Thông Luận

Cơ quan ngôn luận của Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên

Khi những người cộng sản ‘bóc lột’

Thới Bình, VNTB, 05/12/2021

‘Bóc lột’ thật ra chỉ là một cấp độ của khai thác. Nếu của cải, vật chất làm ra của doanh nghiệp, tích góp của người lao động bị khai thác đến mức không thể tự tái tạo được thì đó là sự bóc lột. Và nếu hiểu như vậy thì những người nhân danh cộng sản ở Việt Nam dường như đang ra sức bóc lột giới cần lao là đồng bào của mình.

ngansach1

Suốt gần 2 năm đối mặt với dịch bệnh, thu nhập giảm thì hàng triệu người làm công ăn lương lại không được hỗ trợ giãn, giảm thuế dù đã có rất nhiều đề xuất, kiến nghị được đặt ra.

Bởi phải giải thích thế nào đây khi mới cách đây 2 tháng, nỗi lo số thu ngân sách không đạt đè nặng lên tất cả các cấp, các ngành. Ấy thế mà thông tin mới nhất từ Bộ Tài chính cho biết, tổng số thu ngân sách trong 11 tháng qua ước đạt 103,4% dự toán, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2020. Cả 3 khoản thu từ nội địa, dầu thô và từ hoạt động xuất nhập khẩu đều tăng mạnh.

Đọc con số này vừa vui mà vừa băn khoăn

Thu ngân sách nhà nước trong 11 tháng đạt gần 1,390 triệu tỷ, bằng hơn 103% dự toán, tăng 8,9% so với cùng kỳ. Những con số ngoạn mục này đè bẹp mọi lo ngại về hụt thu khi 1/3 đất nước bị phong tỏa trong quý 3, làm doanh nghiệp tê liệt, kinh tế rơi chiều thẳng đứng.

Thế nhưng thật khó hiểu khi theo Cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh thì ở Sài Gòn trong giai đoạn 4 tháng phong tỏa, chỉ có khoảng 2.000 doanh nghiệp hoạt động chiếm 0,7% tổng số doanh nghiệp của thành phố, có nghĩa là 99% doanh nghiệp không hoạt động và 99% người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập trong hơn 3 tháng. Số doanh nghiệp giải thể phá sản lên đến 106.441 (tăng 14% so cùng kỳ), cao hơn số doanh nghiệp thành lập mới 105.618 (giảm 15% so cùng kỳ).

Doanh nghiệp phá sản tăng kỷ lục, và không hoạt động thì lấy đâu ra mà nộp thuế nhỉ ?

Ấy vậy mà số thu ngân sách trên còn chưa bao gồm 119.000 tỷ đồng tiền thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất được miễn, giảm, giãn, hoãn.

Thu ngân sách vượt dự toán thì tất nhiên là vui quá rồi. Dịch vẫn đang diễn biến phức tạp nên ngân sách chi cho công tác phòng chống dịch, chi an sinh xã hội, chi đầu tư phát triển… đều cần và đều tăng.

Chẳng nói đâu xa, mới tháng rồi trước tình trạng xăng dầu tăng quá mạnh, nhiều ý kiến đề xuất giảm thuế, phí mặt hàng này để kiểm soát mặt bằng giá tiêu dùng trong bối cảnh cuộc sống đại bộ phận người dân khó khăn vì dịch bệnh. Thế nhưng, các cơ quan có thẩm quyền cũng không thể quyết do sợ ảnh hưởng tới số thu ngân sách. Hay các chính sách giãn, giảm, gia hạn thuế cho doanh nghiệp cũng phải nâng lên đặt xuống từ tỷ lệ cho tới thời gian hỗ trợ… cũng chỉ vì sợ ngân sách hụt thu. Vậy mà giờ tổng thu ngân sách vượt dự toán, mừng quá đi chứ.

Nhưng mừng chưa hết thì lại thấy băn khoăn

Chỉ mới cách đây vài hôm, chiều 1/12 tại Hội nghị lần thứ 10 mở rộng của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh khóa XI, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên chia sẻ, lần đầu tiên trong lịch sử từ giai đoạn đổi mới, Thành phố Hồ Chí Minh tăng trưởng âm 6,78%, trong khi kế hoạch năm đề ra là tăng trưởng dương 6%.

