt Nam ở Nga cũng vậy, sẽ gặp nhiều trở ngại. Lý do là ngoài áp lực quốc tế, tẩy chay Nga, ngăn các nước khác hợp tác với Nga, còn có việc nhiều ngân hàng Nga bị loại khỏi mạng lưới viễn thông tài chính liên ngân hàng Swift. Những biện pháp cấm vận này có thể cản trở hoạt động hợp tác giữa Việt Nam với Nga.
Lẽ ra Việt Nam có thể bỏ phiếu thuận cho nghị quyết của Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc, bởi vì trong bối cảnh này, tôi nghĩ là Nga cũng hoàn toàn có thể hiểu được thái độ và quyết định của Việt Nam, thậm chí không thể oán giận hay trách cứ Việt Nam, mà ngược lại còn cần đến sự hợp tác của Việt Nam, khi Nga đang rất cần các mối quan hệ, các quốc gia có thiện chí giúp Nga trong lúc nước này bị cô lập như vậy. Việc bỏ phiếu thuận sẽ giúp Việt Nam thể hiện thái độ rõ ràng, nhất quán đối với vấn đề này và cũng phù hợp với lợi ích của Việt Nam, đó là nhấn mạnh việc tôn trọng lợi ích quốc tế và chủ quyền quốc gia, giúp Việt Nam có một vị thế tốt hơn trong việc bảo vệ các lợi ích của mình trên Biển Đông trước các mối đe dọa từ Trung Quốc".
Nhưng Việt Nam có thể rút ra những bài học gì từ việc Ukraine bị xâm lăng ? Hà Nội có nên liên minh với một cường quốc phương Tây để có thể dựa vào khi bị tấn công như Ukraine ? Nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp cho rằng trước mắt, Việt Nam nên giữ chính sách "bốn không" như hiện nay :
"Có lẽ lúc này Việt Nam chưa thật sự cần một đồng minh quân sự, vì mối đe dọa là có, đặc biệt là trên Biển Đông, nhưng chưa đủ lớn để đi tìm đồng minh. Có đồng minh chỉ tốt khi đồng minh đó là một đồng minh chắc chắn, đáng tin cậy và quan hệ đồng minh đó sẽ không đặt Việt Nam vào một rủi ro chiến lược mới. Việt Nam cũng đã có những bài học của mình, đặc biệt là trong những năm 1970, khi Việt Nam liên kết với Liên Xô thì đã gặp phản ứng gây gắt của Trung Quốc, dẫn tới cuộc chiến Việt-Trung 1979.
Đấy là lý do tại sao trong mấy chục năm qua, Việt Nam vẫn duy trì chính sách "ba không", nay là "bốn không" : không tham gia các liên minh quân sự với các nước khác, không cho nước ngoài đặt các căn cứ quân sự trên lãnh thổ của Việt Nam, Việt Nam không đi với nước này để chống nước khác. Chính sách vẫn tiếp tục phù hợp với lợi ích của Việt Nam và sẽ tiếp tục định hướng cho chiến lược ngoại giao của Việt Nam trong thời gian tới.
Như vậy, việc có đồng minh đối với Việt Nam lúc này chưa phải là quan trọng, cái quan trọng là phải khôn khéo trong ứng xử với các nước lớn, đặc biệt là phải kiên quyết chống lại việc vi phạm chủ quyền quốc gia và thách thức lợi ích quốc gia của Việt Nam, nhưng trong phạm vi có thể, phải giữ được sự tự chủ và sự cân bằng chiến lược trong quan hệ với các nước lớn, không khiêu khích khi các lợi ích cốt lõi của mình chưa bị xâm hại và những lằn ranh đỏ mà chúng ta đặt ra chưa bị vượt qua.
Nhìn lại trường hợp của Ukraine thì có lẽ họ đã không quan tâm đúng mức các lợi ích an ninh của Nga, một nước lớn mà họ sống ngay cạnh và đặc biệt là điều này đã được thể hiện qua việc Ukraine muốn gia nhập NATO, tạo ra một thách thức đối với an ninh của Nga và tạo cớ để Nga xâm lược. Đó là bài học rất quan trọng mà Việt Nam cần lưu ý.
Thứ hai, chính sách ngoại giao "làm bạn với các nước" có thể là hơi trung dung quá, nhưng theo tôi, trong bối cảnh hiện nay, chính sách này vẫn còn phù hợp với lợi ích của Việt Nam, bên cạnh chính sách đa dạng hóa và đa phương hóa.
Trong trường hợp của Ukraine, nước này đã nhận được sự trợ giúp rất là lớn của các đối tác phương Tây và các nước khác trên thế giới về viện trợ vật chất, cũng như về ngoại giao và công luận. Ukraine sẽ không có sự trợ giúp như vậy nếu không có quan hệ với nhiều nước trên thế giới.
Theo tôi, thách thức của Việt Nam trong thời gian tới đó là phải làm sao giữ được sự tự chủ, cân bằng chiến lược, vừa làm sao chống lại được một cách hiệu quả các sức ép hay đe dọa tiềm tàng từ Trung Quốc. Có lẽ giải phải không phải là tham gia các liên minh quân sự, mà phải nâng cao nội lực của Việt Nam, đặc biệt là phải quản lý tốt các căng thẳng trong quan hệ với Trung Quốc, đồng thời phát triển quan hệ với càng nhiều quốc gia càng tốt, đặc biệt là các nước lớn, các quốc gia chủ chốt, có vai trò và ảnh hưởng quan trọng trên trường quốc tế, để giúp bảo vệ tốt hơn lợi ích quốc gia của Việt Nam".
