 | Tổng quan: | 3638384 |
Thới Bình, VNTB, 05/12/2021
‘Bóc lột’ thật ra chỉ là một cấp độ của khai thác. Nếu của cải, vật chất làm ra của doanh nghiệp, tích góp của người lao động bị khai thác đến mức không thể tự tái tạo được thì đó là sự bóc lột. Và nếu hiểu như vậy thì những người nhân danh cộng sản ở Việt Nam dường như đang ra sức bóc lột giới cần lao là đồng bào của mình.
Bởi phải giải thích thế nào đây khi mới cách đây 2 tháng, nỗi lo số thu ngân sách không đạt đè nặng lên tất cả các cấp, các ngành. Ấy thế mà thông tin mới nhất từ Bộ Tài chính cho biết, tổng số thu ngân sách trong 11 tháng qua ước đạt 103,4% dự toán, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2020. Cả 3 khoản thu từ nội địa, dầu thô và từ hoạt động xuất nhập khẩu đều tăng mạnh.
Đọc con số này vừa vui mà vừa băn khoăn
Thu ngân sách nhà nước trong 11 tháng đạt gần 1,390 triệu tỷ, bằng hơn 103% dự toán, tăng 8,9% so với cùng kỳ. Những con số ngoạn mục này đè bẹp mọi lo ngại về hụt thu khi 1/3 đất nước bị phong tỏa trong quý 3, làm doanh nghiệp tê liệt, kinh tế rơi chiều thẳng đứng.
Thế nhưng thật khó hiểu khi theo Cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh thì ở Sài Gòn trong giai đoạn 4 tháng phong tỏa, chỉ có khoảng 2.000 doanh nghiệp hoạt động chiếm 0,7% tổng số doanh nghiệp của thành phố, có nghĩa là 99% doanh nghiệp không hoạt động và 99% người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập trong hơn 3 tháng. Số doanh nghiệp giải thể phá sản lên đến 106.441 (tăng 14% so cùng kỳ), cao hơn số doanh nghiệp thành lập mới 105.618 (giảm 15% so cùng kỳ).
Doanh nghiệp phá sản tăng kỷ lục, và không hoạt động thì lấy đâu ra mà nộp thuế nhỉ ?
Ấy vậy mà số thu ngân sách trên còn chưa bao gồm 119.000 tỷ đồng tiền thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất được miễn, giảm, giãn, hoãn.
Thu ngân sách vượt dự toán thì tất nhiên là vui quá rồi. Dịch vẫn đang diễn biến phức tạp nên ngân sách chi cho công tác phòng chống dịch, chi an sinh xã hội, chi đầu tư phát triển… đều cần và đều tăng.
Chẳng nói đâu xa, mới tháng rồi trước tình trạng xăng dầu tăng quá mạnh, nhiều ý kiến đề xuất giảm thuế, phí mặt hàng này để kiểm soát mặt bằng giá tiêu dùng trong bối cảnh cuộc sống đại bộ phận người dân khó khăn vì dịch bệnh. Thế nhưng, các cơ quan có thẩm quyền cũng không thể quyết do sợ ảnh hưởng tới số thu ngân sách. Hay các chính sách giãn, giảm, gia hạn thuế cho doanh nghiệp cũng phải nâng lên đặt xuống từ tỷ lệ cho tới thời gian hỗ trợ… cũng chỉ vì sợ ngân sách hụt thu. Vậy mà giờ tổng thu ngân sách vượt dự toán, mừng quá đi chứ.
Nhưng mừng chưa hết thì lại thấy băn khoăn
Chỉ mới cách đây vài hôm, chiều 1/12 tại Hội nghị lần thứ 10 mở rộng của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh khóa XI, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên chia sẻ, lần đầu tiên trong lịch sử từ giai đoạn đổi mới, Thành phố Hồ Chí Minh tăng trưởng âm 6,78%, trong khi kế hoạch năm đề ra là tăng trưởng dương 6%.
