Thông Luận

Bệnh dịch Covid-19 đưa kinh tế Mỹ đi về hai ngả. Số người thất nghiệp, mất nhà ở, thiếu ăn, đã tăng lên mức kỷ lục. Trong khi đó, thị trường chứng khoán lên cao kỷ lục.

Năm 2020 thị trường chứng khoán Mỹ lên cao kỷ lục. Hình minh họa.

Hơn 22 triệu người mất việc vì Covid trong năm 2020 sẽ khó được làm việc trở lại khi kinh tế phục hồi vào cuối năm 2021, theo dự kiến của công ty nghiên cứu thị trường Moody. Phần lớn những người mất việc đều thuộc loại lãnh lương thấp, từ người làm trong tiệm ăn cho tới người quét dọn các cơ sở, văn phòng. Trong số người làm việc lãnh lương cao chỉ có 3,4% mất việc, lương trung bình mất việc 5,5%, còn những người lãnh lương thấp nhất bị mất việc đến 10,4%. Theo thống kê của Bộ Lao động, 30 phần trăm tổng số người đi làm là những người lãnh lương thấp. Nhưng từ tháng Hai đến tháng 11, họ chiếm 53% trong số những người thất nghiệp.

Theo cuộc nghiên cứu "Household Pulse Survey", trong thời gian 25/11 đến ngày 7/12/2020, có 27 triệu người cho biết họ không đủ ăn trong tuần lễ trước, đó là 13% số người lớn ở Mỹ. Khoảng một phần năm số người thuê nhà để ở cho biết không thể trả tiền thuê, 14,3 triệu người.

Hậu quả của Covid-19 là người nghèo càng nghèo hơn. Nhưng người giàu lại càng giàu hơn nhờ thị trường chứng khoán tăng tới mức kỷ lục. Ngày 23/3/2020, thị trường New York đã tụt mất 34% so với đầu năm vì Covid làm cho kinh tế ngưng trệ, nhưng từ đó tới cuối năm đã tăng thêm 68% !

Vào cuối năm, trong một tuần có thêm 800.000 người mất việc ; và 3.000 người chết vì Covid trong một ngày – nhiều bằng số nạn nhân trong vụ 11/9/2001 – nhưng giá các cổ phiếu tiếp tục leo thang.

Tổng kết năm 2020, trong ba chỉ số của Thị trường Chứng khoán Mỹ, Dow Jones đã tăng 7,25%, S&P 500 tăng 16%, và Nasdaq tăng 43,6%. Mức gia tăng lớn nhỏ khác nhau có lý do. Nasdaq là nơi ghi danh các công ty kỹ thuật cao, chỉ số S&P 500 bao gồm đủ các ngành, còn Dow Jones chỉ tính một số nhỏ 30 công ty, trong đó có những ngành công nghiệp cũ.

Trong số 500 cổ phiếu của Chỉ số S&P 500, ba cổ phiếu lên giá mạnh nhất là Amazon, Apple, và Micorsoft. Một nửa trị giá gia tăng của S&P 500 là do ba đại công ty kỹ thuật này góp phần. Phần lớn các công ty khác trong đó đã đi xuống. Nếu xóa tên 24 công ty lên giá nhiều nhất thì mức lời của 476 cổ phiếu khác trong S&P 500 là số âm.

Kinh tế học cho biết rằng thị trường chứng khoán là một "chỉ số dự báo" ; thị trường lên báo trước rằng kinh tế sẽ lên. Trong năm 2020 giới đầu tư có đủ lý do để tin rằng tương lai kinh tế sẽ khá hơn. Sau khi Covid đi qua, Tổng sản lượng nội địa Mỹ sẽ tăng nhanh, có thể tăng gần 6% trong năm 2021, bình thường năm nào được 2,5% đã là may phước lắm rồi. Sẽ có thêm hai triệu người làm việc, tỷ số thất nghiệp sẽ từ gần 7% tụt xuống 5%.

Những tin mừng liên tiếp cũng đẩy thị trường lên cao hơn. Quốc hội biểu quyết 1,4 ngàn tỷ đô la cấp cứu khi bệnh Covid tấn công, rồi lại thêm một mớ cứu trợ 900 tỷ đô la vào cuối năm. Ngân hàng Trung ương Mỹ, Quỹ Dự trữ Liên bang, cam kết không tăng lãi suất trong vòng ba năm. Dân tiêu thụ sẽ có tiền tiêu, các xí nghiệp sẽ vay tiền dễ dàng. Cứ như thế, kinh tế sẽ vững vàng, thị trường chứng khoán phải lên giá.