Tờ Asia Times ngày 01/03/2022 trích lời nhà phân tích Nguyễn Khắc Giang, Đại học Victoria, Wellington, nhận định : "Phản ứng của Việt Nam mập mờ là vì họ muốn duy trì quan hệ tốt với Nga, nhưng chắc họ cũng hiểu rằng cuộc xâm lăng của Nga là một mối đe dọa đến nguyên tắc không can thiệp của Việt Nam, nhất là vì Hà Nội cũng cảm thấy bị Trung Quốc đe dọa". Nhưng tờ báo này cho biết là Hà Nội đang chịu sức ép từ các nước phương Tây đòi phải có một lập trường chống Nga rõ ràng hơn. Asia Times trích dẫn tuyên bố của đại sứ Anh Quốc Gareth Ward tại Hà Nội : "Tôi hy vọng Việt Nam có thể cùng với quốc tế lên án cuộc tấn công không hề bị khiêu khích này".
Cũng theo Asia Times, Việt Nam đang quan ngại là, lợi dụng lúc phương Tây chú tâm đến tình hình Ukraine, Trung Quốc sẽ có thái độ lấn lướt hơn ở Châu Á, đặc biệt là trong việc áp đặt chủ quyền Biển Đông. Tờ báo này còn nhận định rằng Hoa Kỳ, đối tác an ninh ngày càng quan trọng của Việt Nam, có thể sẽ nhân khủng hoảng Ukraine gây áp lực để Hà Nội bớt nhập vũ khí từ Nga chuyển sang nhập của Mỹ nhiều hơn, một khả năng mà chính phủ Việt Nam trong những năm qua có vẻ sẵn sàng chấp nhận.
Nhà nghiên cứu Lê Hồng Hiệp thì cho rằng, do chiến tranh Ukraine, Việt Nam cũng nên xét lại quan hệ với Nga, nhất là việc mua vũ khí của Nga :
"Khủng hoảng này là dịp để Việt Nam xét lại quan hệ với Nga, làm sao có thể quản lý tốt hơn các rủi ro trong mối quan hệ này. Ví dụ như có lẻ Việt Nam phải tìm cách tăng cường việc đa dạng hóa các nguồn cung vũ khí để làm sao có thể giảm phụ thuộc vào nguồn vũ khí và thiết bị quân sự của Nga.
Thứ hai là làm sao điều chỉnh quan hệ kinh tế với Nga để vừa có thể hưởng lợi từ mối quan hệ này, vừa có thể tránh vi phạm các lệnh trừng phạt, để không bị thiệt hại lớn trong tương lai về lợi ích kinh tế cũng như về mặt ngoại giao và vị thế quốc tế.
Thứ ba, do áp lực từ Mỹ, từ phương Tây, Nga có thể xích lại gần hơn Trung Quốc, làm ảnh hưởng tới lợi ích của Việt Nam.
Thanh Phương
Nguồn : RFI, 07/03/2022
************************
Phiếu trắng và chẳng lẽ ‘thiên hạ chẳng ai biết gì cả’ ?
Trân Văn, VOA, 06/03/2022
Đã có rất nhiều bình phẩm về "phiếu trắng" mà Việt Nam lựa chọn tại phiên họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 2/3/2022, trong đó có bình luận của ông Nguyễn Ngọc Chu về "trung lập và khôn khéo".
Biểu tình ủng hộ Ukraine ở Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ, 5 tháng Ba.
Nếu đặt kết quả cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tại New York hôm 2/3/2022, với 141 trong số 193 quốc gia lên án Nga tấn công Ukraine, yêu cầu Nga rút khỏi Ukraine ngay lập tức và vô điều kiện bên cạnh nhiều bài viết của hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam cũng như nhiều nhận định của các ông tướng Việt Nam, trước và ngay sau khi xung đột Nga – Ukraine bùng phát, dễ có cảm giác "thiên hạchẳng ai biết gì cả" !
Chẳng hạn, ngay sau khi Nga xua quân vào Ukraine, một ông tướng tên là Lê Văn Cương, có học vị Tiến sĩ, có học hàm Phó Giáo sư, từng là cựu Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược của Bộ Công an Việt Nam nhận định :Tổng thốngVolodymyr Zelenskyycủa Ukraine có "ba trọng tội". Trên bục diễn giả, tướng Cương phân tích cặn kẽ về "ba trọng tội" này của ông Zelenskyy :
‘Nó’ không hiểu lịch sử - lịch sử mách bảo Ukraine phải đứng trung gian giữa Đông và Tây, nghiêng về phương Tây, chống Nga là thất bại. Ngờ nghệch, ấu trĩ về chính trị quốc tế - "một ‘thằng hề 43 tuổi’ làm sao đấu với ông Putin KGB 70 tuổi được. ‘Hắn’ chờ đợi Hoa Kỳ, đâu đó ở Châu Âu xắn quần, xắn áo đổ vũ khí vào. ‘Hắn’ không hiểu một điều tối thiểu là lợi ích của Hoa Kỳ với Nga là 100 lần, còn lợi ích của Hoa Kỳ với Ukraine là 1. Những cường quốc hàng đầu như Anh, Đức, Pháp không bao giờ đấu với Nga để cứu một ‘con bệnh’, bản thân Ukraine là ‘con bệnh của Châu Âu’. Không có ‘thằng điên’ nào lại đấu với Nga để cứu ‘con bệnh’ cả (1).
So các bài viết trên hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam và những nhận định của các ông tướng Việt Nam, ủng hộ Nga, lên án Ukraine nói chung, miệt thị ông Zelenskyy nói riêng với những diễn biến như đã biết và đang thấy trên thực tế, rõ ràng, gần như toàn bộ phần còn lại của nhân loại "chẳng biết gì cả" (!), rất "điên" (!) vì không những nhiệt thành ủng hộ "con bệnh Châu Âu" vô điều kiện, mà còn ngưỡng mộ "thằng hề 43 tuổi", thậm chí còn xem "ông KGB 70 tuổi" như tội phạm chiến tranh.