Làm sao kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh không tăng trưởng âm cho được khi trong những tháng giãn cách chỉ có khoảng 2.000 doanh nghiệp, tương đương 0,7% tổng số doanh nghiệp toàn thành phố hoạt động. Nghĩa là khoảng 99% đơn vị ngừng hoạt động, kéo theo người lao động bị giảm hoặc mất thu nhập trong hơn 3 tháng. Mà không chỉ Thành phố Hồ Chí Minh, cả Vùng kinh tế trọng điểm phía nam cũng rơi vào tình trạng này…

Vậy mà thu thuế ở cả 3 khu vực cơ bản là doanh nghiệp nhà nước, tư nhân và nước ngoài đều tăng thì hỏi sao không băn khoăn. Liệu các chính sách thuế đã thu đúng, thu đủ, phù hợp hay chưa ? Chính sách thuế có "dưỡng" hay đã tận thu ? – Phải chăng đó là kiểu bóc lột của những người cộng sản Hà Nội ?

Bởi có những số thu tăng, nhưng đằng sau nó là sự thiệt thòi của rất nhiều người.

Đơn cử như thuế thu nhập cá nhân. Theo số liệu từ Bộ Tài chính, số thu từ nguồn này chỉ cần 11 tháng đã cán đích cả năm 2021. Thế nhưng, suốt gần 2 năm đối mặt với dịch bệnh, thu nhập giảm thì hàng vạn, hàng triệu người làm công ăn lương lại không được hỗ trợ giãn, giảm thuế dù đã có rất nhiều đề xuất, kiến nghị được đặt ra.

Tất cả đang nói lên điều gì ?

Tăng trưởng (lượng tăng) thấp nhưng thu ngân sách lại về đích trước 1 tháng.

Trong hầu hết các nền kinh tế, chính phủ là người "vui" nhất, còn những người giữ tiền là buồn nhất khi giá cả tăng nhanh. Khi giá cả tăng, không chỉ giá trị thực (real value) của các khoản nợ công sẽ giảm, mà các khoản thu ngân sách danh nghĩa (nominal value) như thuế, phí cũng sẽ tăng.

Nếu không có gì xảy ra bất thường với thu từ bán tài sản, việc thu ngân sách của Việt Nam về đích sớm chính là nhờ giá cả tăng cao. Giá cả trong nhiều lĩnh vực tăng mạnh giúp các doanh nghiệp có doanh thu/ lợi nhuận tăng vọt ngay cả khi tăng trưởng (sản lượng) thấp, số thu thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp,… cũng theo đó mà tăng ; Tiền công tiền lương của người lao động trong các lĩnh vực đó tăng cũng giúp làm tăng số thu thuế thu nhập cá nhân.

Đặc biệt, giá và giao dịch tài sản như bất động sản, chứng khoán tăng mạnh cũng giúp các loại thuế/ phí đánh vào chuyển nhượng tài sản tăng mạnh…

Thới Bình

Nguồn : VNTB, 05/12/2021

*****************************

Nghịch lý GDP thấp, thu ngân sách vọt cao

Phạm Thế Anh, Tuổi Trẻ online, 04/12/2021

Bộ Tài chính cho biết thu ngân sách 11 tháng năm nay ước đạt gần 1.400 ngàn tỉ đồng, vượt dự toán năm, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2020.

ngansach2

GDP thấp, thu ngân sách vọt cao ?

Con số thu ngân sách vượt dự toán cả năm trong 11 tháng  hoàn toàn trái ngược với tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Tăng trưởng GDP quý 3 âm 6,17%, mức thấp nhất trong lịch sử ngành thống kê. Và nếu tính chung 9 tháng năm nay thì tăng trưởng GDP cũng chỉ đạt 1,47%, thấp nhất trong cùng kỳ nhiều năm qua.

Nghịch lý tăng trưởng thấp nhưng thu ngân sách lại về đích trước một tháng đến từ biến động giá cả hàng hóa tăng cao thời gian qua. Bối cảnh giá cả tăng kéo theo thu ngân sách tăng cao của hầu hết nền kinh tế làm Chính phủ "vui", nhưng những người giữ tiền sẽ rất buồn khi giá cả tăng nhanh.

