 | Tổng quan: | 3118716 |
Đối đầu Mỹ-Trung : Từ Biển Đông đến chiến tranh thông tin
Le Figaro ngày 29/04/2024 cho rằng chiếc tàu Sierra Madre được Philippines cố tình cho mắc cạn trên Bãi Cỏ Mây là một quả bom nổ chậm trong "trận đấu thế kỷ" Mỹ-Trung. Trong một cuộc chiến khác là chiến tranh thông tin, luật gia Isabelle Feng trên Le Monde khẳng định TikTok rõ ràng là công cụ tuyên truyền và gián điệp, lũng đoạn chính trị của Bắc Kinh.
Tàu tiếp liệu Philippines (ở giữa) bị hai tàu tuần duyên Trung Quốc xịt vòi rồng làm nhiều thủy thủ bị thương khi chiếc tàu cố tiến vào Bãi Cỏ Mây hôm 05/03/2024. Ảnh do tuần duyên Philippines cung cấp. AP
Philippines dùng tàu mắc cạn để xác định chủ quyền : Phương cách của nhà nghèo
Về Biển Đông, Le Figaro có bài phóng sự nói về xác tàu BRP Sierra Madre trở thành tiền đồn của Philippines, là nơi tập trung mọi nguy hiểm trong cuộc đối địch Mỹ-Trung tại Châu Á-Thái Bình Dương. Chiếc tàu cũ kỹ từ thời Đệ nhị Thế chiến đã được cố tình cho mắc cạn trên Bãi Cỏ Mây (Second Thomas Shoal) năm 1999, vờ như một tai nạn để không làm mất lòng các nước láng giềng đang tranh chấp.
Giáo sư Renato de Castro, đại học La Salle, nhấn mạnh "Sierra Madre đối với Philippines còn hơn cả một biểu tượng. Nếu chúng tôi từ bỏ, Trung Quốc sẽ xây lên một đảo mới và chẳng bao lâu họ sẽ có mặt trong vịnh Manila !". Đô đốc Eduardo Santos, cựu tư lệnh hải quân Philippines, người đã đưa ra sáng kiến này nhấn mạnh nguy cơ Bắc Kinh lập căn cứ quân sự mới tại đây. "Ai có thể ngăn được ? Họ dùng vũ lực để áp đặt". Một nhà ngoại giao nhận định : "Sierra Madre là sự chiếm đóng của người nghèo".
Vỏ tàu khó thể chịu đựng được một thập niên nữa, thậm chí vài năm. Antonio Carpio, cựu thẩm phán tòa tối cao giải thích, "Trung Quốc chỉ đợi chiếc tàu bị rã để kiểm soát Bãi Cỏ Mây, nên phải gia cố hàng tháng". Cũng vì vậy mà tàu Trung Quốc ngăn cản các tàu tiếp liệu của Philippines, bằng chiến thuật "xám" : sử dụng vòi rồng để tránh bị coi là vũ khí.
"Quả bom nổ chậm" trong cuộc song đấu Mỹ-Trung
Le Figaro cho rằng chiếc tàu là một quả bom nổ chậm trong "trận đấu thế kỷ" Mỹ-Trung. Dù ở tình trạng thảm hại, Sierra Madre vẫn được phiên chế chính thức trong hải quân Philippines, một chi tiết liên quan đến hiệp ước quốc phòng Mỹ-Phi năm 1951. Hôm 11/04, tổng thống Joe Biden khẳng định: "Tất cả các vụ tấn công nhắm vào phi cơ, chiến hạm hay lực lượng vũ trang Philippines đều kích hoạt hiệp ước". Trong khi trước đó Barack Obama đã để yên cho Tập Cận Bình chiếm bãi cạn Scarborough năm 2012.
Một nhà ngoại giao nhận xét : "Nguy cơ xảy ra sự cố tăng lên, vì Trung Quốc hung hăng hơn, Philippines chấp nhận rủi ro và Mỹ cam kết bảo vệ". Phía sau chiếc tàu cũ kỹ là cuộc chiến giành ưu thế tại Thái Bình Dương. Một định mệnh kỳ lạ cho chiếc "Sierra Madre", vốn là chiến hạm "USS Harnett County", luôn gắn liền với lịch sử : từng tham gia chống đế quốc Nhật và di tản người tị nạn Việt Nam sau khi Sài Gòn sụp đổ.
"TikTok Bill" : Quyết tâm của Mỹ gây bất ngờ cho Trung Quốc
Trong một cuộc chiến khác là chiến tranh thông tin, luật gia Isabelle Feng phân tích trên Le Monde về việc Trung Quốc dùng mạng xã hội để gây ảnh hưởng. Bà khẳng định TikTok rõ ràng là công cụ tuyên truyền và gián điệp, thậm chí lũng đoạn chính trị.