Làm sao kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh không tăng trưởng âm cho được khi trong những tháng giãn cách chỉ có khoảng 2.000 doanh nghiệp, tương đương 0,7% tổng số doanh nghiệp toàn thành phố hoạt động. Nghĩa là khoảng 99% đơn vị ngừng hoạt động, kéo theo người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập trong hơn 3 tháng. Mà không chỉ Thành phố Hồ Chí Minh, cả Vùng kinh tế trọng điểm phía nam cũng rơi vào tình trạng này…
Vậy mà thu thuế ở cả 3 khu vực cơ bản là doanh nghiệp nhà nước, tư nhân và nước ngoài đều tăng thì hỏi sao không băn khoăn. Liệu các chính sách thuế đã thu đúng, thu đủ, phù hợp hay chưa ? Chính sách thuế có "dưỡng" hay đã tận thu ? – Phải chăng đó là kiểu bóc lột của những người cộng sản Hà Nội ?
Bởi có những số thu tăng, nhưng đằng sau nó là sự thiệt thòi của rất nhiều người.
Đơn cử như thuế thu nhập cá nhân. Theo số liệu từ Bộ Tài chính, số thu từ nguồn này chỉ cần 11 tháng đã cán đích cả năm 2021. Thế nhưng, suốt gần 2 năm đối mặt với dịch bệnh, thu nhập giảm thì hàng vạn, hàng triệu người làm công ăn lương lại không được hỗ trợ giãn, giảm thuế dù đã có rất nhiều đề xuất, kiến nghị được đặt ra.
Tất cả đang nói lên điều gì ?
Tăng trưởng (lượng tăng) thấp nhưng thu ngân sách lại về đích trước 1 tháng.
Trong hầu hết các nền kinh tế, chính phủ là người "vui" nhất, còn những người giữ tiền là buồn nhất khi giá cả tăng nhanh. Khi giá cả tăng, không chỉ giá trị thực (real value) của các khoản nợ công sẽ giảm, mà các khoản thu ngân sách danh nghĩa (nominal value) như thuế, phí cũng sẽ tăng.
Nếu không có gì xảy ra bất thường với thu từ bán tài sản, việc thu ngân sách của Việt Nam về đích sớm chính là nhờ giá cả tăng cao. Giá cả trong nhiều lĩnh vực tăng mạnh giúp các doanh nghiệp có doanh thu/ lợi nhuận tăng vọt ngay cả khi tăng trưởng (sản lượng) thấp, số thu thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp,… cũng theo đó mà tăng ; Tiền công tiền lương của người lao động trong các lĩnh vực đó tăng cũng giúp làm tăng số thu thuế thu nhập cá nhân.
Đặc biệt, giá và giao dịch tài sản như bất động sản, chứng khoán tăng mạnh cũng giúp các loại thuế/ phí đánh vào chuyển nhượng tài sản tăng mạnh…
Thới Bình
Nguồn : VNTB, 05/12/2021
*****************************
Phạm Thế Anh, Tuổi Trẻ online, 04/12/2021
Bộ Tài chính cho biết thu ngân sách 11 tháng năm nay ước đạt gần 1.400 ngàn tỉ đồng, vượt dự toán năm, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2020.
GDP thấp, thu ngân sách vọt cao ?
Con số thu ngân sách vượt dự toán cả năm trong 11 tháng hoàn toàn trái ngược với tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế.
Tăng trưởng GDP quý 3 âm 6,17%, mức thấp nhất trong lịch sử ngành thống kê. Và nếu tính chung 9 tháng năm nay thì tăng trưởng GDP cũng chỉ đạt 1,47%, thấp nhất trong cùng kỳ nhiều năm qua.
Nghịch lý tăng trưởng thấp nhưng thu ngân sách lại về đích trước một tháng đến từ biến động giá cả hàng hóa tăng cao thời gian qua. Bối cảnh giá cả tăng kéo theo thu ngân sách tăng cao của hầu hết nền kinh tế làm Chính phủ "vui", nhưng những người giữ tiền sẽ rất buồn khi giá cả tăng nhanh.
Khi giá cả tăng, không chỉ giá trị thực (real value) của các khoản nợ công sẽ giảm, mà các khoản thu ngân sách danh nghĩa (nominal value) như thuế, phí cũng sẽ tăng. Nếu không có gì xảy ra bất thường với thu từ bán tài sản, việc thu ngân sách về đích sớm một tháng là nhờ việc giá cả tăng cao.