Khi giá cả tăng, không chỉ giá trị thực (real value) của các khoản nợ công sẽ giảm, mà các khoản thu ngân sách danh nghĩa (nominal value) như thuế, phí cũng sẽ tăng. Nếu không có gì xảy ra bất thường với thu từ bán tài sản, việc thu ngân sách về đích sớm một tháng là nhờ việc giá cả tăng cao.

Giá cả nhiều lĩnh vực tăng mạnh giúp các doanh nghiệp có doanh thu/lợi nhuận tăng vọt ngay cả khi sản lượng làm ra tăng thấp, số thu thuế VAT, thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp... cũng theo đó mà tăng. Đặc biệt giá và giao dịch tài sản như bất động sản, chứng khoán tăng mạnh cũng giúp các loại thuế/phí đánh vào chuyển nhượng tài sản tăng mạnh.

Vấn đề của nền kinh tế hiện nay là làm sao kiềm được giá cả nhưng vẫn thúc đẩy được tăng trưởng kinh tế.

Giá cả phụ thuộc nhiều vào thị trường thế giới nên có những thứ khó kiểm soát, chẳng hạn như giá xăng dầu và nhiều nguyên vật liệu đầu vào phải theo thị trường thế giới. Các biện pháp kiểm soát chủ động từ Chính phủ chỉ bớt được phần nào.

Chẳng hạn Chính phủ có thể giảm bớt các loại thuế, phí đối với mặt hàng xăng dầu. Khi ngân sách đang thặng dư thì Chính phủ có thể bù một phần thuế bảo vệ môi trường, thuế nhập khẩu. Bởi trong tất cả các mặt hàng nguyên vật liệu đầu vào thì xăng dầu ảnh hưởng lớn nhất tới chi phí sản xuất đầu vào của doanh nghiệp. Hơn nữa giá xăng dầu trong nước hiện nay rất cao nên cần giảm bớt thuế, phí để giảm giá bán.

Để giảm chi phí đầu vào cũng cần cân nhắc giảm giá điện, có thể triển khai và kéo dài chính sách hỗ trợ giá điện cho doanh nghiệp, người dân. Với các mặt hàng nguyên vật liệu đầu vào cũng có thể giảm thuế nhập khẩu để hỗ trợ sản xuất. Tất nhiên biện pháp này sẽ khiến hàng ngoại cạnh tranh hơn hàng nội nên cần cân đối ở mức hợp lý.

Ngoài ra, Chính phủ cần kiểm soát cung tiền chặt chẽ, không thể tiếp tục tăng cung tiền mười mấy phần trăm một năm như thời gian qua nữa.

Lạm phát phần lớn đến từ chi phí, đẩy giá cả nguyên vật liệu đầu vào tăng mạnh khiến chi phí sản xuất tăng cao. Nếu lúc này bơm quá nhiều tiền vào nền kinh tế, cộng thêm cầu kéo nữa thì lạm phát sẽ tăng rất nhanh.

Việc kiểm soát cung tiền sẽ không mâu thuẫn với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng của Chính phủ. Tiền chỉ là phương tiện thanh toán trong khi tăng trưởng của nền kinh tế còn đến từ nhiều thứ khác. Chẳng hạn Chính phủ có thể đưa ra giải pháp để kích thích đầu tư của tư nhân, tăng đầu tư công hoặc huy động vốn trong dân để thúc tăng trưởng kinh tế bền vững.

Phạm Thế Anh (Đại học Kinh tế quốc dân)

Bảo Ngọc ghi

Nguồn : Tuổi Trẻ online, 05/12/2021

Additional Info

  • Author Thới Bình, Phạm Thế Anh, Bảo Ngọc
Published in Diễn đàn

Chính Bộ trưởng ‘B bóp c’ (mt cách gi ca dân gian đương đi dành cho vô s sc thuế ‘kiến to’ ca B Tài chính đè đu dân) - ông Đinh Tiến Dũng - đã phi tha nhn mt s tht trn tri và tàn nhn trong cơ cu thu ngân sách của chính thể đc đng Vit Nam vào năm 2017 : dù tng thu cân đi ngân sách Nhà nước năm 2017 vượt 49,16 nghìn t đng so vi s báo cáo Quc hi, vượt 76,48 nghìn t so vi d toán, nhưng s tăng thu đt được ch yếu không phi t hot đng sn xut kinh doanh mà là nhờ tăng thu t tin s dng đt (61,58 nghìn t đng so vi d toán), và mt phn khác t thu c tc và li nhun còn li ca doanh nghip nhà nước (15,19 nghìn t đng), tăng thu t du thô (11,28 nghìn t đng so vi d toán).

bopco1

Sabeco, đã được bán vi giá 5 tỷ USD.

