 | Tổng quan: | 3097894 |
Vừa qua, những tấm hình cho thấy ngư dân Việt Nam bị đánh đập bởi cảnh sát biển Thái Lan, Indonesia khi xâm phạm chủ quyền biển của họ được chuyển đến nhiều người. Những nghiệp đoàn nghề cá ở đâu để cho thành viên của mình bảy nổi ba chìm như vậy ? So sánh với sự thành công của các thương hội người Hoa Chợ Lớn- Sài Gòn, người ta không khỏi suy tư về sự khác biệt quá đỗi ly kỳ của hai dân tộc ngay trong một đất nước.
Góc nhìn từ một ngã tư đường phố trong khu vực Chợ Lớn trước 1975. Ảnh minh họa (Courtesy of Đồng hương Kontum)
Vấn đề nghiệp đoàn nghề cá
Hiện tại, số liệu chưa đầy đủ cho biết cả nước có 78 nghiệp đoàn nghề cá cơ sở ; trong đó, hầu hết do liên đoàn lao động các huyện quản lý ; nhưng cũng có nghiệp đoàn nghề cá cơ sở thuộc liên đoàn lao động tỉnh quản lý ; có những nghiệp đoàn nghề cá cơ sở lại thuộc công đoàn Bộ/ sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn địa phương quản lý.
Đang có đề xuất thành lập Liên hiệp các nghiệp đoàn nghề cá Việt Nam (giao cho Công đoàn Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam làm cơ quan thường trực) để thực hiện tiếng nói chính trị ; tham gia xây dựng, tham mưu với Đảng, Nhà nước những chính sách mang lại lợi ích thiết thực cho ngư dân ; kêu gọi hỗ trợ ngư dân khi gặp khó khăn, hoạn nạn…
Sở dĩ phải nhấn mạnh đến ‘tiếng nói chính trị’ vì 15 năm qua, Hiệp định Hợp tác nghề cá Việt Nam - Trung Quốc đang thực thi. Liên hiệp các nghiệp đoàn nghề cá Việt Nam phải có tiếng nói liên quan trong vấn đề này.
Có nhiều nghiệp đoàn nghề cá như vậy, và các nghiệp đoàn không phải bị kìm kẹp đến mức câm lặng, tại sao người lao động trong nghề đánh bắt cá lại yếu tiếng nói đến thế ?
Thứ nhất, tâm thức người ngư dân còn chưa biết liên kết với nhau.
Thứ hai, đánh mất đi lòng tự tín.
Thương hội người Hoa
Ở Chợ Lớn- Sài Gòn, các thương hội người Hoa không quảng cáo rùm beng trên ti-vi như chính quyền các tỉnh miền biển đã làm với nghiệp đoàn nghề cá của họ. Ấy mà người Hoa Chợ Lớn đang điều khiển các mối làm ăn chủ yếu tại Sài Gòn và nhiều tỉnh miền Tây (1).
Đường Hải Thượng Lãn Ông, Sài Gòn ngày nay.
Về sự thành công này, trước hết phải kể đến văn minh thương nghiệp đã được người Hoa nâng lên thành một nghệ thuật. Óc kinh doanh là niềm tự hào của người Hoa. Họ biết cách áp-phe, cách làm giá, cách thao túng thị trường... Đi đến đâu trên thế giới, người Hoa thâu tóm dần các ngành trọng yếu đến đó. Người Hoa giấu tiền rất kỹ, đo lượng lưu thông hàng hóa không thể biết họ nhiều tiền cỡ nào, một gia đình người Hoa ở nhà cấp bốn lụp xụp có thể có đến hàng trăm cây vàng giấu trong nhà. Đến nỗi, cố tổng bí thư Đỗ Mười của nhà cầm quyền Hà Nội vừa mới qua đời, thời còn sống đã kịch liệt đi đánh tư sản, mà gay cấn nhất là đánh tư sản gốc Hoa Chợ Lớn. Sau trận đánh long trời lở đất đó, tưởng là đã lấy được hết tiền vàng của khu Chợ Lớn, chẳng mấy chốc lại thấy họ giàu lên nhanh chóng. Đó là do họ rất đoàn kết.
Ví dụ, một gia đình người Hoa từ đâu đến khu chợ Lớn, hoặc bỗng dưng có một gia đình phá sản kinh doanh, họ liền đến thương hội người Hoa. Thương hội này rất kín, tên thật là gì cũng như ai là người đứng đầu thì chuyện tùy phụ. Thương hội cấp tiền cho gia đình đó tái lập mối làm ăn, mở lại cửa hàng, đến khi có tiền thì lại nộp lại về thương hội mỗi tháng một số tiền bao nhiêu, tùy theo tình hình làm ăn. Nếu uy tín lâu dài thì được nhập hội, còn không thì khó mà làm ăn về sau. Có thể gọi, hình thức thương hội của người Hoa chính là một hình mẫu nghiệp đoàn của giới chủ. Ở Pháp hay Australia... cũng có những nghiệp đoàn của giới chủ, hoạt động na ná giống thương hội người Hoa chợ Lớn, chỉ khác nhau ở mặt hàng bán ra.
Thương hội của người Hoa mạnh thế, mà nghiệp đoàn của người Việt lại kém hoạt lực như thế. Đó là chưa kể việc các công ty ngoại ồ ạt đầu tư sang Việt Nam, kéo theo một lượng đáng kể lao động người nước ngoài. Không chấn chính triết lý điều hành, các nghiệp đoàn Việt Nam không còn chỗ đứng nữa, ngay trên chính quê hương mình, cho dù có được chính phủ bảo trợ.
Các nghiệp đoàn của người Việt sẽ làm gì để cạnh tranh với ngoại quốc trong thời buổi mới khốc liệt này ?
Kiều Phong
Nguồn : VNTB, 08/04/2019
Đọc thêm :