Giá cả nhiều lĩnh vực tăng mạnh giúp các doanh nghiệp có doanh thu/lợi nhuận tăng vọt ngay cả khi sản lượng làm ra tăng thấp, số thu thuế VAT, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp... cũng theo đó mà tăng. Đặc biệt giá và giao dịch tài sản như bất động sản, chứng khoán tăng mạnh cũng giúp các loại thuế/phí đánh vào chuyển nhượng tài sản tăng mạnh.
Vấn đề của nền kinh tế hiện nay là làm sao kiềm được giá cả nhưng vẫn thúc đẩy được tăng trưởng kinh tế.
Giá cả phụ thuộc nhiều vào thị trường thế giới nên có những thứ khó kiểm soát, chẳng hạn như giá xăng dầu và nhiều nguyên vật liệu đầu vào phải theo thị trường thế giới. Các biện pháp kiểm soát chủ động từ Chính phủ chỉ bớt được phần nào.
Chẳng hạn Chính phủ có thể giảm bớt các loại thuế, phí đối với mặt hàng xăng dầu. Khi ngân sách đang thặng dư thì Chính phủ có thể bù một phần thuế bảo vệ môi trường, thuế nhập khẩu. Bởi trong tất cả các mặt hàng nguyên vật liệu đầu vào thì xăng dầu ảnh hưởng lớn nhất tới chi phí sản xuất đầu vào của doanh nghiệp. Hơn nữa giá xăng dầu trong nước hiện nay rất cao nên cần giảm bớt thuế, phí để giảm giá bán.
Để giảm chi phí đầu vào cũng cần cân nhắc giảm giá điện, có thể triển khai và kéo dài chính sách hỗ trợ giá điện cho doanh nghiệp, người dân. Với các mặt hàng nguyên vật liệu đầu vào cũng có thể giảm thuế nhập khẩu để hỗ trợ sản xuất. Tất nhiên biện pháp này sẽ khiến hàng ngoại cạnh tranh hơn hàng nội nên cần cân đối ở mức hợp lý.
Ngoài ra, Chính phủ cần kiểm soát cung tiền chặt chẽ, không thể tiếp tục tăng cung tiền mười mấy phần trăm một năm như thời gian qua nữa.
Lạm phát phần lớn đến từ chi phí, đẩy giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng mạnh khiến chi phí sản xuất tăng cao. Nếu lúc này bơm quá nhiều tiền vào nền kinh tế, cộng thêm cầu kéo nữa thì lạm phát sẽ tăng rất nhanh.
Việc kiểm soát cung tiền sẽ không mâu thuẫn với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng của Chính phủ. Tiền chỉ là phương tiện thanh toán trong khi tăng trưởng của nền kinh tế còn đến từ nhiều thứ khác. Chẳng hạn Chính phủ có thể đưa ra giải pháp để kích thích đầu tư của tư nhân, tăng đầu tư công hoặc huy động vốn trong dân để thúc tăng trưởng kinh tế bền vững.
Phạm Thế Anh (Đại học Kinh tế quốc dân)
Bảo Ngọc ghi
Nguồn : Tuổi Trẻ online, 05/12/2021
Chính Bộ trưởng ‘Bộ bóp cổ’ (một cách gọi của dân gian đương đại dành cho vô số sắc thuế ‘kiến tạo’ của Bộ Tài chính đè đầu dân) - ông Đinh Tiến Dũng - đã phải thừa nhận một sự thật trần trụi và tàn nhẫn trong cơ cấu thu ngân sách của chính thể độc đảng ở Việt Nam vào năm 2017 : dù tổng thu cân đối ngân sách Nhà nước năm 2017 vượt 49,16 nghìn tỷ đồng so với số báo cáo Quốc hội, vượt 76,48 nghìn tỷ so với dự toán, nhưng số tăng thu đạt được chủ yếu không phải từ hoạt động sản xuất kinh doanh mà là nhờ tăng thu từ tiền sử dụng đất (61,58 nghìn tỷ đồng so với dự toán), và một phần khác từ thu cổ tức và lợi nhuận còn lại của doanh nghiệp nhà nước (15,19 nghìn tỷ đồng), tăng thu từ dầu thô (11,28 nghìn tỷ đồng so với dự toán).
Sabeco, đã được bán với giá 5 tỷ USD.
Khi ‘Bộ bóp cổ’ phải thú thật
Sự thừa nhận trên hiện hình trong một cuộc báo cáo của Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào trung tuần tháng Năm năm 2018.