Khi ‘Bộ bóp cổ’ phải thú tht

Sự tha nhn trên hin hình trong mt cuc báo cáo ca B trưởng B Tài chính Đinh Tiến Dũng cho Ủy ban Thường v Quc hi vào trung tun tháng Năm năm 2018.

Trong khi đó, Ủy ban Tài chính và ngân sách ca Quc hi đánh giá rng thu t sn xuất kinh doanh ca 3 khu vc doanh nghip nhà nước, doanh nghip có vn đu tư nước ngoài và kinh tế ngoài quc doanh trong khong 3 năm lin k đu thp hơn so vi d toán vi mc khá ln và đu thp hơn s ước thc hin đã báo cáo Quc hi.

Mặc dù Ủy ban Tài chính và ngân sách không nêu cụ th thc trng ‘thp hơn’ là bao nhiêu, nhưng mt s chuyên gia đã ước tính t l thu t khi doanh nghip nhà nước và kinh tế ngoài quc doanh ch đt khong 80-85% so vi d toán – tc thp hơn rt nhiu so vi kết qu ca nhng năm trước.

Riêng khối doanh nghip đu tư nước ngoài - mt trong nhng nim t hào ln nht ca ngành thuế Vit Nam trong nhiu năm qua - cũng rơi vào s phn ht thu có th lên đến 7% trong năm 2017.

Mà khi thu thuế t 3 khu vc doanh nghip nhà nước, doanh nghip có vn đu tư nước ngoài và kinh tế ngoài quc doanh b gim mnh, ly đâu ra ‘kinh tế Vit Nam đt thành tích tăng trưởng 7,31% GDP’ - gp gn 3 ln t l tăng trưởng ca M và EU - như Th tướng Nguyn Xuân Phúc tuyên rao đy t hào vào cuối năm 2017 và được các b ngành, gii chuyên gia cn thn và báo đng đng ca đy sng sượng ln trơ tráo ?

Ông Nguyễn Xuân Phúc có th không thuc bài ‘mt na cái bánh mì vn là bánh mì, nhưng mt na s tht không th là s tht’, song s tht của nền kinh tế mà đến nhiu đa phương ông Phúc đu hô hào là ‘đu tàu kinh tế’ ch là s cám cnh ca nn suy thoái đã kéo dài sut t năm 2008 đến nay - hoàn toàn trái ngược vi hành vi ngy to thành tích kinh tế nhm đng cơ chy đua vào chc v tng bí thư ti đi hi 13 ca đng cm quyn vào năm 2021.

‘Bóp cổ’ dân !

Nếu không tính đến phn bán vn Tng công ty Rượu bia – nước gii khát (Sabeco), thu được chn 5 t USD, tương đương 110.000 t đng, thì kết qu thu ngân sách năm 2017 ra sao ?

Phép trừ đơn giản nht cho thy kết qu thu nhân sách năm 2017 ch là 1.173 ngàn t đng (1.283 ngàn t tr 110 ngàn t), ch đt 96,8% d toán thu đu năm 2017, nếu không tính đến 110.000 t đng thu được t bán vn nhà nước ti Sabeco.

Kết qu 96,8% thu ngân sách năm 2017 không những không được xem là thành tích mà còn b coi là mt tht bi, bi đây là ln đu tiên sau nhiu năm, thu ngân sách quc gia không đt so vi d toán. Cũng là năm th ba liên tiếp, thu ngân sách t khi trung ương không đt d toán.

Đó chính là nguồn cơn sâu xa và chua chát v vic ti sao trong năm 2018, Chính ph phi tiếp tc đè dân thu thuế và tìm cách "bán mình" ti mt s tp đoàn được xem là "bò sa" luôn mang li li ích cho chính th và cm hơi cho đng cm quyn.

Tăng giá và thuế má là mt trong nhng biu đt cc đoan nht trong giai đon cui ca mt cơ chế cưỡng bc và cưỡng đot.