Chỉ trong vòng chưa đầy năm ngày, dự luật được mệnh danh là "TikTok Bill" đã được Hạ Viện rồi Thượng Viện thông qua và tổng thống Joe Biden phê chuẩn hôm 24/04. Luật mới kỳ hạn tối đa 12 tháng cho mạng xã hội này để cắt đứt quan hệ với công ty mẹ Trung Quốc là ByteDance, nếu không sẽ bị cấm hoạt động tại nước Mỹ. Quyết tâm của Quốc hội trước ứng dụng được 170 triệu người Mỹ sử dụng đã gây bất ngờ. Nhiều nhà phân tích trước đó dự báo điện Capitol sẽ chịu thua trước lý lẽ tự do ngôn luận, hay những tính toán bầu cử.
Bắc Kinh đành ôm hận, khi trước đó đã công bố "Sự thật về cái gọi là tự do ngôn luận ở Hoa Kỳ", tố cáo Washington "đàn áp" TikTok, trong khi ứng dụng này bị cấm tại Trung Quốc ! Hồi tháng 9/2020, một nhóm người sử dụng WeChat, hầu hết là người gốc Hoa, đã chặn được "WeChat Ban" của ông Trump tại một tòa án California. Họ lý luận rằng đây là phương tiện duy nhất để liên lạc với nhau vì kém tiếng Anh.
Bắc Kinh lũng đoạn chính trị qua chiến tranh thông tin
Trong trường hợp TikTok, vấn đề là dữ liệu thu thập được các chính phủ sử dụng. Nếu chẳng ai dám kiện chính quyền Trung Quốc trước một tòa án Hoa lục, thì các công ty và cá nhân tất cả mọi nước kể cả Trung Quốc đều không ngần ngại đi kiện Mỹ và thường là thắng. Nhưng thế giới không còn giống như năm 2020, và TikTok cũng vậy.
Ở Hoa Kỳ, cả hai đảng đều có cùng nhận định là Trung Quốc của Tập Cận Bình đe dọa trật tự thế giới. Với TikTok, cách đây bốn năm Bắc Kinh đã âm thầm đưa một đảng viên vào ban giám đốc ByteDance. Công ty này đầu năm 2023 đã phải nhượng lại 98 % cổ phần TikTok cho những cổ đông bí ẩn thân cận với ông Tập. Một phóng sự đăng trên tuần báo uy tín Tài Kinh (Caixin Weekly) hôm 06/03/2023 cho biết ứng dụng này phải "duy trì mối liên hệ chặt chẽ với các tổ chức kiểm soát chủ chốt" của Trung Quốc.
Hôm 07/03, TikTok đã gởi tin nhắn cho nhiều triệu người sử dụng Mỹ, cổ vũ họ gọi điện thoại cho các dân biểu để phản đối việc cấm sử dụng, đồng thời cung cấp số điện thoại. Rất nhiều người sau đó đã làm bão hòa đường dây của các đại biểu, bằng chứng cho thấy ứng dụng này có thể lũng đoạn như thế nào.
Được đặt tên là Protecting Americans from Foreign Adversary Controlled Applications Act ("Bảo vệ người Mỹ trước những ứng dụng do các thế lực thù địch nước ngoài kiểm soát"), "TikTok Bill" nêu ra bốn nước Bắc Triều Tiên, Iran, Nga, Trung Quốc. Nước Mỹ giờ đây tham gia cuộc chiến tranh thông tin. Le Monde đặt câu hỏi : Phải chăng đã đến lúc để các nước khác từ bỏ sự đồng lõa với Bắc Kinh nhân danh "công việc làm ăn" ?
Vũ khí Mỹ có thể thay đổi chiến trường Ukraine ?
Trên chiến trường Ukraine, "Liệu vũ khí Mỹ có thể làm nên sự khác biệt ?", Les Echos đặt câu hỏi. Phải chăng năm 2024 sẽ là một sự lặp lại thời kỳ từ 1917 đến 1920 : Sự tham chiến mang tính quyết định của Mỹ và rồi sau đó co cụm lại.
Cách đây 107 năm, sau thời gian dài do dự, nước Mỹ đã quyết định tham gia trận đại chiến, đứng bên cạnh các đồng minh Châu Âu. Hoa Kỳ đã làm cán cân nghiêng hẳn về phía đồng minh nhờ quân đội, vũ khí và sức mạnh kỹ nghệ của mình. Năm 2024, vũ khí chứ không phải là các quân nhân Mỹ có thể làm thay đổi cuộc chiến ở Ukraine. Tuy nhiên, nước Mỹ đang bị chia rẽ trầm trọng. Gói viện trợ đến quá trễ, trong khi quân Nga đã rút được kinh nghiệm từ những thất bại trước, sẵn sàng nướng quân. Liệu Ukraine có thể lấy lại được thế công, với những vũ khí mới ? Tác giả bài viết cho rằng điều này là khả thi, nếu phương Tây vẫn quyết tâm ủng hộ.