Trong khi đó, Ủy ban Tài chính và ngân sách của Quốc hội đánh giá rằng thu từ sản xuất kinh doanh của 3 khu vực doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và kinh tế ngoài quốc doanh trong khoảng 3 năm liền kề đều thấp hơn so với dự toán với mức khá lớn và đều thấp hơn số ước thực hiện đã báo cáo Quốc hội.
Mặc dù Ủy ban Tài chính và ngân sách không nêu cụ thể thực trạng ‘thấp hơn’ là bao nhiêu, nhưng một số chuyên gia đã ước tính tỷ lệ thu từ khối doanh nghiệp nhà nước và kinh tế ngoài quốc doanh chỉ đạt khoảng 80-85% so với dự toán – tức thấp hơn rất nhiều so với kết quả của những năm trước.
Riêng khối doanh nghiệp đầu tư nước ngoài - một trong những niềm tự hào lớn nhất của ngành thuế Việt Nam trong nhiều năm qua - cũng rơi vào số phận hụt thu có thể lên đến 7% trong năm 2017.
Mà khi thu thuế từ 3 khu vực doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và kinh tế ngoài quốc doanh bị giảm mạnh, lấy đâu ra ‘kinh tế Việt Nam đạt thành tích tăng trưởng 7,31% GDP’ - gấp gần 3 lần tỷ lệ tăng trưởng của Mỹ và EU - như Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên rao đầy tự hào vào cuối năm 2017 và được các bộ ngành, giới chuyên gia cận thần và báo đảng đồng ca đầy sống sượng lẫn trơ tráo ?
Ông Nguyễn Xuân Phúc có thể không thuộc bài ‘một nửa cái bánh mì vẫn là bánh mì, nhưng một nửa sự thật không thể là sự thật’, song sự thật của nền kinh tế mà đến nhiều địa phương ông Phúc đều hô hào là ‘đầu tàu kinh tế’ chỉ là sự cám cảnh của nạn suy thoái đã kéo dài suốt từ năm 2008 đến nay - hoàn toàn trái ngược với hành vi ngụy tạo thành tích kinh tế nhằm động cơ chạy đua vào chức vụ tổng bí thư tại đại hội 13 của đảng cầm quyền vào năm 2021.
‘Bóp cổ’ dân !
Nếu không tính đến phần bán vốn Tổng công ty Rượu bia – nước giải khát (Sabeco), thu được chẵn 5 tỷ USD, tương đương 110.000 tỷ đồng, thì kết quả thu ngân sách năm 2017 ra sao ?
Phép trừ đơn giản nhất cho thấy kết quả thu nhân sách năm 2017 chỉ là 1.173 ngàn tỷ đồng (1.283 ngàn tỷ trừ 110 ngàn tỷ), chỉ đạt 96,8% dự toán thu đầu năm 2017, nếu không tính đến 110.000 tỷ đồng thu được từ bán vốn nhà nước tại Sabeco.
Kết quả 96,8% thu ngân sách năm 2017 không những không được xem là thành tích mà còn bị coi là một thất bại, bởi đây là lần đầu tiên sau nhiều năm, thu ngân sách quốc gia không đạt so với dự toán. Cũng là năm thứ ba liên tiếp, thu ngân sách từ khối trung ương không đạt dự toán.
Đó chính là nguồn cơn sâu xa và chua chát về việc tại sao trong năm 2018, Chính phủ phải tiếp tục đè dân thu thuế và tìm cách "bán mình" tại một số tập đoàn được xem là "bò sữa" luôn mang lại lợi ích cho chính thể và cầm hơi cho đảng cầm quyền.
Tăng giá và thuế má là một trong những biểu đạt cực đoan nhất trong giai đoạn cuối của một cơ chế cưỡng bức và cưỡng đoạt.
Vào năm 2017, ‘Bộ bóp cổ’ đã tham mưu cho chính quyền âm thầm, hoặc lén lút tăng thuế sử dụng đất phi nông nghiệp gấp 3-4 lần mà không thông báo trước cho dân.
Trong cơ cấu thu ngân sách quốc gia, tiền thuế sử dụng đất chiếm khoảng 9%, tương đương khoảng 100 ngàn tỷ đồng. Nếu đồng loạt tăng thuế sử dụng đất ở các tỉnh thành, ngân sách sẽ có thể "móc túi" dân gấp ít ra vài ba lần con số trăm ngàn tỷ đó.