Hơn nữa, nhờ bệnh dịch mà "năng suất lao động" trong kinh tế Mỹ được cải thiện ! Nói một cách giản dị, các xí nghiệp Mỹ đã giảm phí tổn. Làm cách nào họ nâng cao được "năng suất lao động ?". Có hai cách : Bớt người làm việc, bớt chi phí lương bổng. Dùng máy móc ; dùng computer ; thuê người tạm thời theo hợp đồng ngắn hạn, để khỏi trả các thứ phí tổn, thuế, bảo hiểm, vân vân.

Các công ty lớn, kỹ thuật cao vượt lên trong năm qua, các công ty nhỏ có thể chết dần mòn. Những tiệm humburgers góc phố, các tiệm phở, cà phê sống lao đao, nhưng các dãy xe hơi xếp hàng mua McDonald, Dunkin Donut lại dài hơn trước. Tương tự, những người làm việc cho các đại công ty được làm việc ở nhà có thể tăng lương, còn người làm việc cho các xí nghiệp nhỏ bị mất việc trước hết.

Những người lãnh lương cao vì Covid phải ở nhà, không tiêu tiền như trước. Họ để tiền vào đâu ? Một nơi hứa hẹn nhất là thị trường chứng khoán. Người ta mua trực tiếp, hoặc góp tiền cho các quỹ đầu tư mua cổ phiếu. Một triệu người bước vào thị trường đẩy giá các cổ phiếu lên cao, sẽ lôi kéo thêm một triệu người khác.

Vì thế, Hội các nhà đầu tư cá nhân (The American Association of Individual Investors) thăm dò ý kiến hội viên vào tháng 11/2020, thấy 60% tin rằng thị trường sẽ tiếp tục lên.

Lý do nào khiến người đầu tư lạc quan như vậy ?

Vì họ dư tiền xài. Họ là những người vốn đã kiếm được lợi tức cao hơn đại chúng. Gặp nạn Covid, họ không bị mất việc như bao người khác, mà lại mất cả cơ hội xài tiền. Họ bị bắt buộc phải tiết kiệm, để dành. Từ tháng Ba đến hết tháng 11 năm 2020, số tiền để dành của các cá nhân đã lên tới 1,56 ngàn tỷ đô la, tăng 173 phần trăm so với năm 2019. Bình thường tiền tiết kiệm chỉ tăng tới tỷ số 7%.

Tại sao dân Mỹ để dành được nhiều tiền như thế ? Bộ Lao Động công bố bảng thống kê hàng tháng về lợi tức cá nhân và số chi tiêu của các cá nhân, giúp chúng ta tìm hiểu.

Khoản lợi tức đầu tiên là lương bổng. Số người làm việc ở Mỹ, cho tới tháng 11, đã giảm bớt 6,1%. Nhưng tổng số lương bổng chỉ giảm mất 43 tỷ mỹ kim, bớt nửa phần trăm (0,5%). Các con số này có vẻ khó hiểu : Tại sao các chủ nhân bớt 6 phần trăm số người làm việc, mà lương bổng của toàn thể mọi người lại chỉ giảm ít như vậy ? Vì những người mất việc thường làm lãnh lương rất thấp !

Thử coi một thí dụ như vầy : Trong một gia đình có bốn người : bố, mẹ, hai con đi rửa chén và chạy bàn ở tiệm ăn ; khi mất việc mỗi người mất 25.000 đô la tiền lương một năm. Nhưng người con lớn làm ở một đại công ty, cuối năm được thưởng (bonus) 100.000 đô la. Khi cộng lại, tổng số lương bổng của gia đình này không thay đổi.

Từ một gia đình này suy ra thì có thể hiểu được tại sao cả nước Mỹ chỉ giảm bớt 43 tỷ đô la về lương bổng.

Trong khi đó, tổng số lợi tức cá nhân cả nước được đẩy lên nhờ tiền chính phủ tặng.

Các chương trình cấp cứu của Quốc hội, 1.200 đô la mỗi người lớn, trẻ em ít hơn, đã cho 276 tỷ đô la vào túi các gia đình lợi tức dưới 75 ngàn đô la. Nhiều gia đình trong số này không cần đến cứu trợ. Quốc hội cũng tặng 29 tỷ đô la cho các xí nghiệp để họ có thể tiếp tục trả lương cho nhân viên.