Sự đổi hướng của chủ tịch Hạ Viện Mike Johnson là vô cùng ngoạn mục. Ông đã đặt lợi ích của đất nước và nói chung là của dân chủ lên trên lợi ích cá nhân. Một trong những người tiền nhiệm Cộng hòa là Newt Gingrich đã khuyến khích ông : "Những người can đảm chỉ chết một lần, còn những kẻ hèn nhát chết cả trăm lần". Cuộc bỏ phiếu ở Quốc hội Mỹ chứng tỏ danh dự vẫn chiến thắng dối trá.
Sự thực về các "quan sát viên quốc tế" trong cuộc bầu cử của Putin
Liên quan đến Nga, Le Monde tố cáo "các quan sát viên giả dạng đến để hợp pháp hóa cuộc bầu cử của Putin". Một tổ chức phi chính phủ Đức đã nhận diện một nhóm dân biểu và người ủng hộ từ các châu lục đóng vai trò gọi là "giám sát" trong cuộc bỏ phiếu có tỉ lệ gian lận rất lớn. Trong số đó có 13 người Pháp, thường là phe cực hữu.
Trong báo cáo ngày 26/04, European Platform for Democratic Elections (EPDE) công bố danh sách 183 "quan sát viên" và "chuyên gia ngoại quốc" được chính quyền Nga mời đến theo dõi cuộc bầu cử hồi tháng 3 giúp Vladimir Putin ngự trị tiếp nhiệm kỳ thứ năm. Một cuộc bỏ phiếu mà Nghị viện Châu Âu coi là "bất hợp pháp và phi dân chủ", ngay sau cái chết của nhà đối lập Alexei Navalny trong nhà tù Bắc Cực.
Từ sau khi chiếm Crimea năm 2014, Kremlin thường mời mọc các nhân vật được biết đến ở Châu Âu nhằm chính danh hóa việc vi phạm luật quốc tế và các quy tắc dân chủ. Song song đó, Moskva giảm dần sự hiện diện của các quan sát viên độc lập, nhất là Tổ chức An ninh Hợp tác Châu Âu (OSCE).
Lần này Ủy ban Bầu cử Nga không công bố danh sách, nhưng EPDE đã nhận diện được một số như trên. Rõ ràng là năm nay chính quyền Nga không thành công trong việc mời những nhân vật hàng đầu trong Liên hiệp Châu Âu (EU) : không có nghị sĩ nào của Châu Âu hay của các nước thành viên đến phục vụ cho Kremlin. Hoặc là do tính chất phản dân chủ của chế độ gây bất lợi cho họ, hoặc vì Châu Âu đã đưa ra bản quy tắc ứng xử nghiêm ngặt hơn cho các nghị sĩ.
Về phía Pháp, có thể kể ông Loup Bommier, thị trưởng Gurgy-le-Château (Côte-d’Or) chỉ có 46 dân ; Cyril Gaucher phụ tá thị trưởng Talant (Côte-d’Or), 12.000 dân và đã bị cách chức sau chuyến đi Nga ; Aymeri de Montesquiou-Fezensac, cựu thị trưởng Marsan (Gers), 470 dân - bị dính líu trong một xì-căng-đan rửa tiền và tham nhũng liên quan đến một tỉ phú Kazakhstan. Số còn lại thuộc về phe cực hữu. Về động cơ của các quan sát viên dỏm này, EPDE phân biệt hai nhóm. Nhóm thứ nhất hoàn toàn ý thức về sự gian lận, nhưng tiếp tay vì ủng hộ độc tài, còn nhóm thứ hai là những người ngây thơ hay chuộng hư danh.
Dân Gruzia biểu tình chống "luật Nga"
Tại nước láng giềng Gruzia, đặc phái viên Les Echos ghi nhận "Người dân biểu tình chống "luật Nga", tức dự luật về "nhân tố nước ngoài" nhằm bóp nghẹt đối lập và truyền thông phương Tây". Hôm nay là một ngày căng thẳng ở thủ đô Tbilissi với những cuộc biểu tình và phản biểu tình. Từ hai tuần qua, nước cộng hòa Nam Kavkaz có 3,7 triệu dân hàng ngày đều có những cuộc xuống đường để phản đối "luật Nga". Chính quyền đảng "Giấc mơ Gruzia" - của nhà tài phiệt Bidzina Ivanichvili làm giàu tại Nga trong thập niên 90 - vừa tung ra dự luật về "minh bạch đối với ảnh hưởng nước ngoài", một năm sau khi phải rút lại vì dân chúng phản đối.