Tương tự, sau khi Ukraine kết thúc vòng đàm phán đầu tiên với Nga từ lúc Nga xâm lược Ukraine, trước khi Liên Hiệp Quốc tổ chức cuộc họp khoáng đại hôm 2/3/2022, trả lời VOA, bà Nataliya Zhynkina – Đại biện lâm thời của Ukraine tại Việt Nam – nhận định thế này : "Tôi hiểu được việc Việt Nam muốn giữ thế trung lập. Nhưng hiện không phải thời điểm thích hợp để giữ lập trường như vậy, bởi vì đây không chỉ là chuyện của Ukraine. Đây là vấn đề trật tự thế giới, đây là vấn đề tôn trọng luật pháp quốc tế.Việt Nam là nước nhỏ, cần dựa vào luật pháp quốc tế. Họ cần thể hiện ra rằng bất cứ ai vi phạm luật pháp quốc tế đều phải chịu hậu quả và phải đối mặt với công lý" (2) rồi giới thiệu cuộc phỏng vấn ấy trên facebook của bà (3), rất dễ ngạc nhiên khi bên cạnh hàng ngàn người ủng hộ lời kêu gọi đó, có hàng ngàn người giận dữ, miệt thị bằng nhiều từ hết sức khó nghe, tục tĩu vì Zhynkina dám chia sẻ link của VOA tiếng Việt.Dám xem Việt Nam là ‘nước nhỏ’ trong khi Vi ệtNam từng thắng Pháp, Mỹ, Trung Quốc.Vì Ukraine không phải là chuyện của Việt Nam.Vì Ukraine để một ‘thằng hề’ lãnh đạo đất nước, Ukraine có một chính phủ ‘ăn xin nước ngoài’, vì dựa dẫm thì đừng nói tới độc lập, đang mạnh nhất nhì Châu Âu thì lại đảo chính.
Đối chiếu phản ứng của cộng đồng quốc tế với Nga và sự hỗ trợ vừa nhất quán, vừa mạnh mẽ mà cộng đồng quốc tế dành cho Ukraine suốt từ 24/2/2022 đến nay, rõ ràng những lý do dẫn tới giận dữ, miệt thị bà Zhynkina nói riêng, Ukraine nói chung, khác hẳn với gần như toàn bộ phần còn lại của nhân loại. Những lý do đó chỉ giống với những bài viết ủng hộ Nga, lên án Ukraine trên hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam và những nhận định từ nhiều ông tướng của Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
***
Tại cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York hôm 2/3/2022, ngoài Nga tự bảo vệ mình như lẽ tất nhiên, ủng hộ Nga chỉ có Belarus, Bắc Hàn, Eritrea, Syria. Việt Nam nằm trong số 35/193 quốc gia bỏ phiếu trắng - không lên án Nga cũng không ủng hộ Ukraine. Hệ thống truyền thông chính thức tại Việt Nam và các ông tướng từng ủng hộ Nga, lên án Ukraine đã không giới thiệu gì thêm về chuyện thiên hạ đang ngạc nhiên, tại sao Campuchia vốn luôn sát cánh với Trung Quốc, lần này lại lên án Nga, đi ngược đường với Trung Quốc (4).
Việt Nam đã giải thích vì sao lại tiếp tục song hành với Trung Quốc khi cùng cộng đồng thế giới xem xét cuộc xâm lược Ukraine của Nga và trên facebook của VOA tiếng Việt, rất nhiều người không cười thì ngán ngẩm bởi sự "quan ngại" có tính chất "truyền thống" đó, chắc chắn là không tốt chút nào cho Việt Nam trong bối cảnh Trung Quốc càng ngày càng hung hăng tại biển Đông (5).
Thêm một lần nữa, Nataliya Zhynkina – Đại biện lâm thời của Ukraine ở Việt Nam lại tiếp tục lên tiếng trên trang facebook bằng tiếng Việt của bà : Trong số tất cả các thành viên ASEAN chỉ có Việt Nam và Lào đã bỏ phiếu trắng.Việt Nam ơi, quê hương thứ hai của tôi, tôi rất thất vọng (6). Tuy nhiên khác với lần trước, lần này chỉ có những người chia buồn với Zhynkina, chúc mừng Ukraine được đa số nhân loại ủng hộ. Dường như giận dữ và chỉ trích hết hợp thời nên không còn nữa.
Trên hệ thống truyền thông chính thức, giới mang hàm tướng ở Việt Nam cũng đã đổi giọng, chẳng hạn :Muốn hạ nhiệt ở Ukraine cần chọn công thức không có nước thất bại. Bởi trong xung đột này, Nga là nước lớn, các bên can dự như Mỹ, EU cũng vậy, sẽ không bên nào chấp nhận thất bại. Còn nếu để Ukraine thất bại thì công lý thất bại, hòa bình thế giới thất bại và đây là điều không ai chấp nhận.
Hay : Điều chúng ta cần quan tâm hơn không phải là bên nào đúng, bên nào sai mà là khi chiến sự kết thúc sẽ tạo ra một tình thế rất mới mẻ trong trật tự an ninh toàn cầu và chắc chắn sẽ làm nảy sinh rất nhiều vấn đề chưa có tiền lệ trong các mối quan hệ quốc tế của Việt Nam những năm sắp tới. Đây mới là thách thức quan trọng nhất mà Việt Nam phải tính toán và đối mặt (7).
Volodymyr Zelenskyy vẫn thế, Ukraine vẫn vậy – họ không hề thay đổi. Chỉ có giọng điệu của hệ thống truyền thông chính thức và nhận định của các ông tướng tại Việt Nam đã khác hoàn toàn so với cách nay ít ngày. Chẳng lẽ cứ đổi giọng là có thể xóa sạch khỏi cuộc đời này những cá nhân thật sự là "thằng hề" về nhân cách, những chủ thể thật sự là "thằng điên" về năng lực tư duy, về nhận thức ?