Số tiền được chuyển vào túi dân Mỹ nhiều nhất là bảo hiểm thất nghiệp : 499 tỷ đô la trong thời gian 9 tháng, trong đó 365 tỷ đô la là "trợ cấp thêm" trên số tiền đáng lẽ được trả nhờ bảo hiểm thất nghiệp. Ngoài ra, chính phủ Mỹ còn trợ cấp 265 tỷ đô la trong các chương trình khác.

Khi cộng tất cả những số tiền được trao cho người dân Mỹ trong thời gian từ tháng Ba đến tháng 11, tổng số lợi tức cá nhân trong dân số Mỹ đã tăng lên hơn một ngàn tỷ đô la – tăng 8% so với 9 tháng đó trong năm 2019.

Bây giờ đến phần chi tiêu trong 9 tháng này. Khi dân Mỹ không đi ăn tiệm, không coi hát, coi đấu banh, không đi máy bay, không ở khách sạn khi du lịch, không đi tô sửa móng tay, vân vân, họ đã bớt 575 tỷ đô la chi tiêu cho các ngành dịch vụ ; giảm 8% so với năm ngoái.

Bù lại, người ta lo sửa sang nhà cửa, mua đồ đạc, máy giặt máy rửa chén mới, họ chi thêm 60 tỷ đô la. Họ cũng tăng 39 tỷ đô la mua các món hàng khác, không lâu bền. May mắn nhờ lãi suất xuống thấp, họ giảm bớt được 59 tỷ đô la tiền lãi trả cho các ngân hàng.

Thêm một số tiết giảm khác, tổng số chi tiêu cá nhân của dân Mỹ đã bớt được 535 tỷ đô la. Cộng với số tiền mới nhận được hơn 1.000 tỷ đô la, trong chín tháng trời dân Mỹ đã tiết kiệm được gần 1,56 ngàn tỷ đô la.

Số tiền khổng lồ này sẽ đi đâu ? Nhiều người nhân dịp lãi suất Covid thấp đã mua nhà, giá nhà tăng 8,4% trong tháng Mười, so với năm 2019. Nhiều người để "phí". Số tiền tiết kiệm ký thác trong các ngân hàng đã tăng thêm 19%. Ngân Hàng Trung Ương Mỹ cho biết số tiền mặt lưu hành đã tăng 14%, thêm 260 tỷ đô la kể từ tháng Hai.

Nhưng không thể làm gì để tiêu hết được bấy nhiêu tiền để dành, người ta đã mua cổ phiếu. Đó là nguyên nhân chính khiến thị trường chứng khoán tăng vọt trong một năm khi Covid hoành hành.

Dân Mỹ đã tiết kiệm hơn, những người để dành được nhiều tiền nhất là ai ?

Tất nhiên, đó là những người không thất nghiệp. Trước khi có bệnh dịch, họ cũng thường được trả lương cao hơn người khác. Thị trường chứng khoán còn lên nữa thì người ta càng có cơ hội làm giàu hơn. Cảnh "nước chảy chỗ trũng" tiếp tục. Nếu có nhà chính trị nào đề nghị những biện pháp giảm bớt cảnh chênh lệch giàu nghèo thì bây giờ là lúc có thể thuyết phục được đa số dân Mỹ.

Ngô Nhân Dụng

Nguồn : VOA, 06/01/2021

Sau 10 ngày đầy biến động làm các thị trường thế giới bàng hoàng, thị trường chứng khoán Hoa Kỳ đã có dấu hiệu phục hồi nhưng hết ổn định như trước đây. Chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa còn dự báo nhiều điều đáng quan ngại khác trên mục Diễn đàn Kinh tế trước khi ta bước qua năm Mậu Tuất.

Nhân viên Thị trường chứng khoán New York (NYSE) làm việc trên sàn chứng khoán hôm 24/2/2017 ở New York. AFP

Nguyên Lam : Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin kính chào chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa trong chương trình Diễn đàn Kinh tế vào cuối năm Đinh Dậu khi mọi người đang chuẩn bị mừng Xuân đón Tết. 