Lần này chính quyền huy động một cuộc biểu tình chống lại người biểu tình, cũng trước Quốc hội. Hầu hết những người phản kháng là giới trẻ có học, tố cáo việc bắt chước những đạo luật khắc nghiệt của Moskva. Được biết Nghị Viện Châu Âu đã thông qua một nghị quyết kêu gọi Giấc mơ Gruzia ngưng việc xem xét dự luật, khẳng định sẽ không có cuộc đàm phán nào về việc gia nhập Liên Hiệp Châu Âu nếu văn bản này được thông qua.
Thành công của việc mở rộng EU : 20 năm nhìn lại
Le Monde hôm nay chạy tít "Xã hội Pháp bị ảnh hưởng bởi cuộc xung đột Gaza", trong khi Le Figaro nhấn mạnh "Đại học Science Po lùi bước trước áp lực của cánh tả thân Hồi giáo", còn Les Echos tiết lộ những nhượng bộ bí mật của chính phủ đối với nhân viên kiểm soát không lưu. La Croix nói về "Kỷ nguyên mới của phản gián" : Trước đây cơ quan phản gián Pháp chỉ lo đối phó với khủng bố Hồi giáo, nay phải hành động chống lại sự can thiệp của một số nước bằng việc bóp méo thông tin hay đánh cắp bí mật kỹ nghệ.
Les Echos rút ra "Những bài học về việc mở rộng "big bang" ở Châu Âu, hai mươi năm sau". Ngày 01/05 tới sẽ là dịp kỷ niệm 20 năm gia nhập Liên Hiệp Châu Âu (EU) của mười nước hầu hết là thuộc khối Liên Xô cũ, thường gọi là nhóm EU10, vào năm 2004. Thành công kinh tế, cuộc xâm lăng Ukraine, quyết tâm của các nhà lãnh đạo đã giúp các nước này có được sức nặng tại châu lục. Rumani và Bulgari do không chuẩn bị đầy đủ, đển 2007 mới trở thành thành viên EU. Có đến 8/12 nước này có đường biên giới chung với Nga hay Ukraine. Việc mở rộng EU là một thử thách mới, nhất là ứng viên Ukraine đang phải chiến đấu chống quân Nga xâm lược.
Thụy My
Mỹ-Trung đã đạt được nhiều "tiến bộ cụ thể" sau thượng đỉnh San Francisco, nhưng đấy chỉ là vỏ bọc bề ngoài. Nhà Trắng "bắt buộc phải cứng giọng với Bắc Kinh" để kiếm phiếu trước bầu cử 2024. Trung Quốc đấu dịu vì tăng trưởng còn phụ thuộc vào thị trường và công nghệ Mỹ. Bắc Kinh tiếp tục "mài gươm cho sắc" để chuẩn bị những bước tiếp theo. Giới chuyên gia đồng loạt nhận xét như trên sau cuộc họp giữa hai phái đoàn Mỹ-Trung hôm 15/11/2023.
Phái đoàn Mỹ và Trung Quốc trong cuộc họp thượng đỉnh Joe Biden-Tập Cận Bình tại Woodside, gần San Francisco, bang California. Ảnh ngày 15/11/2023. Reuters - Kevin Lamarque
Woodside, gần thành phố San Francisco, bang California, vào tuần trước trở thành tâm điểm thời sự quốc tế với thượng đỉnh Joe Biden-Tập Cận Bình. Sau bốn giờ họp, đôi bên ra về với nhiều "tiến bộ cụ thể". Tổng thống Biden nêu bật hai thành công lớn : một là Bắc Kinh đồng ý hợp tác chống "sản xuất và buôn ma túy tổng hợp", trong đó có Fentanyl, được gọi là "ma túy cho dân nghèo". Năm 2022, hơn 100.000 công dân Mỹ tử vong vì sử dụng Fentanyl quá liều. Fentanyl tàn phá nhiều gia đình Mỹ, đè nặng lên xã hội và kinh tế Hoa Kỳ. Trung Quốc bị coi "công xưởng sản xuất Fentanyl của thế giới". Do vậy, cam kết của ông Tập với tổng thống Biden về hồ sơ này giúp Nhà Trắng ghi điểm với công luận Mỹ.