***
Đã có rất nhiều bình phẩm về "phiếu trắng" mà Việt Nam lựa chọn tại phiên họp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc hôm 2/3/2022, trong đó có bình luận của ông Nguyễn Ngọc Chu về "trung lập và khôn khéo". Ông Chu viết thế này về "trung lập" :Kẻ yếu, viện cớ trung lập để yên thân, đến mức thấy kẻ mạnh xâm lược không dám lên án, thấy kẻ mạnh cướp bóc không dám hô hoán, thì đến lúc mình rơi vào hoàn cảnh tương tự sẽ không ai cứu giúpvà viết thế này về "khôn khéo" :Kẻ yếu sợ kẻ mạnh mà ‘khôn khéo’ im lặng để kẻ mạnh ức hiếp người yếu thì khi ngồi ghế quan tòa sẽ bẻ cong công lý mà xử lợi cho người thân, xử lợi cho người phải chịu ơn, xử lợi cho kẻ có quyền, có tiền.Theo ông Chu : ‘Trung lập’ không có nghĩa là im lặng cho cái ác lộng hành. ‘Khôn khéo’ không có nghĩa là ủng hộ phi nghĩa. ‘Trung lập’ có giới hạn. ‘Khôn khéo’ có biên giới.
Để chứng minh, Nguyễn Ngọc Chu dẫn Thuỵ Sĩ làm ví dụ : Thụy Sĩ vừa từ bỏ truyền thống trung lập hàng trăm năm, kể cả trong thế chiến thứ hai để đưa ra quyết định mang tính lịch sử - đóng băng tài sản của Tổng thống Putin, Thủ tướng Mishustin, Ngoại trưởng Lavrov, cùng 367 cá nhân trong danh sách trừng phạt của EU. Ngoài Thụy Sĩ còn Thuỵ Điển cũng từ bỏ truyền thống trung lập không viện trợ vũ khí cho các quốc gia đang có chiến tranh và gửi cho quân đội Ukraine 5.000 hỏa tiễn xách tay dùng chống tăng, 5.000 mũ và áo chống đạn, 135.000 phần ăn dùng ở chiến trường. Phần Lan – quốc gia quan niệm trung lập là khôn khéo vì sẽ được yên thân – cũng đã thôi "khôn khéo" và "trung lập" gửi cho Ukraine 1.500 bệ phóng tên lửa, 2.500 súng cá nhân, 150.000 băng đạn, 70.000 phần ăn dùng ở chiến trường (8)...
Trân Văn
Nguồn : VOA, 06/03/2022
Chú thích
(1) https://www.facebook.com/100062975111538/posts/321149096660925/
(3) https://www.facebook.com/nataliya.zhynkina/posts/5096460773738952
(4) https://thediplomat.com/2022/03/how-did-asian-countries-vote-on-the-uns-ukraine-resolution/
(5) https://www.facebook.com/VOATiengViet/posts/10158812385128008
(6) https://www.facebook.com/nataliya.zhynkina/posts/5099030790148617
(7) https://tuoitre.vn/xung-dot-nga-ukraine-khong-ben-nao-thang-20220304223912692.htm
(8) https://www.facebook.com/chu.nguyenngoc/posts/2587351048064976
*********************
Ngoại giao Việt Nam liệu sẽ ‘rơi tự do’ đến khi nào ?
Hoàng Trường, VOA, 05/03/2022
Không theo thuyết âm mưu, nhưng giới quan sát ở Hà Nội nhận định rằng, mới giữ ghế Chủ tịch ASEAN một thời gian ngắn, Campuchia đã cho Việt Nam "trượt vỏ chuối" liên tục.
Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc, phát biểu trong phiên họp đặc biệt về Ukraine vào ngày 1/3/2022.
Việt Nam biện bạch vụng về đối với việc bỏ phiếu trắng choNghị quyết Liên Hiệp Quốc đòi ngừng cuộc chiếnở Ukraine. Ngay cả Đài Truyền hình Trung ương tối 3/3 cũng không dám công bố chi tiết về cuộc bỏ phiếu, nhất là việc Việt Nam thuộc về phe thiểu số bỏ phiếu trắng.
Trong khi đó, Phnom Penh khiến cho cả thế giới ngạc nhiên. Sát cánh cùng 141/193 nước, Camphuchia bỏ phiếu thuận để phản kháng và phê phán Nga vì cuộc xâm lăng của họ ở Ukraine. Việt Nam, một lần nữa, lại "rơi tõm" vào sự lệ thuộc, theo sau vết xe đổ của Trung Quốc.
Các cú "đá xoáy" ngoạn mục
Sau biểu quyết của các thành viên Liên hiệp quốc về nghị quyết liên quan đến Ukraine trong cuộc họp khẩn cấp của Đại hội đồng hôm 2/3 năm 2022,
Đại hội đồng đã phê phán Nga xâm lăng Ukraine. Kỳ họp khẩn cấp bất thường ấy đã ra Nghị quyết yêu cầu Nga ngay lập tức chấm dứt chiến dịch quân sự và "rút toàn bộ lực lượng vô điều kiện" khỏi lãnh thổ Ukraine.
Đã có 141/193 nước bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết này. 5 nước bỏ phiếu chống gồm Nga, Belarus, Triều Tiên, Syria và Eritrea. Trong số các nước bỏ phiếu trắng, có Trung Quốc, Lào, Việt Nam.
Ngay sau khi Việt Nam bỏ phiếu trắng ở Liên Hiệp Quốc, Đại biện Lâm thời của Ukraine tại Hà Nội Nataliya Zhinkyna, đã bày tỏ sự thất vọng. Bà viết trên Facebook :"Trong số tất cả các thành viên ASEAN chỉ có Việt Nam và Lào là bỏ phiếu trắng. Việt Nam ơi, quê hương thứ hai của tôi, tôi rất thất vọng".
Không theo thuyết âm mưu, nhưng giới quan sát ở Hà Nội nhận định rằng, mới giữ ghế Chủ tịch ASEAN một thời gian ngắn, Campuchia (CPC) đã cho Việt Nam "trượt vỏ chuối" liên tục. CPC đã cản trở thành công, không cho phép Ngoại trưởng Việt Nam Bùi Thanh Sơn trực tiếp tham gia cuộc Hội nghị hẹp ASEAN từ ngày 16 – 17/2. Đó là cú "trượt vỏ chuối" đầu tiên trong năm nay.