Thưa ông, vụ thị trường chứng khoán Hoa Kỳ sụt giá quá mạnh đã gây bàng hoàng trong 10 ngày qua cho nên Nguyên Lam xin ông trình bày cho tại sao lại có hiện tượng ấy và hậu quả sẽ là gì trong thời gian tới…

Nguyễn-Xuân Nghĩa :  Vẫn biết Tết nhất thì ai cũng thích chuyện vui, nhưng trong ngành truyền thông của chúng ta, nhiều khi mình vẫn phải nhìn vào chuyện nhức đầu cho tương lai ! Đầu tiên, tôi xin trở lại "Điểm lật 2008", là khi kinh tế toàn cầu bị Tổng suy trầm sau vụ khủng hoảng vào tháng Chín tại Hoa Kỳ. Vì nạn suy trầm đó, các ngân hàng trung ương lớn như Hoa Kỳ và Âu Châu đã học theo Nhật Bản mà hạ lãi suất tới số không, thậm chí xuống số âm, và bơm tiền qua biện pháp mua công khố phiếu, gọi là "quantitative easing", hay "tăng mức lưu hoạt có định lượng" để kích thích sản xuất và tiêu thụ. Sau đó, lãi suất vẫn được duy trì ở mức quá thấp trong quá lâu, có nơi tới gần 10 năm, và gây lệch lạc trên thị trường. Lãi suất ngắn hạn quá thấp làm giảm phân lời trái phiếu là thị trường vay tiền và khiến giới đầu tư đưa tiền qua thị trường cổ phiếu. Gía cổ phiếu tăng vọt trong mấy năm liền nên gây ảo tưởng thịnh vượng thật ra vẫn tập trung vào giới đầu tư có tiền, trong khi mức sống và công việc của giới lao động trung lưu chưa cải tiến.

Nói về thị trường cổ phiếu, thông thường thì sau giai đoạn tăng giá liên tục chừng gần một năm, thể nào cũng có lúc sụt giá, người ta gọi là "điều chỉnh" hay correction, có thể tới 10% rồi mới lại lên. Thị trường Hoa Kỳ đã lên giá trong hơn hai năm, nhất là từ khi ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống và ban hành biện pháp giản lược hành chánh rồi cải tổ thuế vụ. Vì vậy, ai cũng tin là mọi sự sẽ tốt đẹp hơn mà quên chuyện "điều chỉnh" bình thường. Khi xảy ra thì thiên hạ hốt hoảng, vì vụ điều chỉnh này còn có sự cộng hưởng của bốn yếu tố rắc rối khác.

Nguyên Lam : Thưa quý thính giả, khi ông mà nói như vậy là có lẽ để báo trước chuyện nhức đầu đấy ! Nguyên Lam xin mời ông trình bày về bốn yếu tố đó.

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Khi thấy thị trường lên giá vùn vụt thì không ai muốn bị lỡ chuyến tầu nên cố nhảy vào mua cổ phiếu, số mua này càng đẩy giá lên trời. Bản thân tôi thì cho rằng giá cổ phiếu tại Hoa Kỳ hiện là quá cao so với triển vọng sinh lời của các công ty, tính qua tỷ số bình quân giữa giá cổ phiếu và số cổ tức chi cho các cổ động gọi tắt là P/E (Price/Earning), có thể là cao quá thực giá 50% chứ không ít và sau khi sụt mất 10% vào tuần trước thì có khi còn sụt nữa. Đấy là yếu tố thứ nhất, sự chủ quan và lạc quan của thị trường về triển vọng lên giá liên tục.

Tôi cứ hay nói đến chuyện "nhân-duyên" trong thị trường ; nhân là nguyên nhân khiến thị trường có thể lên hay xuống giá, duyên là cái biến cố làm việc lên xuống giá ấy xảy ra. Trong gần 10 năm trời kinh tế hồi phục chậm rồi tình hình có vẻ khả quan từ một năm nay và hôm thứ Sáu mùng hai, thống kê về nhân dụng do Bộ Lao Động Hoa Kỳ công bố xác nhận chuyện đó.

Trong tháng Giêng, thị trường lao động tuyển thêm hơn 200 ngàn việc làm và mức lương bình quân quy ra toàn năm tăng được 2,9%. Đấy là một tin vui về kinh tế, mà lại khiến thị trường e ngại nạn lạm phát, là điều người ta quên bẵng. Khi sợ lạm phát, giới đầu tư bèn lý luận tiếp rằng ngân hàng trung ương sẽ tăng lãi suất làm phí tổn vay mượn của doanh nghiệp sẽ tăng và doanh lời sẽ giảm. Vì vậy, họ bán cổ phiếu và bước qua thị trường trái phiếu làm phân lời trái phiếu đột ngột tăng, loại có kỳ hạn 10 năm đã mấp mé gần 3% là điều chưa từng có từ nhiều năm nay. Cổ phiếu sụt giá hôm mùng hai và mùng năm là vì vậy. Nhưng ta chưa thấy hết những cái duyên rất vô duyên khác !