Thành quả thứ nhì đạt được sau thượng đỉnh San Francisco liên quan đến việc Mỹ và Trung Quốc đồng ý nối lại "đối thoại quân sự", vốn bị gián đoạn từ tháng 08/2022. Marc Julienne, Viện Quan Hệ Quốc Tế IFRI của Pháp, lưu ý, vào lúc các hoạt "dồn dập chung quanh Đài Loan và ở Biển Đông, rủi ro xảy ra sự cố, tai nạn, hiểu nhầm càng lớn", cho nên việc đối thoại trực tiếp để nhanh chóng làm hạ nhiệt tình hình khi cần là điểm hết sức quan trọng đối với cả Bắc Kinh lẫn Washington. Mọi yếu tố cho phép giảm thiểu rủi ro xảy ra xung đột vũ trang giữa hai siêu cường kinh tế và quân sự trên thế giới, góp phần trấn an các doanh nghiệp Mỹ và các đồng minh của Washington tại Châu Á-Thái Bình Dương.
Đôi bên cùng đấu dịu
Về phía Trung Quốc, trước khi chính thức ngồi vào bàn đàm phán với tổng thống Biden, các cố vấn của chủ tịch Tập Cận Bình đã dành nhiều thời gian để chuẩn bị cuộc tiếp xúc của lãnh đạo Bắc Kinh với 400 công dân Hoa Kỳ, mà phần lớn là chủ nhân các tập đoàn hàng đầu như Tesla, Apple, Pfizer hay của các quỹ đầu tư lớn nhất nước Mỹ như BlackRock, BlackStone… Thêm một lý do khiến lãnh đạo Bắc Kinh hài lòng : chính quyền Biden dịu giọng trong chủ trương "tách rời" khỏi nền kinh tế Trung Quốc.
Trên đài phát thanh Pháp France Culture, kinh tế gia Agathe Demarais, thuộc trung tâm nghiên cứu Châu Âu về quan hệ quốc tế (European Council on Foreign Relations), ghi nhận :
"Mỹ không còn đả động đến việc tách rời khỏi kinh tế Trung Quốc nữa mà chỉ nói đến việc cần giảm thiểu rủi ro, tức là giảm mức độ lệ thuộc vào quốc gia Châu Á này. Một cách gián tiếp, Washington báo trước là sẽ không ban hành các biện pháp đè nặng lên tăng trưởng của Trung Quốc, nhưng đồng thời Hoa Kỳ cũng thực sự quan ngại trước việc một số công nghệ của Mỹ giúp Bắc Kinh phát triển về mặt quân sự".
Một tuần lễ sau thượng đỉnh Mỹ-Trung 2023, vẫn chưa thấy chính quyền Biden thông báo ngừng hay nới lỏng các biện pháp kiểm soát xuất nhập khẩu trang thiết bị nhậy cảm với Trung Quốc, trong lúc đây có thể là một trong những điểm quan trọng đối với chủ tịch họ Tập, theo quan điểm của chuyên gia Valérie Niquet, Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp trong một chương trình phát thanh trên đài France Inter :
"Theo tôi, ông Tập Cận Bình thực sự cần đạt được một chút gì đó với Mỹ, đặc biệt là trên vấn đề kinh tế chẳng hạn như là về việc mở cửa thị trường hay chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực bán dẫn. Những biện pháp trừng phạt Trung Quốc, được ban hành từ thời tổng thống Trump và tiếp tục được duy trì dưới chính quyền Biden, cho thấy một cách quá rõ rệt là tăng trưởng của Trung Quốc vẫn còn phụ thuộc vào khả năng tiếp cận với công nghệ của Hoa Kỳ, vào thị trường các nước phát triển. Bắc Kinh có thể mở rộng ảnh hưởng với Nga, Châu Phi hay Trung Âu nhưng tất cả những thị trường đó không thể lấp vào chỗ trống của Mỹ hay Liên Hiệp Châu Âu (...).
Về chuyển giao công nghệ, Trung Quốc chưa thể tự chủ. Nhưng đương nhiên là Bắc Kinh cố gắng che đậy nhược điểm đó bằng những tuyên bố mang đầy tính tự hào dân tộc về khả năng phát triển những công nghệ của riêng mình để không phụ thuộc vào Mỹ… Nhưng thực tế cho thấy là mục tiêu đó còn xa vời".