Vào năm 2017, ‘Bộ bóp c’ đã tham mưu cho chính quyn âm thm, hoc lén lút tăng thuế s dng đt phi nông nghip gp 3-4 ln mà không thông báo trước cho dân.

Trong cơ cu thu ngân sách quc gia, tin thuế s dng đt chiếm khong 9%, tương đương khong 100 ngàn t đng. Nếu đng lot tăng thuế s dng đt các tnh thành, ngân sách s có th "móc túi" dân gp ít ra vài ba ln con s trăm ngàn t đó.

Năm 2017 lại là năm mà th trường bt đng sn Vit Nam được gii đu cơ cá mp ln đu cơ nh l ‘đánh lên’ nhiu tnh thành. min Nam như Sài Gòn, Đng Nai, Long An, Bình Dương, Bà Ra - Vũng Tàu. min Trung như Đà Nng. min Bc như Hà Ni, Phúc Yên, Bc Ninh, Hi Phòng. Đc bit là ‘đánh lên’ d di ba đc khu kinh tế tương lai là Vân Đn (qung Ninh), Vân Phong (Khánh Hòa), Phú Quc (Kiên Giang).

Mặt bng giá đt được đy lên cao đến mc hoang tưởng - hàng chc ln, thm chí hàng trăm lần.

Đó cũng là bối cnh mà có đến 80 - 90% k mua người bán đt là nhm mc đích đu cơ ch không phi đ . H sơ mua bán đt chng cht như núi các văn phòng đăng ký đt đai và cơ quan thuế, mà do đó đã giúp cho Tng cc Thuế mt năm bi thu.

Nhưng niềm vui thu thuế không phi c kéo dài mãi mãi. Cũng như nhng cơn sóng bt đng sn vào nhng năm 2000 và giai đon 2007 - 2011 đu có đim kết thúc bi kch ca nó, phong trào đu cơ bt đng sn t năm 2016 kéo dài đến nay đã đy mt bng giá đt quá cao so với giá tr thc và to nên mt qu bom khng l ch chc ch phát n vào năm 2019, hoc có th ngay trong năm 2018.

Nếu ngun thu t đt gim mnh ?

Sự tha nhn ca B trưởng ‘B bóp c’ Đinh Tiến Dũng v tăng thu ngân sách ch yếu do tăng tin thu từ thuế đt cũng vô hình trung chng minh cho mt s tht khác.

Một du hi quá khn qun đi vi nn ngân sách ăn bám ca nhà nước cng sn : nếu qu bom bt đng sn n, hoc không n đt ngt thì s phi xì hơi dn, chc chn mt đ thương v mua bán đt đai sẽ gim dn hoc gim mnh, kéo theo s thu thuế t giao dch đt đai s gim đáng k trong nhng năm sau. Khi đó, ngân sách s khó còn có ngun thu tăng thêm t tin đt lên đến 60.000 - 70.000 t đng/năm, trong khi ngun thu t 3 khi kinh tế đu tư nước ngoài, doanh nghip nhà nước và doanh nghip tư nhân vn không có gì kh quan hơn trong thi bui kinh tế ngp nga suy thoái. Vy ngân sách nhà nước s ly đâu ra tin đ nuôi đi ngũ gn 3 triu công chc viên chc ‘còn đng còn mình’ mà có ít nht 30% trong số đó ăn không ngi ri ?

Kết qu thu ngân sách v thc cht ch đt 96,8% d toán ca năm 2017 là mt ch du ln cho thy thu ngân sách 2018 nhiu kh năng còn ti t hơn năm 2017 và có th s st ti 5-7% so vi d toán đu năm 2018, nếu không tính tới phn đè dân thu thuế và "bán mình".

Nỗi lo lng ca B trưởng ‘B bóp c’ Đinh Tiến Dũng là hết sc ‘chính đáng’ : ngay vào năm 2018 này, trong khi B Tài chính vn chưa th hình thành khung lut cho thuế VAT vì b dư lun xã hi lên án và chi ra ghê gớm, làm cách nào đ đt ch tiêu thu ngân sách mà B Chính tr ca ông Nguyn Phú Trng đã giao và mt quc hi ‘bù nhìn’ ca bà Nguyn Th Kim Ngân đã ‘gt’ ?

Phạm Chí Dũng

Nguồn : VOA, 25/05/2018

Published in Diễn đàn