Nguyên Lam : Tức là cũng còn nhiều yếu tố tác động cùng lúc khiến cho các thị trường mới biến động, trong một ngày có khi lên xuống cả ngàn điểm làm người ta không hiểu vì sao nữa. Các yếu tố đó là gì, thưa ông ?

Nguyễn Xuân Nghĩa : Trên thị trường cổ phiếu người ta còn có một lối đánh cược lạ, về mức biến động của thị trường trong tương lai và quy vào một chỉ số viết tắt là VIX trên thị trường giao dịch có hạn kỳ tại Chicaco, gọi là Cboe. Sau nhiều năm thấy cổ phiều tuần tự lên giá trong ổn định, người ta đánh cược về chỉ số biến động này, nào ngờ chỉ số đó, cũng được gọi là "chỉ số hãi sợ", lại lên tới mức báo động và sẽ còn gây bất ngờ nữa sau khi làm nhiều người cháy túi.

Đã vậy, trong lãnh vực mua bán chứng khoán, người ta còn áp dụng "thuật toán" hay algorithm, để máy điện toán quyết định về việc mua hay bán. Khi gặp chuyện bất thường như xảy ra tuần qua thì cả người lẫn máy bị loạn chiêu và đổ lỗi cho yếu tố này hay yếu tố nọ !

Nhìn rộng ra ngoài, chúng ta còn thấy sự phá sản của tầng lớp ưu tú có quyền và có tiền, từ ngân hàng trung ương tới các doanh nghiệp. Họ đánh sụt lãi suất tới sàn, thổi lên trái bóng cổ phiếu và khi bóng xì thì quy trách cho ai đó và nói rằng tình hình kinh tế vẫn khả quan.

Nguyên Lam : Nguyên Lam chỉ thấy cả thế giới cứ nói đến sự suy tàn của Hoa Kỳ chứ sau một tuần biến động trên thị trường Mỹ thì các thị trường khác cũng bị tuột giá trong một chuỗi kinh hoàng, cho đến thứ Sáu mùng chín mới có vẻ hoàn hồn và thứ Hai 12 thì lên giá được một chút. Thưa ông, tình hình rồi sẽ ra sao ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Chúng ta còn mất thêm vài ba tuần nữa thì mới thấy hết sự thể, chứ mọi dự đoán vẫn là quá sớm. Sau khi các cổ phiếu lên giá được 30% trong năm qua và vừa nhả ra 10% trong có một tuần thì đấy là sự điều chỉnh bình thường, nhưng nếu kể thêm các yếu tố như tôi vừa trình bày thì ta nên thận trọng.

Thông thường, ta ít thấy cổ phiếu sụt giá mà lãi suất lại tăng. Khi thị trường chứng khoán sụt giá trong một chu kỳ điều chỉnh thì lãi suất cũng giảm. Lần này có khi lại khác vì ngân hàng trung ương Hoa Kỳ sẽ nâng lãi suất và hút lại lượng tiền quá lớn đã bơm ra để ngăn ngừa nguy cơ lạm phát. Và chúng ta rơi vào một vòng luẩn quẩn khi nhìn tới hiệu ứng của đạo luật thuế vụ do Tổng thống Donald Trump đã ban hành ngày 22 tháng Chạp và những tranh luận về ngân sách trong tuần qua !

Nguyên Lam : Nguyên Lam biết đây là loại đề tài qúa chuyên môn nên có thể khó hiểu cho thính giả của chúng ta nhưng nếu ông không giải thích thì ai sẽ làm công việc đó ?

Nguyễn Xuân Nghĩa : Trước hết, đạo luật thuế vụ đang bắt đầu được áp dụng với hậu quả dự toán là số thu cho ngân sách liên bang Hoa Kỳ sẽ giảm 1.500 tỷ trong 10 năm tới, tính đổ đồng thì mỗi tháng thiếu cỡ 12 tỷ rưỡi cho tới khi việc giảm thuế sẽ kích thích đầu tư và sản xuất khiến ngân sách thu thêm được thuế, là điều có thể có, mà chưa lập tức.

Bây giờ, giữa cơn biến động của thị trường chứng khoán thì Bộ Ngân Khố Hoa Kỳ cho biết năm nay bộ phải vay chừng 955 tỷ đô la và với dự luật ngân sách cho hai năm tới vừa được thông qua mờ sáng thứ Sáu mùng chín, và được ông Trump lập tức ban hành để bộ máy công quyền không bị tê liệt thì trong hai năm tới, bội chi ngân sách sẽ lên tới 300 tỷ đô la. Nói nôm na là công quỹ liên bang thiếu khoảng một ngàn 200 tỷ trong vài năm tới, và sẽ phải đi vay.