Rối rắm trong nội bộ Trung Quốc
Phải chăng điều này giải thích cho thái độ "mềm mỏng" hơn của lãnh đạo Trung Quốc tại thượng đỉnh San Francisco so với cuộc họp Biden-Tập Cận Bình ở Bali-Indonesia đúng một năm trước đây ? Cũng Marc Julienne, ghi nhận mùa thu 2023 ông Tập Cận Bình bắt tay Joe Biden vài tháng sau khi được chỉ định tiếp tục điều hành đất nước thêm một nhiệm kỳ 5 năm, công luận trong nước và quốc tế kỳ vọng nhiều vào đà bật dậy của kinh tế Trung Quốc sau 3 năm đóng cửa chống dịch. Nhưng một năm sau, "tình hình" nội bộ Trung Quốc có chiều hướng xấu đi. Ngay cả chính trị Trung Quốc cũng có những dấu hiệu bất an (ngoại trưởng và bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc hai thành viên nặng ký từng được chính ông Tập Cận Bình tín nhiệm đã bị cách chức).
Về kinh tế, khủng hoảng địa ốc lan rộng, thất nghiệp gia tăng trong lúc xuất khẩu bị đe dọa vì chiến tranh Ukraine và xung đột ở Trung-Cận Đông. Đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI, vốn là một trong cột trụ của mô hình tăng trưởng của Trung Quốc từ 4 thập niên qua, nay cũng đang bị "chao đảo", cho nên, như ghi nhận của Mathieu Duchâtel, chủ nhiệm chương trình Châu Á thuộc viện nghiên cứu Institut Montaigne - Paris, một trong những trọng tâm của ông Tập Cận Bình trong chuyến đi Mỹ vừa qua là nhắm trấn an các doanh nghiệp của Mỹ, quốc tế và kể cả của Đài Loan :
"Theo các số liệu gần đây nhất, năm 2020 Hoa lục thu hút 80% đầu tư của Đài Loan ở hải ngoại. Tỷ lệ này rơi xuống còn 13,6% năm 2022. Để so sánh tổng đầu tư của Đài Loan vào các nước trong khối Đông Nam Á đã cao hơn so với đầu tư vào Trung Quốc. Đây là một bước ngoặt hết sức quan trọng đối với Trung Quốc vào lúc các tập đoàn Đài Loan, như là Foxconn chẳng hạn, đã đóng góp rất nhiều vào tiến trình phát triển của Trung Quốc. Cho đến hiện tại, Foxconn vẫn đứng đầu trong số các hãng xưởng bảo đảm việc làm cho người lao động ở Hoa lục. Rõ ràng là cuộc chiến thương mại khai mào dưới chính quyền Trump hồi 2018 đang dẫn đến những hậu quả lớn hơn gấp bội (...).
Rất rõ ràng là phía Bắc Kinh muốn trấn an các nhà đầu tư ngoại quốc về tình hình và môi trường kinh doanh ở Hoa lục. Đây không chỉ là một thông điệp nhắm tới các doanh nhân Mỹ mà còn nhắn gửi đến các hãng của Đài Loan bên cạnh những tuyên bố chính thức ‘đằng đằng sát khí’. Theo chỗ tôi được biết, cấp cao nhất trong chính quyền tại Bắc Kinh, trấn an các doanh nhân Đài Loan là một điểm nhấn. Một ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng cộng sản đã đề nghị thành lập một đặc khu kinh tế với những điều khoản ưu đãi, dành riêng cho các doanh nhân Đài Loan. Điểm được chọn là tỉnh Phúc Kiến, gần với Đài Loan nhất, ở phía nam Trung Quốc. Không chỉ với Mỹ mà cả với Đài Loan, sợi chỉ đỏ trong chính sách kinh tế của Bắc Kinh càng lúc càng rõ nét. Thông điệp chính dường như là, bất chấp những mối đe dọa, Trung Quốc không phải là một điểm đầu tư nguy hiểm như mọi đang nghĩ hiện nay".
Những bàn tay thép trong những chiếc găng nhung
Tuy nhiên, cũng sẽ là một sai lầm lớn nếu nghĩ rằng Trung Quốc đã bị dồn vào chân tường để phải nhượng bộ Washington. Drew Thomson, một cựu quan chức của Lầu Năm Góc, được đài Mỹ CNN trích dẫn giải thích thái độ "mềm mỏng" hơn vì Bắc Kinh đã nhận thấy rằng không có lợi khi thổi phồng "mối đe dọa Hoa Kỳ". Trái lại, một mối bang giao "ổn định" và "bình thường" với nền kinh tế số 1 thế giới và phương Tây sẽ tiếp tục nuôi dưỡng cỗ máy tăng trưởng của Trung Quốc.
Valérie Niquet, thuộc Quỹ Nghiên Cứu Chiến Lược Pháp, cũng nhận thấy rằng thái độ hung hăng không cho phép Bắc Kinh thủ lợi :
"Tập Cận Bình muốn là các nhà đầu tư Mỹ và quốc tế trở lại Trung Quốc vào lúc mà vốn đầu tư nước ngoài ồ ạt rút khỏi Hoa lục. Trong một thời gian dài, khi nói đến Trung Quốc các doanh nhân quốc tế nhìn thấy những cơ hội nhiều hơn là những rủi ro. Bây giờ thì ngược lại. Người ta thận trọng trước các dự án đầu tư vào Trung Quốc, hay là chọn giải pháp Trung Quốc+1 để bớt lệ thuộc vào một quốc gia với những quyết định không nhất quán".