Và giờ đây, tại phiên bỏ phiếu hôm 2/3, Hun Sen chắc chắn đã được Bắc Kinh "bật đèn xanh", cho phép "trình làng" một "demo" về đường lối đối ngoại độc lập với "thiên triều". Mũi tên này nhắm đến hai mục tiêu. Đầu tiên, tôn vinh được vị thế của CPC trên trường quốc tế trong con mắt của thế giới. Kế tiếp, chát chúa thay cho Việt Nam, Phnom Penh đã "cao tay ấn" hơn hẳn Hà Nội một bậc, tức là xếp hàng vào phe đa số để lên án Nga xâm lược. Đây là cú "trượt vỏ chuối" thứ hai đối với Việt Nam trong vòng một tháng.
Tuy nhiên, dường như để "cân bằng và đối trọng" lại quyết định bỏ phiếu phê phán Nga tại Liên Hiệp Quốc, cũng đúng vào ngày 2/3, Thủ tướng CPC lần đầu tiên đã nhận định rằng, cuộc chiến ở Ukraine giờ đã trở thành "cuộc chiến giữa Nga và Châu Âu" sau khi một số quốc gia thành viên NATO hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Phát biểu này, rõ ràng là để biện minh cho cuộc chiến của Putin.
Và cũng lần đầu tiên, vị lãnh đạo được cho là gian hùng trong nội bộ, mánh lới trong đối ngoại, đã đề cập đến khái niệm "trật tự thế giới mới" trong một tuyên bố : "Campuchia, trong trật tự thế giới mới, phản đối việc sử dụng lực lượng quân sự, khuyến khích đối thoại hòa bình và hy vọng rằng cả hai nước bằng hữu (Nga và Ukraine) sẽ hiểu lập trường của Campuchia.Campuchia không nên phải chịu sức ép buộc phải đứng về phía nào".
Thật tiếc, Việt Nam là đất nước đang muốn trở thành cường quốc tầm trung, từng tuyên bố ngoại giao sẽ có vai trò "tiên phong", sẽ ở vị thế "dẫn dắt" trong các hoạt động quốc tế, nhưng trên thực tế đã "dưới cơ" CPC trong một số động thái đối ngoại quan trọng.
Cảm thấu lợi ích song vẫn bí bách
Cảm nhận và thấu hiểu, bỏ lá phiếu trắng sẽ là tai hại cho đất nước sau này trong các cuộc "động binh" của TQ. Qua phát biểu của đại sứ Giang cũng như của người phát ngôn BNG, có thể thấy rất rõ, Việt Nam cảm thấu được đâu là lợi ích trước mắt, đâu là lợi ích lâu dài của quốc gia, dân tộc qua vụ bỏ phiếu mới đây. Các quan chức ngoại giao hiểu rất rõ, nhưng họ đã không thuyết phục được lãnh đạo cao hơn.
Vấn đề đâu phải là Ukraine "kéo bè kéo cánh" để đe dọa an ninh của nước Nga. Vấn đề là một Ukraine tự do, phát triển theo hướng dân chủ hóa, nếu không bị ngăn chặn bằng cuộc chiến hiện nay của Putin, sẽ mở ra các mối đe dọa hiện hữu về sự lựa chọn thay thế cho đế chế. Nhưng bỏ phiếu trắng đối với sự phê phán Putin cũng lại là một "ác mộng" sẽ đeo đuổi ngoại giao Việt Nam về lâu về dài. Trục "ma quỷ" Moscow – Bắc Kinh sẽ là "quả bom hẹn giờ" đối với Hà Nội trong những xung đột mà Tập Cận Bình luôn là kẻ chủ động.
Nhận thức là vậy, nhưng vị thế của Bộ Ngoại giao Việt Nam hiện nay đang tiến gần xuống ở tầng thấp nhất trong hình chóp quyền lực, mà trên đó, các thế lực an ninh và quân đội lúc nào cũng được ưu tiên cao hơn ngoại giao mấy bậc. Thật ra, các tướng tá trong quân đội, đợt này đang "thừa thắng xông lên" không chỉ nhờ sức mạnh của "phe cánh" Bộ trưởng Quốc phòng Phan Văn Giang.
Mấy ông tướng tá hãnh tiến, "chém gió", "dạy đời" để bênh vực Putin trên mạng, thậm chí trên cả trên truyền thông "lề phải" thật ra cũng chỉ là những kẻ "ăn mày dĩ vãng". Họ không có thực quyền, không có lợi ích và ảnh hưởng như những tướng tá đương quyền nắm các vị trí then chốt trong các phi vụ làm ăn với Nga. Tuy khó kiểm chứng nhưng hoàn toàn có thể tin Hồi ký của Đại sứ Ted Osius, cánh quân đội "bênh" Nga là vì gắn với tiền và quyền từ "lại quả" thông qua các phi vụ làm ăn, chứ không vì những "hoài niệm" về một Liên Xô đã chết.
Từ những cái khó về đối ngoại nói trên sẽ kéo theo những hệ lụy không nhỏ về đối nội. Các đại diện cho 6 Tổ chức Dân sự trong Nam ngoài Bắc ngày 3/3 đã chuyển Thư ngỏ ủng hộ Ukraine, lên án Nga xâm lược. Lời kêu gọi gây Quỹ để ủng hộ cuộc kháng chiến của nhân dân Ukraineđã được thông báo cho Đại biện ĐSQ Ukraine tại Việt Nam.
Bà Nataliya Zhynkina đã cám ơn và hứa sẽ cho công bố Lời kêu gọi này tại "Hội chợ Ukraine" được tổ chức nay mai tại khuôn viên ĐSQ. Nếu phong trào gây quỹ này trở thành một cuộc vận động hoàn toàn tự phát mang tính thiện nguyện trong xã hội, chính quyền lại sẽ rơi vào tình trạng khó xử. Ngăn cản cũng khó, mà khuyến khích thì cũng kẹt.