Chuyện ấy nó liên hệ đến sự thăng giáng của thị trường thế giới. Ngày xưa, khi lãi suất nằm dưới sàn thì tiền lời thanh toán không là vấn đề cho nên Chính quyền Barack Obama cứ thoải mái đi vay. Ngày nay, sự thể đã khác khi ta thấy phân lời trái phiếu tăng vọt, tức là tiền lời đi vay sẽ đắt hơn… Giới đầu tư có vẻ thấy ra điều ấy nên mới dao động bất thường như vậy vì từ nay chính quyền liên bang sẽ vay ai, và nếu nhà đầu tư cho nhà nước vay thì không thể dùng khoản tiền đó cho các doanh nghiệp.

Nguyên Lam : Nguyên Lam không ngờ là câu chuyện lại rắc rối đến vậy vì từ vụ lãi suất hay phân lời đang làm thị trường chấn động sau nhiều năm lạc quan tếu như ông thường nói thì chúng ta lại trực diện với một vấn đề khác là món nợ của chính quyền liên bang Hoa Kỳ !

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Thưa rằng đấy mới là chuyên ta nên theo dõi trong vòng chu chuyển giao dịch toàn cầu đứng đầu là nước Mỹ !

Các dân biểu nghị sĩ Mỹ ưa tăng chi để mua phiếu cử tri làm ngân sách bị bội chi và nhà nước phải đi vay, kết quả là các cuộc tranh luận về ngân sách như chúng ta đang thấy. Nhưng ngoài mâu thuẫn về ngân sách tại lưỡng viện Quốc hội, ta nên thấy Bộ Ngân Khố hay Bộ Tài Chánh Mỹ còn có một chức năng là vay tiền trên thị trường trái phiếu để thanh toán nhu cầu của ngân sách liên bang. Khi ngân hàng trung ương Hoa Kỳ hạ lãi suất tới sàn thì Bộ Ngân Khố thoải mái đi vay và khi định chế này mua công khố phiếu để bơm tiền theo chính sách quantitative easing thì còn gửi tiền lời về cho Bộ Ngân Khố. Bây giờ, sự thể dễ dãi ấy không còn nữa, và chỉ cần phân lời đi vay tăng 50 điểm căn bản hay 0,50% là số bội chi ngân sách sẽ vọt lên trời. Vì vậy, cuộc tranh luận về ngân sách tại Hoa Kỳ cũng làm các thị trường dao động khi cổ phiếu cao giá của Mỹ sẽ còn điều chỉnh, nôm na là còn sụt giá.

Nguyên Lam : Chưa qua năm mới mà ông đã dự báo chuyện ghê người như vậy ! Ông kết luận thế nào về tương lai ?

Nguyễn-Xuân Nghĩa : Vấn đề thật ra nó đơn giản thôi, là quan hệ giữa khách nợ là người đi vay và chủ nợ là người cho vay. Thị trường trái phiếu hay thị trường tín dụng là nơi các thành phần này gặp nhau và các khách nợ cạnh tranh với nhau để vay được chủ nợ theo điều kiện có lợi nhất cho mình.

Tại Hoa Kỳ, Bộ Ngân Khố là một khách nợ phải cạnh tranh với trái phiếu của các doanh nghiệp để vay được rẻ hơn, mà trái phiếu của các doanh nghiệp cũng phải cạnh tranh với các loại giấy nợ có phân lời cao hơn. Trong gần 10 năm qua, giới đầu tư có tiền cho vay bị thiệt vì phân lời quá thấp. Bây giờ, khi lãi suất và phân lời cùng tăng, khách nợ trả tiền lời thấp sẽ phải tái tài trợ với phân lời cao hơn và bị khốn đốn. Lúc đó, có khi ta lại gặp viễn ảnh suy trầm vào cuối năm 2019, trước một năm Hoa Kỳ có tổng tuyển cử ! Nhưng thôi, ta cứ ăn Tết đã và nên tin rằng biến động tài chính sẽ tiếp tục, với hiệu ứng lan tỏa qua xứ khác…

Nguyên Lam : Nguyên Lam cùng chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa xin kính chúc quý thính giả một năm Mậu Tuất an lành hạnh phúc và xin hẹn quý vị năm tới, cũng vào ngày giờ này…

Nguyên Lam thực hiện

Nguồn : RFA, 14/02/2018