Về cơ bản Mỹ và Trung Quốc vẫn là những đối thủ đáng gờm
Một sai lầm khác cũng tai hại không kém nếu chủ quan cho rằng Hoa Kỳ và Trung Quốc bắt đầu sưởi ấm quan hệ một cách lâu dài. Agathe Demarais trung tâm nghiên cứu quan hệ quốc tế Châu Âu nhắc lại : hai đảng Dân chủ và Cộng hòa ở Mỹ đang bị chia rẽ vì rất nhiều vấn đề, ngoại trừ việc xem Trung Quốc là một "mối đe dọa".
Cứng giọng với Trung Quốc dễ cho phép tổng thống Biden thuyết phục công luận trước mùa tranh cử. Do vậy, không mấy ai chờ đợi từ nay đến mùa thu sang năm, Washington sẽ nói lỏng một số các biện pháp trừng phạt và kềm tỏa Trung Quốc cả về thương mại lẫn công nghệ.
Đó là chưa kể cuộc tranh giành ảnh hưởng Mỹ-Trung với phần còn lại của thế giới đang diễn ra trên rất nhiều mặt. Chỉ riêng về thương mại, hơn một nửa số thành viên khối G20 lệ thuộc vào các luồng giao thương của Trung Quốc nhiều hơn là của Mỹ. Chỉ một mình Trung Quốc chiếm hơn 20% tổng kim ngạch mậu dịch của nhiều nước lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc hay Úc, Brazil, Indonesia...
Nhìn từ phía Trung Quốc, ông Tập Cận Bình thừa biết Joe Biden không và không thể tỏ ra hòa hoãn (hay tệ hơn nữa là "mềm yếu") với Bắc Kinh trên các hồ sơ quan trọng từ nay cho đến ngày bầu cử.
Về cơ bản, chính sách Ấn Độ-Thái Bình Dương của Mỹ trong mắt Đảng cộng sản Trung Quốc là công cụ để Washington "kềm tỏa đà phát triển chính đáng" của Trung Quốc trong khu vực này. Do vậy, từ thượng đỉnh Bali đến San Francisco, ông Tập Cận Bình lại càng quyết tâm hơn trong việc thực hiện "tham vọng tự chủ về quân sự và công nghệ" với Hoa Kỳ như bà Collen Cottle, một cựu nhân viên tình báo CIA được tờ USA Today (ngày 18/11/2023) trích dẫn.
Nhà báo Pierre Antoine Donet, từng điều hành chi nhánh của hãng tin Pháp AFP tại Bắc Kinh, loại bỏ khả năng Mỹ và Trung Quốc "sưởi ấm quan hệ" một cách lâu dài. Chẳng qua là Washington vẫn cần hàng rẻ của Trung Quốc, Bắc Kinh thì cần công nghệ và thị trường của Mỹ để phát triển. Nhờ có sự "phụ thuộc đó", hai siêu cường thế giới này tránh lao vào một cuộc đối đầu về mặt quân sự.
Lầu Năm Góc : Đối đầu Mỹ và Trung Quốc trước thời điểm "then chốt"
Thanh Hà, RFI, 04/12/2022
Hơn bao giờ hết Washington cần tăng cường sức mạnh quân sự để bảo vệ những giá trị của Hoa Kỳ. Giữa hai cường quốc hạt nhân là Nga và Trung Quốc thì Bắc Kinh là "mối đe dọa lớn hơn cả". Kết thúc Diễn đàn Quốc phòng Quốc gia Reagan, tại Simi Valley, California, hôm 03/12/2022, bộ trưởng quốc phòng Lloyd Austin tuyên bố như trên.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tại Lầu Năm Góc, Washington, Hoa Kỳ ngày 27/10/2022. Reuters – Leah Millis
Theo hãng tin Mỹ AP, một lần nữa Trung Quốc là trọng tâm bài diễn văn của lãnh đạo Lầu Năm Góc. Tướng Austin nhấn mạnh : Hoa Kỳ đang ở vào thời điểm "then chốt" trong cuộc đối đầu với Trung Quốc. Mỹ cần tăng cường sức mạnh quân sự vào lúc mà Bắc Kinh đang muốn áp đặt những chuẩn mực của Trung Quốc cho thế kỷ 21. Trung Quốc là quốc gia "duy nhất có quyết tâm và khả năng càng lúc càng lớn để thiết lập một trật tự mới trong khu vực và với toàn thế giới" theo những giá trị của nước này. Nhưng Washington "sẽ không để điều đó xảy ra".