Trên Facebook của Nataliya Zhynkina, đã có không ít bạn đọc Việt Nam vào chia sẻ các ý kiến về cuộc chiến. Chẳng hạn Trần Tuấn Lộc viết : "141 quốc gia đã tỏ rõ quan điểm ủng hộ các bạn ! Tôi xin lỗi về quyết định của Việt Nam. Cá nhân tôi không đồng ý với chính phủ tôi trong cuộc bỏ phiếu này. Nếu có lương tâm và coi trọng luật pháp quốc tế thì phải ủng hộ cho các bạn !"
Trong nỗ lực nhằm giải mã quan điểm chính thống của Việt Nam về xung đột Nga – Ukraine, truyền thông quốc tế đã cố gắng phác họa ra một bức tranh phức tạp của xã hội Việt Nam, vì có nhiều góc nhìn về cuộc chiến. Dư luận Việt Nam tiếp tục bị chia rẽ, nhưng số người lên án chiến tranh dường như ngày càng tăng.
Tuy nhiên, dư luận có vẻ bất ngờ về bài viết của Thiếu tá, ThS Võ Ngọc Toản trong cùng ngày 2/3 khi tác giả này cỗ võ cho một chính sách đối ngoại "năm không". "Không" thứ năm là "không liên kết nước này để chống nước kia". "Ba không… Bốn không…" và bây giờ tiến lên "Năm không", cộng thêm những "phiếu trắng" tại Liên Hiệp Quốc, rõ ràng,chưa biết đối ngoại Việt Nam sẽ còn "rơi tự do" đến bao giờ ?
Hoàng Trường
Nguồn : VOA, 05/03/2022
RFA, 10/03/2022
Các vị đại sứ Liên Hiệp Châu Âu (EU), Na Uy, Thụy Sĩ, và Vương Quốc Anh tại Hà Nội cùng kêu gọi Việt Nam theo lập trường ủng hộ Ukraine. Trang mạng của Phái đoàn EU tại Việt Nam vào ngày 8/3 đăng bài báo chung do các vị đại sứ vừa nêu.
Đại diện ngoại giao các nước thuộc EU chụp hình ủng hộ Ukraine tại Đại sứ quán Ukraine tại Hà Nội hôm 28/2/2022 - European Union in Hanoi
Bài báo chung nhắc lại việc Việt Nam không nằm trong nhóm 141 quốc gia bỏ phiếu ủng hộ Nghị quyết của Liên Hiệp Quốc hôm 2/3 kêu gọi Nga rút quân ngay ra khỏi Ukraine.
Việt Nam nằm trong số 35 quốc gia đã bỏ phiếu trắng đối với nghị quyết này mặc dù trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc trước đó, Đại sứ Việt Nam Đặng Hoàng Giang đã nêu lập trường của Việt Nam là phản đối chiến tranh và kêu gọi các bên tôn trọng chủ quyền của nhau, tôn trọng luật pháp quốc tế.
Bài báo chung của các Đại sứ các nước EU, Na Uy và Anh có đoạn viết :
"Cũng giống như người dân Châu Âu, người dân Việt Nam không may mắn khi biết quá rõ chiến tranh là như thế nào. Việt Nam, cũng như Châu Âu, đã nếm trải nỗi đau khổ của những thường dân vô tội và biết rằng tại sao việc đấu tranh cho quyền tự do và giữ vững chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia mình là vô cùng quan trọng. Việt Nam, cũng như Châu Âu, hiểu rất rõ những gì mà người dân Ukraine đang phải trải qua".
Và đặt câu hỏi cho lập trường của Việt Nam :
"Xét về mặt khoảng cách địa lý, Việt Nam đương nhiên có những lợi ích riêng và một số quan điểm khác với chúng tôi ở Châu Âu. Nhưng trong thời điểm khủng hoảng này, tất cả chúng ta phải tập trung vào câu hỏi căn bản là liệu có biện minh được cho việc Nga, một nước lớn, bắt nạt và xâm lược nước láng giềng Ukraine để cố gắng vẽ lại các ranh giới trên bản đồ, đi ngược lại các quy tắc quốc tế hay không ? Việt Nam liệu có được lợi ích khi thế giới được cai trị bằng logic đó hơn là bằng luật pháp quốc tế và giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình ?"
Các đại sứ các nước nhìn nhận Việt Nam và Liên Xô cũ đã có quan hệ tốt đẹp trong quá khứ khi Liên Xô đã giúp Việt Nam rất nhiều nhưng "Liên Xô đã tan rã từ lâu và chúng ta đang ở trong một kỷ nguyên mới".
Vì vậy, các đại sứ các nước Châu Âu kêu gọi "Việt Nam có tiếng nói mạnh mẽ với Nga". Phần cuối của bài báo viết :
"Chúng tôi tin rằng các bạn, những người Việt Nam, cũng như chúng tôi, đều mong muốn một kết quả tích cực cho cả Nga và Ukraine. Chúng tôi hy vọng rằng các bạn chia sẻ quan điểm với chúng tôi rằng việc giảm leo thang và rút lui quân sự không chỉ là điều đúng đắn cần làm vì những lý do về mặt pháp lý và nhân đạo, mà đó còn là lựa chọn chính trị đúng đắn của Nga vì toàn thể cộng đồng quốc tế và vì hòa bình và sự ổn định mà các dân tộc của chúng ta cần có để phát triển".
Nguồn : RFA, 10/03/2022
**********************
Việt Nam biện minh về phiếu trắng cho nghị quyết Liên Hiệp Quốc đòi ngừng cuộc chiến Ukraine
VOA, 03/03/2022
Hôm 3/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam nêu quan điểm về việc nước này bỏ phiếu trắng cho nghị quyết tại phiên họp đặc biệt của Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc nhằm yêu cầu Nga ngừng ngay lập tức cuộc xâm lược Ukraine.
Ng ườ i phát ngôn B ộ Ngo ạ i giao Vi ệ t Nam Lê Th ị Thu H ằ ng.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nói tại một cuộc họp báo : "Quan điểm của chúng tôi là Việt Nam luôn theo dõi sát sao và hết sức quan ngại về tình hình Ukraine", theo báo chí Việt Nam.