Năm 2017 lại là năm mà thị trường bất động sản ở Việt Nam được giới đầu cơ cá mập lẫn đầu cơ nhỏ lẻ ‘đánh lên’ ở nhiều tỉnh thành. Ở miền Nam như Sài Gòn, Đồng Nai, Long An, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu. Ở miền Trung như Đà Nẵng. Ở miền Bắc như Hà Nội, Phúc Yên, Bắc Ninh, Hải Phòng. Đặc biệt là ‘đánh lên’ dữ dội ở ba đặc khu kinh tế tương lai là Vân Đồn (quảng Ninh), Vân Phong (Khánh Hòa), Phú Quốc (Kiên Giang).
Mặt bằng giá đất được đẩy lên cao đến mức hoang tưởng - hàng chục lần, thậm chí hàng trăm lần.
Đó cũng là bối cảnh mà có đến 80 - 90% kẻ mua người bán đất là nhằm mục đích đầu cơ chứ không phải để ở. Hồ sơ mua bán đất chồng chất như núi ở các văn phòng đăng ký đất đai và cơ quan thuế, mà do đó đã giúp cho Tổng cục Thuế một năm bội thu.
Nhưng niềm vui thu thuế không phải cứ kéo dài mãi mãi. Cũng như những cơn sóng bất động sản vào những năm 2000 và giai đoạn 2007 - 2011 đều có điểm kết thúc bi kịch của nó, phong trào đầu cơ bất động sản từ năm 2016 kéo dài đến nay đã đẩy mặt bằng giá đất quá cao so với giá trị thực và tạo nên một quả bom khổng lồ chỉ chực chờ phát nổ vào năm 2019, hoặc có thể ngay trong năm 2018.
Nếu nguồn thu từ đất giảm mạnh ?
Sự thừa nhận của Bộ trưởng ‘Bộ bóp cổ’ Đinh Tiến Dũng về tăng thu ngân sách chủ yếu do tăng tiền thu từ thuế đất cũng vô hình trung chứng minh cho một sự thật khác.
Một dấu hỏi quá khốn quẫn đối với nền ngân sách ăn bám của nhà nước cộng sản : nếu quả bom bất động sản nổ, hoặc không nổ đột ngột thì sẽ phải xì hơi dần, chắc chắn mật độ thương vụ mua bán đất đai sẽ giảm dần hoặc giảm mạnh, kéo theo số thu thuế từ giao dịch đất đai sẽ giảm đáng kể trong những năm sau. Khi đó, ngân sách sẽ khó còn có nguồn thu tăng thêm từ tiền đất lên đến 60.000 - 70.000 tỷ đồng/năm, trong khi nguồn thu từ 3 khối kinh tế đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân vẫn không có gì khả quan hơn trong thời buổi kinh tế ngập ngụa suy thoái. Vậy ngân sách nhà nước sẽ lấy đâu ra tiền để nuôi đội ngũ gần 3 triệu công chức viên chức ‘còn đảng còn mình’ mà có ít nhất 30% trong số đó ăn không ngồi rồi ?
Kết quả thu ngân sách về thực chất chỉ đạt 96,8% dự toán của năm 2017 là một chỉ dấu lớn cho thấy thu ngân sách 2018 nhiều khả năng còn tồi tệ hơn năm 2017 và có thể sẽ sụt tới 5-7% so với dự toán đầu năm 2018, nếu không tính tới phần đè dân thu thuế và "bán mình".
Nỗi lo lắng của Bộ trưởng ‘Bộ bóp cổ’ Đinh Tiến Dũng là hết sức ‘chính đáng’ : ngay vào năm 2018 này, trong khi Bộ Tài chính vẫn chưa thể hình thành khung luật cho thuế VAT vì bị dư luận xã hội lên án và chửi rủa ghê gớm, làm cách nào để đạt chỉ tiêu thu ngân sách mà Bộ Chính trị của ông Nguyễn Phú Trọng đã giao và một quốc hội ‘bù nhìn’ của bà Nguyễn Thị Kim Ngân đã ‘gật’ ?
Phạm Chí Dũng
Nguồn : VOA, 25/05/2018