Đành rằng điểm nóng hiện nay là chiến tranh Ukraina, nhưng Mỹ sẽ không để bị lôi kéo vào cuộc chiến mà ông Vladimir Putin đã tiến hành. Washington ý thức được rằng "những năm sắp tới đây mang tính quyết định trong cuộc đọ sức giữa Hoa Kỳ và Cộng Hòa Nhân Dân Trung Hoa". Theo bộ trưởng quốc phòng Mỹ, an ninh của Châu Âu, thế giới sẽ được sống trong tự do và rộng mở hay dưới áp lực của "sức mạnh và nỗi sợ hãi", điều đó "tùy thuộc" vào cuộc đọ sức này. Do vậy, tướng Lloyd Austin cho rằng, Mỹ cần tăng cường ngân sách quân sự để đối mặt với thách thức mà Trung Quốc đang đặt ra. Trong một thế giới không hoàn hảo, "sức mạnh là một khả năng răn đe".
AP nhắc lại, báo cáo của Lầu Năm Góc công bố hôm 28/11/2022 thẩm định Trung Quốc nắm giữ khoảng 1.500 đầu đạn hạt nhân từ nay cho đến khoảng năm 2035. Cách nay hai ngày, Washington cho ra mắt công chúng B-21 Raider, máy bay ném bom chiến lược tàng hình thế hệ mới nhất với dụng ý răn đe các đối thủ của Hoa Kỳ, đứng đầu là Nga và Trung Quốc.
Thanh Hà
***********************
Ấn Độ đề cao cảnh giác hoạt động của tầu quân sự và khảo cứu Trung Quốc
Thu Hằng, RFI, 04/12/2022
Ngày 03/12/2022, tư lệnh Hải quân Ấn Độ, đô đốc R. Hari Kumar, cho biết Trung Quốc điều rất nhiều chiến hạm và tầu khảo cứu đến vùng Ấn Độ Dương từ năm 2008. Chính quyền New Delhi phải "theo dõi sát sao hoạt động của những tầu này vì lo ngại ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc ở Ấn Độ Dương".
Tàu tuần tra Trung Quốc ở Ấn Độ Dương ngày 05/04/2014. Reuters/CNSphoto
Phát biểu tại buổi họp báo trước ngày thành lập Hải quân Ấn Độ, đô đốc Kumar cho biết hải quân Trung Quốc viện cớ "chống hải tặc" để thường xuyên điều rất nhiều tầu xâm nhập Ấn Độ Dương từ năm 2008. New Delhi buộc phải nâng cao cảnh giác để những hoạt động đó không gây tổn hại lợi ích của Ấn Độ, nhất là trong bối cảnh "hải quân Trung Quốc có lập trường quyết đoán ở Biển Đông và đang thách thức sự thống trị của Ấn Độ trong khu vực", theo đô đốc Kumar.
Bắc Kinh luôn khẳng định tầu ngầm Trung Quốc chỉ được điều đến khu vực trong khuôn khổ các chiến dịch chống hải tặc. Tuy nhiên, đối với New Delhi, đây là một mối đe dọa rõ ràng ở Ấn Độ Dương, cho nên Hải quân Ấn Độ "phải đánh giá thường xuyên mối đe dọa từ tầu ngầm" Trung Quốc.
Tháng 07/2022, Hải quân Ấn Độ được bàn giao tầu sân bay INS Vikran. Đây là tầu sân bay đầu tiên được sản xuất ở trong nước theo thiết kế của bộ quốc phòng Ấn Độ. "Một sự kiện mang tính bước ngoặt" được đô đốc Kumar đánh giá sẽ giúp "Hải quân Ấn Độ tự chủ từ nay đến năm 2047".
Trang The Telegraphe của Ấn Độ nhắc lại là quan hệ giữa New Delhi và Bắc Kinh vẫn căng thẳng do xung đột ở Ladakh, thuộc bang Jammu và Kashmir, từ tháng 05/2020. Trung Quốc bị cáo buộc chiếm gần 1.000 km2 lãnh thổ mà Ấn Độ đòi chủ quyền.
Thu Hằng
+ Trung Quốc càng ngày càng tỏ ra hung hăng, bắt nát các nước nhỏ, không tôn trọng luật quốc tế
+ Trung Quốc muốn vẻ lại trật tự thế giới, tìm mọi cách soái ngôi của Hoa Kỳ.
+ Trung Quốc là đối thủ nghiêm trọng của Hoa Kỳ.