Bà Hằng nhận xét rằng cuộc xung đột vũ trang tại Ukraine đang ảnh hưởng tới hòa bình, ổn định của khu vực và thế giới.
"Chúng tôi cho rằng, ưu tiên hiện nay là cần kiềm chế tối đa, chấm dứt các hành động sử dụng vũ lực để tránh gây thương vong và tổn thất đối với dân thường, nối lại đàm phán đối thoại trên tất cả các kênh để đạt được các giải pháp lâu dài có tính đến lợi ích chính đáng của tất cả các bên trên cơ sở phù hợp với Hiến chương Liên Hiệp Quốc và các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế", bà Hằng nói.
Ngày 2/3, Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc tổ chức kỳ họp khẩn cấp bất thường về tình hình Ukraine và ra nghị quyết yêu cầu Nga ngay lập tức chấm dứt chiến dịch quân sự và "rút toàn bộ lực lượng vô điều kiện" khỏi lãnh thổ Ukraine.
Có 141/193 nước bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết này. Năm nước bỏ phiếu chống gồm Nga, Belarus, Triều Tiên, Syria và Eritrea. Còn lại 35 nước bỏ phiếu trắng, trong đó có Ấn Độ, Trung Quốc, Lào, Việt Nam.
Trước đó, vào ngày 1/3, Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc phát biểu tại phiên họp khẩn cấp của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc rằng Việt Nam "hết sức lo ngại về tình hình xung đột vũ trang hiện nay ở Ukraine" và kêu gọi "kiềm chế tối đa và chấm dứt ngay lập tức việc sử dụng vũ lực để tránh thêm thương vong và tổn thất".
Ông Giang cho rằng các cuộc chiến tranh và xung đột thường bắt nguồn từ "các học thuyết lỗi thời đề cao chính trị cường quyền, tham vọng thống trị, áp đặt và sử dụng vũ lực để giải quyết các tranh chấp quốc tế".
Từ Thành phố Hồ Chí Minh, tiến sĩ Mạc Văn Trang, người từng học tập ở Châu Âu và đang theo dõi tình hình chiến sự giữa Nga và Ukraine, nêu nhận định với VOA về phản ứng của Việt Nam :
"Tôi nghĩ rằng chính phủ [Việt Nam] phải xử lý như vậy thôi bởi vì quan hệ Việt Nam – Nga rất sâu sắc, từ truyền thống cho đến hiện nay. Việt Nam và Nga có mối quan hệ đối tác chiến lược toàn diện, cho nên trong tình huống như thế này thị họ cũng thông cảm và đành phải bỏ phiếu như vậy".
"Nhưng tuyên bố của Đại sứ Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc cũng rất tích cực".
Hôm 2/3, ngay sau khi Việt Nam bỏ phiếu trắng tại Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, Đại biện Lâm thời của Ukraine tại Việt Nam, bà Nataliya Zhinkyna, bày tỏ sự thất vọng. Bà viết trên Facebook : "Trong số tất cả các thành viên ASEAN chỉ có Việt Nam và Lào đã bỏ phiếu trắng. Việt Nam ơi, quê hương thứ hai của tôi, tôi rất thất vọng".
Cảm thông trước sự thất vọng của nhà ngoại giao Ukraine, ông Trần Tuấn Lộc ở Thành phố Hồ Chí Minh viết : "Đúng là thất vọng ! Dù ngay từ đầu tôi đã chắc đến 95% họ sẽ bỏ phiếu trắng, nhưng sau bài phát biểu có ngụ ý lên án Nga của đại sứ Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc, tôi cũng hy vọng là họ sẽ bỏ phiếu lên án Nga. Nhưng họ đã không thay đổi cách tư duy vì lợi ích mà bỏ qua công lý và đạo lý !"
Nghị quyết của Liên Hiệp Quốc đã được thông qua, dù không có tính ràng buộc nhưng sẽ đóng vai trò như một dấu hiệu cho thấy nước Nga bị cô lập như thế nào trong cộng đồng quốc tế.
Hoa Kỳ, một trong các quốc gia đề xuất nghị quyết này lên Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc, lên án cuộc tấn công quân sự của Nga nhắm vào Ukraine.
Trong một tuyên bố vào tối ngày 2/3, Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden nói cuộc bỏ phiếu của Liên Hiệp Quốc đã công nhận rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đang "tấn công vào chính nền tảng của hòa bình và an ninh toàn cầu – và vào mọi thứ mà Liên Hiệp Quốc đại diện cho".
Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc Trương Quân bỏ phiếu trắng hôm 2/3 và ông có bài phát biểu mang tính biện bạch về lập trường bỏ phiếu của Trung Quốc, cho biết : "Trung Quốc một lần nữa kêu gọi cộng đồng quốc tế kiên trì định hướng giải quyết chính trị, tạo bầu không khí và điều kiện có lợi cho hai bên trực tiếp đối thoại và đàm phán".
Ông Trương Quân nói rằng Liên Hiệp Quốc và các bên liên quan áp dụng bất cứ hành động nào đều phải lấy hòa bình và ổn định khu vực làm trọng, lấy an ninh phổ biến các bên làm trọng, phát huy vai trò chính diện cho làm dịu tình hình và thúc đẩy giải quyết ngoại giao.
Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc Vassily Nebenzia nói với các phóng viên : "Chúng tôi không thấy bị cô lập. Lập trường của Moscow là hoạt động quân sự của Nga là để bảo vệ cư dân của các khu vực ly khai ở miền đông Ukraine". Nga cho rằng mình đang "tự vệ" theo Điều 51 của Hiến chương Liên Hiệp Quốc.
**********************
Việt Nam chính thức ‘nêu quan điểm’ về Ukraine tại Liên Hiệp Quốc
VOA, 03/03/202
Phát biểu trong phiên họp đặc biệt của Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc về Ukraine vào ngày 1/3, đại diện của Việt Nam nói Việt Nam "hết sức lo ngại về tình hình xung đột vũ trang hiện nay ở Ukraine" và kêu gọi "kiềm chế tối đa và chấm dứt ngay lập tức việc sử dụng vũ lực để tránh thêm thương vong và tổn thất".
Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc, phát biểu trong phiên họp đặc biệt về Ukraine vào ngày 1/3/2022.
"Chúng tôi kêu gọi các bên liên quan giảm leo thang căng thẳng, nối lại đối thoại và đàm phán thông qua tất cả các kênh, nhằm đạt được giải pháp lâu dài có tính đến lợi ích và quan ngại của tất cả các bên, trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là nguyên tắc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia", Đại sứ Đặng Hoàng Giang, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên Hiệp Quốc, phát biểu.
Sau khi nhắc đến lịch sử chiến tranh dai dẳng của Việt Nam, ông Giang cho rằng các cuộc chiến tranh và xung đột thường bắt nguồn từ các học thuyết lỗi thời đề cao chính trị cường quyền, tham vọng thống trị, áp đặt và sử dụng vũ lực để giải quyết các tranh chấp quốc tế.
"Một số xung đột vẫn còn gắn liền với những yếu tố lịch sử, ngộ nhận và hiểu lầm", đại sứ của Việt Nam nói thêm.
Ông Giang cũng nhắc lại quan điểm của Việt Nam rằng "mọi tranh chấp quốc tế cần được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, dựa trên các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên Hiệp Quốc, bao gồm các nguyên tắc về bình đẳng chủ quyền, độc lập chính trị và toàn vẹn lãnh thổ, không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia và không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực".
Ông kêu gọi tăng cường viện trợ nhân đạo cho thường dân, bảo đảm an ninh, an toàn cho các cộng đồng người nước ngoài đang sinh sống ở Ukraine, trong đó có cộng đồng người Việt Nam.
Cũng như Trung Quốc và một số ít quốc gia trên thế giới, Việt Nam cho đến nay vẫn không gọi các cuộc tấn công của Nga vào Ukraine là "xâm lược" và chỉ bày tỏ lập trường chung chung đối với các hoạt động quân sự đang bị cả thế giới lên án do Tổng thống Vladimir Putin phát động tại Ukraine.
Trong cuộcphỏng vấn với VOA hôm 28/2, Đại biện Lâm thời của Ukraine ở Hà Nội, bà Nataliya Zhinkyna, nói bà hiểu Việt Nam muốn giữ thế trung lập nhưng cho rằng "đây không phải là thời điểm thích hợp" để làm như vậy.
Bà Nataliya Zhinkyna kêu gọi Việt Nam hãy "nêu đích danh kẻ xâm lược", không chỉ trong tuyên bố của Bộ Ngoại giao Việt Nam mà cả ở các diễn đàn quốc tế khác.
Tại Washington, trả lời câu hỏi của VOA hôm 28/2, Người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki nói Mỹ "khích lệ tất cả các quốc gia – những nước chưa lên án hành động của Nga – thay đổi đường hướng của mình.
Phiên họp đặc biệt của Liên Hiệp Quốc bắt đầu từ ngày 28/2 – 2/3, với sự tham dự của khoảng 100 quốc gia thành viên. Trong đó, bài phát biểu qua video của Tổng thống Ukraine, Volodyrmyr Zelensky, vào ngày 1/3 đã nhận được nhiều tràng vỗ tay liên tục từ cử toạ, trong khi hầu hết các nhà ngoại giao đã bỏ ra khỏi hội trường khi bài phát biểu trực tuyến của Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov vừa bắt đầu được phát lên.
Tại phiên họp này, đại diện của Đức đã đề cập đến một "kỷ nguyên mới" và "một thực tế mới", đó là Tổng thống Vladimir Putin đã buộc tất cả các quốc gia trên thế giới "phải đưa ra quyết định kiên quyết và chọn phe".
"Chúng ta phải hành động có trách nhiệm và đoàn kết vì hòa bình", nữ Ngoại trưởng Đức Annalena Baerbock nói. "Lúc này, tất cả chúng ta phải lựa chọn giữa hòa bình và xâm lược, giữa công lý và ý chí của kẻ mạnh, giữa hành động và nhắm mắt làm ngơ".
Trong khi đó, đại diện của Cuba nói chính phủ nước ông bảo vệ luật pháp quốc tế, nhưng lưu ý rằng sẽ là bất khả thi trong việc phân tích một cách chặt chẽ và trung thực tình hình ở Ukraine mà không xem xét các yếu tố dẫn đến việc sử dụng vũ lực.
"Quyết tâm của Hoa Kỳ trong việc mở rộng phạm vi tiếp cận của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đến các biên giới của Liên bang Nga đã dẫn đến một kịch bản khó lường, vốn có thể tránh được. Những chuyển động đó trong những tháng gần đây, bao gồm cả việc chuyển giao vũ khí vào Ukraine, tương đương với một động thái gọng kìm quân sự, và thật sai lầm khi phớt lờ yêu cầu của Liên bang Nga về những đảm bảo an ninh", đại diện của Cuba nói, đồng thời bày tỏ lo ngại về việc NATO lần đầu tiên kích hoạt lực lượng phản ứng sau khi Nga tấn công Ukraine.
Triều Tiên, một quốc gia Cộng sản bị cô lập, thì cho rằng nguyên nhân sâu xa của cuộc khủng hoảng Ukraine nằm ở chính sách bá quyền của Hoa Kỳ và phương Tây, vốn "tự cao tự đại và tùy tiện đối với các nước khác". Đại sứ Kim Song của Triều Tiên nhắc lại việc Mỹ và phương Tây "vi phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Iraq, Afghanistan và Libya" với lý do hòa bình và an ninh quốc tế và nói rằng thật là "lố bịch" khi các nước này đề cập đến việc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ trong tình huống ở Ukraine.
Dự kiến các quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc, trong đó có Việt Nam, sẽ bỏ phiếu cho một dự thảo nghị quyết về Ukraine vào ngày 2/3.
